Þjóðviljinn - 27.06.1958, Blaðsíða 1

Myndakvöld ÆFK
★ Myndakvöld verður í
Tjarnargötu 20 í kvöld kl. 8.30.
Sýndar verða myndir, sem
teknar voru í síðustu ferð
Æskulýðsfylkinga rinna r að
Húsafelli.
„írlandi ber að styðja ísland
gegn dólgslegri hótun Breta"
FiskveiSirit skorar á irsku st)6rnina oð
taka upp 12 milna fiskveiSilögsögu
írska fiskveiðitímaritið Irish Fishing and Fish Trades
Gasette segir í ritstjórnargrein í síðustu viku að ríkis-
stjórn írlands beri að bregða við skjótt og gera það
sem í hennar valdi stendur til að auðvelda íslendingum
að koma á hjá sér 12 mílna fiskveiðilandhelgi.
Blaðið skorar á írsku stjóm-
ina að fara að dæmi íslenzku
ríkisstjórnarinnar og lýsa yfir
12 mílna fiskveiðilögsögu útifyr-
ir írsku ströndinni,
Rétti tíminn
,,írland lýsti yfir fylgi við 12
mílna landhelgi á ráðstefnunni
í Genf“, segir í greininni. „Nú
er rétti tíminn til að hefjast
handa og fylgja eftir þeirri yfir-
lýsingu.
Dólgsleg hótun Breta að beita
flotavaldi sínu til að kúga fs-
lendinga ætti að verða öllum
vinum íslands livöt til að lýsa
opinberlega yfir stuðningi við
l>að í þessum átökuin.“
Blaðið kemst svo að orði ,að
heimskuleg vanræksla fiskveiða
við írland síðustu áratugina,
megi ekki verða til þess að
framtíðarmöguleikunum sé stefnt
í voða.Það megi ekki lengur við-
gangast að erlendir togarar fiski
uppi í landsteinum við frland
og taki björgina frá landsmönn-
um sjálfum.
Saniúðarverkfall rætt
í Harstad
Nánari fregnir hafa nú borizt
af fyrirhuguðum aðgerðum fiski-
manna í Norður-Noregi til að
láta í ijós samúð og samstöðu
með íslendingum í landhelgis-
deilunni. Lagt hefur verið til að
fiskimenn í Norður-Noregi geri
verkfall í eina viku frá og með
1. septemöer, deginum þegar
reglugerðin um 12 mílna fisk-
veiðilandhelgi við ísland á að
ganga í gildi. Með verkfallinu
ætla norsku fiskimennimir að
láta í ijós stuðning við aðgerðir
íslendinga og vekja athygli á
kröfu sinni um að landhelgin við
Noreg verði einnig færð út.
Tillagan um verkfall verður
Crikkir hóta broft-
för úr NATO
Utanríkisráðherra Grikklands segir að Grikkir kunni
að yfirgefa Á-bandalagið' vegna Kýpurmálsins.
Verkfall iðnaðarmatma
itær fil 800 manns
rædd á fundi samtaka fiski-
manna í Norður-Noregi, Troms
fiskarfýlking, í Harstad nú um
mánaðamótin. Fréttaritari
brezku fréttastofunnar United
Press í Osló segir að þar sé
búizt við að tillagan muni fá
næstum einhuga fylgi.
Lýst yfir stuðningi
við íslendinga
Stjórn samvinnufélags norskra
fiskimanna, Norges ráfiskarlag,
hefur beint til norsku ríkisstjórn-
arinnar eindreginni kröfu um að
fiskveiðilandhelgin vjð Noreg
verði færð út í 12 mílur.
Á fundi stjórnarinnar í Svol-
vær á Lofoten í síðustu viku var
einnig samþykkt að senda sam-
tökum fiskimanna á íslandi
skeyti með yfirlýsingu um stuðn-
ing við ákvörðun íslenzku ríkis-
stjórnarinnar um ,að færa út
iandhelgina 1. september.
