Þjóðviljinn - 22.07.1958, Blaðsíða 7

Þriðjudagur 22. júlí 1958 — ÞJÓÐVILJINN — (7
Heildverzlun
Gala vörur
eru seldar í öllum helztu snyrtivöruverzlur.um og
apóte'kum um land allt.
Einkaumboð:
PÉTURS PÉTURSSONAR,
Hafnarstræti 4 — Sími 1 12 19.
22. júlí
um og kirkjum, af mikilli rækt-
arsemi. Einnig hafa verið end-
urreistar borgir eins og Wro-
claw, Szeczin, Gdansk, og risið
hafa nýjar borgir eins og Nowa
Huta og Nowe Tychy.
þjóðhátíðardagur
Pólverja
í júlimánuði 1944 höfðu
sovézkar og pólskar hersveitir
frelsað austurhluta Póllands.
Þá var sett á laggirnar í Lublin
fyrsta framkvæmdastofnun
nýs pólsks ríkis og nefndist
,,Pólska þjóðfrelsisnefndin“.
Fyrst.a verk hennar var að
birta pólsku þjóðinni ávarp
22. júlí 1944. Það gengur síðan
undir nafninu „Júlí-ávarpið“,
og þar voru birtar grundvallar-
reglur hins nýja lýðveldis. Það
tryggði pólsku þjóðinni full-
veldi, jafnt þjóðréttarlegt sem
félagslegt frelsi, færði bænd-
Um jarðnæði það sem gósseig-
endur höfðu áður drottnað yfir,
þjóðnýtti helztu þætti iðnaðar
og verzlunar og aðra megin-
þætti efnahagskerfisins og
færði alþýðunni völd í landi
sínu. Síðan er 22. júlí þjóð-
hátíðardagur hins nýja Pól-
lands.
í styrjaldarlok mátti Pólland
heita samfelldar rústir. Höfuð-
borgin, Varsjá, og tugir ann-
arra stórborga, höfðu verið
jafnaðar við jörðu. Þar sem
áður voru verksmiðjur og
vinnustöðvar, brýr, járnbrautir
og vegir blasti við viðurstyggð
eyðileggingarinnar. Hvergi voru
sjúkrahús, skólar, leikhús,
kirkjur. Svo mátti virðast sem
allir menningarfjársjóðir þjóð-
arinnar, arfleifð margra alda,
hefði tortímzt. En þjóðarmetn-
aður og ættjarðarást Pólverja
höfðu eflzt við hverja raun.
harðnað í afli erlendrar kúgun-
ar, og Pólverjar voru staðráðn-
ir í því að skapa sín eigin örlög
og létu ekki bugast af þeim
ógnarlegu áföllum sem styrj-
öldin bjó þeim.
Segja má að 14 ár séu mjög
skammur tími í lífi þjóðar. En
fjórtán ára barátta, sigrar og
áföll, fjórtán ára strit, valda
því að Pólverjum finnst árið
1944 vera fjarlæg fortíð Það
stafar af breytingum þeirn sem •
orðið hafa á aðstöðu þjóðarinn-
ar og hugsunarhætti á þessu
tímabili. Fyrir styrjöldina var
Pólland vanþróað land, þar sem
enga stóriðju var að finna og
þar sem einkaauðmagnið var
lítils megnugt, en á fjórtán
árum hefur landið breytzt í
iðhaðar- og landbúnaðarveldi
með stórauknum afköstum.
Eftir styrjöldina hefur verið
komið upp í Póllandi iðngrein-
um sem ekki fyrirfundust þar
áður. Þar má nefna bílaiðnað,
vélaiðnað, nákvæmistæki, sjón-
færaiðju o. s. frv. o. s. frv. Sé
framleiðslan í megingreinum
iðnaðarins borin saman við á-
standið fyrir stríð hefur raf-
magnsframleiðslan nú sjöfald-
azt, kolaframleiðslan er nú 3,5
sinnum meiri, stál 4,5 sinnum
meiri, efnavörur 3,5 sinnum
meiri, sement 4 sinnum meira,
vefnaðarvörur 2,5 sinnum meiri,
framleiðsla á sjálfvirkum vél-
um hefur sjöfaldazt. Allar eru
þessar tölur miðaðar við aukn-
ingu á mann. Neyzlan á mann
hefur einnig aukizt verulega,
sykur þrefaldazt, kjöt og feit-
meti meira en tvöfaldazt, vefn-
aðarvörukaup um það bil þre-
faldazt o. s. frv. Sjúkrarúm
eru nú tvöfalt fleiri en fyrir
stríð, og háskólar og aðrir
æðri skólar hafa meira en þre-
faldazt. Búið er að endurreisa
borgir og þorp, vegi og brýr.
