Þjóðviljinn - 18.09.1958, Qupperneq 5

■---- Fimmtudagur 18. neptember 1958 — ÞJÓÐVILJINN — (5
Skozk blöð fordæma framkomu
rela gesa
J
b
íaen
•ezku stioniannnar
Þar sem mikið’ hefur verið' skrifaö um landhelgismálið
brezkum blööum, hefur áhugi almennings xyrir málinu
+ekiö aö vakna. Fólk fór að kynna sér málavexti og þá
kemur í ijós að alþýöan í Bretland: er alls ekki sammála
brezku ríkisstjórninni. Langflest bréfin gagnrýna að-
gerðir brezku stjórnarinnar og styöia málstað íslendinga.
Þess gætir nú í brezkum blöð-
um að Bretar eru nú farnir að
hugleiða, hvernig þeir eigi að
fara að því að hætta hinum fár-
ánlegu hernaðaraðgerðum sínum
í íslenzkri landhelgi án þess að
svo líti út, að þeir gefisl hrein-
lega upp.
Daily Telesrrapli i London ræð-
ir landhelgismálið í ritstjórnar-
grein hinn 11. þ. m. BJaðið ef-
ast um að samkomulag náist um
lausn landheigismáisins á Ails-
herjarþingi Sameinuðu þjóðanna.
Hn þar sem máiið verði vænt-
anlega rætt á Allsherjarþinginu,
ætti það að verða til þess að gert
yrði hlé á núverandi fiskstríði,
sem annars færi sennilega að
verða mjög ijótur ieikur, Má
vera að íslendingum sé engin
aivara með því að ræða málið á
Allsherjarþinginu, en það væri
viturlegt fyrir Breta að fresta
þVínguþarstefnu sinni þar til
Allsherjarþingið hefur fengið
tíma ti.1 að athuga málið. Það
er ekki svo mikið í hættu, að
það geti ekki þeðið í nokkrar
vikur.
Lesendabréf í Yorkshire Even-
íng Post 10. september hijóðar
svo: ,,Ef það er satt, sem sjáv-
arútvegsmálaráðherra íslands
sagði í útvarpinu nýlega, að of-
veiði ætti sér stað og hrygning-
arstöðvunum væri spillt á svæð-
inu innan 12 mílna takmark-
anna, og að 90 prósent af út-
ílutningi íslendinga sé fiskur og
fiskafurðir, — þá er það rangt
að þróað iðnaðarland eins og
Bretland skuii stilla sér í hern-
aðaraðstöðu gegn íslandi.
Við erum fljótir til áð for-
Tonlistarskólinn
Framhald af 12. síðu.
áð reyna að bæta hér úr skák
iiefur stjórn Tónlistarskólans
ákveðið að veita nokkrum hæf-
um hljóðfæranemendum, eink-
vrm í fyrrnefndum greinum,
gjafvist í skóianum á komandi
vetri. Ennfremur munu tveir
söngnemendur að auki fá að
njóta sömu kjara svo sem fyrr
segir. Eiga umsóknir að send-
ast skrifstofu skólans, Laufás-
vegi 7, fyrir lok þessa mánað-
ar.
Þess má að lokum.geta, að
söngkennsla var hafin við Tón-
listarskólann árið 1954. Kenn-
ari fyrsta veturinn var Italinn
Primo Montanari en síðan hef-
iir Þorsteinn Hannesson verið
yfirkennari söngdeildar. Lagði
Þorsteinn áherzlu á það, í
blaðaviðto’inu í gær,, að söng-
kennsla'i. í Tóniistarskólanum
væri ekki eingöngu raddþjálf-
iin heldur byggðist eins og allt
annað nám á alhliða tónlistar-
menntun.
dæma óréttlátar aðgerðir ann-
arra ríkja, en nú virðumst við
sjálfir haga okk.ur óheiðarlega
gagnvart Islendingum.
í bréfi í Binningham Mail 8.
sept. stendur: „Þegar verið er að
fárast út af þessari einhliða á-
3 0 .llu
kvörðun, er áreiðanlega .vert að
athuga, hvort við getum ekki
verið höfðinglegri í samningatil-
boðum okkar við smáríkið ís-
iand, seni hingað til hefur verið
vinaþjóð okkar og á tilveru sína
algjörlega undir fiskveiðum
komna.
