Þjóðviljinn - 17.07.1958, Qupperneq 6

6) — ÞJÓÐVILJINN — Fimmtudagur 17. júlí 1958
IIIÓÐyiUINN
ÚtKefandl: Sameiningarflokkur alþýffu — Sóslalistaflokkurinn. — Ritstjórar:
Magnús Kjartansson (áb.), Sigurður Guðmundsson. — Fréttaritstjóri: Jón
Biarnason. — Blaðamenn: Ásmundur Sigurjónsson, Guðmundur Vigfússon,
ívar H. Jónsson, Magnús Torfi Ólafsson, Sigurjón Jóhannsson, Sigurður V.
Friðbjófsson. — Auglýsingastjóri: Guðgeir Magnússon. — Ritstjórn, af-
greiðsla. auglýsingar, prentsmiðja: Skólavörðustíg 19. — Sími: 17-500 (5
línur). — Áskriftarverð kr. 30 á mán. í Reykjavík og nágrenni; kr. 27 ann-
arsataðar. — Lausasöluverð kr. 2.00. — Prentsmiðja Þjóðviljans.
a___________________________J
Heitf
t¥>orun eftir heitu vatai í
^ Klambratúni hefur borið
þann ánægjulega árangur að
á 630 metra dýpi hafa komið
upp 6 sekúndulítrar af 110
stiga heitu vatni. Er þetta heit-
asta vatnsmagn sem fundizt
hefur við boranir í bæjarland-
inu.
að er borun með gufuborn-
um fræga, sem skilað hefur
þessum árangri. Er þess nú
■að vænta að þetta dýrmæta
vatnsmagn verði hagnýtt hið
allra fyrsta en ekki látið renna
ónotað til sjávar um holræsa-
kerfi bæjarins. Hver nýr lítri
sem fæst af heitu vatni skap-
ar möguleika til bættrar og
aukinnar notkunar hitaveit-
unnar ef rétt er á haldið. Og
aukið heitt vatn þýðir um leið
að unnt er að spara gjaldeyri
sem að öðrum kosti fer til
kaupa á erlendu brennsluefni.
Leit að heitu vatni og virkjun
þess er því einhver hagkvæm-
asta framkvæmd þjóðhagslega
sem ráðizt verður í og mætti
gjarnan gefa þvú meiri gaum
én gert hefur verið og vinna
að því af meira kappi og með
skipulegri hætti.
1711 þvi er minnzt hér á skjóta
hagnýtingu þess nýja vatns-
magns sem náðst hefur með
borunum í Klambratúni lað
á því hefur verið mikiil mis-
brestur að það vatn sem áður
hefur fengizt með borunum í
bæjarlandinu hafi verið tekið
svo fijótt til nýtingar sem ætla
hefði mátt. Ber í því sambandi
vatn
að hafa í huga að boranir eru
fjárfrekt fyrirtæki og því
nauðsynlegt að sá árangur sé
hagnýttur sem þær gefa. Þetta
snýr að fjárhag hitaveitunnar
sem fyrirtækis bæjarbúa og
ætti ekki að þurfa um að deila.
í annan stað bíður svo yfir
helmingur Reykvíkinga eftir
þeim þægindum og fjárhags-
lega hagnaði sem fylgir notk-
un heita vatnsins sem varma-
gjafa í íbúðarhúsum. Hefur
þeim bæjarbúum jafnan farið
hlutfallslega fækkandi sem
njóta hitaveitunnar alit frá
því að fyrirtækið tók til starfa.
Er mál til komið að þeirri öf-
ugþróun verði snúið við og að
því stefnt með framsýni og
markvissum aðgerðum að allir
bæjarbúar geti notið hitaveit-
unnar.
4ð sjálfsögðu ber að leggja
áherzlu á áframhaldandi
leit að heitu vatni í bæjarland-
inu og nágrenni þess. En hitt
má heldur ekki gleymast að
hagnýta fljótt og vel það vatn
sem kostaaðarsamar borani/
skila. Hér má ekki endurtaka
sig það sinnuleysi sem fram
kom varðandi heita vatnið úr
Fúlutjarnarholu og Sundlauga-
holu sem misserum saman hef-
ur verið látið renna ónotað í
sjóinn. Og hér þarf einnig að
viðhafa önnur sjónarmið og
greiðari vinnubrögð en bæjar-
búar þekkja almennust frá
athöfnum hitaveitunnar, og þá
ekki sízt þau sem Hlíðabúar
hafa mest og átakanlegust
kynni af.