Úr höfuðborginni, Varsjá, hafði
hver íbúi verið hrakinn burt
eftir uppreisnina 1944 og 85%
borgaiinnar voru auðn; nú búa
þar 1.100.000 manns, og búið
er að endurskapa stóra hluta
af gömlu borginni, fomum höll-
Öll þessi afrek sín tengir
pólska þjóðin deginum 22. júlí
1944. Júlí-ávarpið lagði grunn-
inn að hinu nýia lífi í Póllandi.
Það gerði kleift að einbeita
.allri orku pólsku þjóðarinnar
og virkja athafnaþrá hennar
til jákvæðra framkvæmda. En
hinu unga lýðveldi tókst auð-
vitað ekki að komast hjá mis-
tökum. Sumar aðgerðir voru
réttar og nauðsynlegar í upp-
hafi, en þær urðu úreltar síð-
ar, þar sem ástandið í efna-
hagsmálum og félagsmálum
breyttust stöðugt. Atburðirnir
í október 1956 mörkuðu tíma-
mót á sumum sviðum þjóð-
lífsins, Þá voru Eerðar óhjá-
kvæmilegar breytingar í efna-
hagsmálum, þannig var hið of-
vaxna stjórnarkerfi takmarkað
til muna, svo að einstök fyrir-
tæki fengu \meira .svigrúm;
einkabændur hlutu aukinn
stuðning, og lögð var vaxandi
áherzlu á þróun vísinda, lista
og félagsmála.
Til eru þeir sem reyna að‘
halda því fram að breyting-
amar í Póllandi séu fráhvarf
frá gósialistiskri stefnu og að
þær gefi jafnvel til kynna ósk
um að segja skþið við samtök
sósíalistísku rikjanna. Þessir
menn hafa ekki rétt fyrir sér
og þeir munu verða fyrir von-
brigðum. Þeir sem veita pólsk-
um vandamálum einhverja .at-
hygii ættu að gefa þvi gaum
að gagnrýnin og jafnvel hin
háværustu mótmæli beinast
aldrei gegn sósíalistísku stjóm-
arfari, heldur gegn þeim mönn-
iim sem hafa rangar bugmyndir
um sósíalisma. Pólverjum kem-
ur ekki til hugar að hverfa
aftur til fortíðarinnar. Því
verður ekki gleymt að aðals-
stétt Póllands, borgarastétt og
gósseigendur leiddu tvívegis
hina sárustu neyð og hnignun
yfir þjóð sína og sviptu hana
sjálfstæði. Þótt Pólverjar eigi
enn við margháttaða efnahags-
erfiðleika að glíma og lífsbar-
áttan sé einatt hörð verður
NAGLALAKK
VAKALITIR
HREINSUNARCREAM
POUNDATION-CREAM
NÆTURCREAM
VARALAKK
CREAMPUFF
HANDÁBURÐUE
Frá stálverinu niikla í Nowa Huta. Umhverfis það hefur risið 100.000 manna horg, en þar
var engin byggð fyrir stjrrjöldina.
GALA
samanburður við fortíðina að-
eins á eina lund. Þess vegna
binda Pólverjar vonir sínar og
athafnir við hugsjónlr sósíal-
ismans og styðja af alefli
stefnu pólska Verkamanna-
flokksins. Þeir líta á 22. júlí
sem ímynd nýrra tima.
Frá borginni Wroclaw í vesturhluta Póllands. Þar báa
nú yfir 400.000 manns, en í str.iðslok var borgin sam-
felld rúst.