Þjóðviljinn - 16.08.1958, Blaðsíða 3

Laugardagur 16. ágúst 1958 — ÞJÓÐVILJINN — (3
# ÍÞRÓTTIR
WrSTJÓ&h ntUAH» HlLCASae
KR varð meistari í úti-
handknattléik kvenna
íslandsmótið í handknattleik sjón frá því á undanförnum ár-
Lið Karls Guðmundssonar Puskas orðinn
, . , spænskur borgari
stendur sio vel
'kvenna úti fór fram í Vest-
mannaeyjum fyrri hluta þess-
arar viku. Tóku 5 lið þátt í
mótinu en Iþróttabandalag
Vestmannaeyja sá um það.
íþróttasíðan hefur snúið sér
til Stefáns Gunnarssonar far-
srstjóra Ármannsflokksins og
beðið hann að segja svolítið frá
rnóti þessu. Fórust Stefáni orð
ro.a. á þessa leið:
Mótið fór fram á nýja vell-
inum sem er góður. Margt á-
horfenda var á hverju keppnis-
kvöldi og sýnir það, að mikill
á.hugi er fyrir handknattleik í
Vestmannaeyjum.
Keppnin var mjög erfið þar
sem liðin urðu að leika tvo
leiki sama kvöldið eða þann
fyrri k.l 4 en þann síðari kl.
8. Hvíld var því lítil sem eng-
m og var áberandi hvað siðari
leikimir vom lakari þeim fyrri.,
Er mjög slæmt að þurfa að
flýta mótinu svo að það gangi
út yfir hinn íþróttalega árang-
ur. Það hefði líka verið betra
að leikimir hefðu farið fram
um helgi, þá hefði orðið lengra
hlé milli þeirra.
Að þessu sinni mun ástæðan
hafa verið sú að breytt var um
upphaflegan mótstíma og það
látið koma í framhaldi af þjóð-
hátíðinni, og byrjað á sunnu-
dagskvöld í stað þese að fara
fram um þessa helgi, en það
var ætlunin upphaflega. Ef til
vtll hefur það lika átt sinn
þátt í því að ekki var tekið
eins vel á móti flokknum og
ella hefði orðið, en eðlilega
hefur undirbúningurinn fyrir
þjóðhátíðiiia tekið starfskraft-
ana og nóg þar að gera. Þetta
var Hka stór hópur sem þarna
var, eða nær 50 manns aðkom-
andi vegna mótsins.
S.iálft mótið gekk vel og
hafði bandalagið ráðið 2 menn
til þess að: dæma alla leikina
10, en það voru þeir Birgir
Biörnsson og Axel Sigurðsson.
Fórst. þeim það vel.
KR vel að’ sigrinum komið’
Stúlkurnar úr KR unnu mót-
ið eins og kunnugt er og voru
vel að þeim sigri komnar. Þær
hi'fðu meira þrelc og útliald
en hinar og á það reyndi mjög
á þessu móti.
Ármannsliðið var ekki eins
samstillt og í vetur, og ekki
eins sterkt. Leikurinn milli KR
og Ármanns var nokkuð jafn,
en eins og fyrr segir liöfðu
Ármannsstúlkurnar ekki úthald
á við KR-stúlkurnar og töp-
uðu. Voru úrslitin réttlát.
ísfirzku stúlkurnar léku
mjög vel og komu mest á óvart
í mótinu, en þær kunnu ekki
að skjóta á mark. Þær eru
fljótar, sterkar í vörfi, og sam-
leikur góður. Auk þess eiga þær
markmann sem stóð sig
mjög vel, og kæmi hún sann-
arlega til greina sem markmað-
«r í landsliði.
Þróttur er ekki evipur hjá
um. Vestmannaeyjastúlkumar
eru flestar ungar og nýliðar, og
þeim hefur farið fram síðan í
fyrra.
Rigning var þegar mótið var
sett, en gott veður eftir það.
