Þjóðviljinn - 24.08.1958, Blaðsíða 8

Mvciðcsxi iékk Gunimr ivrlrmæli
ÍML4
m csS cilltsiidcs dfúpbormn?
Eru ,,sérfrœ8ingar frá stofnun Vesturlanda"
þyngri á metunum en hagsmunir Rvikinga?
Fátt hefur valdiö' meiri undrun Reykvíkinga undan-
fariö en skyndileg afhending djúpborsins austur í Hvera-
geröi, þegar nýbyrjaö var á hinni þráðu leit aö heitu
vatni í Reykjavík.
Nú er komið á daginn aö eftir komu manna frá „stofn-
un Vesturlanda er fjallar um vinnslu þungs vatns“ hefur
álit sérfræöinganna hér orðið reikult eins og segulnál
i grennd við járnklump.
Á bæjarstjórnarfundi s.l.
fimmtudag kom brottflutningur
djúpborsins til umræðu og lagði
þá Guðmundur Vigfússon fram
cftirfarendi tillögu;
„I»ar sem bæjarstjórnin
lítur svo á, að brýna nauð-
syn beri til að hraða sem
allra mest leit að auknu
heitu vatni til virkjunar á
vegum Hitaveitu Reykjavík-
ur, og þar sem bæjarstjórn-
in teiur ennfremur einsýnt
að langsamlega liagkvæmast
sé að afla þessa aukna
vatnsmagns jí sjálfu bæjar-
landinu að svo miklu leyti
sem þess er kostur, þá get-
ur bæjarstjórnin ekki fall-
izt á þá ák\ örðun bæjarráðs,
er tekin var á fundi þess
29. júlí s.l. að láta djúpbor
ReykjaVÍkurbæjar og ríkis-
ins af hendi um fjögurra
manaða skeið til notkunar
á vegum annarra aðila.
Fyrir því felur bæjar-
stjórnin borgarstjóra að
gera þegar ráðstafanir til
að endurheimta djúpborinn
til Reykja\’íkur svo fljótt
sem auðið er, enda verði
lionum beitt til borana eftir
heitu vatni hér innan bæjar
eða annarsstaðar á vegum
Reykjavíkurbæjar í sam-
ræmi við fyrri ákvarðanir og
þann umráðarétt bæjarins,
sem tryggður er í sameign-
arsamningnum um djúpbor-
inn.“
Þau óvæntu og furðulegu
tíðindi gerðust fyrir skömmu
eftir að borgarstjórinn hafði
haldið óteljandi ræður um þau
„aldahvörf" sem yrðu í sögu
Hitaveitu Reykjavikur þegar
þessi mikilvirki bor tæki til
starfa í bæjarlandinu, að hann
er sendur austur í Hveragerði,
skömmu eftir að byrjað var
að nota hann hér, -— enda þótt
Reýkjavíkurbær hefði samning
um fullan umráðarétt yfir born-
um fyrsta starfsárið. Brott-
sendingu borsins ákváðu þau
Auður Auðuns, Þorvaldur
Garðar, Magnús ellefti og Geir
Hallgrímsson á fundi bæjar-
ráðs 29. f.m., en Guðmundur
Vigfússon greiddi einn atkvæði
móti afhendingu hans.
Hlutfallslega færri með
hverju árj
1 framsöguræðu fyrir til-
lögu sinni á s'ðasta bæjar-
stjórnarfundi minnti Guðmund-
ur Vigfússon: á að á undan-
förnum árum hefði þeim bæjar-
búum er nytu hitaveitu hlut-
fallslega farið fækkandi. Ástæð-
an væri m.a sú, að ekki hefðu
verið gerðar nægar tilraunir
til að afla heits vatns.
Reykjavík átti réttinn
Það var fastmælum bundið
í samningi Reykjavíkur við
ríkið, mælti hann, að Reykja-
vík skyldi ráða bornum fyrsta
starfsárið. Fyrstu boranir í
bæjarlandinu með gufubornum
báru góðan árangur. Nú eru
tiltækir 2Ö sek. lítrar af heitu
vatni til virkjunar, og er það
að verulegu leyti árangur af
notkun gufuborsins. I Klambra-
túni fengust 5—6 sekl. af ó-

Guðmundur Vigfússon.
venjulega heitu vatni. Einmitt
eftir þann árangur er borinn
skyndilega sendur austur fyrir
fjall!
Teygjanlegt ákvæði
Reynt er að rökstyðja þessa
afhendingu með því í fyrsta
lagi að bærinn eigi að fá heitt
vatn og gufu frá Hengilsvæð-
inu „ef það er hin heppile.g-
asta lausn á útvegun varma
til aukningar hitaveitunni“.
