Þjóðviljinn - 23.09.1958, Qupperneq 6

$6) — ÞJÓÐVILJINN — I>riðjudagur 23. september 1958
ImÓÐVIIJíNN)
Útfrefandi: Bamelnlnirarfloklrnr albýdu — Bósíallstaflokkurlnn. — Rltstjóran
Mafrnús EUartanseon (áb.), piguröur Ouðmundsson. — FréttarltstJóri: Jón
Biarnason. — BlaÖamenn: Asmundur SlgurJónsson. OuÖmundur Vigfássen.
ívar H Jónsson. Magnús Torfi Ólafsson. Sigurjón Jóhannsson, Slguröur V.
FriöbJófsson. — Auglý8lngastJóri: Guðgeir Magnússon. — RitstJórn, af-
cretösla. auglýslngar, prentsmlðJa: Skóla.örðustíg 10. — Simi: 17-500 (5
ilnur). — Áskrlftarverð kr. 30 á mán. í Reykjavík og nágrenni; kr. 27 ann-
arsstaðai. — Lausasöluverö kr. 2.00. — Prentsmiðja ÞJóðvilJana.
Við vituni livað þeir óttast
|?nski ræningjaflotinn á ís-
landsmiðum beitir sífellt
dóigslegri aðferðum í árásum
sínum. Nú virðist það vera föst
fyrirskipun til togara hennar
hátignar að þeir skuli reyna að
sigla í kaf íslenzku varðskip-
in hvenær sem þeir hafi að-
stöðu til og hafa varðskipsmenn
orðið að gæta vel að til þess
að forðast stórslys. Þessar að-
ferðir gefa að vísu til kynna
heift og örvæntingu þeirra
manna, sem finna sig standa
höllum fæti, en þær eru einnig
vísbending um það, að því fer
fjarri að árás Englendinga sé
að fjara út; þvert á móti má
gera ráð fyrir enn siðlausari
aðíörum eftirleiðis en hingað
til. Og þess ber einnig að minn-
ast, að enda þótt við íslending-
ar séum ekki í neinum vafa
um frambúðarsigur okkar, hef-
ur okkur ekki enn tekizt að
hremma einn einasta lögbrjót
síðan nýja fiskveiðilandhelgin
tók lagagildj fyrir þremur vik-
um.
að geta verið góðir eigin-
leikar að sýna langlundar-
geð og þolinmæði, þegar það
á við; en er það ekki full mik-
il mildj að láta Englendingum
haldast það uppi að sýna hinn
algerasta ránskap innan ís-
ienzkrar lögsögu án þess að
grípa til viðtækari gagnráðstaf-
ana en gert hefur verið. Er
að minnsta kosti ekki tíma-
bært að fara að athuga gagn-
ráðstafanir okkar nú, þegar
sýnt er að aðgerðir Breta eru
ekki stundarfyrirbæri heldur
eru hugsaðar sem áætlun til
langs tíma í þeirri fánýtu von
að takast muni að þreyta okk-
rir og kúga að lokum? Er t.d,
ástæða til þess lengur að hafa
íslenzkan sendiherra í Lundún-
um meðan dag eftir dag er
reynt vitandi vits að myrða
íslenzka sjómenn?
IT’n hvaða ráðstafanir eru það
þá sem Bretum myndi
koma illa? V;ð \dtum það af
umræðum brezkra blaða.
Brezka stjórnin myndi t.d.
kveinka sér mjög við það, að
Islendingar tækju hernaðarárás
hennar fyrir á allsherjarþingi
Sameinuðu þjóðanna og kærðu
hana fyrir að ráðast með of-
beldi á varnarlausa smáþjóð og
fyrir þverbrot á sáttmála Sam-
e'nuðu þjóðanna. Menn segja
að slík kæra myndi ekki verða
árangursrík, Sameinuðu þjóð-
irnar hafi ekki tök á að taka
fram fyrir hendurnar á árásar-
mönnunum. Engu að síður
myndi slík kæra frá okkur
skerða til muna álit og virð-
ingu brezka heimsveld'sins —
sem var þó nægilega farið
fyrir — og slíkur álitshnekkir
getur orðið þungbærari en
þorskar Þeir sem missast á
íslandsmiðum. Einn;g myndi
slík kæra vekja athygli al-
mennings um heim allan á
þeim atburðum sem hér eru
að gerast, og við þurfum ein-
mitt á því að halda að ákalla
almenningsálitið okkur tii
stuðnings gegn ofbeldi herveld-
isins.
