Þjóðviljinn - 17.08.1958, Blaðsíða 7

Sunnudagnr 17. ágúst 1958
ÞJÓÐVILJINN — (7
Hans Scherfig:
Og’ svo eru það leiguliðarnir. Þeir hafa á leigu hús
sem Kaupmannahafnarbúar eiga. Fólk sem vill ekki
láta eyðileggja útsýnið úr sumarbústöðunum sínum.
Maöur á heimtingu á útsýni yfir raunverulega sveit
og engi og akra i sumarleyfinu. Og það er tilgangslaust
þótt leiguliði kvarti yfir því að það rigni gegnum strá-
þakið og leirveggurinn sé súr og myglaður. Þessi gömlu,
skökku hús eiga svo vel við landslagið.
Þaó eru margs konar andstæður í smáu héraði. Marg-
ar manngerðir. Mörg lítil þjóðfélög óháð hvert öðru.
Margir einangraðir heimar innan sömu fermílu.
Það er sjómannahverfi, þar sem sjómennirnir leigja
Kaupmannahafnarbúum hús. Þeir eru ekki sérlega
hrifnir af leigjendum sínum sem hlaupa um hálf-
strípaðir í sundbuxum og baða sig og taka sólböð
eins og þeir væru ekki með réttu ráði. En þannig er
fólkið inni í boi’ginni. Og maður verður að lifa á
því.
Brimbrjóturinn er hulinn sandi. Sjómennirnir veiða
ekki lengur. En það hefur verið reist bað-hótel og
gistiheimili og hvíldarheimili. Og ofar í sveitinni er
söguleg krá með bindiverki og stráþaki og gömlum lukt-
um og málsháttum á bitunum og blýrúðum. — Sjáið
gömlu krána! — stendur á auglýsingum og skiltum
og örvum.
Það er fjöldi listamanna sem mála merkustu fyrir-
torigði héraðsins. Þaö eru góðir og viðurkenndir lista-
menn sem aka um í bílum með málaratrönur og liti
og leita að fyrirmyndum. Og vinnukonan heldur á
litaspjaldinu og penslunum fyrir meistarann.
Og þarna em trúaðir iðnaðarmenn sem hafa með
sér félagsskap og' mynda sitt eigið þjóðfélag. Þeir
liittast í trúboðshúsinu og syngja og drekka ósköpin
öll af kaffi. Það er vel stætt fólk sem prúttar ekki um
verð.
Þarna eru búðir fyrir unga atvinnuleysingja. Það
er líka dálítil sjálfstæð veröld, einöngruð frá hinum
heimunum. Þeir eru þar aðeins á vetui’na. Þeir eru
ekki vel séðir á sumrin vegna borgargestanna. At-
vinnuleysingjamir eru ekki vel klæddir og fólk getur
orðið hrætt ef það mætir illa búnum manni úti í
skógi. •
Bændurnir ei*u ekki séi’lega hrifnir af atvinnuleys-
ingjunum heldur. Hvers vegna eiga þeir að slæpast
hér? Þeir vinna ekki nema fáeina tíma á dag. Svo
fá þeir kennslu og stunda íþróttir. Og fyrir þetta gefur
ríkið þeim fæði og húsnæði, já meii’a að segja vasa-
peninga í ofanálag! —
En á búgöi’ðunum er skortur á vinnuaíli. Vinnu-
manni eru boðnar 500 ki’ónur og fjórir frídagar á ári,
en það er alls ekki víst að hann þiggi það. Nei —
hann vill kanski heldur slæpast og fá styi’k! En svona
getur þetta ekki gengið til lengdar. Og hvaðan á að
fá peningana? —
Það skortir ekki vandamálin sem herja á hugina.
Það eru deilur og andstæður. Martin Hageholm þýtur
eftir þjóðveginum. Hann þekkir allt fólkið í smáhýs-
unum. Hann var einu sinni póstþjónn, og hann veit
um heimilisástæður allra og hann hefur aldi’ei verið
hræddur við a.ð miðla öðrum af fi’óðleik sínum. Eng-
inn harmar það sérstaklega þótt illa gangi hjá ein-
hverjum. Hér gerast engir stórviðburöir. En hugirnir
hafa samt sem áður í mörgu að snúast.
í þessa sveit kom einn daginn ókunnugur maður.
Kynlegur og leyndardómsfullur maður. Hann kom
hingað að haustlagi, þegar borgarbúamir voru löngu
farnir.
Hann hafði í hyggju að setjast þar að fyrir fullt og
allt.
Hann vakti mikla tortryggni. Engirui vissi neitt um
hann. En allir gei’ðu ráð fyrir að eitthvað væri bogið
við hann.
Og það var ekki laust við það.
XXII
Hann kom á heiðum, fögrum haustdegi.
■Hann kom fótgangandi frá bfautarstöðíimi. Skegg-
: teus xnaður með gteraugu og í ljósum ryfdJruMcá. Mc-
ið í þorpinu glápti á eftir honum. Hann heilsaði kurt-
eislega og tók ofan hattinn og enginn tók undir HUlcllVal
kveðju hans. Fólk hoi’fði bara á eftir honum. Fólk var
ekki hi’ifið að aðkomufólki í þessu plássi. Fólki þyk-
ir ekki vænt um þá sem það þaií að lifa af.
Hann hafði farið í verzlunina og keypt pakka af
smávindlum. Og hann hafði boi’gað með stórum seðli,
sem kaupmaöurinn gat ekki skipt. — Þér verðið að af-
saka. En ég hef því miður ekki smærra. Og svo varð
kaupmaöurinn að fara til bakarans og fá skipt. Þetta
virtist vera maður sem átti mikla peninga. Það voru
líka útlendir seðlar í veskinu hans.