Við ættum að taka tii athug-
unar, hvort sú afstaða sem
Bretland hefur tekið sé virki-
lega í samræmi við skoðun
brezku þjóðarinnar en ekki að-
eins skoðun togaraeigenda vegna
þess að gróðahagsmunir þeirra
eru í hættu.
Einn af lesendum Manchester
Guardian sendir ritstjóranum eft-
irfarandi bréf: „Þegar maður
hugleiðir öll atriðin í afstöðu ís-
iendinga til 12 mílna fiskveiði-
takmarka, þá hlýtur sú spurning
að vakna, hvort brezkir togarar
myndu veiða í íslenzkri land-
helgi undir vernd hins konung-
iega flota ef ísiand væri fylgi-
ríki Sovétríkjanna.
Við höfum verið að berjast við
hina eigingjörnu stefnu brezkra
togaraeigenda síðan 1S)52. Ógæf-
an seni ríkir í sambúðinni við
ísland er óhjákvæmileg afleiðing
þessarrar stefnu."
Og í bréfi, sem Daily Mail fær
frá iesanda segir: ,.Mér var sagt
eftir góðum heimildum að tog-
ararnir, sem fóru frá IJull á ís-
landsmið hafi íengið slöngur til
viðbótar i ferðina til þess að
sprauta á íslendinga g'ufu og
sjóðandi vatni. Eg finn mig
knúðan til að mótmæla þessum
dýrslegu aðferðum.
Á Genfarráðstefnunni i vor var
meirihluti þjóða með 12 míina
j takmörkum, þeirra á meðal
Bandaríkin og Kanada, en ekki
! náðust hinir nauðsynlegu tveir
! þriðju hlutar atkvæða. Ailmörg
j ríki hafa þegar tekið 12 mílna
i fiskveiðilandheJgi, þeirra á með-
| al Sovétríkin, og við sömdum'
j við Hússa á þeim grundveili í
j staðinn fyrir að senda á þá
j herskip.
! Fyrir nokkrum árum lýstu
Bandaríkjamenn allt landgrunn-
ið við iand sitt sina eign og sum
j Suður-Ameríkuríkin hafa lýst
yfir 20 til 100 mílna landhelgi.
Mér er ekki kunnugt um að
þessu hafi verið breytt. Ef ís-
lendingar eru nú , i órétti, hafa
Þeir þó fordæmi góðra aðiia.
Sem einn af alþýðunni, sem
borðar mikið af fiski, þá hef
ég áhyggjur út af fiskverðinu
og sem skattgreiðandi hef ég á-
hyggjur út af kostnaðinum af
aðgerðum stjórnarinnar. Það er
enginn efi að aiþýðan verður lát-
in borga kostnaðinn eins og
venjuiega.
Þetta vekur spurninguna,
hvort fiskiðnaður okkar er eins
nýtizkulegur og hann ætti að
vera. í staðinn fyrir að treysta
á gamlar aðferðir og gömul mið,
ætti að innleiða nýja veiðihætti
og ieita nýrra miða í samræmi
við hraðfara þróun iðnaðarins.
Mér er sagt að það sé t. d. að-
eins til eitt nýtízku kæliskip í
ölium brezka flotanum, en önn-
ur iönd, einkum Sovétrikin og
Sviþjóð eiga mörg.“
--------. ---------------------
Skotar hafa löngi.ri verði á öðru máli en brezka
itjórnin í mörgum auiðum. í skozkum blöðum eru há-
værar raddir um aö brezka stjórnin hali sýnt lúalega
iramkomu gagnvart íslendingum og jafnframt er látinn
í Ijós góður skilningcr á málstað íslendinga.