T annan stað vitum við af
brezkum blöðum, að brezk
stjómarvöld hafa áhyggjur af
því að við kunnum að segja
okkur úr Atlanzhafsbandalag-
inu, eftir árás forusturíkis þess
á sjálfstæði okkar og frið-
helgi. Og að sjálfsögðu hljót-
um við að taka aðild okkar að
því bandalagi til endurskoðun-
ar af fullu raunsæi. Okkur var
tjáð að því bandalagi væri ætl-
að að vernda frelsi okkar og
öryggi gegn utanaðkomandi
árás; nú vitum við að þau fögru
orð voru hræsnin einber og að
brezka stórveldið getur ein-
mitt be;'tt okkur ofbeldi í skjóli
þess bandalags, Utanríkisráð-
herra hefur skýrt svo frá að
hann háfi sent framkvæmda-
stjóra Atlanzhafsbandalagsins
skýrslu um árásina á okkur —
þótt hann hafi ekki sent fram-
kvæmdastjóra Sameinuðu þjóð-
anna neina skýrslu enn svo vit-
að sé — en bandalagið hefur
auðvitað ekki hreyft hönd né
fót til að hefta árásarríkið. Og
hvaða ástæða er þá til þess
að láta eins og ekkert hafi
gerzt og halda áfram að vera
í ,,bandalagi“ við ofbeldismenn
þá sem reyna að sökkva skip-
um okkar og myrða sjómenn
okkar?
T7'ið höfum einníg séð það í
* brezkum blöðum, að þau
hafa áhyggjur af því að íslend-
ingar muni víkja bandaríska
„varnarliðinu“ af landi brott,
eftir þá reynslu sem fengin er.
Það er sannarlega ekkj að
undra þótt brezk blöð teldu
það eðlileg og sjálfsögð við-
brögð. Bandaríski herinn hét
því hátíðlega að vernda okkur
og verja gegn hvers kyns árás
þegar hann tók hér bólfestu
1951. Öll þau loforð hafa nú
verið sv'kin á algerasta hátt.
Hernámsliðið hefur ekki að-
eins látið ránsflota haldast það
uppi að athafna sig innan 12
mílna lögsögunnar; það hefur
ekkert skipt sér af mannránum
hans innan fjögurra mílna
markanna, og það hefur verið
í vitörði með árásarmönnunum
og heimilað herskipi þeirra að
óvirða stjórnmálalandhelgi
okkar gersamlega og vaða upp
að þeirri herstöð sem sérstak-
lega áttj þó að verja okkur (sé
þá ekki gert ráð fyrir að
„vemdaramir“ hafi allir sof-
ið). Þessi viðbrögð sýna að
bandarísk stjórnarvöld styðja
Breta beinlínis í árásunum á
okkur; hemámsliðið er ekki hér
til að verja okkur heldur til
Það er hægt að lasta
menn á margvíslegan hátt
og íslendingar hafa frá
upphafi verið lærdómsmenn
á því sviði. í hinum forna
lagabálki Islendinga, Grágás,
er t.d. langur kafli um skáld-
skap, þar seni taldar eru upp
hinar fjölbreytilegustu aðferð-
ir til að lasta náunga sinn og
greind viðurlög við hverri fyr-
ir sig. Er þar m.a. að finna
þessa setningu: „Skóggang
varðar ef maður yrkir um
mann hálfa vísu þá er löstur
er í eða háðung eða lof það
er hann yrkir til háðungar.”
Sú aðferð hefur þannig verið
alkunn þá þegar að spotta
menn með því að hlaða á
þá óverðskulduðu lofi, og
þrátt fyrir öll lagafyrirmæli
hefur sú aðferð lifað góðu
lífi og dafnar enn i dag.
