Þjóðviljinn - 10.09.1958, Blaðsíða 3

Miðvikudagur 10. september 1958 — ÞJÖÐVILJINN (3
Sterkasta afli
ís vi
sem víð getum fengið fil li
Framhald af 1. síðu.
tveir frá Alþýðusambandi
Bandaríkjanna AFL-CIO, einn frá
Hollandi, Belgíu, Austurriki,
Möltu, Svíþjóð og íslandi. For-
seti Alþjóðasambands frjálsra
verkalýðsfélaga var einnig gest-
ur þingsins, Arne Geier, en hann
er líka forseti sæska alþýðu-
sambandsins.
— Þingin eru haldin á ýmsum
stöðum.
— Já, brezka alþýðusamband-
ið, T. U. C., velur þingstaðinn
þannig að þangað þyki eftirsókn-
arvert að koma, og sækjast bæj-
arstjórnir eftir því, hvort sem
það eru íhaldsstjórnir eða verka-
manna að fá þingin í sinn bæ,
því talið er að þau skilji eftir
ekki minna en 60 þúsund pund!
Að þessu sinni varð fyrir val-
inu Bournemouth, víðkunnur
baðstaður á suðurströnd Eng-
lands, með um 150 þúsund íbúa.
Er sá staður prýðisfallegur og
eftrsóttur af erlendum og inn-
lendum sumargestum. Borgar-
stjórinn, sem er íhaldsmaður,
mætti i fullum skrúða vð setn-
ingu þingsins og síðar hélt bæj-
arstjórnin þingfulltrúum veizlu.
Verkamannaílokkurinn
telur sér góðar sigur-
horíur
— Hvað var mest rætt á þing-
inu?
Efnahagsmál og launamál
brezku verkalýðshreyfingarinn-
ar og auk þeirra ýmis mál henn-
ar, svo sem lögleg og ólögleg
verkföll, mest í tilefni af stræt-
isVagnaverkfallinu mikla í Lond-
on. Einna athyglisverðast af þvi
sem fram kom á þinginu þótti
sú yfirlýsing formanns Verka-
mannaflokksins, Tom Dribergs,
að aimennar þingkosningar yrðu
í Bretlandi áður en næsta þing
Alþýðusambandsins kæmi sam-
an að ári; — og að í þeim kosn-
ingum gæii Verkamannaflokk-
urinn sigrað og myndi gera það.
Þingið íagnaði íslenzk-
um gesti
— Hvernig tók þing brezkra
verkamanna íslendingi 1. sept-
ember.
— Ekki þarf yfir því að
kvarta. Forseti Alþýðusambands-
ins brezka, sem þetta ár var for-
maður sjómannasambandsins,
Yates, setti þingið og kynnti er-
lenda gesti mótsins. Létu þing-
fulltrúar á áberandi hátt í ljós
. ánægju sína með komu íslenzks
gests á þingið. Eins varð ég
aldrei var við neina andúð þess-
ara fulltrúa brezkra verka- stjómind
fastbundin mörgum vikum áður
en þingið hefst og mjög áskipuð.
En ég afhenti Sir Vincent Tewson,
aðalframkvæmdastjóra Alþýðu-
sambandsins brezka bréf og á-
skorun frá Alþýðusambandi ís-
lands, þar sem skorað var á
brezku verkalýðshreyfinguna að
sýna skilning íslenzka málstaðn-
um í landhelgismálinu. Sams-
konar bréf var afhent Franc
Cussins, forseta sambands flutn-
ingarverkamanna, og Alþjóðasam-
bands flutningaverkamanna og
var bréfið tekið til meðferðar á
fundi imiðstjómar Alþýðusam-
bandsins meðan þingið stóð.
Cussins er e-inn mesti áhrifa-
maður brezka alþýðusambands-
ins og ég kynntist honum
einna rækilegast af forystu-
mönnum þess. Hann er maður
um fimmtugt, hár og spengi-
legur, hvass á brún, mikill ræðu-
maður og skipuleggjari, og sér-
staklega rómaður fyrir náið sam-
band við fólkið í verkalýðsfélög-
unum. Af kynningu við hann og
aðra þingfulltrúa sannfærðist ég
um að brezk alþýða er engan veg-
inn fjandsamlega stemmd gagn-
vart íslendingum, þrátt fyrir
gegndarlausan fjáraustur
brezkra togaraútgerðarmanna í
áróður. Nú er t. d. mjög reynt
að halda því að brezkum al-
menningi að fiskverð allt muni
hækka um 25% vegna aðgerða
íslendinga.