Blaðið The Scotsnuin í Edin- verða þær, að landheigi verð-
borg segir 11. þ.m. : „Engar ur almennt stækkuð. Rússar
sættir munu nokkurntíma kom- myndu styðja málstað íslend-
ast á með þessu lagi. Þótt sum- inga og' myndu náttúrlega fá
um kunni að virðast að atburð- ( óyiðjafnanlegt tækifæri til að
irnir hafa í upphafi verið bros- slíta ísland frá samtökum
legir að sumu leyti, þá getur vestrænná þjóða. Skýrskotun
enginn brosað að þeim lengur. i Isíendinga til Sameinuðu þjóð-
Fvrr eða síðar verður gerð ein-j ánna. þýðir einfaldlega ao þeir
hver skyssa. Varðskipi verður eru reiðubúnir að notfæra sér
sökkt, mannslífum fargað — og jressa aðstijðu, og þetta sýnir
lieimskulegt rifrildi milli vina jafnframt mistökin í stefnu
mun leiða til alvarlegustu at-,okkar og hegoun.
burða. Vandræðin eru enn ekkij Rretar ættu til hirs ýtrasta
komin á svo alvarlegt stig, að ao reyna að ná samkomulagi
'óraögulegt sé að korria á sætt- nú. Ef a!It kemur fyrir ekki
um, en Bretar bíða stóran skað’a1 og það versta verður uppi á
af þessu. Enda þótt rétturinn teningnum, verðum við að við-
sé eflaust okkar meginn, þá urkenna 12 mílna takmörkin í
virðumst við vera í órátti vegna verki. þótt við gerum það ekki
aulalegrar hegðunar. Okkur hef- formlega. Þí myndi vera skyn-
ur ekkj einu sinni tekizt ao not- samlegt að hefna með því að
færa okkur að við getum fisk-^ við tækjum sjálfir upp 12
a.ð. Brezku togararnir eru í einni ( milna lanihelgi”.
þv"gu á þeim svæðum, semj I skozka blaðinu Perthsire
flotinn er fær um að verja og! Advertb er stendur 10. sept.:
geta alls ekki komizt í fiski-
torfurnar. Þeir koma svo heim
Sherman Ádams
mim látiim fara
Hagerty, blaðafulltrúi Eisen-
howers, gaf í skyn í gær að
Sherman Adams, sem hefurl
verið hægri hönd forsetans síð-
an hann tók við embætti, yrði
brátt látinn segja af sér
,,Það er bæði li”rmu!egt og
átakanlegt að brezka stjcimin
skuli ekki vera fær um að kom-
ast að samkomulagi varðandi
fiskveiðarnar við Island. Island
sem hefur færri íbúa en Dun-
ee-borg, er að langmestu leyti
háð fiskveiðunum við strönd-
ina.
Mistökin við að vernda. fiski-
miðin við strendur Skotlands
hafa orðið til þess að fiski-
stofninn þar hefur eyðzt.
Samkvæmt skozkum dóms-
einhverrar nefndar. Á Alls-. úrskurði fyrir 50 ámm átti
herjarþinginu mun þettaj endanlega að friða skozku £irð.
mjögsvo flókna og margskiptaj ina fvrir fiskveiðum) en utan-
mál verða rættí arHrúmslofti,j ríkisráðuneytið eyðilagði þenn-
an úrskurð, og ríkisstjórninii
virðist ekkert hafa vitkazt um
málið síðan.
með lélegan afla. Rússar hafa
áróðurslega mestan hagnað af
framkomu okkar.
Ákvörðun islenzku ríkis-
stjórnarinnar um að hreyfa
málinu á Allsherjarþingi Sam-
einuðu þjóðanna getur valdið
Bretum gífurlegum vandræðum
einkum ef Allsherjarþingið
fjallar beint um málið, eins og
íslendingar stinga. upp á, í
staðinn fyrir að vísa því til
sem heimspólitíkin hefur spillt
og vekja tilfinningarík við-
brögð.
Margar þjóðir eru nú að leit-
ast við ao stækka landhelgi
sina. Afleiðingarnar af um-
ra;ðum um þetta munu að lík-
indum þegar til lengdar lætur
asir a f
æsi
Framhald af 3. síðu.
unnið hefur verið þar sem
leggja þurfti ræsið á milli húsa
við Reykjavíkurveg og umdir
veigamiklar leiðslur í 5 metra
djúpa klfpp. Vegna þessara
aostæðna þurfti »1 fara sér-
staklega gætilega við spreng-
ingar og tafði það verkið mjög.
