Þjóðviljinn - 10.09.1958, Page 11
Miðvikudagur 10. september 1958 — ÞJÓÐVILJINN — (11
Hans Scherfig:
Fulltrúmn sem hvarf
XXXVIII
Það' er margt og mikið sem truflar ogr hræðir ein-
mana' manninn, sem tekið hefur á leigu íbúð hjá Jens
Jenseh.
Það eru ekki aðeins bílar með ríkislögreglu. Það eru
ekki aðeins ma nntalsskýrslur og skattaskýrslur og út-
varpið hiá Jens Jensen. Það er margt.íleira sem vekur
kvíða hjá honum.
Það er til dæmis dálítill hlaði af peningaseðlum sem
minnkar óðum. Það er happdrættisvínningur, sem að
sjálfsögðu getur ekki enzt eilíflega. Og hvað tekur þá
við? Enn eru margir seðlar í hlaðanum. En hvernig
verður það eftir tíu ár til dæmis?
Tilveran mótast af öryggisleysi. Það eru ekki lengur
nein eftirlaun framundan sem tryggja. frapitíðina.
Framtíðin er ekki lengur skipulögð og ákveðin.
Þetta eru erfiðar aðstæður fyrir mann, sem hafði allt
klappað og klárt frá vöggu til grafar.
Hann vildi revna að vera frjáls. En það er ekki hlaup-
ið að því að ráðstafa frelsi sínu. Það er ekki allt í einu
hægt að leika lausum hala í tilverunni, þegar aðrir
hafa til þessa tekið ákvarðanirnar.
Alls staðar er öryggisleysi. Hættur og erfiðleikar leyn-
ast alls staðar. Hvað verður, ef hann veikist? Og hvað
á að gera ef einhver brýzt inn og tekur áðurnefndan
seðlahlaða? Og ef framið er rán? eða morð?
Hann liggur vakandi á nætúrna og hlustar eftir fóta-
taki úti á veginum. Og það eru uglur sem væla og
kettir sem veina eins og ungbörn. Myrkrið úti fyrir
býr yfir ógn og óhljóðum.
Hann hélt hann elskaði náttúruna. En náttúran er
ekki eins góð og hann lærði í skólanum. Náttúran er
ekki bara Furusjórinn og sólarlag x>g ljósgrænar beyki- !
greinar.
Refurinn br\rzt inn í hænsnahús Jens Jensens og ríf-
ur í sig dýrin af fáheyrðri grimmd, Kötturinn leikur
sér að mús sem hann hefur slitið einn fótinn af, svo
að hún hleypur aðeins í liringi. í mýrinni og í skóg-
inum og á heiðunum eru rnorð framin og grimmdin
takmarkalaus.
Náttúran er ekki hin milda móðir sem skáldin í
dönskutímunum kváðu um. Og sveitalífiö er frábrugðið
því sem það var þegar hann var drengur í leyfi. — Tra-
lalalala — Tralalala — Við ökum í bóndans ilmandi
heyi! — Þannig var sungið við skólauppsögn Metrópólí-
tanskólans,
Sveitalífið samsvarar ekki þeirn hugmyndum sem
hann gerði sér þegar hann bjó í borginni.
— Guð skapaði sveitina, en mennirnir sköpuðu borg-
ina. — Þannig stóð í ensku Ijóði sem hann lærði í skóla.
Og sveítin var „skuggsælir lundir sem svöluðu þreytt-
urn farandmanni með skugga sínum.“
En sveitin er líka lítil hús, þar sem aidrei eru opn-
aðir gluggar. Þar er lika raki og önuglyndi og gigt og
bogin bök og gúmmístígvél og sig:g og æðahnútar. Þar
er líka saltsíld og steikt flesk sjö sinnum í viku og
vítamínskortur og líkþorn í, maganum,
Þau eru svo hlýleg litlu húsih með stráþaki og lim-
gerði og ylli og vinalegum smárúðum. En bakvið
gluggana situr fólk og hatar hvert annað. Og það tekur
ekkert nærri sér ófarir annarra.
Þar eru pelagónur og falleg gluggatjöld. En það ger-
ist líka ýmislegt skuggalegt og óhugnanlegt í lágum
stofunum. Undarlegir og ljósfælnir atburðir eiga sér
stað. Og hvemig gekk það fyrir sig þegar kona Jens
Jensens dó? Qg kona Hageholms? Það heyrist aldrei
minnzt á hjónaskilnað á þessum slóðum. En það er
minnzt á ýmislegt annað. — Og kannski var það bezt
fyrir har.a að fá að fara, — segir fólk. — Hann var
ekki mjög góður við hana. —
Og á ströndinni sitja menn og höggva griót. Þeir
berja og Miúfa og steinarnir hlaðast upp í stórar hrúg-
ur. Þar blæs kaldur og rakur vindur utanaf hafi. Og
einhver hóstar og spýtir blóði. Og stundum höggva
menn sig í hendina. Það er ekki fvrst og fremst heilsu-
samlegt að höggva. grjót. Enda á það ekki svo að vera.
