Þjóðviljinn - 22.07.1958, Blaðsíða 6

6) — ÞJÓÐVIUINN — Þriðjudagur 22, júlí 1958
ÞlÓÐVILllNN
Útgefandi: Samelnlngarflokkur alþýðu — Sósíalistaflokkurinn. — Ritstjórar:
Magnús Kjartansson (áb.), Sigurður Guðmundsson. — Fréttaritstjóri: Jón
Bjarnason. — Blaðamenn: Ásmundur SigurJónsson, Guðmundur Vigfússon,
fvar H. Jónsson, Magnús Torfi Ólafsson, Sigurjón Jóhannsson, Sigurður V.
^•ðþjófsson. — Auglýsingastjóri: Guðgeir Magnússon. — Ritstjórn, af-
greiðsla, auglýsingar, prentsmiðja: Skólavörðustíg 19. — Síml: 17-500 (5
línur) — Áskrlftarverð kr. 30 á mán. í Reykjavík ög nágrenni; kr. 27 ann-
arsstaðai. — Lausasöluverð kr. 2.00. — Prentsiniðja Þjóðviljans.
Mikilvæg umskipti
Qíðan Lúðvílc Jósepsson tók
við forustu sjávarútvegs-
málanna . úr höndum Ölafs
Thors hafa framleiðslukraftar
þessa undurstöðuatvinnuvegar
þjóðarinnar verið nýttir betur
en nokkru sinni áður. Hin ár-
lega stöðvun bátaflotans sem
fylgdi stjórn Ólafs Thors eins
og skugginn er með öllu úr
sögunni og tilheyrir liðinni
tíð. Þess hefur verið rækilega
gætt að samið væri í tíma við
sjómenn, útvegsmenn og
frystihúsaeigendur til þess að
tryggja hindrunarlausan
rekstur framieiðslunnar. Með
þessum breyttu vimiubrögðum
hefur miklum verðmætum ver-
ið bjargað fyrir þjóðarbúið
sem áður fóru forgörðum fyr-
ir handvömm skammsýnna
stjórnarvalda,
Jketta breytta viðhorf til
* framleiðslunnar hefur
einnig komið fram í því að
kjör hennar, og þá ekki sizt
sjómannanna sem að henni
vinna, hafa verið bætt svo
með margvíslegum hætti, að
nú er unnt að manna allan
fiskiskipaflotann Islendingum
og halda honum úti þótt sá
fjölmenni hópur Færeyinga sé
horfinn úr landi sem var
helzta bjargráðið meðan sjáv-
arútvegurinn var vanræktur
og íslenzku vinnuafli beint í
sívaxandi mæli til hernaðar-
framkvæmda á vegum Banda-
ríkjamanna.
Þessi umskipti eru mikilsverð
fyrir þjóðina. Sú þjóð sem
vanrækir atvinnuvegi sína og
beinir vinnuafli sínu í óarð-
bærar og hættulegar hernað-
arframkvæmdir á vegum
framandi aðila heldur ekki til
lengdar sjálfstæði sínu. Hún
er að grafa því gröf. Þessi var
líka meining hemámsflokk-
anna og þá ekki sízt Sjálf-
stæðisflokksins. Atvinnuvegir
Islendinga skyldu vanræ'ktir
svo að þjóðin ætti engan ann-
an kost en þakka fyrir her-
námsvinnu og hernámsfram-
kvæmdir. Með því átti að gera
þjóðina efnahagslega háða
hernáminu og Bandarikja-
mönnum. Við áttum að kom-
ast í þá nýlenduaðstöðu sem
flestar þjóðir eru nú að
hrinda af sér. Þessi áætlun fór
út um þúfur með myndun nú-
verandi rikisstjórnar sem
gerði uppbyggingu og eflingu
íslenzks atvinnulífs að einu
höfuðstefnumáli sínu fyrir at-
beina Alþýðubandalagsins.
Ber að viðurkenna þessa stað-
reynd og meta að verðleikum
þótt því iskuli ekki gleymt að
enn hefur Framsókn og Al-
þýðuflokknum tekizt að koma
í veg fyrir að staðið yrði við
það fyrirheit stjómarsáttmál-
ans að losa ísland að fullu við
hersetuna og þær margvíslegu
hættur sem hún hefur í för
með sér.
