Þjóðviljinn - 25.09.1958, Page 4

4) — ÞJQÐVILJIN'N' — Fimmtudagur 25. september 1958
Held ‘eir
megi íara!
Kojufélagi minri, hinn háset-
inn, er í belgjunum. Lágt
skvamp heyrist um leið og
hann fleygir þeim út fyrir. Net-
in renna aftur af skutnum.
Andskoti. veltur dollan!
Allt í kringum okkur eru bát-
Það er búið að setja í gang.
Léttur titringur fer um báts-
skrokkinn í takt við þaegilegt
mal vélarinnar. Stýrimaðurinn
og ég stöndum fram á hvalbak
og bíðum þess, að gefin verði
skipun um að leysa.
Ailir komnir?
Órökuð ásjóna skipstjórans
birtist út um opinn glugga í
brúnni. Hann er í bláum dugg-
ara með sixpensara á höfði. Á
bak við hann glittir í 1. meist-
ara, er þurrkar kámugar hend-
ur sínar með tvisti.
Já, það eru víst allir komn-
ir.
Því er nú helvítis ver, hrýt-
ur af vörum kokksins um leið
og hann stekkur um borð með
brauðkassa undir hendinni. Fá-
um víst ekki frí þess vegna!
Hann snýst á hæli og hverfur
þusandi niður um lúkarsopið.
Við stýrsi glottum.
Það er búið að leysa að aft-
an. Svo er gefið smá stuð á-
fram og sjóétnir innviðir tré-
bryggjunnar nötra er byrðing-
urinn skellur á henni. Um leið
stríkkar í springnum og bát-
urinn mjakast hægt frá að aft-
an, Hjálpsöm hendi losar
springinn af bryggjupollanum
um leið og hann slaknar á
ný og við fljótum hægt frá
bryggjunni.
Við förum í háifhring afturá-
bak. Síðan er sett á fulla ferð
út úr hafnarmynninu. Skáhall-
ir, ávalir boðar liða spegiislétta
fiötinn beggja vegna.
Við sitjum í iúkarnum og
íáum okkur kaffisopa.
Margt er skrafað. Fyrsta mál
á dagskrá: Landhelgisdeilan
auðvitað! Helvítis Bretinn!
Brýtur öll siglingalög. Réynir
að keyra niður fyrir okkur
varðskipin. Og hvað skyldi
bann ætia með fangana? Var
ekki svona bíræfinn þegar ver-
íð var að drasla. ’onum hálf-
dauðum upp Látrabjarg. En
hann er búinn að tapa þessu
máli. Hvurnin á að fiska undir
herskipavernd. Bretinn tapar
alltaf. Aumingja Bretinn!
Málið er rætt frá ýmsum
hliðum. Hvað eigum við að
gera? Kalla Kristinn heim? Já,
og reka Giljakrist úr landi.
Viðskiptabann á Breta. Og úr-
sögn úr NATO. En þá miss-
tim við blessað ,,varnarliðið“!?
Held ’eir megi missa sig. Vildu
ekki verja okkur, helvítis aum-
ingjarnir, eins og þeim bar þó
skylda til samkvæmt samning-
num
Held ’eir megi fara.
Við eigum eftir að gera belg'-
ina klára. Við skiptum með
okkur verkum. Eg stend í stí-
unni framundír og kasta belgj-
unum afturá, þar sem hinir
taka við þeim og raða þeim í
miðhólfið og ofan á spilið.
Einhver bölvar, því ég hafði
nærri fleygt belg í sjóinn. Ann-
ars segir enginn neitt.
Þá er það búið. Meira eftir
að gera?
Taka saltið!
Helvítis djö^ . . . aldrei er
friður. Og svo tökum við salt-
ið. Tunnan full — og svo meg-
um við sofa það sem eftir. er
af útstíminu. Klukkan er hálf
fimm. Ég fleygi frá mér salt-
fötunni og kliíra niður lúkars-
stigann og smýg í koju. Þríf
dagblað og les eina grein um
Jón bola áður en ég sofna.
Helvítjs Bretinn! Aumingja
Bretinn!
,,En við munurn ná rétti okk-
ar .....“ Og ég svíf inn í
draumalandið.
Það er kominn talsverður
veltingur, er ég hrekk upp við
ráma rödd, er kallar niður um
skelettið.
Leggja, strákar!
