Þjóðviljinn - 10.09.1958, Blaðsíða 5

Miðvikudagur 10. september 1958 — ÞJÓÐVILJINN
(5
if sáffa í deilunni við
.isstjórn á Islandi
Prásögn brezkra blaoa af þvi þegar „Reykjavík hafnaoi
frioarumleifunum Hans Andersens"
„Reykjavík hafnaði friðarumleitunum Hans Andersens. , deilu Bretlands o? íslands eins stjórn Islands eru |-rír komm-
Islendingar fœra út mörkin". Þanuig hljóðaði sjö dálka
fyrirsögn í brezka íhaldsblaðinu Daily Mail tyeim dög-
um áður en stækkun landhelginnar kom tií fram-
kvæmda. Og í undirfyrirsögn var haft eftir íslenzkum
heimildum: „Tólf mílur og pví verður ekki oreytt."
Allt fram á síðustu atundu inu í París. Það hafði þetta
gerðu brezk blöð sér vonir um i að segja um hann:
að takast mætti að leiða land-
helgisdeiluna svo - til lykta að
íslendingar féllu frá krofu
sinni um 12 mílna skilyrðis-
lausa útfærslu landhelginnar
¦— og þau töldti sig að sjálf-
sögðu hafa ástæðu til að ætla
að þær vonir væru á nokkrum
rökum reistar.
Hans Andersen sem um get-
ur í fyrirsögn Daily Mail er
að sjálfsögðu ambassador ís-
lands hjá Atlanzhafsbandalag-
isstjórn íslands komið í veg
fyrir alla samninga við Breta,
þá má ráða það af brezkum
blöðum hverjir þeir ráðherrar
ættu að vera sem þoir hafa
talið sér hliðhollari. Glasgow
Herald birti þannig 1. septem-
ber þá frétt frá Reykjavík að
„Guðmundur Guðmundsson ut-
anríkisráðherra er sagður vera
að vinna að málamiðlunartillög-
um. Þær eru að sögn um sex
mílna taknV'rk og séx mílur
til viðbótar þar sem erlendir
togarar myndu fá að fiska
næstu þrjú árin". Sunday Ex-
press birti daginn áður en hm
nýja landhelgi gekk í gildi
fregn urdir fyrirsögninni:
„Betri vonir nú í fisÍdsfcríS-
tr sja
við Island
Víða í brezkum blöðum má
lesa að sovézkir kafbátar fylgi
brezku togurunum hér við land.
Þannig er frá þessu skýrt í
hinu útbreidda en óáreiðanlega
Lundúnablaði Daily Sketch í
skeyti frá fréttaritara þess
sem staddur er hér nú. Hann
hefur eftir talsmanni sovézka
serdiráðsins hér að það sé al-
kunna að sovézkir kafbátar
fari víða á æfingaferðum sín-
um og þeir gætu því komið á
þessar slóðir, en meira vildi
hann ekki segja.
Sögunni um kafbátana skýt-
ur þó upp hvað eftir annað í
brezkum blððum, einnig þeim
sem meira mark er tekið á
en Daily Sketeh, og er alls
staðar reynt að láta líta évq út
sem þeir hafi verið sendir hing-
að- til lands vegna deiiu íslend-
inga og Breta út af landhelg-
inni.
og horfur voru á. Báðar ríkis- únistar eða naerri ]5ví komm-
»tjórnirnar viklu samkomulag,' únb:tar — þ.á.m. sjávarútvegs-
en kommúistar vildu það ekki". málaráðherra — og þingflokk-
í Daily Mail sem og í öðrum ' ur kommúnista á sér ekki ann-
blöðum er Lúðvík Jóseps- að heitara áhugamál en að
syni sjávarútvegsmálaráðherra rússnesk áhrif komi í sta'ð
kennt um að ekki var gengið vestrænna".
til samninga, og ekki hafi vak-, Þarna er að áliti hins brezka
„Hans Andersen, f ulltrúi)
ísiands hjá NATO, virtist veraí
sanngjam. A miðvikudags-
kvöki (í fyrri viku — Aths.
Þjv.) virtist samkomulag vera
alveg á næstu grösuni.
En næsta dag b'fðu ný fyr-' að annag fyr[v honum en að j blaðs að finna skýringuna á inu". Þar var sagt að „vis
irmæli borizt frá Reykjavík, blása að glæðum úlfúðár og bví að Islendingar tóku ekkij bjartsýni" gerði vart við s:
Hans Andersen's peace efforts rejected by Reykjavik
höfuðbörg Islands. Herra And-
ersen fékk skýr fyrirmæli um
að engin málamiðlun kæmi til
greina.
