Þjóðviljinn - 03.07.1958, Blaðsíða 3

iúlí — Þ.TÓÐVIL.TINN
(5
TT' {rv» m f nr^p onr
Hallbjöra Halldór sson
prentari 70 ára í dag
Sjötugur er í dag Hallbjörn
Halldórsson prentari. Hailbjörn
hefur um tugi ára verið einn af
helztu forvígismönnum íslenzkr-
ar verkaiýðshreyfingar. Hann
gekk í Hið isienzka prentarafé-
iag 8. desember 1907. Hann var
m. a. formaður HÍP 1915 og aft-
ur 1917—19. Hpllbjöm hefur
aila tíð verjð einn styrkasti
máttarstólpi verkalýðshreyfing-
arinnar. Hann hefur ritað mikið
um verkaiýðsmál, sérmál prent-
ara og eftir hann liggur mikið
skrifað mál varðandi prentverk-
ið. Til fróðleiks verður hér birt-
urkafli úr ísienzku prentarataii,'
þar sem helztu æviatriði Hall-
bjarnar eru rakin:
Hallbjörn Halldórsson fæddur
3. júlí 1888 í Vilborgarkoti í
Mosfellssveit. Foreidrar hans
voru Haildór bóndi á Hrauni í
Oifusi, síðast á Bringum í Mos-
fellssveit Jónsson og kona hans
Vlborg Jónsdóttir, bónda í Urr-
iðakoti. Hóf prentnám 1. október
1903 í Félagsprentsmiðjunni. Fór
1905 í Prentsmiðjuna Gutenberg
og lauk þar námi. Vann í Gut-
enberg sem setjari og verkstjóri
til 1922. Var ritstjóri Alþýðu-
biaðsins 1922—27, prentsmiðju-
stjóri Alþýðuprentsmiðjunnar
frá stofnun hennar 1926 til 1935.
Fór þá aftur i Gutenberg sem
yfirverkstjóri og hefur verið það
síðan.. Hallbjörn hefur gegnt
ýmsum störfum fyrir Hið ís-
lenzka prentarafélag, verið for-
maður þess tvivegis, verið rit-
stjóri Prentarans og ýmislegt
fleira. Hallbjörn var fulltrúi Al-
þýðuflokksins í þæjarstjórn
Reykjavíkur 1922—28, einnig
var hann í skólanefnd Miðbæj-
arskólans í Reykjavík 1923—29
og í skólanefnd Gagnfræðaskól-
ans í Reykjavík um nokkur ár.
Kvæntur er Hallbjörn Kristinu
Guðmundsdóttur frá Bakka í
Austun-Landeyjum.
Leirböðin í Hvera-
gerði heilsulind
I Hveragerði stofnsetti pró-
fessop Jóhann Sæmundsson leir-
böð árið 1950, sem hafa verið
starfrækt þar á hverju sumri
síðan.
Leirböð þessi ha.fa reynzt
mörgu fólki sem þjáðst liefur
Hér í blaðinu er ekki birt nein
afmælisgrein um Hallbjörn Haii-
dórsson, en Þjóðviljinn vill í
n irí?y'shsss8
nafni íslenzkrar aiþýðu senda
honum árnaðaróskir á þessum
merkisdegi ævi hans og þakkar
honum hið mikla starf, sem
hann hefur þegar af hendi leyst
í þágu verklýðshreyfingarinnar
og þjóðarinnar í heild. Myndin,
sem fylgir þessum fáu línum,
var tekin af Hallbimj í gærdag.
Jónsmessumót Ár-
nesinga
Árnesingafélagið heldur sitt
árlega Jónsmessumót á Þing-
völlum um næstu hel.gi.
Á laugardagskvöldið verður
samkoma í Valhöll með fjöl-
breyttri skemmtiskrá. Páll
Lýðsson stud. mag. flytur ræðu
og nokkrir Árnesingar syngja.
Á sunnudaginn kl. 11 verður
hlýtt messu í Þingvallakirkju,
sr. Jóhann Hannesson prédikar.
Kl. 2 e. h. verður gengið til
Lögbergs, en þar kynnir Guðni
Jónsson prófessor sögu staðar-
ins.
Jónsmessumót Árnesingafé-
lagsins á Þingvöllum hafa ver-
ið ágætlega sótt af Árnesingum
austan og vestan heiðar og
jafnan farið vel fram.
