Þjóðviljinn - 08.07.1958, Síða 5

Þriðjudagur S. júlí 1958 — ÞJÓÐVILJINN — (5
ara n
Norsk rannsókn á áhrlfum umhverfis
og erfSa á áfengisneyzlu fólks
Hvers vegna drekkur Jeppi? spuröi Holberg fyrir hálfri ismanna séu mun fleiri sem
þp'öju öld, og enn velta menn því fyrir sér, hvaö veldur sjálfir hafa neytt áfengis í ó-
"þvi aö sumt fólk er haldið drykkjusýki. Læknar og fé- eða ei§a ofdrykkjumenn
lagsfræðingar víöa um lönd hafa á síðustu árum lagt að nanum ættmgjum, en meðal
mtkla stund a drykkjurannsokmr. ,, .. ...
J J drykkjusyki. Se þetta rett,
Nýlega kom út í Osló bók eða ófélagsbundnir binaindis- segja höfundarnir, er réttmætt
eftir tvo Norðmenn, Arnfinn menn. Hverju sætir það að að gera ráð f>mir áð meðal
Engeset lækni og Rolf Idsöe börnum góðtemplara er helm- sona félagsbundinna bindindis-
prest. Bókin nefnist Alkohol- ingi hættara við ofdrykkju en manna séu fleiri með meðfædda
tmisbnigeres t'oreldre og brödre bömum ófélagsbundinna bind- tilhneigingu til ofdrykkju en i|
og útgefandi er Universitets-; indismanna ? i jafn stórum hópi sona frá öðr-,
forlaget 5 Osló. Þar greinaj r:m heimilum, þar sem of-
höfundarnir frá rannsóknum Andsefjun ! drykkja á sér ekki stað. Byrjij
sínum á. ofdrykkjumrnnum í Sænsku fræðimennirnir h "II- þessir synir að neyta. áfengis, er (
Stafangri og nágrenni. uðust að því að hér væri að þeim hættara. en "ðrum við að
verki það sem eálfræðingar verða ofdrýkkjurrtenn.
kalla andsefjun, ómeðvitaðar Á hinn bóginn er þess að
uppreisnartilhne;gingar af hálfu gæta, að mjög stór hluti barna;
einkum gert sér far um að barnanna. Hin sterku áhrif frá félagsbundins bindindisfólks |
kynna sér viðhorf foreldra! foreldrunum eiga eftir þessu fer að dæmi foreldranna ogj
drykkjumanna. til áfengis og ag vekja. andóf hjá börnunum. gengur í stúku. Engeset og
Norðmennimir tveir hafna Idsöe telja því að rannsóknir
þessari skýringu. Þeir segja, þeirra. sýni að bindindisfélögin
að ef andóf gegn bindind- geri mikið gagn, þau verndi
viðhorfi foreldranna sé að við ofdrykkju mikinn liluta
verki, ætti þess jafnt að gæta þess fólks, sem sé í mestri
hjá börnum ófé.Iagsbundinna hætt.u. Þessi álvktun þeirra
er bvggð á keimingunni um
meðfædda drykkjuhne’gð, en
mikilla rannsckna er þörf áð-
ur en hægt er að telja hana
sannaða eða afsannaða.
Tvö hundruð manns
Höfundar bókarinnar hafa
drykkjusiði systkina þeirra. —
Rannsóknin nær til 200 manna,
drykkjumanna og samanburðar-
hóps, valins eftir þeim reglum
sem farið er eftir við tölfræði-
legar rannsóknir af þessu tagi.
Sú niðurstaða, eem Engeset
og Idsöe kom mest á óvart,
var að börnum góðtemplara og
ofdrykkjumanna er álí.ka hætt
við að leggjast í ofdrykkju,
helmingi hættara en börnum
ófélagsbundins bindindisfólks
og börnum frá hófdrykkjuheim-
ijum. Meðal drykkjusjúkling-
anna revndust. helmingi fleiri
b"'rn góðtemplara en átt hefði
að vera ef tilviljun ein réði
þvu, frá hverskonar heimilum
drykkjumenn koraa.