Það tekur. mig töluverðan
tíma að ná almennilegu sam-
bandi við efnisheiminn. Hálf-
sofandi þríf ég stígvélin og
þokukenndar verur svífa enn
fyrir draumþrungnum sjónum
mínum, er ég klöngrast upp
um lúkarsopið. Hvaða djöfuls
vitleysu var mig annars að
dreyma.
Merki! hrópar ráma röddin,
sem nú er komin aftur í gang-
inn stjórnborðsmegin. Það er
komið myrkur. Klukkan er
kortér yfir tiu.
Ég er í kaplinum. Hann er
hringaður upp framundir og
ég rek hann aftur á milli fóta
mér. Þegar ég kem að merki
skjögra ég með það aftur eftir
þar sem stýrimáðurinn, eig-
andi rámu raddarinnar, tekur
við því og heldur því uppi
meðan 1. meistari hnýtir sért-
ann á. Sértinn er bundinn í
horn netsins. í hinum enda
hans er auga og í það eru
belgirnir bundnir.
ar undir ljósum. Sumir eru
að leggja — aðrir'ennþá að
stíma.
Lóðar? kalla ég upp til skip-
stjórans er stendur í brúnni
og gefur áfram eftir því sem
meir rennur út af trossunni.
Tómur skítur. Smokkur og
marglytta,
Þegar búið er að leggja setj-
um við fast að framan og
bindum endann á kaplinum
aftur á spilkoppinn. Báturinn
snýr stefni í vindáttina og
Frans A. Gíslason,
höfundur greinarinnar, er ung-
ur rnenntamaður og stundar nú
reknetjaveiðaé á vélbátnum
Enii Arnarsyni í Hafnarfirði.
dregur netatrossuna á eftir sér
á rekinu.
Framan á siglutrénu logar á
ljóskeri.
Svo förum við í lúkarinn og
fáum okkur kaffisopa. Hvít-
klæddur kokkurinn stendur
með rjúkandi ketilinn og hell-
ir í framrétta bolla okkar. í
útvarpinu skilar gelgjuleg
ungpíurödd kveðju frá Guggu
og Gaja til mömmu og Maju.
Alfreð Clausen syngur, gjöriði
so vel.
Hlustaði nokkur á tíu-frétt-
irnar? Hverju spáð’ ’ann? Allt-
af sama blíðan. Nokkuð frá
Portoroz? Déskoti er strákur-
inn seigur.
Og landhelgin?
Til hvers erum við eiginlega
að stækka landhelgina? Til
hvers landhelgi — til hvers
skip? Ungir menn vilja ekki
fara á sjóinn. Nenna því ekki.
Vilja heldur vera á skrifstof-
um.
Það vill enginn vera á þess-
um reknetabátum, segir 2.
meistari og lítur á mig, land-
krabbann um borð.
Það er heldur ekki von.
þetta eru skítakjör. Ekkert
kaup og aldrei íiskirí. Svo
brosir hann til mín íbygginn
og heldur áfram: Það eru ung-
ir menn eins og þú (ábyrgðar-
tilfinningin svellur í brjósti
mér). Ungir menn eins og þú
eiga að lagfæra þetta. Betri
aðbúnað og hærra kaup, Há-
setarnir eiga að hafa hæsta
kaupið á reknetum. Þeir vinna
mest.
Hann glottir út undan sér
til skipstjórans. Formennirnir
hafa sosum ágætis kjör. Ró-
legt að vera við talstöðina,
Athugasemdin vekur almenna
kátínu. Og talið feliur niður.
Ég, landkrabbinn um borð,
segi ekki orð.
Hver á fyrstu vakt? Mér er
sama — c-g á síðustu. Hvenær
á að ræsa? Fjögur — og nú
er klukkan ellefu. Sem sagt
fimm tímar, deilt með þremur.
látum okkur nú sjá — jú,
klukkutími og fjörutíu mínút-
ur.
Ég er farinn í koju. Nokkra
þumlunga frá eyranu á mér
heyri ég öldurnar gjálfra í lágu
hljóðskrafi við byrðinginn.
Andartaki síðar hafa þær vagg-
að mér í svefn.
Klukkan er tuttugu minútur
gengin í þrjú, þegar ég hend-
ist. upp í kojunni með andfæl-
um við það að hendi er lögð
á öxl mér. Fyrst í stað finnst
•mér ég hanga í lausu lofti;
milli tveggja heima. Rödd,
hroðaleg og ljót, berst til mín
utan úr djúpinu. í örvæntingu
minni þríf ég angistartaki í
annan þessara óræðu veruleika.
Loks átta ég mig þar sem ég
sit upp við dogg og rígheld
mér báðum höndum í koju-
brúnina.