Furðuleg viimubrögð
T iðið er á þriðja ár frá því
byrjað var á Hlíðaveit-
unni og höfðu þá lengi staðið
yfir hörð átök í bæjarstjórn
um málið. Fulltrúar sósíalista
beittu sér eindregið fyrir því
að hifaveita yrði lögð í hverfið
og bentu á tvenn mikilvæg
rök: í fyrsta lagi þá auknu
hagnýtingu heita vatnsins sem
með því næðist og þar af leið-
andi bættan fjárhag hitaveit-
unnar, og í öðru lagi þéttbýli
hverfisins sem gerir það að
verkum að unnt var að færa
tiltölulega fjölmennum hópi
bæjarbúa þægindi heita vatns-
ins með viðráðanlegum kostn-
aði.
Meiri hluti Sjálfstæðisflokks-
ins i bæjarstjórn streytt-
ist lengi gegn málinu, en þeg-
ar samtök íbúanna 'voru mynd-
uð og komu til liðs við sjón-
armið sósíalista varð ekki leng-
ur á móti staðið og íhaldið lét
undan. Byrjað var á fram-
kvæmdum í maí 1956 og áætl-
að að þeim yrði lokið um eða
fyrir áramót. Vinnubrögðin
hafa hins vegar orðið með
þeim furðulega hætti að ekk-
ert hús í Hlíðunum hefur enn
fengið hitaveituna og er þó lið-
ið á þriðja ár síðan fram-
kvæmdir hófust.
TT/ffánuð eftir mánuð sést eng-
•*■"■■• in hreyfing á því verki
sem átti að vera lokið fyrir
hálfu öðru ári og engar skýr-
ingar heyrast frá hitaveitunni
eða forráðamönnum bæjarins.
Eitt árið enn virðist eiga að
svipta hitaveituna þeim stór-
felldu tekjum sem hún gæti<$>
haft af því að hagnýta v.atns-
magn fyrirtækisins til upphit-
unar á íbúðarhúsum í hinu
þéttbýla Hlíðahverfi. Slík
stjórn á þessu bæjarfyrirtæki
segir vissulega sína sögu um
samvizkusemi og hæfni stjóm-
endanna. Og auðvitað bitnar
sleifarlagið ekki síður á íbú-
um hverfisins sem nota verða
dýrt aðkeypt brennsluefni í
stað heita vatnsins, sem þeir
fengu hátíðlegt loforð um fyrir
hálfu öðru ári, en hefur látið
á sér standa til þessa dags.
Lurkurinn á lofti
Bandarísk heimsdrottnunarstefna birtist grímulaus
,'17’ertu ekki með neinn hávaða,
• en haltu á vænum lurk“,
var kjörorð Theodore Roose-
velts, síðasta yfirlýsta heims-
veldissinnans á forsetastóli
Bandaríkjanna. Síðari forsetar
úr flokki hans hafa ekki verið
jafn hreinskilnir, en Harding,
Coolidge og Hoover voru óspar-
ir á að beita landgönguliði flót-
ans, SS-sveitum Bandaríkja-
hers, til að jafna um óstýrilát-
ar þjóðir í bandariskum hálf-
nýlendum á vesturhveli jarðar,
löndum eins og Haiti, Kúbu,
Nicaragua o.s.frv., o.s.frv. Nú
reiðir Eisenhower flokksbróðir
þeirra lurkinn gamla og- seilist
lengra til höggsins en fyrir-
rennarar hans. í fyrra birti
hann svonefnda Eisenhower-
kenningu, sem v,ar á þá leið
að Bandaríkjastjórn áskildi sér
rétt til að skipa málum að sín-
um geðþótta í löndunum fyrir
botni Miðjarðarhafs. í fyrra-
dag réðust bandarískir land-
gönguliðar inn í Líbanon að
boði Eisenhowers til að hlutast
þar til um innanlandsátök.
TTræsnisyfirlýsing Eisenhow-
■*■■*■ ers um að innrásin í Líb-
anon sé gerð samkvæmt 51.
grein sáttmála SÞ um sameig-
inlegar varnir við utanaðkom-
andi árás fær ekki staðizt.
Chamoun forseti, sem bauð
bandarísku SS-sveitunum heim,
hafði kært til Öryggisráðs SÞ
yfir því að uppreisnin gegn
stjóm hans væri runnin und-
an rifjum valdamanna í Sam-
einingarlýðveldi araba, og það-
an bærust uppreisnarmönnum
vopn og lið í stríðum straumi.
Öryggisráðið sendi eftirlits-
sveitir, skipaðar hermönnum
margra smáþjóða, á vettvang
til að rannsaka kæruna. Hamm-
arskjöld, framkvæmdastjóri
SÞ, fór sjálfur til að fylgjast
með eftirlitsstarfinu. Niður-
staðan af mánaðar rannsókn
varð að Chamoun og menn
hans hefðu alls engar
sannanir getað lagt fr,am fyrir
kæru sinni, og sjálfstæðar at-
huganir eftirlitsmannanna
leiddu til þeirrar niðurstöðu
að engin merki væru sjáanieg
um erlenda aðstoð við upp-
reisnarmenn. Þessu áliti eftir-
litsmanna SÞ ber algerlega
saman við frásagnir erlendra
fréttamanna í Líbanon.
