Þjóðviljinn - 23.08.1958, Blaðsíða 7

Laugardagur 23. ágúst 1958 — ÞJÖÐVILJINN
Hans Scherfig:
Fulltrúmn sem hvarf
litið. Og þú skammast þín sem sé ekki fyrir að' fara
á sveitina. Það er svei mér gott að foreldrar þínir eru
ekki á lífi. Þau myndu verða miður sín af smán. —
Jens Jensen fær marga til að hætta við þessar smán-
arlegu fyrirætlanir. En sumt fólk lætur sér ekki segj-
ast. Það er fjandanum þrjózkara, kynnir sér lögin og
þekkir þau betur en yfirvöldin. Og kannski skrifar það
amtyfirvöldunum og kvartar yfir því aö því sé synjað
um aðstoö.
En Jens Jensen hefur vinnu handa því. Því að það
er þó varla hrætt við að vinna? Það sækir þó ekki um
styrk vegna þess að það er þægilegra en að vinna?
— Gerið þið svo vel. Hér er vinna handa þér. Þú getur
höggvið grjót. Það er nóg af grjóti við ströndina.
Og ef til vill áttar fólk sig þá á því, að það borgar
sig ekki að troða hreppsnefndinni um tær.
Andrés í Mýrinni hefur verið erfiðastur viðfangs. Það
er erfitt að koma tauti við hann. Hann er þrjózkur og
kannski er hann eitthvað ruglaður í kollinum.
Honum hefur verið bent á að höggva grjct. Og hann
hefur líka setið við ströndina og höggvið grjót og
reynt að komast upp í rúmmetra á dag. En það dugar
ekki. Og nú kemur hann og afhendir verkfærin og
segist ekki þola þessa vinnu.
Hann vill bókstaflega ekki þiggja þá vinnu sem
honum er boðin. En hreppurinn hefur ekki hugsað sér
að styrkja slíka menn. Ef þessi hái herra vill ekki
vinna, getur hann látið það ógert. En hann ætti að
fara varlega, Því að til er nokkuð sem heitir Nauðung-
ai'v i nnustof nun.
Það er dóttirin sem hugsar um heimilið fyrir Jens
Jensen. Og hún er dugleg og vinnusöm.
Þau tala ekki mikið saman. Þetta er kyrrlát fjöl-
skylda. Jens Jensen situr með pípuna á kvöldin og
færir inn í bækur og kladda. Og Karen fer snemma
að hátta eða situr og segir ekki neitt. Ef nýi leigj-
andinn hcfur verið að leita að ró og kyrrð á þessum
slóðum, þá er að minnsta kosti ekki hávaða og ófrið
að finna í húsi Jens Jensens.
Það var öðru vísi meðan kona hans var á lífi. Þá
gekk þetta ekki svona friðsamlega fyxir sig. Þá var
eilíft rifrildi og stríð, svo að heyrast mátti langt að.
En svo dó hún, guðisélof. Það var áreiðanlega það
bezta sem fyrir hana gat komið. Hann var ekki góður
við konuna sína,
Kona bi’unngrafarans getur sagt fi'á merkilegum og
óhugnanlegum atriðum í sambandi við hjónaband Jens
Jensens. Hún var næsta gi’annkona og heyrði megnið
af því, sem þar átti sér stað.
Og ástæðan til þess að Jens Jensen er núna svo
innhverfur og alvörugefinn er sjálfsagt sú, að hann
hefur ekki of góða samvizku.
XXVI
Það er hrím á ökrunum á morgnana, En dagarnir
ei'u bjartir og heiöir og það veröur funheitt þegar
sólin er búin að skína dálitla stund.
Hei’bert Johnson lokar bláa hliðinu vandlega á eft-
ir sér, þegar hann fer út. Hann stendur um stund og
horfir yfir mýrina. Hann andar djúpt. Hann fyllir lung-
un af sterku, góðu lofti. Það er honum hollt.
Hann hefur engum sagt hvað hann hafi haft fyrir
stafni í Ameríku. En hver og einn getur séð að hann
hefur ekki verið bóndi eða neitt þess háttar. Öllu held-
ur hefur hann lifað og hi’ærzt innanum þerripappír
og blek og ryk og spjaldskrár.
Þaö hleypur héri yfir mýrina. Herra Johnson horfir
á eftir honum unz hann hverfur. En hérinn þarf ekki
að óttast hann. Hann er enginn veiðimaður. Hann skýt-
ur ekkert kvikt. Honum kemur ekki til hugar að ganga
á veiðirétt eins eða neins. Martin Hagaholm getur
verið rólegur. Herbert Johnson er engimi veiðiþjófur.