íj’inn þáttur þeirra miklu um-
■*-J skipta sem orðið hafa í
sjávarútvegsmálunum undir
forastu Lúðvíks Jósepssonar,
er efling skipastólsins. Hefur
að vísu enn ekki fengizt upp-
fyllt það fyrirheit ríkisstjórn-
arinnar að stækka togaraflot-
ann um 15 skip. Stendur þar
enn á skammsýni og skiln-
ingsleysi samstarfsflokkanna
eða einstakra forustumanna
þeirra, sem ekki hafa nógu
glögga þekkingu á lögmálum
efnahagslifsins. Þessir menn
virðast halda að auknir tollar
og verðhækkanir séu leiðin til
bjargar þegar hverju bami á
að vera ljóst að aukning
framleiðslunnar er það eina
sem dugar. Getur þessi af-
staða orðið þjóðinni dýr, tak-
izt afturhaldinu í samstarfs-
flokkum Alþýðubandalagsins
að hindra togarakaupin til
langframa.
l>etur hefur tekizt til um
** aukningu bátaflotans, eins
og rakið var hér í blaðinu s.l.
laugardag þegar skýrt var frá
þeirri ákvörðun rikisstjómar-
innar að heimila nú kaup á
18 nýjum fiskiskipum, sem
samtals verða 1809 smálestir
að stærð. Eru þessi skip frá
70—250 tonn hvert og keypt
á Norðurlöndum og í Austur-
Þýzkalandi. Er þessi nýja
aukning bátaflotans í beinu
samræmi við þá staðreynd að
áætlað er að árlega þurfi að
bæta 1300 lestum við þami
hluta flotans sem er undir 100
smálestum, til þess að mæta
fyrningum. Bæði í fyrra og
í ár verður aukning bátaflot-
ans langt fyrir ofan þetta
mark og munar þar ekki
minnst um kaup þeirra 22
fiskibáta sem smíðaðir eru í
Austur-Þýzkalandi fyrir til-
stilli núverandi stjórnar og
samtals eru 3725 smálestir.
Eru 5 þessara skipa þegar
komin, 12 koma á þessu ári
og 5 á næsta ári.
jjPins og sýnt var fram á hér.í
í blaðinu á laugardaginn
skilar 100 tonna fiskibátur
kaupverð; sínu á einu ári. Er
þetta byggt á áætlun Fiskifé-
lagsins um útflutningsverð-
mæti sjávaraflans 1958 sem
þó mun reynast of lág. Sýnir
þetta hve hagkvæmt er að
auka fiskiskipastólinn og að
vaxandi framleiðsla er eina
raunhæfa efnahagsráðstöfun-
in þar sem hún brúar bilið
milli útflutnings og neyzlu,
Þetta sýnir einnig hvílík
skammsýni ríkti í þesSum efn-
um undir forastu Ölafs Thors
þegar skipastóllinn var lát-
inn rýma jafnt og þétt. Á
öllu tímabilinu 1951—1955
Fréttabréf frá íslenzku
skákmönnunum í Varna
Eítir miklar skriííiiinskutaíir var komið á
unaðslegam stað við Svartahaíið
Varaa, 7. júlí 1958. kvöld, vora þá liðnar 60
Ferðin til Kaupmannahafn-
ar gekk í alla staði ákjósan-
lega. Komum við þangað að-
eins tveim stundum eftir á-
ætlun Flugfélagsins. Þá um
kvöldið héldum við áleiðis til
Austur-Þýzkalands og kom-
um til Varnemúnde laúst
fyrir miðnætti. Frá Vame-
múnde til Austur-Berlínar
komumst við nokkurn veginn
klakklaust árla næsta morg-
uns. Hófst nú þriggja daga
eltingaleikur við skriffinna
liinna ýmsu sendiráða, en fyr-
ir ferðina hafði okkur verið
lofað, að allar vegabréfsárit-
anir yrðu til taks, þegar við
kæmum til Berlínar. Órakaðir
og vansvefta vorum við leidd-
ir til myndatöku og linnti
henni ekki fyrr en teknar
höfðu verið 10 myndir af
hverjum okkar. Á fjórða degi
hnfðu skriffinnarnir loksins
fengið nægju sína. Myndirnar
höfðu þeir límt í þar til gerð
albúm og héldum við af stað
með búnkann í býtið næsta
morgun. Eftir mikið þras
hafði okkur tekizt að herja
út svefnvagnsmiða frá Ber-
lín til Sofía höfuðborgar
Búlgaríu. Hugðumst við nú
gott til svefns og matar, enda
dasaðir eftir Berlínarvistina.