Kojufélagi minn brosir góð-
látlega, þar sem hann stendur
á lúkarsgólfinu. Það er víst
þín vakt; góði, segir hann.
Ha, mín vakt — jú. Aldrei
er friður.
Það er enn svartamyrkur,
er ég paufast upp á dekk. Ég
fer fram á hvalbakinn og gæti
að hvort allt sé í lagi. Ég get
ekki greint síðasta belginn, en
kapallinn liggur strekktur beint
út af stefninu. Og eftir að ég
hef rýnt góða stund út í svart-
nættið, kem ég auga á bauj-
una í hinum enda netsins.
Eg fer aftur í brú og kveiki á
dýptarmælinum. Engin lóðn-
ing, Líkiega ætlum við ekki
að fá hana í dag. Sama sag-
an. Asskoti hvað hún er treg.
Það var öðruvísi hér áður.
Gaman hefði verið að vera
maður með mönnum í Hval-
firði hér um árið.
Æi, já.
En þegar ég lít út yfir lunn-
inguna- sé ég að hún veður allt
í kringum bátinn. Allur sjór-
inn krökkir af síld. Það glamp-
ar á silfurlitan kvið hennar i
birtunni frá bátnum. Kannski
við ætlum að fá hana!
Annars segja sumir, að mað-
ur fái hana ekkert frekar þótt
hún vaði. Síldin er óútreiknan-
leg. Fjöldinn allur af fræðing-
um og allra handa reiknimeist-
urum hafa árum saman strit-
azt við að reikna út síldina —■
og flestum mistekizt. Kannski
er síldin bara á undan okkur
í dæminu og hefur reiknað út
mennina? Væri ekki ráð að
við kæmum okkur npp nokkr-
um drífandi síldarsálfræðing-
ura! Og þá væntananlega síld-
arspekúlöntum?
Færi hefur verið bundið fast
við lunninguna framanverða.
Ég kippi í það. Ekkert á. Hann
ætlar ekki að gera vart við
sig, ufsinn. Ég reyni á ýmsum
dýptum, dreg færið uþp og at-
huga beituna, en liún er ósnert
á önglunum, Bannséttur! Ég
fleygi færinu út aftur' og fer
niður í lúkar aftur, þusandi í
barm mér um heimsku og
þvermóðsku ufsans, sem af
algjörri fyrirlitningu á fjár-
öflunarþörf fátækra fúlsar við
gómsætum síldarbita á skín-
andi öngli og færi úr næloni
frá Ameríku eða hver veit
hvaðan.
Niðri í lúkarnum hrjóta
kokkurinn og kollegi minn.
Djöfuls dýrjn,
Ég vaska upp, það sem ó-
hreint er á borðinu. að því
loknu sezt ég á hornbekkinn
og fer að lesa þók, sem ég
tók með mér að heiman. Öðru
hvoru skrepp ég upp og at-
huga hvort állt sé í lagí. . .
Og svo er klukkan gllt í einu
orðin fjögur, og ég fer • afturí
til að ræsa. Kokkinn hafði ég
ræst nokkru fyrr og ylmandí
kaffilykt leggur að vitum mér,
er ég kem aftur frammí.
Smám saman tínast kallarnir
geisandi niður í lúkarinn.
Við sötrum kaffið þegjandi.
Svo fara menn upp og í stakk-
ana. Stýrimaðurinn fer fram á
að leysa og við hinir skiptum
með okkur verkum. Einn við
spilið, einn að lempa kapalinn
framundir, einn að hringa hann
niður. En svo kemur endasért-
inn, kokkurinn fer í kapal-
inn og við hinir röðum okkur
á netið, nema skipstjórinn, sem'
er á rúllunni.
Það er ekkert í fyrstu netun-
um. Ein og ein síld, sem við
hristum úr með hálfgerðri ó-
lund. Svo eykst Svolítið í þeim,
en samt er þetta bölvaður reyt-
ingur.
Taktu slakann, maður!
Óendanleg, að því er virðist,
rennur trossan inn af rúllunni.
Fimmtíu net hvert ca. 22 metr-
ar; allt svo rúmur kílómetri
og tilbreytingaleysi óendanleik-
ans nær tökum á okkur, þar
sem við stöndum út. við lunn-
inguna og hristurn og hrist-
um og hristum ........
Framhald á 10. síðu.
PeskulVos
Ritstjórar: Eysteinn Þorváldsson og Sigurjón
Jóhannssoji.