Laugardalsför
Mæðrafélagsins
Mæðrafélagið efnir til skemmti-
ferðar í Laugardal sunnudag-
inn 6. þ. m. Þátttaka tilkynnist
fyrir fimmtudagskvöld — þ. e.
í kvöld — í síma 17808 og
32783.
Formanrrafundiir Kvenfélaga-
sambands íslands
Þriöji fomiannafundur Kvenfélagasambands íslands
var haldinn í Reykjavík dagana 21—23. júní s.l. Fund-
inn sátu fulltrúar frá 15 af hinum 18 héraöasamböndum,
er standa að Kvenfélagasambandi íslands, svo og stjórn
sambandsins og varastjórn ásamt ritstjórn tímaritsins
Húsfreyjan.
Flutt var skýrsla um starf- handavinnukennslu barna og
semi sambandsins frá því í unglinga í. skólum utan Reykja-
september 1957 að síðasta þing vikur, sem fundarkonur töldu
sambandsins var haldið. Hefur
ráðunautur sambandsins í, heim-
ilisfræðum, Steinunn Ingimund-
ardóttir, á þessu timabili kennt
og flutt erindi hjá nálega 40
kvenfélögum víðsvegar um
landið og hafa um 3000 kon-
ur notið þessarar fræðslu. Einn-
ig hefur sambandið styrkt ýmis
námsskeið í sumum o. þ. h. —
Undirbúningur hafði verið
gerður að móttöku formanna
húsmæðrasambandanna á Norð-
urlöndum, sem hér ætluðu að
halda fund 24.-29. júni, en sá
fundur fórst fyrir á síðustu
stundu vegna veikinda,
Rædd voru ýmis áhuga- og
félagsmál sambandsins, þar á
meðal samræming á lögum hér-
aðssambandanna, sem nú er
af gigt, stirðleika og tauga- verið að vinna að.
þreytu mi'kil heilsubót. AðsóknT" Milliþinganefiid, sem vinnur
hefur verið mikil undanfarin,undirbúningi orlofs hús-
sumur. Nú þegar fólk er að mæðra- skýrði frá störfum sín
fara í sumarfrí sín er ástæða
til að vekja athygli á að þeir
sem slíks þurfa geta notað
sumarfriið til þess að bæta
heilsu sína í leirböðunum.
I sumar eru leirböðin í umsjá
hótelsins í Hveragerði og geta
menn fengið þar allar nánari
upplýsingar.
Revýetta
Framhald af 12. síðu.
fréttamönnum gafst kostur á
að sjá í gær gf leikritinu, lof-
ar góðu um vinsældir þess.
Leikaramir báðu blöðin að maðar Heimihsiðnaðarfelags ls-
um og hafði Herdís Ásgeirs-
dóttir, formaður nefndarinnar
framsögu. Gerðar voru álykt-
anir, þar sem fyrst og fremst
var Ugð áherzla á það, að lög-
in um heimilishjálp í viðlögum
kæmu sem víðast til fram-
kvæmda, þar sem grundvöllur
fyriv orlofi húsmæðra væri það,
að fá hjálp til heimila, þar
sem húsmóðir er veik eða þarf
að fara að heiman sér til
hressingar.
Verið er að vinna að söfnun
á sögu kvenfélaganna og voru
stjórn sambandsins faldar
frekari framkvæmdir í þvímáli.
Amheiður Jónsdóttir, for
að væri miög ábótavant. Var
um þetta mál gerð ályktun, þar
sem kvenfélrg og kvenfélaga-
ssmbönd em hvött til þess að
lá.ta handavinnukennsluna til
sín taka, hvert á sínu starfs-
svæði.
1. Með því að hlutast til um
að ein eða fleiri konur eigi
sæ+i í bverri skólanefnd.
2. Með því að hvetja starf-
andi handavinnukennara til
h«ss að sækia handavinnunám-
skeið fræðslnmálaráðuneytisins,
wm haldin eru árlega um land-
ið.
3. Með þvi að ganga eftir
bví að nanðsvnleg tæki til
hardavinnuhennslu séu til
s+aðar í hverúi skólahverfi oæ
að kerfísbundin kennsla fari
fram löa'um samkvæmt.
Níais Dunfral. nrófessor flutti
arindi nm starf Krabbameins-
félags Islandc og um krabba-
m e-'n srar in s óknir.