Eftir allnána athugun kom í
Ijós, að matur var eklci í lest-V
inni. í Búdapest tjáði vagn-
stjórninn okkur að lestin
stæði við í 40 mínútur og
brugðum við okkur þá út til
að seðja hungrið. Eftir hálf-
tí.ma sáu tveir okkar hvar
lestinn rann afstað, Fóru
þeir þá hvor í sína áttina að
leita hinna. Fundust þeir bráð-
lega á öðram brautarpalli, og
vann Ámi G. Finnsson þá
einstætt björgunarafrek, er
honum hugkvæmdist að
bjarga hinum villuráfandi
sauðum í gegnum lest, sem
stóð á milli umræddra braut-
arpalla. Munaði þar mjóu, að
Friðrik Ólafsson yrði skák-
meistari Búdapestar. Auðvit-
að hefði hann beðizt griða
sem pólitískur flóttamaður.
Á landamærum Ungverja-
lands og Júgóslavíu vorum
við reknir úr svefnvagninum
og hann kyrrsettur, eða send-
ur til baka. Varð nú skiljan-
lega lítið sofið það sem eftir
var ferðarinnar. Til Varna
komum við á laugardags-
þegar íhaldið fór með sjávar-
útvegsmálin, vantaði árlega
mikið á að aukning bátafiot-
ans næði hinu áætlaða lág-
marki fyrir fyrningum og sum
árin var aukningin svo a.ð
segja engin. Árið sem Óláfur
Thórs varð að skila af sér
sjávarútvegsmálunum varð
aukningin rétt ofan við lág-
markið en síðan hefur gjör-
samlega skipt um. Síðan Al-
þýðubandalagið tók við sjáv-
arútvegsmálunum hafa því
einnig á þessu sviði orðið hin
athyglisverðustu umskípti og
mikilvægustu fyrir framtíð
sjávarútvegsins og alla af-
komu landsmanna.
stundir frá því að við fór-
um frá Berlín. Munum við
lengi minnast Búlgaranna
með þakklæti fyrir þá hugul-
semi að hafa ekki látið taka
af okkur mj-ndir við komuna.
Samdægurs hafði Frey-
steinn Þorbergsson einnig
komið frá Moskva. Hafði
liann einnig orðið fyrir töf-
um á leiðinni.
Skákmótið fer fram á Gull-
ströndinni, frægum baðstað
skammt frá borginni Varna.
Hér við Svartahafið myndum
við nicta ákiósanlegrar hvíld-
ar, eftir erfiða ferð, ef skák-
mótið væri ekki þegar hafið.
Unaðslegri stað er varla hægt
að hugsa sér. Allur aðbúnað-
ur er með mestu ágætum og
viðurværi gott.
Sextán þjóðir taka að
þessu sinni þátt í mótinu.
Teflt er í 4 manna sveitum
og var þeim í byrjun mótsins
skipt í 4 riðla. Tvær efstu
sveitir í hverjum riðli keppa
síðan til úrslita en hinar eig-
ast við sín á milli.
í fýnstu umferð fóru leikar
þannig:
A-riðiIl: Sovétríkin — Aust-
ur-Þýzkal. 2V-> — l1/2, Rúm-
enía 4 — írland 0, B-riðill:
Búlgaría 314 — ísland y2<
Bandaríkin 3% — Albaní.a %,
C-riðill Tékkóslóvakia 3 —
Mongólía 1, Ungverjaland
3i/2 — Hollendingar D-
riðill: Júgóslavía 3 — Svíþjóð
1„ Argentína 3/2 — Pólland
%.
Friðrik tapaði fyrir Bob-
otsoff. Ingvar fyrir Koloroff,
Freysteinn jafntefli við Pad-
ewsky og Stefán tapaði fyrir
Tringoff.
Friðrik hafði svart og lék
kóngsindverska vörn. Átti
hann rýmri stöðu, er Bobot-
soff bauð jafntefli. Því hafn-
aði Friðrik, en í næsta leik
varð honum á skyssa, sem
kostaði hann skákina. Ingvat"
hafði hvítt gegn Koloroff,
Tefldi sá síðarnefndi Nimz-
indverksa vörn, gegn drottn-
ingarpeðsbyrjun. Ingvar fónt-
aði snemma manna fyrir þrji
peð og fékk nokkra sókit.
