Þjóðviljinn - 16.07.1958, Side 6

6) — ÞJÓÐVILJINN — Miðvikudagur 16. júlí 1958
Þjóðuiljinn
Úteefandl: Samelnlngarflokkur alþýðu — Sósíallstaflokkurlnn. — Ritstjórar:
Magnús Kjartansson (áb.), Sigurður Guðmundsson. — Fréttaritstjóri: Jón
Bjarnason. — Blaðamenn: Ásmundur Sigurjónsson, Guðmundur Vigfússon,
ívar H. Jónsson, Magnús Torfi Ólafsson, Sigurjón Jóhannsson, Sigurður V.
Friðbjófsson. — Auglýsingastjóri: Guðgeir Magnússon. — Ritstjórn, af-
greiðsla. ayglýsingar, prentsmiðja: Skólavörðustíg 19. — Sími: 17-500 (5
línur). — Askriftarverð kr. 30 á mán. í Reykjavík og nágrenni; kr. 27 ann-
arsstaðar. — Lausasöluverð kr. 2.00. — Prentsmiðja I>jóðviljans.
Þeirra stefna
r’ramfærsluvísitalannýja gef-
ur skýrari mynd af þróun-
ínni í verðlagsmálum en
margar nákvæmar ritgerðir.
3ú litla tala sem kauplags-
nefnd hefur sent frá sér sýn-
ír að í seinasta júnímánuði
einiun saman hefur verðlag í
landinu liækkað jafn mikið og
á tæpum tveimur árum áður,
samkvæmt þeim mælikvarða
sem í vísitölukerfinu felst. —
Slík stökkbreyting hefur ekki
orðið síðan 1955, þegar íhald-
;ð sleppti verðbólguskriðunni
á almenning til þess að hefna
'pess sem tapaðist í verkföll-
unum miklu, en í september-
mánuði það ár hækkaði visi-
talan um 7 stig. Sú verðbólgu-
skriða varð einmitt til þess
að þáverandi ríkisstjóm
hrökklaðist frá völdum og nú-
verandi stjóm var mynduð,
en eitt meginverkefni hennar
var að reyna að stöðva verð-
bólguþnóunina, og það gerði
hún með góðum árangri um
nærri tveggja ára skeið. En
það er vægast sagt ömurleg
þróun að nú skuli hafa verið
horfið svo algerlega frá
stöðvunarstefnunni, að helzt
verði minnt á skriðuna 1955
“il samanburðar.
Það sem nú er að gerast
mun án efa auka skilning
almennings á því hversu mik-
.lvæg stöðvunarstefnan var og
hagkvæm öllum almenningi.
Meðan Alþýðubandalagið fékk
5 meginatriðum að ráða þeirri
stefnu urðu minni verðhækk-
anir hér en í nágrannalönd-
um okkar, en slíkt hafði ekki
gerzt áður um mjög langt
skeið. Trú almennings á verð-
gildi peninganna birtist í sí-
áukinni sparifjársöfnun, og
•efnahagskerfið varð heilbrigð-
ara á ýmsum sviðum. Vissu-
:ega mátti gagnrýna margt
á þessu tímabili, en heildar-
•■tefnan var tvimælalaust já-
kvæð; þróun síðustu vikna
sannar það öllu öðru betur.
ins og menn muna mætti
stöðvunarstefnan mjög
íðtækri andstöðu þegar i
pphafi frá valdamiklum aðil-
m í þjóðfélaginu. Sjálfstæð-
flokkurinn trylltist gersam-
ga og ollu því margar á-
:æður. Hann var andvígur
rí að tekið væri upp verð-
gseftirlit á nýjan leik og
"numið það frjálsa okur sem
ðkaðist í stjórnartíð hans.