Ráðsiefna án íslands rædd
Ljóst er af svari brezka að-
stoðarutanríkisráðherrans Órms-
by-Gore við fyrirspurn á þingi
20. júní, :að brezka stjómin hef-
ur slegið fram þeirri hugmynd
að haldin verði ráðstefna um
landhelgina við ísland án þátt-
toku íslendinga!
Ráðherrann var að svara þing-
konunni dame Irene Ward úr
Framhald á 2. síðu.
Averoff utanrikisráðherra sagði
á þingfundi í Aþenu -að það væri
sem stendur ætlun ríkisstjórnar-
Lennox-Boyd
■Suðaustursvæðis A-bandalagsins
í Izmir í Tyrklandi.
Borgarastyrjöld yfirvofandi
Brezka þingið ræddi í gær
tillögur ríkisstjórnarinnar um
skipan mála á Kýpur. Lennox-
Boyd nýlendumálaráðherra kvað
borgarastyrjöld milli Grikkja og
Tyrkja vofa yfir á Kýpur. Mark-
mið tillagna stjórnarinnar væri
að hindra skiptingu eyjarinnar
en gefa hvoru þjóðarbroti um sig
sjálfstjórn í sérmálum.
James Callaghan, sem verður
nýlendumálaráðherra ef Verka-
mannaflokkurinn myndar stjórn,
kvað stjórnarandstöðuna ekki
geta fallizt á allt í tillögum
stjórnarinnar, en fagna bæri því
að hún væri loksins farin að
beita heilbrigðri skynsemi við
lausn Kýpurdeilunnar. í tillög-
unum væri gengið eins langt til
móts við Tyrki og hægt væri, nú
þyrfti að taka tillit til óska
Grikkja. Bevan kvaðst vona að
stjómin gerði tillögur sínar að
samningsgrundvelli.
James Callaglian
innar að vera kyrr í A-banda-
laginu „nema við eigum einskis
annars úrkostar en að yfirgefa
bandalagið til þess að halda
þjóðarheiðri okkar og virðingu“.
Gríska stjórnin hefur kallað
alla gríska liðsforingja, 300
menn, hejm úr aðalstöðvum
Eltingaieikur
u Hfaltlandi
Þrjátíu menn af sovézkum
fiskiskipum gengu á land á
Hjaltlandi í gær og leituðu að
félaga sínum, sem strokið hafði
á land í skipsbát. Manninum
tókst að fela sig og er nú í
vörzlu brezkra yfirvalda.
Getur haít alvarlegar aíleiðingar eí atvinnurek-
endur láta ekki fljótlega af andstöðu sinni
Verkfall iönaöarmannafélaganna fjögurra, sem hófst í
fyrrinótt, nær til um 800 manna í hinum mikilvæg-
ustu iðngreinum; af þeim eru járnsmiöirnir fjölmennasti
hópurinn, 450—500 manns.
Starfsgreinar þessar eru ná-
tengdar aðalatvinnuvegi lands-
manna, sjávarútvegi og fiskiðn-
aði. Allar athafnir í smiðjun-
um hafa þegar stöðvazt, í!
Héðni, Hamri, Landsmiðjunni,
smiðju Sigurðar Sveinbjörns-
sonar, Sindra, Stálsmiðjunni og
ýmsum smærri vinnustöðvum.
Hitnar það bæði á viðgerðum
og nýsmíði; til dæmis má nefna |
að í smíðum hafa verið vélar í
síldarverksmiðjurnar nýju í
Vopnafirði og Neskaupstað;
var áformað að þær yrðu til-
búnar fyrri hluta júlímánaðar
nægilega tímanlega til að taka
á móti síld ef hún veiddist
eystra, en nú kann það að
dragast ef deilan verður ekki
leyst fljótlega. Þá stöðvast við-
gerðir á skipum og bátum
o.s.frv.
