Þjóðviljinn - 28.06.1958, Qupperneq 6

6) — ÞJÓÐVTLJINN — Laugardagur 28. júní 1958
|I1ÓÐV1LIINN
ÚtBefandi: Samelnlngarflokkur alþýSu - Sósialistaflokkurinn. — Ritstjórar:
Magnús Kjartansson (áb.). pieurður Guðmundsson. - Préttaritstjóri: Jón
Bjarnason. — Blaðamenn: Asmundur Sigurjónsson. Guðmundur Vigfússon,
Ivar H. Jónsson, Magnús Torfi Ólafsson, Sigurjón Jóhannsson. Sigurður V.
\ Friðhjófsson. - Auglýsingastjóri: Guðgeir Magnússon. - Ritstjórn, af-
greiðsla, auglýsingar, prentsmiðja: Skólavörðustíg 19. — Sími: 17-500 (5
línur). — Askriftarverð kr. 25 á món. í Reykjavík og nágrenni: kr. 22 ann-
arsstaðar. — Lausasöluverð kr. 1.50. — Prentsmiðja Þjóðviljans.
^-------------—________________________ J
Menn morgundagsins krefjast
Iráhvarfs frá valdstefnunni
HerstöSvaœðl og kjarnorkukapphlaup
vitt á þingunum i London og Washington
Loddarasríman fallin
að er alveg yfirgengilegt
hversu langt Sjálfstæðis-
flokkurinn getur gengið í lodd-
aralegum málflutningi. Eftir
að hann komst í stjórnarand-
stöðu hefur hann tekið upp þá
aðferð að vera algerlega stefnu-
laus, grípa aðeins á lofti það
sjónarmið sem mesta hylli virt-
ist hafa það og það skiptið, og
ekkert er hirt um það þótt
sjónarmiðin stönguðust dag frá
degi og jafnvel frá einni síðu
Morgunblaðsins til' annarrar.
Sjálfstæðisflokkurinn hefur
meira að segja gengið svo langt
að ráðast á núverandi ríkis-
stjórn fyrir brigðmælgi hennar
í hernámsmálunum og kallað
Ján sem hún hefur fengið hjá
..vestrænum vinaþjóðum" mút-
ur og betl!
IT’inkanlega hefur flokkurinn
þó einbeitt sér að því að
lýsa umhyggju sinni fyrir lífs-
kjörum verkafólks. Dag eftir
dag hefur Morgunblaðið sagt
frá áhyggjum sínum vegna þess
að kaupgeta launa færi minnk-
andi, og flokkurinn hefur rek-
ið sendla sína fram í hverju
verklýðsfélagi og látið þá
heimta verkföll strax. — Á
seinasta Dagsbrúnarfundi var
landskunnur verkfallsbrjótur
þannig látinn bera fram kröfu
um það að félagið legði niður
vinnu tafarlaust og tæki hana
ekki upp aftur fyrr en núver-
andi ríkisstjórn væri farin frá
vöJdum! Hann átti að vísu ekki
nema einn fylgismann annan á
fundinum, en hann gerði þó
það sem hann gat og Sjálfstæð-
isflokkurinn hafði falið honum.
að má ótrúlegt téljast að
nokkur maður hafi látið
blekkjast af þessum málflutn-
ingi Sjálfstæðisflokksins og
Morgunblaðsins. En sé svo,
blasir nú við tækifæri til þess
að kynnast heilindunum. Fjög-
ur iðnaðarmannafélög í Reykja-
vík eiga í deilu við atvinnu-
rekendur. Þau bera ekki fram
neinar kröfur sem unnt er að
gagnrýna, fara aðeins fram á
að kaup þeirra og kjör verði
samræmd öðrum félögum sem
áður hafa fylgzt með þeim.
Mjög lengi hafa félögin reynt
að fá leiðréttingamar með frið-
samlegu sainkomulagi við at-
vinnurekendur; og Sjálfstæð-
ismenn hafa gagnrýnt mjög
langlundargeð og þolinmæði
forustumanna þessara félaga.
Þama er sannarlega ein af
þeim deilum sem unnt á að
vera að leysa átakalaust ef
vilji er fyrir hendi hjá báðum
aðilum.
71/faður skyldi æfla af mál-
flutningi Sjálfstæðisflokks-
ins um langt skeið að ekki
stæði á honum, En hvað sýna
staðreyndimar? Morgunblaðið
kastar af sér loddaragrímunni
og birtir skæting um iðnaðar-
mennina. Atvinnurekendurnir
— sem allir eru í innsta hring
Sjálfstæðisflokksins og ráða
skrifum Morgunblaðsins —
sýndu engan vilja til þess að
leysa deiluna án þess að til
verkfalls kæmi. Sjálfstæðis-
flokkurinn birtist nú eins og
alltaf áður sem verkfæri harð-
svíruðustu atvinnurekenda og
sýnir sjálfsögðustu kröfum
launafólks fyllsta fjandskap.