Hann hafði lotið í lægra
haldi fyrir hinum kommúnist-
íska sjávarútvegsmálaráðherra,
herra Lúðvík Jcsepssyni, og
talið er að komið hafi til al-
spilla samningum í þeim eina
tilgangi að þjóna Rússum.
29. ágúst var sagt í frétt í
Daily Mail:
„Sumir þ'eirra sem máhun
eru kunnugastir eru nú sann- j
færðari en nokkru sinni áður! ms
um það að eina leiðin til sain
komulags í deihmni sé að ÍS'
i mal að semja við Breta(!). j cftir viðræður utanríki7ráð-
Hafi Lúðvík Jcsepsson og: herra við sendiherra Bandarikj-
þessir ,,þrír kommúnistar eða j anna, Vestur-Þýzkaiands cg
nærri því kcmmúnistar" i rík-1 Bretlantís. .
varlegs ágreinings innan ís- lenzka ríkisstjóruin klofni og
lenzku ríkisstjórnarinnar".
1 forystugrein daginn eftir,
1. september, sagði Daily Mail:
„Það eru sár vonbrigol að
ekkert varð úr samkomulagi í
að andstæðingar kommúnista
taki við völtíum".
Daginn eftir sagði Daily
Telegraph:
„I hinni ósamstæðu ríkis-
Indónesía oiótmælir skerðiogu
p
á fullveldi íslands
Helztu blöð Indónesíu birtu 3. september grein um
landhelgismál íslendinga og láta öll í ljós eindreginn
stuðning við málstaö íslands en fordæma íhlutun Breta
og Bandaríkjamanna sem skerðingu á fullveldi landsins.
Frétiarílaíi B.B.C. lýsir „manninum sem öðran
íremur ber ábyrgS á 12 mílna landhelgi íslands"
Málgagn breska útvarpsins, Listener, birti í síðustu
viku eftirfarandi frásögn af lýsingu útvarpsfréttaritara
í Reykjavík á Lúðvík Jósepssyni sjávarútvegsmálaráð'-
herra:
Blaðið „Harian rakjat" seg-
ir að í þessu máli sé aðal-
atriðið -ekki fiskveiðar heldur
hitt að með framferði sínu hafi
Bretland og Bandaríkin raun-
verulega skert fullveldi ís-
lands.
Ákvörðun íslands var alger-
lega réttmæt, segir bláðið.
• r
ver iaEoiieigisorjoiur mwi
ipa -900 sterliíigspiieduiB
Það kemur fram í brezkum blöðum sem reyndar var
vitað aö brezku togararnir telja sig munu verða fyrir
verulegu fjárhagstjóni af því að veiða inhan íslenzku
landhelginnar í skjóli herskipa.
„Harding Scott, fréttaritari
B.B.C. í Reykjavík, ræddi í
þættinum „Today" um sjávar-
útvegsmálaráðherra íslands, hr.
Lúðvík Jósepsson, „manninn
sem vera má að öllum '"'ðrum
fremur beri ábyrgð á víkkun
landhelginnar við ísland í 12
mílur". Hann sagði: „Auðséð
er að hr. Jcsepsson er snjall
ríkjanna gegn þeirri ákvörð-| og hygginn stjórnmálamaður.
un sýndi það eitt að þær rík- Hann situr á þingi fyrir fisk-
isstjórnir væru ófúsar að við-j veiðakjördæmi á hrjóstrugri
urkenna fullveldi annarraj austurströndinni, og þar nýt-
ríkja og kæmu með því upp^ VF hann vinsælda. Hann á
Mótspyrna Breta og Banda-
um nýlendustefnu sína.
Blaðið „Merdeka" deilir fast
sjálfur togara, sem nú er að
veiðum á íslandsmiðum, og var
á Breta að senda herskip til áður skólakennari. Hann var
að ógna Islendingum. Hvetur
blaðið eindregið til þess að
Bretar láti af þeirri „auglýs-
ingu á stvrk sínum". ,
íalla svæðin eftir
sælgæti
I Evening Standard er þess
getið til að tapið geti numið
900 sterlingspundum þá þrjá
daga sem hver'togari á að vera
fyrir innan landhelgi.
Það er reiknað út á þann
Ihátt að á góðum veiðidegi geti
a'flazt fyrir 300 sterlingspund,
en gera megi ráð fyrir að ekki
fáist branda úr sjó þann tíma
sem togararnir eru innan 12
mílna takmarkanna.