ann var andvígur því að á-
gning væri lækkuð til mik-
:a muna og verulegar byrð-
- lagðar á heildsala og aðra
illiliði. Honum blæddi aug-
•a. að hin taumlausa spekúla-
ón verðbólgubraskara og
skuldakónga skyldi heft um
skeið. Og Sjálfstæðisflokkur-
inn lét sér ekki nægja að
túlka andstöðu sína gegn
stöðvunarstefnunni í orði,
hann gerði allt sem hann gat
í verki til þess að skipuleggja
áframhaldandi verðbólgu. Að-
alforustumenn Sjálfstæðis-
flokksins voru eins og út-
spýtt hundskinn dag eftir dag
til þess að reyna að tryggja
hækkaða álagningu olíufélaga,
hækkaðar fraktir skipafélaga,
hækkaða álagningu heildsala,
hækkaða álagningu iðnfyrir-
tækja o.s.frv. Á því sviði
skorti ekki áhuga Bjarna
Benediktssonar, Ólafs Thors,
Björns Ólafssonar og annarra
slíkra.
/~|g þeir tryggðu sér fljót-
^ lega bandamenn. Þegar
íhaldið vildi hækka olíu og
benzín átti það vísan stuðning
Framsóknarmanna í Olíufé-
laginu h.f. Þegar íhaldið vildi
láta hækka álagningu heild-
sala og iðnrekenda átti það
vísan stuðning valdamann-
anna í SÍS. Þegar íhaldið vildi
láta hækka farmgjöld átti það
vísan stuðning Framsóknar-
maniia í skipadeild Sambands-
ins. Og ekki stóð heldur á
bandamönnunum innan Al-
þýðuflokksins. Ein aðferðin
til þess að brjóta stöðvunar-
stefnuna á bak aftur var sú
að skipuleggja kauphækkun-
arbaráttu hjá þeim stéttarfé-
lögum sem bjuggu við bezt
kjör fyrir, og á því sviði
höfðu Sjálfstæðisflokkurinn
og hægri klíka Alþýðuflokks-
ins hina nánustu samvinnu.
Allt var þetta gert til þess
að reyna að torvelda stöðvun-
arstefnuna og gera hana tor-
tryggilega 'hjá öllum þorra
launþega. Og nú á þessu ári
var svo komið að Alþýðu-
flokkurixin og Framsóknar-
flokkurinn lýstu yfir því opin-
berlega — í takt við íhaldið
— að stöðvunarstefnunni yrði
ekki haldið áfram.
T^egar svo var komið átti Al-
*■ þýðubandalagið ekki
styrk til þess að tryggja
stefnu sinni framgang lengur.
Raunverulega eru það 44
þingmenn Framsóknar, Al-
þýðuflokksins og Sjálfstæðis-
flokksins sem bundu endi á
stöðvunarstefnuna og bera á-
byrgð á því að nú er farið
inn á aðrar og stórhættulegar
leiðir. Þessir flokkar fengu
að vísu ekki gengislækkun þá
sem þeir þráðu, en fráhvarfið 1
frá stöðvunarstefnunni er *
þeirra verk og sú verðbólgu-,
skriða sem nú dynur daglega]
yfir. ,
* ■•
er pmiii m mm snm u?if o@
etfa getur veríðreglulega spennandi
Það hefur verið margt um
manninn á Siglufirði að und-
anförnu. Þar hefur mátt hitta
fólk úr öllum landshlutum,
verkamenn, útgerðarmenn,
sjómenn og síldarstúlkur.
Fréttamaður Þjóðviljans á
Siglufirði var nýlega svo
heppinn að ná tali af þremur
ungum Reykjavikurstúlkum,
sem ætla að vera fyrir norð-
an í síld í sumar. Þær heita
Magnea Guðlaugsdóttir, Frið-
dís Friðjónsdóttir og Guðrún
Friðjónsdóttir. Friðdis og
Guðrún eru systur. Þær vinna
allar á sömu söltunarstöðinni,
hjá Gunnari Halldórssyni.