— Þið hafið verið mikið spurð-
ir um landhelgismálið?
— Já, við ræddum það við
ýmsa helztu forystumenn brezkr-
ar verkalýðshreyfingar, m. a.
Vincent Tewson framkvæmda-
stjóra Alþýðusambandsins, Franc
Cussins, sem fyrr var nefndur og
Peter Henderson, sem er sérstak-
ur trúnaðarmaður brezku verka-
lýðshreyfingarinnar í fiskveiða-
málum, Hann hafði verið á brezk-
um togurum hér við land, eitt
sinn fluttur á land í Patreksfirði
með ígerð í ,auga, og rómaði
læknishjálp og hjúkrun þar
Þessir menn og fleiri kynntu sér
rækilega málstað okkar. Auk
bréfs Alþýðusambandsins sem
áður getur fengum við senda
nýju reglugerðina um íslenzku
togaraveiðarnar og létum hana
til sömu aðila .með skýringum á
því hve mjög íslendingar tak-
marka sjálfir togaraveiðar sín-
ar í nýju landhélginni. Við
dreifðum líka óspart upplýsinga-
pésa utanríkisráðuneytisins og
fleiri gögnum um málið.
stjórnina fyrir framkomu hennar
og rituðu af fullum skilningi á
málstað íslendinga.
Áróður togaraeigenda
skeíjalaus
— Bar mikið á áróðri togara-
eigenda?
— Já, auk þess sem þeir munu
kosta útgerð flestra þeirra
fréttaritara sem eru um borð í
flotanum við ísland, kaupa þeir
risastórar auglýsingar inn í
blöðin, fullar af áróðri. Kunnug-
ur maður áætlaði að einn dag,
daginn sem ég fór, hefðu aug-
lýsingar togaraútgerðarmanna í
helztu blöðunum kostað 8372
sterlingspund! Auk þess var
landhelgismálið aðalmál á for-
síðum blaða þessa daga ef ekki
bar til sögulegt morð eða ein-
hver ósköp gengu á í svertingja-
ofsóknum. Hinsvegar hefur mál-
stað íslendinga verið hleypt að
í sjónvarpi og útvarpi, fiskimála-
fulltrúi íslenzka sendiráðsins,
Woodcock, tók þátt í sjónvarps-
sendingu. Sjónvarpsþáttur var
um Lúðvík Jósepsson. Var byrj-
að að kynna hann sem áhrifa-
mesta manninn á íslandi i land-
helgismálinu, síðan rakinn ævi-
ferill hans, hann hefði verið
kennari og togaraútgerðarmaður
og loks þingmaður Sósíalista-
flokksins. Lagði sjónvarpsmaður
áherzlu á að Lúðvík væri aðlað-
andi í framkomu, en hann hefði
nýlega brugðið sér til Moskvu
og komið aftur með 50 milljón
króna lán, Lúðvík svaraði því
næst spurningum um afstöðu ís-
lendinga í landhelgismálinu.
Sendiherrann í Lundúnum, dr.
Kristinn, hefur líka komið
sjónvarp. Ber öllum saman um
að dr. Kristinn hafi komið mjög
vel fram fyrir íslands hönd
þessum" erfiðu tírnum, og eins
Eiríkur Benedikz og aðrir starfs
menn sendiráðsins.
Heimsókn í Billingsgate
— Gaztu nokkuð iitazt um i
Bretlandi?
— Mr. Woodcock sem fyrr
var nefndur stakk upp á því
að ég liti á fiskmarkaðinn mikla
Bihingsgate, London. Markað-
ur þessi er óháður samtökum
togaraeigenda og tekur fisk og
annan sjávarafla hvaðan sem er.