TTppreisnin í Irak sló Banda-
^ ríkjastjórn slíku felmtri
að Eisenhower sleppti golf-
kylfunni og greip til lurksins.
T7r til of mikils ætlazt að
stjórnendur Hlíðaveitunnar
og bæjarins láti ,almenningi í
té upplýsingar til skýringar á
þessum vinnubrögðum? Varla
ætti það að vera. Það er al-
gert lágmarksskilyrði .að bæj-
arbúar fái að vita hv,að þeim
vinnubrögðum veldur sem or-
saka stórfellt fjárhagstjón
þessa fyrirtækis bæjarbúa og
jafnframt þess fjölmenna í-
búðarhverfis sem hlut á að
máli.
Samdægurs var ákveðið að
senda landgöngulið sjötta flot-
ans til íraks og stríðs-
viðbúnaður hófst Um allt
herstöðvakerfi Bandaríkjanna.
Innrásin í Libanon er að
flestra áliti imdanfari innrás-
ar Tyrkja og Breta í Irak með
t——----------------
Erleml
tíSindf
_________———1
bandarískum , styðningi. Eisen-
hower fpr ekki í launkofa með
það í útvarpsræðu í gærkvöldi
að stórstyrjöld kynni að hljót-
ast af þessum hernaðaraðgerð-
um, en hann kvaðst staðráðinn
í að eiga slíkt á hættu, New
York Tribime, aðalmálgagn
nánustu samstarfsmanna Eis-
enhowers, skýrði frá því í
fyrradag, hvað veldur óðagot-
inu: „Uppreisnin (í Irak) tefl-
ir í hættu lífsblóði Vesturveld-
anna, olíunni, og það sem er
enn alvarlegra, valdajafnvæg-
ið í heiminum kann að raskast.
Vesturveldin geta ekki látið
það viðgangast og mega ekki
láta það viðgangast að skorið
sé á lifæð þeirra. . . . Ef Vest-
urveldin létu mótspyrnulaust
meina sér aðgang að hráefna-
iindum heimsins, hefðu þau
gefizt unp án þess að hleypa af
einu einasta skoti“.
Svar við æsingaskrifum hins
bandariska blaðs birtist
samdægurs í ritstjórnargrein
brezka fjármálablaðsins Fin-
ancial Times. Þar var á það
bent að arabaríkin hefðu ekki
markað fyrir olíu sína annars-
staðar en í Vestur-Evrópu.
Engin gild rök væru fyrir því
að Vesturveldunum yrði neit-
að um olíu, þótt þjóðernis-
innaðar ríkisstjórnir tækju við
af ríkisstjórnum háðum Vest-
urveldunum í olíulöndunum.
Viðbrögð ríkisstjórna Banda-
í’íkjanna og Bretlands sýna að
þeim er ekki nóg að fá olíuna,
þær hyggjast beita hervaldi til
að tryggja bein yfírráð sín yf-
ir olíusvæðunum og viðhalda
gróðaaðstöðu olíuhringanna.
Samkvæmt skýrslum Iraq Petr-
oleum Company, olíufélagsins
sem brezkir, bandarískir,
franskir og hollenzkir aðilar
eiga í sameiningu og hagnýtt
hefur olíulindir Iraks undan-
farna áratugi, nam gróði þess
á síðasta ári 48.900.060 sterl-
ingspundum og árið þar áður
58.800.000 pundum. Ljóst er að
þeim sem halda um stjórnar-
taumana í Washington o g
London f iis-pst slíkur gróði
nokkurra mannslífa virði.
T>ráðum eru tvær aldir liðnar
” síðan Bandaríkjamenn
gerðu sína byltingu. Atburðir
síðasta áratugs sýna að ráða-
menn þeirra vita nú orðið ekki
sitt rjúkandi ráð, þegar slíkum
fyrirbærum er að mæta. Þeir
hafa ekkert lært af hrakförun-
um í Kína. í útvarpsræðu
sinni í fyrrakvöld kenndi Eis-
enhower undirróðri frá Moskva.
um borgaralegu þjóðernisbylt-
Camille Chamoun
inguna sem nú fer ujn arabá-
löndin. Þar vottaði ekki fyrir
skilningi á þjóðfélagsöflunum
sem eru að verki, vaxandi
borgarastétt, sem þegar hefur
hrundið fámennum valdaklik-
um lénshöfðingja af valdastól-
Framhald á 10. síðu.