Þjóðviljinn - 08.07.1958, Blaðsíða 7

Þjóðviljinn - 08.07.1958, Blaðsíða 7
Þriðjudagur 8. júlí 1958 — ÞJÖÐVILJINN (7 jvtjo sq qazo[0\ T^3mo.-.ov&:áirS:^jz'j ^:ílh;Sí)ð:ni öfeábM -4.10031 VlVOtí mO 90>Bxnwij ?J zvj^J'q.wMfo ^naz’oTJv-jfO OÖHWW ,.iwí, 5st$3» y}rf ^SF0/, ^ ( « 31SÍN01' 4rv? ^ ‘a-'vAJ: 6 OOO OOO Z /t 3n3iípa 31H301V Það sem af er pessu ári liafa á annaö liundr- að Serkir verið líflátnir í fangelsum í Alsír. Þeir eru handteknir af erlendum her, dœmdir af erlendum dómstólum, fyrir brot á erlendum lögum og líflátnir af er- lendum aftökusveitum. Þeir ógnarlegu atbxirðir sem hafa verið að ger- ast í Alsír á undanförn- um árum eiga sér for- ságu í rúma öld. Grein sú sem hér fer á eftir segir frá því hvern- ' ig Frakkar fóru að pvi að leggja Alsír undir sig og hvernig frönsku „landnemarnir“ fengu bólfestu í Norðurafríku, og af henni sést að að- ferðir pær sem nú er beitt eru engin nýung. Greinin er eftir Nein van Wijk og hún er pýdd úr „Peace News“, mdlgagni brezkra friðar- sinna. Hinir fyrstu íbúar Alsír, sem vitað er um, voru Berbar. En þegar á sjöttu öld f. Kr. komst land þetta undir yfirráð ann- arra. þjóda, fyrst Kartverja, sjðan .JRómverja. Frá 430 til 533 réðu Vandalar fyrir land- inu, gn síðan Miklagarðsmenn. Um allar þessar aldir tókst Berbum þeim sem bjuggu inni í landinu að varðveita sjálf- stæði sitt, en astíð áttu þeir í höggi við valdhafana sem voru að reyna að „friða“ land- ið. Arabar voru hinir fyrstu valdhafar, sem Berbar fengust ti! að viðurkenna og sætta sig Hteð þeim kom Múham- eðsírú inn í landið. Arabar komu í tveimur öldum, 772 og á næstu árum, og 1052. Tyrkir stigu á land í Marokkó 1515 og logðu undir sig allt landið. Þar riktu þeir, að mjnnsta kosti að nafninu til, þangað til 1830. Árið 1515 varð Alsir tyrkn- eskt ríki og öld síðar varð það raunverulega sjálfstætt. Eftir • þáð var það viðurkennt af öðrum þjóðum, og Holland, England, Frakkland og Banda- ríkin gerðu við það samninga. Þetta ríki var fullvalda, og hafði glögg landamæri og á- kveðið þjóðskipulag. Fyrir því réð beyinn og ráðgjafar hans. Því var skipt í fjóra hluta: Alsír, Austurhérað (umhverfis Constantine) Tittery (umhverf- is Medea) og Vesturhéruð (um- hverfis Oran). Beyinn stjórnaði þremur hinum síðasttöldu, og , ráðgjafar hans (caids), en fyr- ir Alsír réð hann einn. í' landinu voru 2000 skólar og _cfjórir háskólar: I Alsír, Constantine, Tlemcen og Maz- oena. Þegar unnu Alsír ÓfriSur Vísindi og listir stóðu með blóma,- I þessu stóra, strjál- byggða landi var ekki þörf fyr- ir staérri her. en 15.000 manna. En ríki'ð hafði mikinn flota, 66 herskip og hafði tögl og hagldir á~ Mdðjarðarhafi fram -að árinu 1827. Það var helzta hlutvérk sjóhersins svo sem sjóhers annarra ríkja á þeim • .: tíma, að klekkja á sjóræningj- f/ly|Q[f ' um. Árið 1830 var lokið sjálf- stæði landsins. Það ár hóf Farkkland. ]áhdvinni-hgastyrj7 öld gegn .