Sama í Svíþjóð •
Norðmönnum þykir þessi
niðurstaða enn merkilegri
vegna þsss að hún bendir í
sömu átt og niðurstaða af
hliðstæðri sænskri rannsókn. t
Svíþjóð kom á daginn að 12
af hundraði ofdrvkkjumanna
komu frá bindindisheimilum,
þótt ekki nema átta af hundr-
aði heimila reyndust bindindis-
heimili. Bindindisheimilin fengu
því mun meira af ofdrykkju-
mönnum í sinn hlut en ætla
hefði mátt að óathuguðu máli,
þótt hlutur þeirra væri ekki
eins stór og í Noregi.
Höfundar beggja rannsókna
bindindii'.manna og góðtempl-
ara, en þeirra rahnsókn bendir
til að helmingi stærri hluti af
börnum góðtemplara en ófélags-
bundinni bindindismanna verði
ofdrykkjumenn.
Arfgeng tiIlmeigÍBg.
Engeset og Idsöe koma fram
með aðra kenningu, sem studd
er við niðurstöður .margra
norskra drykkjusýkislækna og
banda rís k ra. drykkjusýliisfræð-
inga. Þessir aðilar halda þvi
fram að meðfædd tilhneiging
ráði miklu um það hvernig
menn nevta áfengis. Norðmenn-
irnir tveir koma með þá skýr-
ingu á niðurstöðunum af rann-
sókn sinni, að mikill hluti af
börnum félagsbundinna bind-
indismanna hafi meðfædda til-
hneigingu til drykkjusýki.
Máli sínu til stuðnings benda
Hehnakeimsla
Norðmennirnir tveir ræða
einnig, hvort það hafi varan-1
leg áhrif á áfengisnevzlu
manna að þeir neyti áfengis í
hófi í uppvextinum undir eftir-
liti foreldra. sinna.
Rannsóknin gaf til kynna
að tiltölulega. fáir drykkju-
sjúklingar kæmu frá hóf-
drykkjuheimilum, en höfund-
arnir telja ekki að heima-
kennsla í að umgangast áfengi
eigi teljandi þátt í. þvi. Þeir
hafa nefnilega komizt að raun
um að langflestir neyta áfengis
í fyrsta skipti utan heimilis og
að foreldrum sínum fjanærandi,
þeir á ýmis atriði, sem komu hvernig svo sem Viðhorf for-
fram við rannsóknina. Ef á-
fengisneyzla bræðra góðtempl-
aranna er athuguð, kemur það
til dæmis í, Ijós að 15% bræðr-
anna teljast til ofdrykkju-
manna, eri ekki nema 5% af
bræðrum hófdrykkjumanna
eldranna er til áfengis. Heimil-
ishættir ráða ekki heldur neinu
um, hversu mikið menn drekka
við þetta tækifæri. Loks bendir
rannsóknin til að börnum frá
hófdrykkjuheimilum sé álíka
hætt við drykkjusýki og b”rn-
hafa leitazt við að finna skyr- þar sem áfengis hefur verið
ingu a þessu fyrirbæri, og ekki neytf ; hófi Meða] bræðra fé.
sízt þvi atriði að það virðist lagsbundinna bindindismanna
hafa urslitaahrif a drykkju- gem komnir en, af ófél
venjur barnanna, hvort foreldr- bundnum bindindisforeldrum
sem komnir eru frá heimiIum,Tum foreldra sem eru ófélags-
bundið bindindisfólk.
ar |þeirra erti félagsbundnir
S|ö meiiia
fasta í Genf
Sjö fylgismenn kenninga
Gandhis um ofbeldislausa mót-
spyrnu komu til Genfar og
byrjuðu hálfs mánaðar föstu
um leið og þar hófst ráðstefna
vísindamanna um eftirlit með
banni við tilraunum með kjarn-
reyndust 10% ofdrvkkjumenn
en ekki nema 4% af bræðrum
hófdrykkjumanna.