Ranmæio- Þorsteinsdóttir
skýrði frá brevtinæum, sem nú
er verið að gera á fræðslulög-
giöf annarra Norðuriandaþjóða,
sem stefna í þá átt að auka
í skólunum fræðslu um heimil-
'smál og láta þá fræðslu ná
iaf^t. til pilta og stúlkna.
Hefðu norrænu búsmæðrasam-
+ökin. sem Kvenfélagasamband
Islands er aðili að. fræðslumót
nm þetta í. apriimánuði s.l. Var
har einniæ rætt um menntun
pi'ifTnwðrakennara og um há-
skólamenntun í húsmæðrafræð-
rm. bar á meðal norrænan há-
sþélq í jielm efnum.
Heiga. Rigurðardóttir, skóla-
koma á framfæri beztu þökkum
lands, kom sem gestur á fund- =<ióri Húsmæðrakennaraskóla
, iinn og ræddi um stofnun heim-. Islands. sem var gestur fund-
til skaía fynr ometanlegan ^ iijsiðnaðarnefnda í kvenfélög-. arirs. skvrði frá. bví, að hús-
stuðning við æfingar og hús-,unurn_ Imæðrakennaraskólinn m\-ndi
lánið. 1 Mikíar umræður urðu um‘ Framhald á 8. siðu.
--- Fimmtudagur 3. júli 1958 — ÞJÓDVILJINN— (3
STEF kærlr hernámsliðiö
Framhald af 1. síðu.
án þess að greiðsla fyrir hann
væri af höndum reidd eða fram
boðjn, en STEF hefur umboð
fyrir höfunda og rétthafa ofan-
greindra tónverka hér a landi.
Hefur félagið samkvæmt þeim
umboðum rétt til að leyfa
flutning tónverkanna, til inn-
heimtu gjalda fyrir flutning
þeirra og loks til málshöfðunar
út af heimildarlausum flutningi
á þeim.
Samkvæmt lögum nr. 110 frá
1951, hefur varnarsamningur sá
milli íslands og Bandaríkjanna,
sem undirritaður var hinn 5.
maí 1951 og viðbætir við þann
samning frá 8. maí 1951, iaga-
gildi hér á iandi, en samkvæmt
2. gr. tl. 1, staflið b. viðbætisins
ber „liði Bandaríkjanna og
skylduliði liðsmanna að virða
íslenzk iög“.
Með þvi að flytja greind tón-
verk leyfislaust og án þess að
greiða fyrir flutninginn hefur
varnarliðið brotið íslenzk höf-
undalög nr. 13/1905 sbr. lög um
breytingu á þeim lögum nr. 49/
1943, 1. grein.
Samkvæmt 19. gr. ofan-
greindra höfundaiaga nr. 13 /
1905 er slík háttsemi refsiverð
og samkvæmt 25. gr. sömu iaga
hefur sá, sem misgert er við,
einn aðild til málshöfðunar út af
broti á lögunum, þ. e. a. s. í
þessu tilfelli STEF I. h. rétthafa.
í bréfi dags. 7. september 1955
frá Staff Judge Advocate Curtis
A. Whittington, jr. U.S.A.F., til
Ágústar Fjeldsted, hæstaréttar-
lögmanns, Reykjavík, er staðfest
að rekstur útvarpsstöðvarinnar
á Kefiavikurfiugvelii sé á á-
byrgð yfirmanns flugdeiidar
varnarliðsins (Base Commander
Iceland Air Defence Force).
Bréf þetta var lagt fram i fyrra
máli STEFs gegn ríkissjóði ís-
lands og varnariiðinu,
Starfi þessu gegnir nú Coionel
R. W. Philbrick og refsikröfu
STEFs fyrir höfundarréttarbrot-
in þvi beint gegn honum.
Samkvæmt 2. gr. 2. tl. „Við-
bætis um réttarstöðu liðs Banda-
ríkjanna og eignir þeirra“ hafa
íslenzk stjórnarvöld innan tak-
marka greinarinnar „lögsögu yfir
mönnum í Jiði Bandaríkjanna,
að því er varðar brot, sem fram-
in eru á íslandi og refsiverð eru
að íslenzkum lögum“.