Flokkunum var boðið í
skemmtiferðir um Eyjarnar og
þótti stúlkunum gaman að
skoða þær, sagði Stefán að lok-
um.
Úrslit leikjannna:
KR — Vestmannaeyjar
ísafjörður — Þróttur
KR — Ármann
Þróttur — Vestmannaeyjar 2:2
ísafjörður — Ármann 1:4
Þróttur — KR
Vestmannaeyjar — ísafj:
Ármann — Þróttur
KR — ísafjörður
9:4
2:2
4:3
1:9
0:2
5:2
4:2
Ármann — Vestmannaeyjar 8:1
Stigatala:
KR
Ármann
ísafjörður
Þróttur
Vestmannaeyjar
5 stig
6 —
3 —
2 -__
1 —
íþróttasíðunni hefur borizt
bréf frá Noregi, þar sem nokk-
uð er vikið að því hvernig
Karli Guðmundssynj gengur í
þjálfun sinni lijá knattspyrnu-
félaginu Lilleström Boldklub,
en það leikur í fyrstu deild
þar.
Karl tók þátt i námskeiði
sem Knattspyrnusamband Nor-t
egs efndi til fyrir kennaraefni.
Var hann þar ekki nemandi
lieldur kennari og kenndi
kennslutækni, auk þess var
hann prófdómari.
Annars segir meðal annars i
bréf inu:
Knattspvrnan er nú. komin
í fullt „sving“ aftur og hafa
Karl og nemendur hans notað
tímann vel og verið duglegir.
Áður en keppnin hófst lék lið-
ið þrjá æfingaleiki og vann þá
alla, samanlagt með 17:0, og
var sá síðasti við Lyn Osló,
4 : 0.
Fyrsti leikur liðsins var við
Strömmen sem er nábúi, og
var liann harður og jafn, en
Lilleström vann 2:0. Næ’sti
leikur var við Landk Turn, og
þann leik vann Lilleström 4:2,
en Larvik Turn er gott lið
Karl hefur reynt nýja sóknar-
aðferð sem hentar þeim mönn-
um sem hann hefur í liðinu og
virðist sú tilraun ætla að
ganga vel. I vorleikunum varð
liðið að vera án tveggja góðra
varnarleiksmanna, en nú eru spyrnu þegar hann fengi leyfi
þeir heilir og er liðið nú heil-
steyptara.
Blaðaummæli um leikina eru
mjög lofsamleg og þó séi’stak-
lega um leikinn við Larvik
Turn. Þar segir m.a. í fyrir-
sögn, yfir mynd af framlínu
liðsins: „Lilleström á beztu
framl nu landsins“. og enn-
fremur segir: „Vafalaust krýn-
um við framlínu Lilleström sem
beztu framlínu einstaks falags
i Noregi í augnablikinu. Bftir
hinn ágæta og
Frá því hefur áður verið
sagt hér, að hinn frægi Pusk-
as frá Ungverjalandi hefði far-
ið til Spánar með það fyrir
augum að leika þar knatt-
til þess. Nú er svo komið að
hann hefur fengið spænskan
ríkisborgararétt og hefur gert
samning við Real Madrid um
að leika fj'rir liðið í framtíð-
inni. Fvrsta leik sinn átti hann
að leika um síðustu helgi.
Roðramot ísíands
liáð nó uiii lielgina
Nú um helgina verður 7’.
sérstaklega (Róðramót Islands háð hér í
vii’ka leik, sem þeir sýndu móti | Reykjavík. Hefst mótið i dag
Larvik Turn,
að svo sé.
ríkir enginn vafi
. j
Berið virðingn fyrir þessum
fimm leikmönnum, þið sem eig-
ið eftir að mæta. Lilleström i
framtiðinni. Það þarf mjög
sterká vörn til þess að stöðva
þá, og það verður ekki aðeins
markmaðurinn í Larvik sem
verður að sækja knöttinn fjór-
um sinnum í markið í leikjum
áaustsins.