Hrfundarnir viðurkenna að
úrtakið sem þeir byggja á sé
helzt til lítið, en telja samt
tölurnar gefa til kynna að
bræður ofdrvkkjumanna gangi
rðrum fremur í stúkur. Þar
að auki kom í ljós að feður
fjórðungs félagsbundna bind-
indisfólksins höfðu verið of-
drykkjumenn. Loks er það al-
kunna. að margir templarar eru
orkuvopn. Fastan er ráð þeirra
til að herða á kröfu sinni um [ fyrrverandi drykkjumenn.
að kjarnorkusprengingar verði
stöðvaðar. Fyrirliði sjömenh-, Mikil vemd
inganna er ítalski rithöfundur
iinn Lanza del Vasto.
Höfundar skýra frá því að
þegar þeir voru að ná saman
samanburðarhóp hafi þeir orð-
ið að vísa frá 16% af þeim
sem valdir höfðu verið af handa
hófi, vegna þess að þeir
neyttu eða. liöfðu neytt áfeng-
is í óhófi. Sömuleiðis segja
þeir að um 15% af þeim sem
ekki voru ofdrykkjumenn hafi
skýrt frá því að feður þeirra
hafi verið ofdrvkkjumenn og að
16% hafi átt ofdryltkjumann
að bróður.
Sumir sem ritað hafa um bók
Engeset og Idsöe draga af
þe'ssum tölum þá ályktun, að
skilgreining þsirra. á ofdrykkju
hljóti að vera r."ng, það geti
með engu móti staðizt að um
16% af karlmönnum i Staf-
Þetta bendir eindregið til að' angri og nágrenni séu of-
meðal félagsbundinna bindind- drykkjumenn.
Krepp wísciS á brott,
aðrlr þizklr fóru
Hroki Vesiur-Þjóðverja vekur reiði í Noregi
Um mánaðamótin hófst í Oslófiröi árlegt kappsiglinga-
mót, aö þessu sinni án þátttöku Vestur-Þjóöverja.
Alfred Krupp, vesturþýzki
stóriðjuhöldurinn sem dæmdur
var fyrir sti'iðsglæpi en Benda-
ríkjamenn létu lausan, tilkynnti
þátttöku sina í mótinu með
snekkjuna Germania V.
Margir Norðmenn voru á
stríðsárunum þræLar i vopna-
verksmðjum Krupps og í Noregi
þótti einstæð frekja af honum
Krupp
að reyna að taka þátt í kapp-
sig'ingamótinu. Knut Heje, for-
stöðumaður mótsins, lét Krupp
vita að þátttaka hans væri ekki
vel séð í Noregi og dró hann sig
þá í hlé.
Aðrir vesturþýzkir þátttakend-
ur í kappsiglingamótinu, sautján
talsins, tóku upp þykkjuna fyrir
striðsglæpamanninn og sendu
mótstjórninni afboð allir sem
einn. Þetta gerðist þegar Kiel-
Á prikið ú rísa
eða áripa í viðnr
vist drottningar?
Siðameistarar brezku hirðar-
innar og borgarstjómar Lund-
únaborgar eru í miklum vanda,
þeir eru ekki viesir um hvern-
ig vnðeigandi er að bera „the
n:a.ce“, veldistákn borgarstjór-
ans, í viðurvist Elísabetar
cirottningar. „The mace“ er sí-
völ stöng með skrautlega út-
skornum, hnattlaga haus.