Málflutningur flokksagentanna
og skrif Morgunblaðsins hafa
opinberazt sem það ógeðsleg-
asta sem til er í stjórnmálum:
óheilindi, svik og illgirni.
Spádómar um úrslit kosninga
í löndum sem búa við
tveggja flokka kerfi og ein-
menningskjördæmi orka alltaf
tvímælis, þar gerist það marg-
sinnis að flokkur fær vænan
meirihluta á þingi með mun
færri atkvæðum en andstöðu-
flokknum eru greidd. En að
svo miklu leyti sem nokkuð
getur nokkru sinni verði víst
í þeim efnum, ganga fróðustu
menn að því sem gefnu að
stjómarskipti verði bæði í Bret-
landi o" Bandaríkjunum að
afstöðnum næstu almennum
kosningum. í Bretlandi hafa
íhaldsmenn beðið hvern ósigur-
inn af öðrum fyrir Verka-
mannaflokknum í aukakosning-
um, gefi úrslitin í þeim rétta
bendjngu um hvemig .atkvæði
falla í almennum kosningum
að ári vinnur Verkamanina-
flokkurinn þá kosningasigur
sem slaga mun hátt upp í þann
sem vannst 1945. í Bandaríkj-
unum hafa demokratar eins og
kunnugt er meirihluta á þingi,
og enginn í minnsta vafa um
að þeir muni stórauka hann í
kosningunum í haust. Gleggsta
bendingin er úrslit frambjóð-
endavals í Kaliforníu um
daginn. Þar eru kosningalög
þannig að frambjóðendaefni
geta reynt vinsældir sínar hjá
kjósendum beggja flokka, oft
Mistök og lagfæringar
A lþýðublaðið flutti fyrir
- *■ skömmu þá kynlegu sagn-
fræði að Vesturlandabúar
væru þjóðir friðar og mann-
úðar og vildu ekkert frem-
ur en kasta frá sér vopn-
unum og stunda friðsámieg
störf. Af því tilefni minnti
Þjóðviljinn á örfáar staðreynd-
:r frá síðustu tímum, hvernig
hinir friðsömu Vesturlandabú-
ar hefðu á þessari öld hafið
tvær heimsstyrjaldir sem svipt
hefðu tugi milljóna manna lífi,
hvemig Vesturlandabúar hefðu
kúgað vanmegnugar nýlendu-
þjóðir um heim allan og gerðu
enn. Það má einnig minna á
eitt kaldrifjaðasta glæpaverk
okkar aldar, þegar fyrstu
bandarísku kjarnorkusprengj-
urnar voru prófaðar á vamar-
lausum Japönum eftir að
neimsstyrjöldin var útkljáð og
hundruð þúsunda manna,
kvenna og bama létu lífið og
Örkumluðust á ógnarlegasta
hátt.
Úflir þessa upprifjun viður-
kenndi Alþýðublaðið hið
hæpna mat sitt með svofelldu
orðalagi: „Auðvitað þarf ýmis-
Jegt að laga á Vesturlöndum
eins og Þjóðviljnn bendir á.“
O, sei, sei, já, það þarf ýmis-
legt að lagfæra; ekki var hægt
að viðurkenna ógnarlegar stað-
reyndir og milljónamorð á
kaldrifjaðri og ástriðulausari
hátt.
jóðviijinn minntist einnig á
framferði franskra sósíal-
demókrata en þeir bera fyllstu
ábyrgð á glæpaverkunum í Al-
sír, og Alþýðublaðið viðurkenn-
ir enn: „Verði jafnaðarmönn-
um mistök á eins og fil dæmis
í Frakklandi“ Að myrða og
særa 600.000 Serki á nokkrum
árum heita þannig „mistök“ á
máli Alþýðublaðsins; að ræna
landi heillar þjóðar með of-
beldi og vopnavaldi heita „mis-
tök“; að pynda menn og líf-
láta án dóms og laga í fang-
YVilliam Fulbright
með þeim árangri að báðir
flokkar velja sama mann og
verður hann því sjálfkjörinn.
Nú brá svo við í fyrsta skipti
í þrjá áratugi að frambjóðenda-
efni demokrata fengu fleiri at-
kvæði samanlagt, bæði meðal
flokksbræðra sinna og fylgis-
manna repúblíkana, en keppi-
nautar þeirra úr Repúblíkana-
flokknum. Til dæmis fékk
Brown, fylkisstjóraefni demo-
krata, 600.000 atkvæðum fleira
en Knowland, núverandi for-
maður þingflokks repúblíkana
í öldungadeild Bandaríkjaþings.