Eins og kunnugt er eru
veður öll mjög válynd innan
forustu Alþýðuflokksins. Þar
keppa menn mjög ákaflega
innbyrðis um metorðin og öf-
unda hver annan af miklum
skaphita. Kunnir andstæðing-
ar í þeim hópi eru Guðmundur
I. Guðmundsson utanríkisráð-
herra og Benedikt Gröndal á-
róðursstjóri Sambands ís-
lenzkra samvinnufélaga; hefur
sá síðarnefndi ekki farið neitt
dult með þá skoðun sína að
hinn fyrrv. væri öldungis
ófær um að gegna embætti
sínu, og þyrfti í það yngri
mann sem þjálfaður væri af
mörgum ráðstefnum í fram-
andi löndum. Gengur Bene-
dikt að iðju sinni af miklu
kappi, og í fyrradag hefur
honum tekizt að lauma inn
í Alþýðublaðið heilsíðu grein
sem öll er samfellt lof til
háðungar um Guðmund 1.
Guðmundsson. Gengur hann
að verki sínu af mikilli læ-
visi, birtir t.d. mynd af Guð-
mundi þar sem hann situr
brosandi sem pater familias
í skauti fjölskyldu sinnar, svo
að fljótt á litið virðist grein-
in vera eitt dæmi um persónu-
dýrkun þá, sem mjög hefur
verið rædd að undanförnu.
En ekki þarf glöggan lesanda
<s>-----------------------------
þess að aðstoða erlenda ofbeld-
ismenn. Og utanríkisstefna ís-
lendinga væri sannarlega ein-
kennileg ef ekki ætti að draga
óhjákvæmilegar ályktanir af
slíkum staðreyndum.
að er mik;ll misskilnjngur
að halda því fram að ís-
lendingar séu varnarlausir og
eigi þess ekki kost að svara
árásarmönnunum. Við eigum
mörg vopn sem undan getur
sviðið, og við eigum sannar-
lega ekki að h.'ka við að beita
þeim eftir það sem gerzt hefur
að undanförnu. Með því að
halda að okkur höndum erum
við að setja okkur í mjög
hæpna aðstöðu og efla árásar-
mennina í þeirri trú að hægt
sé að buga okkur og kúga. En
við þurfum þá einnig að hafa
djörfung til að marka stefnu
okkar og aðgerðir út frá ís-
lenzkum hggsmunum einvörð-
ungu; þar mega eng'n annar-
leg erlend sjónarmið komast
að. Við vitum hvað árásar-
mennirnir óttast, og þá vitn-
eskju eigum við að hagnýta
okkur iil hins ýtrasta.
til að sjá hvað raunverulega
vakir fyrir greinarhöfundi.
Gröndal hefur mál sitt á
því að bregða upp mynd af
utanriíkistri5herra, er hann
mætti á ráðherrafundi Atlanz-
hafsbandalagsins í Kaup-
mannahöfn í vor: „Svo kvaddi
hann sér hljóðs og flutti,
hægt ea skýrt, ræðu sína . .
Þetta var í fyrsta og eina
skiptið, sem íslenzkur utan-
ríkisráðherra hefur þurft að
standa frammi fyrir ráðherr-
um nágrannaríkjanna, stór
velda jafnt sem smárra, og
lýsa íslenzkri stefnu, sem
gekk algerlega í berhögg við
vilja þessara rikja. Guðmund-
ur gerði það af virðuleik og
rökfestu, en með sb’kri ein-
urð, að engum gat blandazt
hugur um, að íslendingar
Lof
til
væru staðráðnir í áformum
símim.” Jafnhliðá þéssari fag-
uryrtu lýsingu segir Gröndal
svo um þennan fund: „Blaða-
menn fengu ekki að vera við-
staddir, aragrúi ritara og
ráðunauta varð að halda sig
utan dyra. Ráðherrarnir voru
einir með Spaak.” Gröndal er
þannig mjög mikið í mun að
berja því inn í lesendur að
Guðmundur sé einn til frá-
sa,gnar um frammistöðu síha
á fundi þessum, að það sé
Guðmundur sjálfur sem hafi
haldið því fram að hann hafi
sýnt virðuleik og rökfestu og
einurð „í fyrsta og cina sldpt-
ið sem íslenzkur utanríldsráð-
herra hefur þurft að ....
lýsa íslenzkri stcfnu”.