þVi og kóstaði til þess 100 milijóhum franíta, og bauð út 40 þúsund manna her. Það átti að heita svo að þetta stríð væri hafið til þess að hefna móðgunar við Frakk- land, er beyinn hafði framið, er hann sló til hins franska konsúls í Alsír með blævæng sínum. Það gerðist 29. apríl 1827. Konsúllinn klagaði og óð- ar var hafizt handa um und- irbúning stríðs. Árið 1794 hafði beyinn gert Frakklandi mikinn greiða með því að útvega korn og 1796 út- vegaði hann einnar milljónar franka rentulaust lán til stuðn- ings frekari viðskiptum við firmað Bacri og Busnacli í Al- sír. Árið 1819 var svo ákveðið af franskri nefnd, sem um þetta átti að fjalla, að skuidin við seljendurna næmi ekki nema 7 milljónum franka,. 1, stað 18 milljóna, sem. hún raun.ye.ru- lega nam, og.. beyinn ..beið ár- angurslausf eftiy afborgunum. 29. april, átta árum .síðar, gerð- ist það, að bevinn spurði kon- súl Frakklands, Deval, hvernig á því stæði, að franska stjórn- in gerði nvorki að standa í skilum, né svara bréfum sín- um. Kort af norðurhluta Alsír. enda mundi það ekki stoða neitt“. j Þó þetta megi virðast smá- j vægilegt, bregður það ljósi á þetta tvennt: Það var stofnað til ófriðar af Frakklands hálfu í með því að vekja fyrst alvar- ; legan ágreining' út af fjármál- }; um, og í öðru lagi: Alsír var j þegar þetta gerðist fullkomlega sjálfstætt ríki, viðurkennt af öllum þjóðum. jfj Síriðið hófst með hemámi borgarinnar Alsir, og tók það einn dag. Beyinn gafst upp og sagði af sér. Ríkissjóðurinn sem nam 15 milljónum franka féll í hendur Frakka. Barátt- unni virtist vera lokið. » En allur landslýðurinn reis upp til varnar árið 1831 undir forustu hins unga emírs E1 Hadji Abd-el Kader. í 16 ár varðis^ Abd-el Kader gsgn of- urefli franskra hers.veita. Hvað eftir annað var samið vopnahlé og hvað eftir ann- að var gengið á griðin. Land- inu var skipt aftur, landshlutar töpuðust og unnust á víxl. í meira en öld hafa Frakkar kennt Serkjuin vestræna menn- ingu á þennan hátt. sem sat í Alsír, út úr borginni nóttina 6. apríl 1832. Um aft- ureldingu komu þeir að fólki þessu óvöru, þar sem það svaf í tjöldum sínurn, og drápu það allt, svo ekki stóð einn maður uppi af fjokknum, enda varð nær ekkert um varnir. Ekkert tillit var tekið til ald- urs eða kynfer.ðis. Þegar her- mennirnir sneru aftur úr þess- ari „frægðarför“, báru þeir á spjótsoddum sínum höfuð þeirra sem þeir höfðu drepið.“ Rán nægða með mitma en full- komna uppgjöf. Úfrýming Það er enginn sigur að vinna hálft land. „Þjóðarheiður vor þolir ekki að vér gefumst upp fyrir innfæddum." Þessvegna dugði ekkert minna en að vmna allt landið. Stefnuskráin hljóðaði svo: ,,Það á ekki að siðmennta landslýðinn, heldur skulum við hrekja fólkið eins langt og auðið er. Eins og villidýr eru hrakin burt úr mannabyggð, eins skulum við hrekja þá und- an okkur út að jöðrum Sah- ara, og fylgja sigrinum eftir.“ Ofbeldisverkunum, sem þess- ari landvinningu voru samfara, hefur verið lýst í riti af ýms- um háttsettum foringjum í hernum: Cavaignac, Changami- er, D’Hérisson, Lamoriciére, Montagnac, Pélissier, Saint- Arnaud. Þessir „siðmenntuðu“ hrott- ar voru jafn grandalausir um HershöfS- „Stjórn 'íands míns ■ svarar yður ekk},“ svaraði Deval, Aldrei komst fullur friður á. Heirna í Frakklandi var eng- inn, sem þorði að taka á sig ábyrgðina. Ráðherrarnir þorðu það ekki