Hann á sjálfsagt ekki eftir að valda neinum deilum.
Hann lítur svo friðsamlega út. Sé ha.nn glæpamaður, er
að minnsta kosti ekki hægt að sjá það á honum.
Réftur íslendinga...
Framhald af 4. síðu
1051 vættum. Ýsuafli þeirra og
kolaafli hefur aukizt hlutfalls-
lega enn meira eftir friðunina.
Sumpart byggist þessi aukna
veiði á því, að friðunin hefur
aukið fiskimagnið utan friðun-
arlínunnar, og sumpart af því,
að lögð hefur verið meiri stund
á miðin utan friðunarsvæðisins,
þar sem veiðarnar munu hins-
vegar halda áfram að aukast,
rná reikna með bví, að hér eftir
dragi úr árangri friðunarinnar
frá 1952, eins og þegar eru far-
in að sjást rverki um. Áreið-
anlega mun hin aukna friðun
alveg eins nú og 1952 verða
einnig til hags þeim, seni veiða
utan friðunarlínunnar. Þess
vegna er það mikill misskiln-
ingur, að hin aukna friðun þýði
eingöngu skerðingu fyrir aðrar
þjóðir.
Ýmsir þeir útlendu aðilar,
sem eru ósanngjarnastir í mál-
flutningi gegn útfærslu friðun-
arlinunnar, setja dæmið upp
þannig, að hér séu annarvegar
hagsmunir 200 þúsund íslend-
inga, Færeyinga og Grænlend-
inga, en hinsvegar hagsmunir
200 millj. manna í Bretlandi og
á meginlandi Vestur-Evrópu.
Þessi samanburður er vitanlega
alveg út í hött, þar sem t. d.
íslendingar og Færeyingar eiga
alla sína afkornu undir fisk-
veiðum, en það myndi sára-
litlu eða engu breyta um heild-
arhag Breta, Vestur-Þjóðverja
og annarra viðkomandi þjóða,
þótt þær misstu alveg af veið
unum á íslandsmiðum, sem hér
er þó síður en svo til að dreifa.
Annarsvegar er hér um að
ræða lífshagsmuni íslendinga,
en hinsvegar óverulega hags-
muni þeirra, sem mótmæit
hafa útfærslunni.
Þessvegna væri það í ósam-
ræmi við allan rétt og siðgæði,
ef þessar þjóðir beittu íslend-
inga harðrétti vegna útfærslu
fiskveiðilandhelginnar.
Niðurlagsorð.
Hér hefur aðeins verið stikl-
að á nokkrum meginatriðum
varðandi útfærslu ísignzku
fiskveiðilandhelginnar og þá
gagnrýni, er hún hefur sætt.
Af þessu stutta yfirliti, má þó
eftirfarandi vera l.ióst:
1. íslendingar hafa aðeins
fylgt hefðbundum venjum, er
þeir færðu fiskveiðilandhelgina
út einhliða, þar sem svo að
segja ö’l ríki hafa ákveðið
landhelgi sína á þann hátt.
2. íslendingar hafa ekki far-
ið út fyrir þau takmörk, sem
réttinum til einhliða útfærslu
er markaður samkvæmt þeim
venjum, er skapazt hafa, og
vísast þar bæði til þess að
mörg ríkin hafa tólf mílna
landhelgi o® til álits þjóðréttar-
nefndarinnar.
3. Ef hinn svonefndi sögulegi
réttur væri lagður til grund-
vaBíy, gætu íslendingar gert
tilkall til en’/ meiri útfærslu
fiskveiðilandhelginnar.
4. Fyrri reynsla af afleiðing-
um rányrkju á fslándsmiðum
og fyrirsjáanleg aukning verð-
ur þar, gerðj það óhjákvæmi-
legt, að ekki yrði lengur dreg-
ið að færa út fiskveiðilandhelg-
ina.
5. Hagsmunir fslands annars-
vegar og annarra þjóða hins-
vegar, eru alveg ósambærilegir,
hvað snertir veiðar á íslands-
miðum, íslendingar eiga afkomu
sina alveg undir því, að fisk-
stofninn gangi þar ekki til
þurrðar, en aðrar þjóðir skipt-
ir það sáralitlu máli, hvað
þeirra eigin veiðar snertir.
6. Aukin friðun fiskstofnsins
er ekki aðeins hagsmunamál
íslendinga, heldur einnig þeirra
þjóða, er fiska utan friðunar-
svæðisins, ef ekki verður þar
um ofveiði að ræða.