— En hvað allt er orðið breytt hér, — sagði
hann. — En það enx líka 30 ár síðan ég kom hingað
síöast. Eg hef verið svo lengi erlendis. í Ameríku. —
Og svo haföi hann spui’t hvar Jens Jensen hjáleigu-
bóndi ætti heima. — Jens Jensen —- já það er hérna
beint framundan. Beint af augum eftir veginum. Það
er þarna sem hæðirnar byi’ja. Langt hvítt hús með
blárri girðingu. Það er póstkassi á húsinu. —
Fólkiö skimaði á eftir honum úr húsunimx. — Hver
er nú þetta sem er að flækjast hérna? — Kona brunn-
grafarans kom alveg út úr húsi sínu, stóð á veginum
og horfði á eftir honum.
Biðskýli S.V.R.
Tilboð óskast í byggingu biðskýlis við Kalkofnsveg.
Uppdrættir ásamt útboðslýsingu verða afhentir í
skrifstofu Strætisvagna Reykjavíkur, Traðarkots-
sundi 6, 19. og 20. ágúst, kl. 10—12 f h. gegn
100 kr. skilatryggingu.
Strætisva.gnar Reykjavíkur.
Kennaratalið
I undirbúningi er útgáfa 4. •
heftis ritsins Kennaratal á ís-
landi, en í því verða æviágrip
kennara, sem eiga m,n,o,ó,p.r,
og s, að uppstöfum. Allir þeir
kennarar, sem eiga að vera í
þessu bindi, eru vinsamlegaj
beðnir að senda nú þegar ævi-|
ágrip sin, viðbætur og aðrar
nauðsynlegar upplýsingar.
Framhald af 1. siðu.
muni gera vart við sig þegar
henni lýkur í haust, í Belgíu
hafa einnig safnazt fyrir mikl-
ar birgðjr kola, um 5 miiljónir
lesta. Erfiðleikar eru einnig í
málmiðnaðinum, vélaiðnaðinum,
byggingariðnaðinum og síðast en
ekki sízt vefnaðariðnaðinum.
Svipaða sögu er að segja frá
nær ötlum öðrum löndum Vest-
ur-Evrópu. Frakkland er þó und-
antekning. Styrjöldin í Alsír
hefur orðið til þess að iðnáð-
arframleiðslan hefur farið mjög
vaxandi, en Frakkar hafa við
aðra örðugleika að glíma: stöð-
uga verðbóigu og gjaldeyrisskort
sem fyrr en varir getur komið
franska rikinu í greiðsluþrot.
ir að láta ekki dragast lengur
að endui-senda þau með nauð-
synlegum breytingum og leið-
•réttingum. Bregðizt fljótt og
vel við og flýtið fyrir því, að
4. bindi Kenn&ratalsins komist
L, sem allra fyrst út.
Keunaratal á Islandi,
pósthólf 2, Hafnarfirði.
: Kexiitflutnin^ur
Kennaratalinu eiga að vera ævi
ágrip allra lcennara 1 öllum j Framhald af 8. i'síðu.
skólum landsins, hverju nafni,;
sem þeir nefnast. Fólk er beðið
að láta nefndinni í té upplýs-
ingar um kennara, sem það tel-
ur að eigi að vera í ritinu. —
Þeir kennarar, sem hafa feng-
ið send afrit af æviágripnm sín-
um, eru alveg sérstaklega beðn-
þykir gerð hans hafa tekizt
mjög vel, — Aðaleigandi og
framkvæmdastjóri Lorelei er
Guðmundur Tómasson. Aðalbak-
ari Guðmundur Stefánsson.
18—20 manns vinna nú í verk-
smiðjunni.
Enn á sjöttu milljón
ajVinnuleysingja
Atvinnuleysingjum í Banda-
ríkjunum fækkaði nokkuð í júlí-
mánuði samkvæmt bráðabirgða-
skýrslum. í júní vorú þeir
5.437.000 eða fleiri en nokkru
sinni í 17 ár, og júlítalan mun
einnig verða á sjöttu milljón,
eða svipuð því sem hún hefur
verið frá því í ársbyrjun.
Atvinnuleysið mun vaxa
Hagfræðingar bandaríska al-
þýðusambandsins AFL-CIO gera
ráð fyrir að atv.nnuleysingjum
muni enn fjölga og þeir muni
verða a.m.k. 5.500.000 á næsta
vetri. Þeir telja litið mark tak-
andi á spádómum um að krepp-
an muni senn úr sögunni.
Norsk tillaga á
aukaþingi SÞ?
Talið er líklegt að norski
fulltrúinn á aukaþingi SÞ muni
leggja fram tillögu til lausn-
,ar vandamálum í löndunum
við austanvert Miðjai’ðarhaf,
þegar þingið kemur aftur sam-
an á fund á morgun eftir
tveggja daga hlé. Brezka út-
varpið sagði í gær að vestur-
veldin gerðu sér vonir um að
þessi tillaga muni hljóta nauð-
synlegan meirihluta atkvæða
(2/3 hluta).
Sérstakir da.gar eru Ihelgaðir hinum ýmsu þjóðum isem taka þátt í heimssýningunni í Brösseí.
Nýlega var þar haldinn hátiðlegur dagur Tékkósló\-a*nu. Hi« fiWga tékkneska brúðuleikhús
sýndi, tékkneska fiílhannoníuMjóui,sveitia hélt háSáðartóoleika og á Miklatorgi í Briissel kom
i'ram slóvaJdski þjóðdansaftokkarinn Luenieo. MjmcKn er tekin á þeirrj sýningu.