Lilleström ætti að verða )ið
haustsins, bæði í bikarkeppn-
inni og í deildakeppninni.
kl. 14.30 með»keppni í 2000
m vegalengd. Á morgnn verð-
ur síðan keppt kl. 10.30 og
verða þá rónir 500 m og kl.
14.30 verða rónir 1000 m.
Þátttakendur verða frá 2
félögum, Róðrafélagi Reykja-
víkur með 1 sveit á hverri
vegalengd, og Róðraklúbbi
Æskulýðsfélags Akureyrar-
kirkju, sem einnig sendir 1
sveit á hverri vegalengd. Er
.|þetta í fyrsta sinn sem sveit
utan Reykjavikur tegur þ’átt
í Róðramóti Islands.
Mótið fer fram á Skerja-
firði.
Ritstjóri: Ámi Böðvarsson.
ÍSLENZK TUNGA
24. þáttur.
16. ágúst 1958.
Það stafsetningarsýnishorn unum. Til slangurs telst það
Hallgríms Péturssonar sem m.a. þegar feitar konur eru
var sýnt hér í þættinum fyrir kallaðar sveskjur, boddí, lög-
Fyrir nokkrum árum komst
í töluverða tízku að tala illa
um íslenzkukennslu í skólum,
en'ef til vill er þetta tekið að
hjaðna nokkuð aftur nú. Sumt
af þeirri gagnrýni var á mis-
skilningi byggt og ef til vill
fram borið af öfuguggahætti,
en sumt mun hafa verið rétt-
mætt. Viðleitni skóla til að
kenna nemendum að búa mál
eitt í ritbúning, það er kenna
þeim stafsetningu og önnur
ytri form málsins, má ekki
draga úr þeirri kennslu sem
unnt er að veita þeim i málinu
sjálfu, að kunna að koma
hugsunum sinum í orð og
kunna að velja þau orð sem
eiga bezt við liverju sinni.
Þeim sem vill skilja byggingu
íslenzkrar tungu og þekkja
möguleika hennar er nauðsyn-
leg veruleg þekking á ýms-
um þáttum beygingarfræði og
orðmyndunar. En samt er það
svo að málfræðikerfi, eins og
við sjáum þau í skólabókum,
og stafsetningarreglur eru til
málsins vegna, en tungan ekki
vegna þeirra. Bréf frá fjar-
stöddum vini er jafn kærkom-
ið, þó hann kunni ekki staf-
setningu; góð grein um al-
menn mál er eins vel þegin
í liverju blaði, upplýsingar um
móðurmálið eru málfræðing-
um jafn dýrmætar, o.s.frv., þó
að greinarhöfundur eða bréf-
ritari kunni ef til vill ekki
allar stafsetningarreglur. Með
þessu er ég ekki að gera lítið
úr stafsetningarkunnáttu,
heldur aðeins benda á hætt-
una sem fylgir því að gera
ytri búning að aðalatriði í
þessum efnum sem öðrum.
Mér koma í hug vísur Arnar
Arnarsonar:
Vinsemd þeim sem vinsemd
eiga,
virðing þeim sem ber.
Ég hneigi mig fyrir hatti
þínum,
höndina rétti þér.
En alltaf stendur það
einhvern veginn
óljóst fyrir mér
hxrort þú varst sniðln fyrir
föt
eða fötin handa þér.
Fötin eru gerð handa mann-
inum, en maðurinn ekki handa
fötunum, og á sama hátt er
stafsetning, prentliet og ann-
ar frágangur á pappír til
vegna tungunnar, en hún ekki
vegna frágangsins. Þetta
skilja allir góðir íslenzku-
kennarar. — Hitt er engu síð-
ur rétt að góður frágangur og
fagur skiptir líka máli, og
að fegurðarsjónarmið er til
bæði í stafsetningu og öðrum
frágangi. Slikt er raunar á-
kaflega tízkubundið.
skömmu, hefur þótt gott og
blessað á sínum tíma, þó okk-
ur þyki það ófagurt mál nú,
og á hinn bóginn hefði hon-
um sjálfsagt þótt nútímafrá-
gangur sálmanna einna ófag-
ur.