Síðan segir í 3. tl. greinarinn-
Iar, staflið b. „íslenzk stjórnar-
völd skulu eiiii fara með lögsögu
yfir mönnuni i liði Bandaríkj-
anna, að því er varðar brot gegn
öryggi ísiands, en ekki öryggi
Bandaríkjanna, svo og að því er
varðar öll brot, sem refsiverð
eru að lögum íslands, en ekki að
lögum Bandarikjanna.“
Hér er einmitt um slíkt brot
að ræða. Tónflutningur sá, sem
hér um ræðir, er heimill sam-
kvæmt bandarískum lögum en
ekki samkvæmt íslenzkum, þar
sem íslenzk lög veita tónhöfund-
um meiri réttarvernd en þau
bandarísku og eru fullkomnari
að því leyti.
Af þyí sem nú hefur verið
rakið er ljóst
að með flutningi ofangreindra
tónverka hafa verið brotin ís-
lenzk höfundalög nr. 13/1905
sbr. lög nr. 49/1943
að stefndur Colonel R. W.
Philbrick, sem ábyrgð ber á
rekstri útvarpsstöðvarinnar hef-
Ur með þessari háttsemi sinni
unnið til refsingar skv. 19. gr.
laga nr. 13/1905.
að STEF hefur skv. 25. gr.
laga nr. 13/1905 einkaaðild til
höfðunar refsimáls út af brot-
inu
að íslenzkir dómstólar hafa
lögsögu yfir stefnda að því er
brot þetta varðar.
Enn er að geta þess í sam-
bandi við málshöfðun þessa, að
íslenzkir dómstólar hafa áður
slegið fastri greiðsluskyldu út-
varpsstöðvarinnar til STEFs
varðandi önnur tónverk en
bandarísk. Ennfremur, að varn-
arlið Bandaríkjanna hefur síðan
dómur féll hér á landi greitt
fx-anska STEFI höfundalaun og
loks, að fram hafa verið boðnar
ákveðnar fjárupphæðir til
STEFs af fyrirsvai'smönnuni
varnarliðsins en ekkert orðið
um efndir. Af þessu er ljóst,
að greiðsluskylda varnarliðsins
er tvímælalaus og viðurkennd
af dómstólum og í orði og verki
af þvi sjálfu.
Loks þykir rétt að benda á,
að ríkisstjóðtir hefur áður v/
varnarllðsins verið dæmdur
skaðabótaskyldur fyrir fiutning
lagsins Oh, my papa og aríu
Mímis úr 2. þætti óperunnar La
Boheme eftir Puccini. Hér er
því um ítrekað brot að ræða.
Fyrir réttinum óskar stefnandi
að sátta verði leitað með aðilum,
en verði sátt ekki á komið er
þess krafizt
að stefndi Colonel R. W. Phil-
brick, Base Commander Iceland
Air Defence Force, Keflavikur-
flugvelli, verði dæmdur til hæfi-
legrar refsingar eftir mati dórns-
ins í samræmi við 19. gr. laga
nr. 13/1905 svo og tii greiðsiu
málskostnaðar að skaðlausu.
Fyrir því stefnist hér með
Colonel R. W. Philbrick, Base
Commander Icelandic Air Def-
ense Force, Keflavíkurflugvelii,
til þess að mæta á dómþingi
Keflavikui'flugvaliar .........
...... til þess þar og þá, ef
sáttatilraun verður árangurslaus
að sjá skjöl og skilríki i rétt
lögð, á sókn sakar og réttar-
kröfu að hlýða, til sakar að
svara og dóm að þola i framan-
greinda átt.
Stefnufrestur ákveðst 1 sólar-
hringur.
Til staðfestu er nafn mitt og
embættisinnsigli.
Lögreglustjórinn á Keflavíkur-
flugvelli, —1— júní 1958.
Olafsvíkurbátar á
reknetaveiðum
Ólafsvík.
Frá fréttaritara Þjóðviljans.
Mikið hefur verið um skipa-
komur hér undanfarið * til að
taka fiskafurðir til útflutnings.
Einnig hafa kaupfélögin — en
þau eru 2 — fengið skip með
timbur og sement.
Fimm bátar eru byrjaðir rek-
netaveiðar héðan og sá 6. bæt-
ist við næstu daga. Afíi hefur
fram til þessa verið frekar
tregur. Auk þessara báta eru 4
Ólafsvíkurbátar farnir norður
til síldveiða.
Einmuna tíð hefur verið, logn
og hiti, en lítið um vætu.