„Voruð þið komnar norður
áður en söltunin byrjaði?“
„Nei“, svarar Guðnxn. „Við
komum fyrir hálfum mánuði.
Þá var búið að salta í viku“.
„Hafið þið verið í síld áð-
ur ?“
„Já, ég var hérna í síld
fyrir tólf árum, hjá Jóni
Hjaltalín“, evarar Magnea.
„En þið hinar?“
„Nei, við höfum aldrei verið
í síld áður“, svarar Guðrún.
„Eg hef alltaf unnið inni-
vinnu, en Friðdís hefur unnið
svolítið í fiski“.
„Hvernig fellur ykkur vinn-
an?“
„Alveg ágætlega. Það er
gaman að vinna svona úti, og
þetta getur verið reglulega
spennandi. Við vöruðum okk-
ur ekki á átunni fyrst og urð-
um dálítið slæmar í höndun-
um og handleggjunum. Mér
finnst að verkstjóramir ættu
að vara byrjendur við henni
og kenna þeim að verjast
henni. Annars fellur okkur á-
gætlega, og svo eru þetta
uppgrip, þegar mikið er að
gera?“
„Hvað eru þið búnar að
ealta mikið?“
„Eg held, að ég sé búiri
með eitthvað um 90 tunnur“,
svarar Magnea.
„Eg var að taka saman,
hvað ég væri búin með mik-
ið“, segir Guðnxn. „Það voru
eitthvað um 80 tunnur, og
Friðdis er líklega búin með
eitthvað svipað. Við vorum
miklu seinni en Magnea fyrst
í stað; hún er svo anzi fljót;
saltar oft tvær tunnur á
klukkutímanum og sker eitt-
hvað í þá þriðju. En við er-
um orðnar miklu fljótari
núna en við vorum fyrst“.
Við förum að tala um kjör
söltunarstúlknanna. Aðkomu-
stúlkur fá fríar ferðir að
heiman og heim, þó að það sé
ekki samningsbundið, húsnæði
og eldunarpláss. Kauptrygg-
ingin er um 2450 krónur. og
gildir yfir tímabilið 1. júlí—
1. september. Það, sem þœr
vinna fyrir áður en trygging-
artimabilið hefst og eftir að
því lýkur, dregst því ekki frá
tryggingarupnhæðinni, þó að
ekki sé unnið fyrir henni á
tryggingartímabilinu. Fyrir
hverja uppsaltaða heiltunnu
greiðaet 25 krónur, að meðr
töldu orlofsfé. Fyrir tíxna-
vinnu greiðist kaup sam-
kvæmt taxta verkakvennafé-
lagsins Brynju. Ekki má
„ræsa út“ í tímavinnu fyrir
minna en fjóra tírna, nema í
ofanálögun, þá fyrir tvo
tíma. Atvinnurekendanum ber
að standa skil á stéttarfélags-
gjaldi þeirra, og dregst það
frá kaupinri.
„Hvernig húsnæði hafið
þið?“
„Það má komast af með
það. Við búum í bragga, höf-
um rafmagnsofn til að hita
upp með og plötu til að elda
á. Okkur þótti lakast fyrst að
hafa ekki betri aðstöðu til
hreinlætis en þarna er. Svo
fréttum við um briðin í Sjó-
mannaheimilinu. Það var dá-
samlegt að komast þangað
eftir að vera húinn að salta
verðum ekki hér, nema með-
an söltunin stendur. Við erum
að hugsa um að fara til Rauf-
arhafnar á eftir, ef mikið
verður að gei'a þar“.
„Vonandi verður svo mikil
veiði hér, að þið þurfið ekki
að fara þangað til að fá nóg
að gera“.
„Já, auðvitað er það von-
andi, að sem mest veiðist. —
En það er líka nokkurs virði
að skoða sig um. Þegar máð-
ur hefur lítið farið, þá lang-
ar mann til.að flakka svolítið,
sjá nýja staði og ' kynnást
nýju fólki og reyna eitthvað
sem maður hefur ekki reynt
áður“.