Þetta er nokkuð teygjanlegt
orðalag, og hætt við að lengi
megi deila um hvað sé „hin
heppilegasta“ lausn
Ekki á það minnzt
I öðru lagi er reynt að rétt-
læta þetta með því að undir-
búning undir framhaldsboran-
ir skorti. Það var ekki á slíkt
minnzt á s.l. vetri og vori að
allt væri ekki í fyllsta lagi
með að hefja boranir. Þá var
e'kki á það minnzt að nota
þyrfti aðra bora á undan.
Miklu hagkvæmara
Það sem ég óttast, sagði
Guðmundur, er að reynt verði
að halda gufubornum fyrir
austan lengur en nú hefur ver-
ið samið um. Það verður vafa-
laust auðvelt að sýna fram á,-
nauðsyn þess þégár þar að'
kemur. |
Vitanlega getur verið gott að
fá jarðhita austur í Hvera-
gerði, en ástæðan til þess að
fyrst þarf að ganga úr skugga
um hvort ekki fæst jarðhiti
í bæjarlandinu, liggur í aug-
um uppi, Hún er einfaldlega sú
að því nær sem hitinn er
Reykjavk, því hagkvæmara,
því minni kostnaður við leiðsl-
ur, og langhagkvæmast að fá
hitann í bæjarlandinu sjálfu.
Þess vegna var það rangt af
Reykjavík að afsala sér bornum
meðan þetta var að mestu ó-
kannað og Reykjavík átti ótví-
ræðan rétt til djúpborsins
HS'ðaveituhörmungin
Ihaldsmönnum til ánægju
minnti Guðmundur þá á lof-
örð bláu bókarinnar í hita-
veitumálum við tvennar bæjar-
stjórnarkosningarnar. Einnig
drap hann á að hitaveitan í
Hlíðarnar hefði verið hafin í
maí 1956 — og þá verið á-
ætlað að henni yrði lokið í
nóv.—des. 1956. — Hvenær því
verki lýkur þorir víst enginn
að segja um!
Svo mikið er víst að enn í
dag hefur ekki eitt einasta hús
í Hlíðunum verið tengt við
hitaveituna og er þó komið á
þriðja ár síðan framkvæmdir
hófust.
Á sama tíma hafa sjóðir
Hitaveitunnar verið tæmdir í
þágu bæjarsjóðs — m.a, byggt
fyrir þá bæjarstjórnarhúsið að
Skúlatúni 2, — og Hitaveitan
gerð að skuldunaut bæjarins
— skuldaði honum yfir 8 millj-
ónir um síðustu áramót.
Eitt brýnasta verkefnið
Það er eitt af brýnustu verk-
efnum bæjarstjórnarinnar,
sagði Guðmundur, að nýta bet-
ur hitaveituna og afla meira
vatns. Það er brýn nauðsyn
fyrir Reykvikinga og þjóðhags-
lega rétt
Framhald á 5. síðu.
HðsviumN
Sunnudagur 24. ágúst 1958 — 23. árgangur 189. tölublað,
Ungt fólk fremur langflest
afbrot í Bandaríkjunum
Þaö er ástæöa til þess að gengiö sé rösklegar til verks
en veriö hefur í baráttunni gegn afbrotum ungiinga.
Þaö þarf aö skipuleggja þessi mál betur og þaö er þörf
íieiri sérmenntaöra manna segir í skýrslu, sem Samein-
uöu þjóöirnar hafa nýlega birt urn afbrot unglinga í
Norður-Ameríku.
1 formála að skýrslunni er
bent á, að á tuttugustu öldinni
hafi áhugi fyrir vandamálum!
æskunnar aukizt til muna, en
að þær varúðarráðstafanir, sem
gerðar séu til þess 'að koma í
veg fyrir lögbrot æskumanna,
beri oft merki innbyrðis ósam-
komulags og skorti eameiginleg-
an heildarsvip.
Skýrsluna, sem er samtals
134 blaðsíður, samdi að mestu
dr. Paul W. Tappan, sem er
prófessor í félagefræði og lög-
fræði við New York háskóla.
Skýrslan er raunverulega aukin
og endurbætt útgáfa af skýrslu
um rannsóknir, sem gerðar
voru 1952 samkvæmt beiðni
Efnahags- og félagsmálaráðs
Sameinuðu þjóðanna. Áður
hafa verið gefnar út skýrelur
á vegum S.Þ. um afbrot í Evr-
ópu, Suður-Ameríku, Asíu og
hinum fjarlægu Austurlöndum.
Ný útgáfa af skýrslunni frá
Suður-Ameríku er í undirbún-
ingi.
Afbrot unglinga í Bandaríkj-
unum og Kanada er efni þeirrar
skýrslu, sem hér um ræðir. Þar
er slegið föstu, að mikill hluti
alvarlegra afbrota í Bandaríkj-
unum séu framin af ungum
mönnum. Árið 1956 voru 66,4%
allra bílþjófnaða og 53,9% allra
innbrota framin af unglingum
innan 18 ára. 1 Kanada voru
70,3% allra afbrota, sem gerð
voru í auðgunar skyni árið
1955, framin af piltum og
stúlkum innan 18 ára að aldri.