En það er ekki aðeins þetta
hárfíha spott sem vakir fyrir
Gröndal: hann er einnig vit-
andi vits að minna lesendur
sína á atburði þá sem gerðust
eftir þennan sama ráðherra-
fund en um þá em fleiri til
frásagnar en Guðmundur
einn. Þá hófst sem kunnugt er
samningamakk við Atlanz-
hafsbandalagið. Þá gekk ekki
á öðru en simhringingum og
skeytasendingum milli utan-
ríkisráðherra og embættis-
manna hans í París. Þá kom
formleg beiðni frá NATO um
að íslendingar frestuðu stækk-
un landhelginnar og tæ'kju
upp samninga í staðinn. Þá
lá við að stjórnin sundraðist
vegna þess að Alþýðubanda-
lagið neitaði öllum slííkum
samningum og krafðist á-
kvörðunar strax. Gröndal er
vitandi vits að rifja það upp
að það kostaði heillar viku
stjórnarkreppu að fá utan-
ríkisráðherra til að sýna
virðuleik og rökfestu og ein-
urð og „lýsa íslenzkri stefnu”
„í fyrsta og eina skiptið”.
Gröndal setur hið neikvæða
lof sitt upp af mikilli hug-
kvæmni. Hann segir t.d. að
Guðmundur eigi hið mesta hól
skilið fyrir eftirfarandi: „Þá
vildi Lúðvík færa út strax og’
var að hugsa um smáútfærsl-
ur hér og þar á ströndinni.
Guðmundur hindraði þetta”
(Leturbr. B. Gr.)
Þarna reynir Gröndal sem
sé að halda því fram að það
sé utanríkisráðherra persónu-
lega sem hafi komið í veg'
fyrir að nokkrar breytingar
hafi verið gerðar á grunn-
línum jafnhliða stækkuninni
í 12 mílur. En ummælin um
hindranir Guðmundar í land-
helgismálinu eiga einnig að
minna á að daginn áður eit,
reglugerðin var gefin út í
sumar, lagði utanríkisráð-
herra til að útgá.fu hennar
yrði frestað. Sú hindrun tókst
að vilsu ekki, en söm var
gerðin.
Lýsing Gröndals á baráttu
Guðmundar fyrir því að afla.
erlendar viðurkenningar á
landhelginni er einstaklega ill-
kvittin. Hann segir: ,,Nú
hófst þrotlaust starf utan-
ríkisráðherra .... Sendimenn
ræddu við ríkisstjórnir, sendi-
herrar voru 'kallaðir fyrir,
ritlingar voru gefnir út skeyti
send, bréf send. Mótmæla-
orðsendingar bárust og voru
harðorðar.” Með þessu er
Gröndal að minna á að utan-
ríkisráðherra kom því ekki í
verk að svara einni einustu
mótmælaorðsendingu sem
okkur barst. Hann er að
minna á að ráðherrann hafði
ekki framtak í sér til að láta
útbúa upplýsingarit um málið
handa útlendingum fyrr en
rúmri viku áður en stækkunin
kom t.il framkvæmda, en fram
að þeim tíma stóðu sendiráðin
uppi ráðalaus þegar blaða-
menn og aðrir leituðu til
þeirra og báðu um gögn. Og'
Gröndal er sérsta'klega að
minna á að þegar erlendir-
blaðamenn flykktust hingað
til að safna vitneskju um rök-
semdir Islendinga, lokaði ut-
anríkisráðherra sig inni og
neitaði að tala við nokkurn
þeirra, en sjávarútvegsmála-
ráðherra og forsætisráðherra,
urðu að taka að sér verkefni
hans, — auk Gröndals sjálfs.
Sérstaklega hefur Grönda.l
glott þegar hann skrifaði
þessa setningu: „Árangurinn
Framhald á 10. síðu.
háðungar