Síldarsóltun á Siglufirði. Stallsysturnar 3 eru lengst til hægri.
í marga daga og hafa aldrei
getað þvegið sér almenni-
lega“.
„Hafið þið þurft að vaka
mikið?“
„Dálítið stundum, en ekki
svo, að við höfum orðið neitt
verulega slæptar“.
Það hefur gengið á ýmsu
með matseldina hjá þeim.
Stundum er erfitt að ná í mat,
sérstaklega mjólk, sem oft
gengur til þxxrrðar, þegar
mörg skip koma inn í einu.
Stundum er ekki hægt að
komast frá vinnunni á þeim
tíma, sem búðir eru opnar.
Svo er tafsamt að elda á
einni plötu. —- Annars hefur
það gengið betur upp á síð-
kastið. Þeim gafst ekki tóm
til að búa rieitt í haginn fyrir
sig. þegar þær komu; þá var
alltaf síld. Nú er búin að
koma landlega. Þá gafst þeim
tími til að útvega sér ýmis-
legt, sem þær vanhagaði um
og koma sér betur fyrir.
„Þekkið þið nokkurt fólk
hérna í bænum?“
„Nei, ekki eina einustu sál,
nema við höfum ofurlítið
kvnnzt sumu fólkinu, sem við
vinnum með“.
Þeim finnst heldur leiðin-
legt í lapdlegunum. Bezti
staðurinn, sern þær hafa
• kynnzt
Eg kveð svo þessar greinar-
góðu og rösklegu stúlkur
með ósk um góða atvinnu og
mikið kaup. En þó að það
bregðist, munu þærsnúa heim
reyndari og fróðari en áður.
Og það er líka nokkurs virði.
B. S.
>---------------------■- •
Arás sem ...
Framhald af 1. síðu.
hætta hemaðaríhlutun í Líhan-
on og kalla allt lið sitt heim
þegar í stað.
Lodge boðaði áð hann myndi
bera fram tillögu um aðgerðir
af hálfu Öryggisráðsins, sem
komið gætu í stað aðgerða
Bandaríkjamanna. Fundi var
frestað til klukkan tvö í dag
að beiðni hans.
Fyrir Allslierjarþingið ?
Fréttamenn í aðaistöðvum
SÞ segja sem vitanlegt er að
Öryggisráðið muni enga sam-
þykkt gera. Talið er að fyrir
Bandaríkjastjóm vaki að fá þá
Allsherjarþingið kallað saman
til aukafundar og reýna að fá
það til að leggja blessun sína
yfir bandarísku innrásina í
Líbanon. Fréttamexmirnir eru
vantrúaðir á að Dulles verði
kápan úr því klæðinu, bend
í bænum, er Sjó- (þeir á að Asíu- Og Afríkurík
mannaheimilið. Þar getur muni leggjast gegn iBandaríli
maðux- komið og farið eftir unum í þessu máli.
því, sem manni hentar, keypt| Júgóslavíustjómin lýsti yi
sér hressingu, ef mann lang- í gær að hún teldi stórhætt
ar í hana, annars látið það legt ástand hafá skápazt v
ógert, hara setið og látið fara1 aðgerðir Bandaríkjanna, styx
vel um eig, lesið hlöð og öld vofði yfir. í málum se
tímarit, sem liggja þar þessu mætti ekki grípa fra
frammi og spjallað saman. Og fyrir hendur SÞ.
svo■ e.ru böðin. | Júgóslavneska fréttastofí
. „Ætlið þið.að verða hér út skýrir frá því að Tító hs
tryggingaxtímabilið?“ Jsnúið sér til Nehnts vegna
„Ekki nema það verði mik- standsins í löndunuxn, fyi
il síld,“ svarar Guðrún. „Við botni Miðjarðarhafs.