Járniðnaðarmenn á Selfossi
hafa boðað vinnustöðvun frá
og með morgundeginum hafi
samningar ekki tekizt áður, og
þá kunna bifvélavirkjar þar
einnig að leggja niður störf, en j
þeir starfa enn m.a. til þess að ]
forða erfiðleikum í sambandi j
við mjólkurflutninga til höfuð-
staðarins.
Alger einhugur
Eins og Þjóðviljinn hefur áð-
ur rakið fara iðnaðarmennirnir
fram á það eitt að kaup þeirra
og vinnutími verði samræmdur
því sem önnur hliðstæð félög
hafa haft um skeið. Kröfum
þeirra verður því ekki mótmælt
með neinum rökum og þau hafa
sýnt mikla þolinmæði og lang-
lundargeð í samningum sínum
við atvinnurekendur, enda. er
einhugur iðnaðarmanna alger.
Hugsi atvinnurekendur sér að
láta deiluna stánda lengi enn,
þrátt fyrir þær alvarlegu af-
leiðingar sem það getur haft
fyrir atvinnulíf þjóðarinnar,
hlýtur það að stafa af einhverj-
um annarlegiun pólitískum
hvötum.
Otlit fyrir ú rauðátumagn norðanlands
aukist ®g slldfii verðl fsví veiðanlegri '
NiÖurstöSur af rannsóknum islenzkra, fœr-
eyskra, norskra og rússneskra fiskifrœÖinga
íslenzkir, færeyskir, norskir cg rússneskir fiskifræö-
ingar hafa undanfarna daga setið á fundi á Seyöisfirði
og borið saman bækur sínar og nið'urstöður úr rannsókn-
arleiööngrum um noröurhöfin aö undanförnu. Birtu þeir
heildarniðurstööur af þessum rannsóknum í gær, en þar
segir m.a. aö líkur séu fyri
vei'öanlegri ef rauöátumagn
útlit er fyrir.
Útdráttiir úr skýrslu flski-
fræðinganna fer hér á eftir;
Út af norðausturlandí var ís-
röndin álíka langt frá landi og
á sama tíma 1956 og 1957.
Hitastigið í yfirborðslögunum
við ísland var lægra í júní en
á sama tíma í fyrra. Einkum
var það lægra út af vestan-
verðu Norðurlandi en þar voru
yfirborðslögin blönduð köldum
Pólsæ. Magn atlantíska sjávar-
ins við norðurströnd Islands
.var mun minna en á sama tíma
l’ aö síldin þéttist og veröi
noröan'lands eykst eins og
undanfarin ár. Stafar þetta
vafalaust af minna ísstreymi
á Atlanzsæ en á undanförnum
árum.
Austur-íslandsstraumurinn
virtist nokkuð sterkari en í
fyrra. Á svæðinu norðan Fær-
eyja var hitastig köldu tung-
unnar nokkru lægra en 1957 *en
blöndunarsvæðin voru á mjög
svipuðum svæðum og þá.
Rannsóknir rússnesku fiski-
fræðinganna bentu til þess að
Atlanzstraumúrinn norður með
Noregsströnd sé mun veikari
en í fyrra. íslenzku og rúss-
nesku fiskifræðinganiir hafa
lagt mikla áherzlu á útbreiðslu
átunnar og var því hægt að
gera yfirlitskort af norðanverðu
Norðurhafi og við strendur ís-
lands.
Á rannsóknartímabilinu var
miklu meira plöntusvif við
strendur Islands en undanfariu
ár en rauðátumagnið yfirleitt
talsvert minna. Þetta gæti þó
bent til þess að rauðátan muni
eiga ákjósanlegri skilyrði til
uppvaxtar á þessu sumri. Lang-
mesta átumagnið fundu rúss-
nesku fiskifræðingarnir fyrir
norðan Jan Mayen og milli
Bjarnareyjar og Noregs.
Með tilliti til samanburðar
við fyrri ár virðast fæðuskil-
Framh. á 1L síðiO^