Brown er spáð sigri í kosning-
unum í nóvember, og gangi það
elsum heita „mistök“. Ritstjóri
Alþýðublaðsins er sannar’ega
hugprúður maður, sem vel
kann að beita skæðustu vopn-
um tungunnar í baráttu sinni
gegn ofbeldi og aftökum.
eftir stórminnka líkur á að
Kaliforníumaðurinn Nixon
verði valinn frambjóðandi repú-
blíkana í forsetakosningunum
1960 og sömuleiðis sigurhorfur
Bandaríkjastjórnar. Hann réðst
einkum á ásókn Bandaríkja-
stjórnar í herstöðvar í öðrum
löndum og fullyrðingar hennar
um að í raun og veru tryggt.
Aneurin Bevan í ræðustól
flokks hans, hver sem fram-
bjóðandinn verður.
Stjórnmálaútlitið í Bandarikj-
unum og Bretlandi veldur
því að athygli manna beinist
nú mjög að þeim sem eru þessa
stundina í stjórnarandstöðu, en
búast má við að hefjist í valda-
sess áður en langt um líður.
Nýlega hafa tveir menn sem
þannig er ástatt um látið til
sín heyra, annar á þingi í
London og hinn á þingi í
Washington, og báðir um ut-
anríkismál. í London flutti
Aheurin Bevan aðairæðuna
fyrir hönd Verkamannaflokks-
ins í umræðu um utanríkismál.
Alkunna er að Bevan verður
utanríkisráðherra í ríkisstjórn
sem Verkamannaflokkurinn
kann að mynda. Á Bandaríkja-
þingi reis William Fulbright á
fætur og lýsti algeru vantrausti
á utanríkisstefnu og starfshætti
þeirra Dullesar og Eisenhow-
ers. Fulbright er öldungadeild-
armaður frá Arkansas og tek-
ur við formennsku utanríkis-
málanefndar deildarinnar þeg-
ar Theodore Green, sem kom-
inn er á tíræðisaldur, lætur af
formannsembættinu. Þaðan í
frá mun Fulbright gegna þessu
valdamikla embætti meðan
flokksbræður hans demokratar
halda meirihluta í deildinni.
Eins og dæmin Vandenberg og
George sanna getur formaður
utanríkismálanefndar öldunga-
deildarinnar haft sízt minni á-
hrif á utanríkisstefnu Banda-
ríkjanna en sjálfur utanríkis-
ráðherrann.
TT’ulbright, sem var lögfræði-
*■ prófessor og síðar háskóla-
rektor áður en hann gerðist
þingmaður, gat sér fyrst orð á
þingi fyrir setningu laga um
alþjóðlega námsstyrki. Hann
hefur undanfarin ár gerzt æ
hvassyrtari í garð Bandaríkja-
stjórnar fyrir stefnu hennar í
utanrikismálum, en útyfir tók
í þingræðu sem hann flutti
föstudaginn í síðustu viku. Þar
komst hann svo að orði að
heimsfriði og öryggi stafaði
háski af „steínuleysi og fálmi“
kjarnorkukapphlaupið frið £
heiminum, vegna þess að eyð-
ingarmáttur kjarnorkuvopn-
anna sé svo ægilegur að eng-
inn þori að grípa til vopna.
Þessi hugmynd um að gagn-
kvæm kjamorkuógnun geti
tryggt frið hefur orðið Banda-
ríkjastjórn ,,deyfilyf“, sem hún
notar í stað þess að taka upp
jákvæða utanríkisstefnu, sagði
Fulbright. Hann komst svo að
orði að í heimsmálunum sýndi
• 1'
Erlend
tfðindi
___________________A
Bandaríkjastjórn stirfni, kæru-
leysi gagnvart aðsteðjandi
hættum, sjálfsánægju gagnvart
nýjum hugmyndum, vitsmuna-
deyfð, andstöðu gegn raunhæf-
um samningaumleitunum og
tillitsleysi gagnvart tilfinning-
um annarra þjóða.
lVrýstárlegust er gagnrýni Ful-
■*■ ’ brights á herstöðvastefn-
unni, heita má að hann sé
fyrsti áhrifamaðurinn í Wash-
ington sem ræðst á þann þátfc
valdastefnu Bandaríkjastjóm-
ar. Ríkisstjórnin verður að gera
sér það ljóst, sagði Fulbright,
að Sovétríkin hafa fulla ástæðu
til að óttast bandarískar her-
stöðvar í nágrenni við sig. Þess
vegna ber að sýna meiri lipurð
í samningum um það mál.
Hann kallaði eftirsókn banda-
rískra ráðamanna eftir her-
stöðvum erlendis og hemaðar-
bandalög við önnur ríki „mein-
loku“, hver maður gæti sagt
sér sjálfur að hernaðarbanda-
lög við ríki á frumstæðu at-
vinnustigi væru einskis virði í
ófriði. Þar að auki hefðu hera-
aðarbandalög og herstöðvarnar
spillt áliti Bandaríkjanna í
stórum hlutum heimsins og
lagt áróðursmönnum kommún-
ista vopn í hendur. Staurblind
hernaðarstefna Dullesar og
Eisenhowers er að leiða Banda-
Framhald á 8. siðu.