Enginn er í vafa um hvernig
bera á prik þetta í viðurvist
konunga, þá á það að vera
reist. En menn eru ekki vissir
um að þennan forna táknstaf
megi sýna í þeim stellingum,
þegar kona er þjóðhöfðingi
í Bretlandi. Borgarstjórnin i
London komst að þeirri niður-
stöðu i fyrra að stafurinn yrði
að drúpa þegar drottning væri
í nánd. Nú hefur einn af siða-
meisturum borgarstjórnarinnar,
Iwi að nafni, lagt fram sannan-
ir fyrir því að stafurinn hafi
verið borinn sperrtur og reist-
ur í viðurvist Viktoríu drottn-
ingar meðan hún var ung. Það
var ekki fyrr en Viktoría var
komin á efri ár og búin að
missa Albert mann sinn að rétt
þótti að láta prikið drúpa þeg-
ar hún var nærri. Iwi finnst
engin ástæða til að fella „the
maee“ í viðurvist Elísabetar
drottningar meðan hún er enn
á bezta aldri.
arvikan stóð yfir. í móttöku þar
sagði forsætisráðherra fylkis-
stjórnarinnar í Slésvík-Holtseta-
landi, Kai Uwe von Hassel, að
hann skildi vel þær tiifinning-
ar, sem komið hefðu vestur-
þýzku kappsiglingamönnunum
tiL að hætta við þátttöku i mót-
inu. Vesturþýzk blöð hafa farið
hörðum orðum um framkomu
Norðmanna við Krupp.
Sama fyrirlitningin
Ástfóstur vesturþýzkra blaða
og' stjórnmáiamanna við Krupp
hefur orðið Dagbladet i Osló,
öðrmMÍtbresiddasta blaði Noregs,
tilefni til hugleiðinga um fram-
komu Vestur-Þjóðverja við
Norðurlönd. Blaðið lætur i ljós
þá von að Norðmenn — sem
ekkj hafi leyft sér þá ósvinnu
að sigra Vestur-Þjóðverja í
knattspyrnu — fái ekki eins ó-
blíða meðferð o" Sviar. sem
verða fyrir aðkasti á vestur-
þj'zkum veitingastöðum og hafa
verið sviptir milljónaviðskiptum
við vesturþýzka aðil.a siðan þeir
sigruðu Vestur-Þjóðverja í
heimsmeistarakeppninni i knatt-
spyrnu.
,.Það er leiðinlegt að eins gáf-
uð og dugleg þjóð og sú þýzka
skuli ekki geta skilið einföld-
ustu hluti i daglegu lífi“, segir
Dagbladet. „Ekki er til nema ein
skýring: Þýzka fyrirlitningin á
smáþjóðunum er meðal ákveð-
inna hópa jafn bráðlifandi og á
dögum Hitlers.“
Blaðið minnir á að þýzk blöð
hafa áfellzt Norðmenn fyrir þá
„ókurteisi“ að vísa stríðsglæpa-
manninum Krupp á dyr samtim-
is því að Einar Gerhardsen, for-
sætisráðherra Noregs, nýtur
gestrisni í Vestur-Þýzkalandi.
„Gerhardsen hefur notið
þýzkrar gestrisni einu sinni áð-
ur,“ segir Dagbladet, og minnir
þar með á dvöl forsætisráðherr-
ans í þýzkum fangabúðum á
stríðsárunum. „Hann og Norð-
menn allir eru fúsir að gleyma
því,“ heldur blaðíð áfram. „Á
norsku heitir það veglyndi, þeg-
ar •þrællinn fyrirgefur. En það
heitir á öllum málum heims
frekja, þegar þrælahaldarinn
.reynir að trana sér fram og
krefst þess að fá að umgangast
almennilegt fólk.“
Hyggst synda yfir
Atlanzhafið
Hálffertugur bólchaldari í.
París, Maurice Tondu, er þess
albúinn að synda yfir Atlanz-
hafið í ágúst. Hann hyggst
svamla frá Cap Verdeeyjum til
Vestur-Indía og telur sig verða
70 daga á leiðinni. Hann ætlar
að synda á daginn en hvíla sig
á nóttunni í gúmbát, sem hann.
mun ýta á undan sér á sund-
inu. Tondu telur sig færan um
að synda átta stundir daglega.
I gúmbátnum ætlar hann að
hafa vistir sínar og útbúnað:
58 kíló af tví.bökum, sex kí'ó
Framhald á 11. síðu