Það spurðist að ég ætlaði að
koma þar og varð uppi fótur og
fit, blaðamenn hömuðust á sendi-
ráðinu til að fá fréttir af erindi
mínu. Tveir lögregluþjónar
stóðu við sendiráðið, og þegar
við lögðum af stað með dr.
Kristni og Woodcock fylgdu okk-
ur lögregluþjónar og blaðaljós-
myndarar. Billingsgatemarkaður-
inn er mesti fiskmarkaður Bret-
lands, þar er seldur þorskur,
flakaður og óflakaður, ýsa, iýsa,
háfur, lúða, skata, smokkfiskur,
rækjur, humar og allskonar
krabbategundir, kuðungur, aða
og kræklingur — yfirleitt allt
hugsanlegt æti úr sjó. Salan
gengur í gegnum umboðsmann,
er svo býður upp vöruna, menn
úr fiskbúðum um all-a borg og
víðar koma þarna til að kaupa.
- Töluðuð þið við heimamenn
þarna?
— Formaður verkalýðsfélags
mannanna sem þarna vinna tal-
aði við okkur og nokkrir manna
hans. Vinnan er óþrifaleg og
mikið hlífðarfataslit. Við tókum
eftir að þeir hafa við vinnuna
sérkennilega hatta til að geta
borið stórar fiskbyrðar á höfð-
inu án þess að renni úr niður
á bakið. Eg spurði einn hvort m
ekki þyrfti kraftapróf til að fá
þessa vinnu, svo þungar byrðár
voru þeir með. Þeir svöruðu að
það reyndi mest á háls og herð-
ar og vendust þeir átakmu.
Kaup þeirra hefur verið nær
tvöfalt á við venjulegt verka-
mannakaup, en nú töldu þeir
að bilið hefði minnkað. Unnið er
þarna í ákvæðisvinnu. Þessir
menn vinna 6 Vi til 8 stundir á
dag. Skoðun okkar á Billings-
gate lauk með því að farið var
með okkur i borðsal og gætt þar
á afbragðsgóðum steiktum kola,
en óvíðast annarsstaðar fengum
við góðan fisk í Bretlandi.
Hugsjón alþjóðlegrar
samhjálpar verkalýðs-
hreyíingarinnar
— Að lokum: Hefur Alþýðu-
sambandið gert frekari ráðstaf-
anir til að afla íslenzka mál-
staðnum skilnings verkalýðs-
hreyfinga grannlandanna?
—■ Alþýðusamband íslands hef-
ur sen.t alþýðusamböndum Nor-
egs, Svíþjóðar, Danmerkur og
Vestur-Þýzkalands svipað ávarp
og brezka alþýðusambandinu og
ennfremur Fiskimamiaféiagi Fær-
eyja. Ávarp Alþýðusambandsins
verður birt í heild í tímariti Al-
þýðusambandsins, Vinnunni, sem
kemur út einhvern næstu daga.
Það er sannfæring mín, að sterk-
asta aflið sem við íslendingar
getum fengið til liðs við mál-
stað okkar í landhelgismálinu
er!endis er hin alþjóðlega verka-
lýðshreyfing. Eg treysti því að
alþjóðleg samhjálparhugsjón
hennar verði þyngri á metunum
en hagsmunir togaraeigenda í
Grimsby og Hull.
Fordœmir harðlega ofbeldis-
verk Bref® i lanc'iheEginni
manna, við Hallgrímur Dalberg,
sem með mér var, notuðum
hvert tækifæri til að ræða við
fulltrúana um íslandsmál og
urðum ekki varir við annað en
að þeim þætti vænt um allar
upplýsingar um landhelgismálið.
Málstaður íslands
kynntur
— En málið hefur ekki verið
opinberlega rætt á þinginu.
— Nei. Dagskrá þingsins er
Vinstri blöð brezku
verkalýðshreyíingar-
innar deila á brezku
Hvernig voru undirtektirn-
ar?
— Þeim, sem við ræddum við
bar saman um að þeir hefðu
ekki fyrr fengið jaíngóða yfir-
sýn yfir málið, og trúi ég ekki
öðru en þeir reynist skilnings-
góðir á málstað íslendinga.