Einn er sá þáttur íslenzkr-
ar tungu sem hefur mjög lítið
verið kannaður, enda eru
varla eins mikil efni til þess
og í ýmsum öðrum málum, þó
, að þau muni nú raunar vera
meiri en margir menn gera
sér ljóst almennt. Ég á hér við
það sem á útlendum málum
er kallað „slang“. Erfitt er
að finna almenna og algilda
skilgreiningu á því, en það
þykir yfirleitt ekki rithæft í
góðu máli. Ekki kann ég neitt
íslenzkt orð um þetta fyrir-
bæri málsins, en málfræðing-
ar hafa orðið að notast við
útlenda orðið, og meðan ekki
býðst annað betra, mun ég
kalla það „slangur". (Ef til
vill er þó efamál hvort ekki
er beinlínis betra að kalla það
„slang“ og bera það fram eft-
ir íslenzkum reglum, sláng).
Til slangurs telst það t.d. þeg-
ar ýmiss konar uppnefni kom-
ast á kreik og' festast meira
og minna í tali ákveðins hóps
fólks (það getur verið lítill
hópur, jafnvel heil atvinnu-
stétt) í stað þess orðs sem
algengast er og viðurkennt er
sem almennt mál, hæft rit-
mál. Þó hafa margir rithöf-
unar að sjálfsrgðu ritað meira
og minna slangur til að ná
ákveðnum umhverfisblæ í verk
sin. Meðal isl. höfunda má
þar t.d. nefna Halldór Kiljan
í Silfurtunglinu og víðar, fúsi í orðabók hans, en „kerl-
Elías Mar í Vögguvísu, Guð- ingarblinda" er þar ekki, og
mund Hagalín í fjarðasögum aðrar heimildir þekki ég ekkí
sínum, og þar fram eftir göt- um það.
reglan lögga, gagnfræðaskóli
gaggó, Bandaríkjamenn Kan-
ar og fylgistúlkur þeirra ltan-
ínur, kommúnistar kommar,
það sem er ósmekklegt sveitó
(rétt eins og smekkleysi sjá-
ist helzt í sveitum!), um kon-
ur sem verða léttari sagt að
þær detti í tvennt. Um þetta
allt skortir sem eé heimildir,
þó að ýmislegt sé til, en fróð-
legt væri ef einhver léti þætt-
inum í té eitthvert safn slíkra
orða. Af nógu er að taka og
margir þekkja þau.
Þá er hér tvennt í orðabelg-
inn:
Úr Borgarfirði syðra hefur
Orðabók Háskólans heimildir
um orðið hendiveifa, í setn-
ingu eins og: „Þetta kemur
eine og hendiveifa". Orð þetta
er ekki í orðabók Sigfúsar
Blöndals, en er allviða í þjóð-
sögum Sigfúsar Sigfússonrr,
og virðiet merkingin alls stað-
ar vera hin sama: eitthvað
sem færist fljótt yfir, t.d.
„heldur hún úr hólnum sem
hendiveifa", o.s.frv. Þama eru.
sem sé dæmi um orðið bæðt
af Vesturlandi og Austurlandi.
Þekkja lesendur þáttarins til
frekari útbreiðslu orðsins ?
Flestir kannast við fýsi-
sveppi. En til em einnig önn-
ur orð um þann gróður. I’
Núpasveit í Norður-Þingeyi-
arsýslu getur hann heitíð
kerlingarblinda, en það er „þó
hvergi nærri eins algent og
kerlingareldur, sem er aða!-
orðið þar“, segir Þorsteiim
Þorsteinsson stúdent frá
Daðastöðum þar í sveit. Orðið
„kerlingareldur'- er lijá Sig-