Blaðið hefur eftir einum ó-
nafngreindum skipstjóra að
hann hafi strax fyrsta daginn
kvartað yfir því að „hér.væd
ekki bn'indu að fá". Hins veg-
ar segir blaðið að fáir brezkir
togaraskipstjórar muni kvarta
Bretar hafa gefið svæðum
þeim þar sem þeir hafa stund-
yfir því um þetta leyti að að lar.dhelgisbrot sín hér við
þurfa að veiða utan 12 mílna land sérstök nöfn — eftir sæl-
takmarkanna. Þar sé ágæta5 gætistegundum! Svæðið fyrir
veiði að fá.
Brezku togararnir nota dul-
mál sem kunnugt er þegar
þeir talast við um íslenzku
varðskipin. 1 brezka blaðinu
Lloyd's List er m.a. skýrt frá
því að þeir noti orðalagið „de-
pression approaching" eða
„lægð á leiðinni" þegar þeir
vilji segja hver <6ðrum frá því
að varðskip nálgist.
austan kalla þeir „Spearmint",
norður af Horni ,.Toffee Apple"
og vestur af Dýrafirði „Butt-
erscotch".
Það er til dæmis um hve
miklu færri togarar hafa feng-
izt til landhelgisbrotanna en
ráð var fyrir gert, að The
Times skýrði frá því 2. sept-
ember, þ.e. eftir að þau áttu
að vera hafin, að 26 brezkir
togarar frá Grimsby, Hull og
Fleetwood væru á „Spearmint-
svæðinu" og talið væri að svip-
aður f jöldi myndi vera á hvoru
hinna svæðanna.
í!)
gerður að varaformanni komm
únistaflokksins á íslardi í
nóvember í fyrra, og fyrir
skömmu var hann á ferð í
Austur-Þýzkalandi, Tékkó-
slóvakíu cg Moskva. Hann
sneri heim frá ¦ Rússlandi með
lán sem samsvarar milljón
sterlingspunda.
Hr. Jósepsson er að því
leyti frábrugðinn mörgum öðr-
um Islendingum að hann stund-
ar ekki laxveiðar, og ég hef
ekki getað komizt á snoðir um
hvort hann stundar nokkra
tómstundaiðju; líklegá helgar
hann sig algerlega stjórnmál-
unum og kommúnistískum á-
hugamálum.
Sumir segja að hann sé
Moskvakommúnisti, aðrir að
hann láti hagsmuni Islands
sitja í fyrirrúmi. Meira að segjd
hef ég hitt mann sem var svo
sannfærður um hið síðara, að
hann taldi að hr. Jósepsson
myndi láta af embætti til að
greiða fyrir lausn núverar.di
deilu. Mín skoðun er, að segi
hr. Jósepsson af sér muni
liggja til þess aðrar ástæður,
þær að hinum flokkunum hafi um Breta.
tekizt að leika á hann, en ég
verð að játa að erfitt er að í-|
mynda sér að nokkru linni
verði leikið á jafn skarpvitran
stjórnmálamann og hann er.
Frá mínum bæjardyrum séð
hlýtur hann að sigra hvernig
sem fer. Ef málamiðlun verð-
ur gerð til að leysa deiluna,
getur hann lýst sig csammála
henni og verður þá píslarvottur
málstaðar síns. Takist íslend-
ingum að halda tólf mílna lín-
unni til streitu án allra tilslak-
ana, verður hann hetjan sem
barðist fyrir henni og hafði
hana fram. Ég held að hann
geri sér vald sitt vel ljóst, en
ekki er hægt að hug^a sér vfð-
kunnanlegri mann að hitta og
ræða við".
Daily "Worker, málgagn
Kommúnistaflokks Bret'ands,
birti á laugardaginn grcin um
Lúðvík Jósej^sson, þar sem rak-
in eru helztu æviatriði hans og
gerð grein fyrir gangi lani-
he'gisdeilunnar.
'aökad a retti
ítillar þfoSarf
Rúmenska blaðið Sciníeia tin-
eretului birti grein um lanc-
helgismál Islendinga 31. ágúst,
Segir blaðið að deila Breta og
Islendinga sé enn eitt- dæmið
um veikleik Atlanzhaf^banda-
lagsins, en það bandalag hafi
frá upphafi byggt á \rn að
stórfiskarnir gleyptu smælkið.
Með neitun sinni að viður-
kenna ráðsV'fun ís'endinga a5
stækka lardhe'gina í 12 milur
er Bretland að traðka á rétti
lítillar þjóðar, segir blaðið, og
séu íslendingar að vonum
sárreiðir ögrunum og móðgun-.