Átta árum áður (1947) var
hundraðstalan þó ekki nema
58,8.
Bæði í Bandaríkjunum og
Kanada eru gerðar ýmsar var-
úðarráðstafanir, áður en ungl*
ingum er varþað í fangelsi eða
þeim komið fyrir á hælum. AI*
gengastar eru aðvaranir, skil-
yrðisbundnir dómar og umsjá
barnarvendarnefnda. I Banda-
ríkjunum hallast menn meira
að „óopinberri meðferð án i-
hlutunar dómsvaldsins" en gert
er í Kanada. Árið 1955 fengu
aðeins 2,5% allra, eem komu
fyrir dómstólana í Kanada
vegna unglingaafbrota, sýknun-
ardóm. Tilsvarandi hlutfallstala
i Bandaríkjunum það ár var
49%.
1 skýrslunni er þess getið, að
bæði í Bandaríkjunum sem og
í Kanada séu menn farnir að
hallast meir og meir að því, að
leyfa unglingum á betrunar-
hælum að klæðast venjulegum
fötum í stað einkennisfatnaðar.
Hvað Bandaríkin snertir, seg-
ir í skýrslunni, hefur verið
forðazt að gera of almennar
reglur um meðferð unglinga og
afbrota þeirra af ótta við að
of mikið vald í þessum efnum
safnaðist fyrir á einum stað,
og að áhrifa einstakra fylkja
myndi þá gæta minna en ella.
Þessi stefna hefur leitt til þess,
að það skortir tilfinnanlega
Framhald á 7. síðu.
100 þus. kr. árlegur víihaldskostnaður
á einum bil lögreglustjóraembœftisins
i Keflavik - en bilar jbess eru 10 talsins
Embætti lögreglustjórans á Keflavíkurflugvelli mun
hafa til umráöa fleiri bíla en dæmi eru til um hliðstæö
embætti, enda er bílakostnaður þess ærinn.
Metiö mun þó eiga annar fulltrúi lögreglustjórans,
Guðjón Valgeirsson, en viöhaldskostnaður á bíl þeim
sem hann hefur til umráöa, J-3, kvaö hafa fariö yfir
100 þús. kr. árlega tvö síöustu árin!
Það er vitanlega ekki hægt
að ætlast til þess að starfs-
menn embættisins er á að hafa
eftirlit með ,,verndurunum“
snúist við það á tveim jafn-
fljótum, enda virðist embættið
vera sæmilega búið bílum. Bíl-
arnir kváðu vera notaðir á
eftirfarandi hátt:
J-l, einkabifreið Björns. Ingv-
arssonar lögréglustj.ói^'ínptá6tt Kefla víkurflu gvell i.
eingöngu %t)p| ■" T K A* ■
úr og jíj vinmi,; áð i.ógléýmdu'fhj
skemmtiférðum úm helgar,
rjúpnaskytteriisferðum á virk-
um dögum og sumarleyfisferð-
um, og mun bifreið þessi vera
í einni slíkri ferð nú austur á
landi.
J-2 er einkabifreið 1. full-
trúa og notast í þágu þess full-
trúa á sama hátt og J-1 í þágu
lögreglustjórans.
J-3 er einkabifreið 2. full-
trúa og notast eins og tvær
frama ntaldar bifreiðir
J-102, J-103 og J-1Ó4 eru til
áfnóta " fyrir lögregluna á
c J-5 ér staðSeft á Hornafirði
6.1 af-hota'fýrir lögregluþjón ei”
annást gæzlu við hernámsbæl-
ið þar.
J-6 er staðsett á Þórshöfn
fyrir lögregluþjóninn sem gæt-
ir hernámsbælisins þar.
J-8 er staðsett á Keflavík-
urflugvelli til afnota fyrir toll-
gæzluna — og einkaafnota
fyrir tollverði.
J-104 er staðsett í Hvalfirði
fyrir lögregluþjón sem ekkert
kvað hafa að gera.
Métið í útgerðarkostnaði mun
vera við J-3, einkabifreið 2.
fulltrúa, Guðjóns Valgeirsson-
ar, en viðhaldskostnaður á
þeim bíl kvað hafa farið yfir
100 þús. kr. hvort árið 1956
og 1957 — og ótrúlegt þykir
að það verði lægra i ár. Guð-
jón þessi býr hér í Reykjavík
og „skreppur“ daglega milli
svefnstaðar og vinnustaðar auk
þess sem hahn- nbtar þifreiðíl
reglubiir* þessi hafa 'verið að
snúast á bökkum laxveiðiár í
Borgarfirði nú nýverið. Máski
liafa verndararnir breytt sér
í laxalíki! ,