Vegna allra þessara raka og
margra fleiri, sem hniga í
sömu átt, vænta fslendingar
þess fastlega, að við nánari at-
hugun skiiji nágrannaþjóðir
þeirra aðstöðu þeirra og viður-
EM-mótið
Framhald af 1. síðu:
hann varð að láta sér nægja
4.20.
Svavar Markússon varð sjötti
í sínum riðli í undanúrslitum í
1.500 metra hlaupi. Jungwirth
vann þann riðil á 3.49.0.
Chromik vann 3000 m hindr.
Pólverjinn Chromik vann sem
vænta máttj 3000 m hindrunar-
hlaupið á 8.38.2. Langstökk
kvenna vann þýzk stúlka á 6.14,
kringiukast kvenna sovézk með
52,32 og' 80 m grindahlaup
kvenna sigurvegárinn í fimmtar-
þrautinni, Bistrova, á 10.9.
Bíi sfolið
1 fyrrinótt var brotizt inn í
bílageymslu Sölufélags garð-
yrkjumanna við JReykjanes-
braut 6 og stolið þaðan bíl.
Billinn fannst t gærdag ó-
skenundur í Kringlumýrinni.
Steiuhrlngir, Hálsmen,
14 og 18 kt. gull.
TTÚloíunariirlngir,
TIL
liggui leiðÍD
- (7
kenni augljósan rétt þeirra.
Síðast en ekki sízt má svo
benda á það, að ísland hefur
veruleg viðskipti við þau ríki,
sem enn hafa ekki viljað viður-
kenna úffærsluna. Þannig
keyptu íslendingar t. d. vörur
í Bretlandi á síðastl. ári fyrir
3V2 millj. sterlingspunda og í
Vestur-Þýzkalandi fyrir 2V2
millj. sterlingspunda. Ef þessi
lönd ykju kaup á íslenzkum
fiskafurðum, myndu íslending-
ar geta enn aukið verulega
kaup á iðnaðarvöru þeirra. Það
væri í anda þeirrar verkaskipt-
ingai', sem þarf að koma á
milli þjóða heims og þá ekki
sízt milii þjóða á Atlantshafs-
svæðinu, að sú deila, sem risið
hefur út af útfærslu fiskveiði-
landhelgi íslands, vei'ði jöfnuð
á framangreindan hátt.
Æíingar hafnar í
Þjóðleikhúsinu
Nýlega hófust æfingar 1
Þjóðleikhúsinu á hinu nýja
leikriti Kristjáns Albertssonar,
sem heitir nú ekki lengur
„Hönd dauðans“ heldur
„Haust“. Höfundurinn hefur í
sumar unnið að breytingum á
leikritinu og er það nú all-
mikið breytt frá því sem það
er í hinni prentuðu útgáfu,
sem út kom í fyrrahaust.
Stærstu hlutverkin leika þau
Guðbjörg Þorbjarnardóttir,
Herdís Þorvaldsdóttir, Rúrik
Haraldsson og Valur Gíslason.
Leikstjóri er Einar Pálsson.
Gert er ráð fyrir, að leikritið
verði frumsýnt um 20. sept-
ember.
35,8 stiga frost
mælt á Suður-
pólnum
Veðurathuganastofnunin i
Argentínu tilkynnti fyrir
nokkrum dögum að argentínsk-
ir vísindamenn á Suðurskauts-
landinu hafi mælt 85,8 gráðu
frost i stöðvum sínum þar.
Mesta frost sem áður hafði
veríð mæ’t var 84 gráður, og
ínældist það í sovézku vísinda-
stöðinni Vostok á Suðurskauts-
landinu.
Kuldabylgja gengur yfir Arg-
entínu um þessar mundir og
hefur verið margra stiga frost
í snmum héruðum landsins
undanfarið.
Leiklistarskóli
ÞjóðleikMssins
1 haust verða nýir nemendur
teknir inn í Leiklistarskóla
Þjóðleikhússins, en hann er
tveggja veti’a skóli og ekkt
teknir nýir nemendur nema
annaðhvort ár. Inntökupröf
fara fram síðustu vikuna í
september og á nemandi þá að
flytja 5 mínútna atriði úr
tveim hlutverkum og lesa upp
ljóð. Þetta er samkeppnispróf
og eru í mesta lagi lú nem-
endur teknir inn í skólann.
Það sem kennt er í skólanum
er taltækni, framsögn, leikur.
látbragðslist, andlitsförðun,
skylmingar, leiklistarsaga, sál-
fræði og listdans.