vegna hjósendanna, þeir létu hershöfðingjana hafa frjálsar hendur, og þegar eitt- hvað gerðist, sem ekki þótti bót mælandi, þóttust þeir ekk- ert vita og voru þessvegna lausir allra mála. Frakklandskonungur æskti „takmarkaðra landvinninga** þ. e. a. s., hann kærði sig ekki iirn að vinna meira af landinu Pn nauðsyn bar til. Hershöfð- ingjarnir gerðu sig ekki á- sekt sína og eftirmenn þeirra nú á dögum, þeir kunnu ekki fremur að skammast sín fyrir illvirki sín; og hrópleg hermd- arverk: ; Þau hófust árið 1832. Herfor- iriginn sem hafði æðsta vald á staðnum grunaði kynþátt sem kenndist við El-Oeffias, um þjófnað. Refsingin var skjót og afdrifarík fyrir fólk þetta; því var algeriega útrýmt. Seinna kom það í Ijós, að það hafði verið alveg saklaust. Þetta hafði verið „í ógáti'* gert. ■ „Samkvæmt boði Rovigo hershöfðingja, fór hersflókkur Þessi c’.isrri urðu til fyrir- myndar. Hver óskaðj öðrum til hamingju. í Monitor Algerian var svo að orði komizt í okt. 1836: „í dag voru 20 menn af- höfðaðir, í herbúðunum má telja 68 höfuð á spjótsoddum. Þetta er fallega af sér vikið og ágæt byrjun.** Hermennirnir vöndust á að ræna. Svo segir Changarnier hershöfðingi: „Hermenn mínir voru mjög ’*■ ánægðir með hinar endurteknu rt/'isferðir á hendur ýmissB kynflokka, sem farnar voru síðastliðinn vetur.“ Dieuzaide segir svo í Sögu Alsír („Historie d’Algerie): „Allt kvikfé var selt danska konsúlnum. Afgangurinn af ránsfénu fór á markaðinn í Bab-Azoen. Þar mátti sjá arm- bönd kvenna sem ekki höfðu verið tekin af afhöggnum úln- liðum, og eyrnalokka sem löfðu við afhöggvin eyru. Ágóðanum af sölutaná var skimHlJB morðingjanna. Að kvöldi þessal eiliflega bölvaða dags skipaðl lögreglan Aröbunum að kveikja ljós í sölubúðum sín- um til að sýna „fögnuð'* sinn.“ í hefndarskyni fyrir þetta var franskur herflokkur brytj- aður niður, en Rovigo hers- höfðingi lét þá dæma til dauða tvo forustumenn Araba, sem staddir voru í Alsír og he tið hafði verið griðum. Haustið 1833 stóð þetta m. a. i greinargerð rannsóknarnefnd- ar: „Án tillits til nokkurs manns höfum vér vanhelgað musteri, grafir og hinn heilaga griðastað Múhameðstrúar- manna, vér höfum rofið grið á mönnum og myrt þá, og vér höfum útrýmt kynflokkum sem óstaðfestur grunur lá á, og síð- ar hefur sannazt að þetta voru saklausir menn. Vér höfum yf- irbngað villimenni£ia, sem vér erum komnir til að siða, með villimannlegum aðgerðum." Saint-Arnaud marskálkur ritaði svo: „Héraðið Beni-Men- asser, er fagurt og hið frjó- samasta sem ég hef séð í Af- ríku. Það er mjög þéttbýlt. Vér höfum brennt byggðina og spillt öllu. Æ, þetta stríð, æ, þetta stríð.“ „Hversu margar konur hafa ekki orðið að leita sér hælis í hinum snæþöktu Atlasfjöllum, þar sem ekki beið þeirra annað en að deyja úr kulda og ves- öld.“ n ...'<ií Skemmdar- œð/ „Hér sit ég og hvert sem lit- ið er er ekki annað að sjá en eld og reyk, og nú er ég ‘ að skrifa þér og hugsa um þig. Framhald á 10. síðu.

x

Þjóðviljinn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Þjóðviljinn
https://timarit.is/publication/257

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.