Þetta er ekki sama ströndin og Herbert Johnson.
hoppaði og lék sér á sem drengur og gróf í sandinn
með lítilli skóflu. undir tilhlýðilegu eftirliti. Rök haf-
golan stendur af Kattegat, svo að það er hrollur í hon-
um þrátt fyrir hlýjan ýetrarfrakkann,
Það er tómt og eyöilegt í verbúðunum. Sjómennirnir
halda sig innan dyra. Búðin sem selur sundföt og bað-
dót og gúmmídýr er lokuð. Það eru hlerar fyrir blað-
söluskúrnum. Það er snjór á þakinu á ísbúðinni. Blá
og rauð og gul baðhús eru kuldaleg og yfirgefin. En á
ströndinni við bílastæðið sitja mennirnir blautir og
bognir og höggva grjót í hrákaldri þokunni.
Það skyggir snemma. Og ljósin eru kveikt í litlu hús-
unum. Surnir fara snemma að hátta til að spara olíuna.
Og aðrir hafa hvítt rafmagnsljós sem skín út á veginn.
Og sumir opna útvarpið og hlusta á fyrirlestra og
gömul danslög og hopsa og danska rómansa. Fólki er
hlýtt og það læt-ur fara vel um sig.
En úti á þjóðveginum er óhugnanlega dimmt. Einu
sinni var ráðist á konu þar í myrkrinu. Það heyrist
skerandi vein. Fólkið í litlu húsunum fer út að giugg-
anum, en ekkert sést. Það er svo niðadimmt úti. —
Það er hrópað enn. Og svo verður allt hljótt. Og fólk
dregur 'fyrir gluggana og snýr lyklinum í skránni. Því
að eitthvað hlýtur að ganga á þarna úti. Kannski er
verið að drepa einhvern. Púha, þetta var ljótt að heyra.
Það er bezt að læsa öllum hurðum.
Og næsta dag er talað um stúlkuna sem varð fyrir
árásinni. Og hún getur víst sjálfri sér um kennt. Til
hvers er hún líka að flækjast úti á þjóðveginum klukk-
an hálfníu að kvöldinu? Ætli hún hafi ekki ætlað á
ball í kránni? Ætli það sé ekki helzt vergirni sem að
henni gengur. Nei, það er bezt að skipta sér ekki af
neinu. Það Jcemur ekki öðrum við hvað gerist uti í
myrkrinu.
Hver er sjálfum sér næstur.
Og einu sinni í febrúar gerist það að maður sem á
heima hinum megin við mýrina fer niðurúr ísnum og
dettur í mógröf. ísinn hélt ekki. Hann liggur lengi og
hrópar á hjálp. Og maður kemur framhjá eftir þjóð-
veginum og heyrir til hans. Og svo flýtir maðurinn sér
heim og sækir stiga.
Það er asi á honum. Hann hleypur eins og honum er
Brezkir togaraeigendur
Framhald af 12. siðu.
ið árás skipverja af Maríu
Júliu, sem reyndu að komast
um borð í togarann. í frétt-
inni segir að sjö óvopnaðir
varðskipsmenn liafi verið til-
búnir að fara um borð í tog-
arann, en togaramenn hafi
stjakað varðskipinu frá með
kústskrftum og kastað
skemmdum kartöflum í varð-
skipsmenn.
M íenginni reynslu
Framhald af 6. siðu
meira en í bómullarnet, auk þess
sem netin duga lengur og halda
sér betur. Garnið í þessum net-
um sker ekki síldina. Að feng-
inni þessari reynslu mun svo
hin danska verksmiðja hafa á-
kveðið að kaupa garn frá Kan- •
ada og hnýta úr því rekneta-
slöngur, sem m. a. eru boðnár á
íslenzkan markað. Útvegsmenn
verða svo sjálfir að ákveða
hvort þeim finnst hagkvæmara
að kaupa umrædd nælonreknet
frá hi”u danska firma eða beint
frá verksmiðjunum í Kanada í
gegnum einkaumboð þeirra á ís-
landi, firma mitt Jónsson & Júlí-
usson, Reykjavík.
Reykjavík 1. september 1958
Virðingarfyllst,
Geir G. Jónsson.
Ötbreiðið
Þjóðviijann
Mars Trading Co.
Klapparstíg 20. Sími -17373.
Tékkncskar asbest-
semcnt plötar
Byggingareíni, sem heíur
marga kcsti:
^ Létt
Sterkt
ir Auðvelt í meðíerð
-&■ Tærist ekki.