Eyddi hann mj'g miklunu
tíma og lék ónákvæmt í tíma-
hraki og Koloroff vann t
rúmum 50 leikjum. Freysteinn
tefldi drottningar-indverska
vörn. Fékk Padewsky rýmii
stöðu en Freysteini tókst að
jafna taflið, og bauð Padew-
sky jafntefli eftir 30 leikí.
Tringoff tefldi Sikileyjarvörn
gegn kóngspeðsbyrjun Stefáns
Briem. Fórnaði Stefán snemma
peði. Tringoff gagnfórnaði
síðar skiptamun og vann
mann við það og náði nokkru
síðar tveimur léttum mönnum
fyrir hrók af Stefáni og vann
síðan skákina í um það bil 40
leikjum.
í dag höfum við orðið þess
átakanlega varir, að íslenzkur
magi á ekki he’ma í Búlgar-
íu, og era það Bandaríkja-
menn, sem njóta góðs af því.
„Lögleg landganga”
Bjami Benediktsson hefur
langan kafla um hernám
Bandaríkjamanna og Breta í
Líbanon og Jórdan í Reykja-
víkurbréfi sínu í fyrradag, 0g
aldrei þessu vant slær þessi
galvaski stríðsmaður úr og í,
tekur eina staðhæfinguna aft-
ur í næstu setningu af engu
minni fimi en Vilhjálmur Þ.
Gíslason, þegar hann er upp
á sitt bezta. Eitt er það þó
sem Bjami Benediktsson er
alveg viss um, og birtist það
í kaflanum „Lögleg land-
ganga“. Þar segir svo: —
„Koininúnistar fordæma land-
göngu Bandaríkjamanna í Lí-
banon og Breta í Jórdaníu,
sein árás á þau lönd. Að
þeirri fjarstæðu þarf í raun
og veru ekki að eyða orðum.
Löglegar stjórnir landanna
liafa óskað eftir aðstoð
Bandaríkjanna og Bi,etlands“.
Nú er það svo að t.d. innrás-
in í Líbanon var ótvírætt
stjórnlagabrot, þar sem elck-
ert samband var haft við
þíngið, en að öðra leyti getur
Bjarni fengr.ð hin, hvassyrtustu
og margvíslegustu svj’r við
röksemdum sínum með því að
lesa allt það sem hann skrif-
aði 1956 um beiðni núverandi
og fyrrverandi stjórna í
IJngverjalandi um aðstoð
Rauða hersins í átökunum
þar.
En fonnsatriði era að sjálf-
sögðu alger aukaatriði í þessu
sambandi. Meginatriðín eru
allt önnur: þjóðernisbarátta
arabaríkjanna og heimsfriður-
inn. Ef til vill skýrist hættaí
eú sem heimsfriðnum er bú-
in af innrásinni bezt meS
því að búa til mynd af hlið-
stæðu. Fyrir nokkrum áruni
gerðust þau atvik í Miðamer-
íku að löglega kosinni stjórn
Guatemala var steypt af stóli.
Ástæðan var ekki einu einni
innanlandsátök heldur vopnuð
innrás frá grannríkjunum.
Guatemala er ámóta langt frá
Sovétríkjunum og nálægfc
Bandaríkjunum og Líbanon er
langt frá Bandaríkjunum og
nálægt Sovtérikjunum. Hvað
hefði Bjarni Benediktsson
'sagt ef hin löglega stjórn
Guatemala hefði beðið Sovét-
ríkin um hernaðarlega aðstoð ?
Hvað liefði Bjarni Benedikts-
son sagt ef Sovétrí.kin hefðu
orðið við þeirri beiðni og sent
her manns til Miðameríku
til „löglegrar landgöngu“ eins
og það er orðað í Reykjavík-
urbréfinu í fyrradag? Hvernig
heldur Bjarni Benediktsson að
bandarísk stjórnarvöld hefðu
tekið slíkri aðgerð, rétt við
landamæri sín? Heldur Bjarni
Benediktsson að friður hefði
haldizt í heiminum eftir
ir slíkar aðgerðir, og hvem
hefði hann gert ábyrgan ef '.til
ófriðar hefði komið?
Aðalritstjóri Morgimblaðe-
ins er beðinn að svara þessum
spurningum skýrt og skii-
merkilega, áður en hann
skrifar frekari greinargerðir
um stjórnlagalega hlið inn-
rásarinnar í arabaiöndin.