Áætlanir og uppdrættir af
báðum ræsunum voru gerðar á
skrifstofu bæjarverkfræðings
af Inga Ú. Magriússyni, deiíd-
arverkfræðingi holræsadeildar
og Ólafi Guðmundssyni, verk-
fræðingi, sem einnig hafa haft
umsjón meö framkvæmd verks-
ins ása.mt Guðlaugi Stefánssyni
yfirverkstjóra.
Kostnaður við þessar fram-
kvæmdir verður um 2.8 millj-
ónir króna.
Framhald af 1. síðu.
liver getur um það sagt hvort
Evrópu yrði hiifí við ævintýri
seni lmn lieíði ekki getað bund-
ið entli á“.
M.as. í Bandarík.junum hafa
ýms gætnari og hófsamari blöð
reynt að koma vitinu fyrir Eis-
enhower o" Dulles. Washington
Post sagði þannig í gær að
brýna nauðsyn bæri til að tekið
yrði fram í Washington svo ekki
væri um viilzt að Sjang Kajsék
túlkaði ekki sjónarmið Banda-
ríkjastjórnar þegar hann hótaði
loftárásum á meginland Kína.
Sein-t í gærkvöld barst frétt
frá Washington sem gefur
nokkra \ron um að stjórnarherr-
ar þar séu farnir að s,iá að sér.
Haft var eftir talsmaiini Iiantla-
ríkjastjórnar að hún sé antlvig
því að loftárásir verði gerðar á
meginland- Kina til að rjúfa
hafnbannið á Kvimoj. Sú leið
Brezka stjórnin hagar sér al-
hcfði að vísu vevið til atliugun-
ar í Washirigton, en henni liefði
verið hafnað.
Látlaus skothrið dundi enn á
Kvimoj í gær. Formósust.jó.rn \
gjörlega i samræmi við hagr,-
muni brezkra togaraeigenda ón
nokkurs tillits til hinna víð-
tæku afle'ðinga. Hún sýndi.
engin merki um valdheitingu
þegar Rússar stækkuðu sína
landhelgi í 12 míiur. Þá voru
engar hótanir við hafðar og
enginn brezkur floti sendur á
vettvang. En öðru máli gegmr
. með smáþjóðir eins og Islend-
inga. Þá verður að svínbeygja.
Hversu óhugnanlegar og sví-
virðilegar eru ekki athafnir
brezku stjórnarinnar, og
segir þó að tveim skipum henn-- hv^,su heimskulegar eru þær
ar hafi tekizt að koma nokkrum ekk. eing ástandið j heim.
birgðum á land á eynni og hafi
þau farið þ&ngað i skjóli banda-
rískr-a herskipa.
Bandaríska flugvéláskip'ið
Essex hefur nú bætzt við flota
Bandaríkjamanna við Formósu,
og eru nú sex ílugvélaskip í
honum. Essex var áður í s.jötta
bandaríska ílotanum á Kyrra-
hafi,
Brezk skipafélög í Ilongkong
hafa nú bannað öilum skipum
sínum siglingar um Formósu-
sund, en um 30 brezk skip sigja
þaðan fyrjr kínversku stjórnina
og munu tvö þeirra nú stödd í
hafnarborginnd Fúsjá gegnt
eynni Matsú.
inum er nu!
Það er augljóst að Islend-
ingar geta sigrað þegar frain.
í sækir.
Hin heiðarlega framkoma Ir.-
lendinganna á hinurn litlu
varðskipum vitnar vissuleg t
um menningarlega hegðun, þa>
sem hinir aðilarnir hafa notað
óhjúpaða ' Jóns-Bola-aðferðina.
Aðgerðir brezku stjórnar-
innar eru viðbjóðslegar, sið-
ferðilega séð, þær' eru hættu-
legar pólitískt sAð og fram-
kvæirdar vegna mjög varhuga-
verðra skoðana. Hefur Sko1-
landsmálaráðherrann gefið
rikisstjórninni skýrslu um aí-
stöðu okkar Skota í málinu?”.