Minna má á að vinstri blöð
Verkamannaflokksins, Tribune
og New Statesman og biað
Kommúnistaflokksins, Daily
Ógnarleg herskip
íslendinga
— Voru blöðin ekki full af
æsifregnum?
— Blöðin reyndu að setja
fréttirnar af íslandsmiðum upp í
sem ævintýralegast form, gerðu
t. d. mjög mikið úr herskipunum
okkar. Töku brezka togarans síð-
ustu dagana í ágúst var lýst með
stórum fyrirsögnum, en þótti
lítill matur því skipstjórinn ját-
aði fúslega að hann hefði ver-
ið langt innan landhelgislínu. Þá
var sagt allævintýralega frá á-
rekstrunum er leiddu til töku
okkar manna. Var þó alveg dreg-
in fjöður yfir að Bretar hefðu
beitt ofbeldi, nema hvað það
slæddist í gegn í fréttaskeyti frá
Reykjavík. En fljótt kom fram
í frásögnum f réttaritaranna
togurunum að þeir voru óánægð-
ir með afla sinn, og eins hitt að
af þeim 100 togurum sem sagt
var að ættu að sigla til íslands-
miða um mánaðamótin, komu
ekki fram í landhelginni nema
innan við tuttugu skip. Blöð og
útvarp sögðu ýtarlega frá úti-
fundinum í Reykjavík og fannst
Stjórn Sjómannasambands ís-
lands samþykkti eftirfarandi á-
lyktun á fundi sinum s.l. laug-
ardag.
„Stjórn Sjómarnasambands Is-
lands lýsir stuðningi sinum við
þá ákvörðun og framkvæmd rík-
isstjórnarinnar að færa út ís-
lenzka fiskveiðilögsögu í 12
mílur frá grunnlínum og telur
Worker, deildu öll fast á brezku | ýmsurn hann furðu fjölmennur.
Boeing 707 gat
ekki lent hér
vegna veðnrs
Pan American Airways, banda-
ríska flugfélagið, hefur nú haf-
ið tilraunaflug yfir Atlanzhafið
með nýjum farþegaþotum af
gerðinni Boeing 707. Verða
nokkrar slíkar ferðir famar áð-
ur en reglubundið áætlunarflug
hefst með þessum flugvélum á
þessari leið. Til stóð að ein af
þessum nýju þotum PAA hefði
skamma viðdvöl á Keflavíkur-
flugvelli síðdegis í gær á leið
sinni yfir Atlanzhafið, en vegna
dimmviðris hér suðvestan lands
varð flugvélin 'að hætta við
komu sina hingað og flaug þess
í stað beint yfir hafið.
að sú ráðstöfun hafi verið knýj-
andi nauðsyn til varnar því að
fiskur gengi til þurrðar á ís-
landsmiðum og þá jafnfrarr.t til
verndar brýnustu lífshagsmun-
um íslenzku þjóðarinnar.
Stjórn Sjómannasambandsins
fordæmir liarðlega ofbeldisverk
Brcta er þeir liafa framið í ís-
Ienzkri landhelgi og krefst þess
að þeir skili aftur íslenzku varð-
skipsmönnunum er þeir rændu
og hafa nú í haldi og þá að
sjálfsögðu til þeirra skyldu-
starfa, sem þeim með ofbeldi var
meinað að framkvæma.
Alveg sérstakíega þakkar stjórn
sambandsins landhelgisgæzlunni
og áhöfnum varðskipanna fyrir
þá einurð og festu, jafnhliða
stillingu og gætni er sýnd hefur
verið í baráttunni við vopnað
ofbeldislið og telur að slík fram-
koma megi vera til fyrirmyndar
öllum íslendingum og ólíkt sig-
ursælli í þeirri baráttu er þjóðin
á nú i en ofstækisfull æsi- og
áróðursskrif er fram hafa kornið
í sumum blöðum að undanförnu.
Sambandsstjórnin lítur svo á,
að landhelgismálið eigi að vera
hafið yfir alla flokkadrætti og
deilur og skorar eindregið á alla
landsmenn að vinna heilshugar
saman að fullum sigri. Það væti
þjóðinni sæmd.“
í