Þjóðviljinn - 05.10.1958, Blaðsíða 6

6) — ÞJÓÐVILJINN — Sunnudagur 5. október 1958
•OÐVILJ
ÚtKefandl: gi&meinin^^rTloitai- albÝffa - BósiallBtaflokkurlnn. — Ritstjórar:
MaKnús KJartaneson áb.), SlgurBur Guðmundsson. — Préttaritstjóri: Jón
Bjarnason. — Ri&Samenn: Asmundur Sigurjónsson, Guðmundur Vlgfásson,
ívar H. Jónsson. nlagnús Torfi Ólafsson, SlgurJón Jóhannsson. öigurður V.
í^SWófsson. — AuglÝslngastJóri: Guðgeir Magnússon. — Ritstjórn. af-
írreiðsla, auglýsingar, prentsmiðJa: Skólavöröustíg 19. — Sími: 17-500 (ö
iínur). — Askriftarverð kr. 30 á mán. í Reykjavík og nágrenni; kr. '27 annr
arsstaðax. — Lausasöluverð kr. 2.00. — Prentsmiðja ÞJóðvilJans.
Sigur þjóðarinnar
! nr>ilburðir Sjálfstæðisflokks-
( ins í landhelgismálinu
! í-ru í senn ósvifnir og fárán-
legir. Ráðamennirnir eiga
erfitt með að þola það hversu
berstrípaðir þeir standa
frammi fyrír almenningi, rún-
ir æru og mannorði. Þess
vegna er nú hvert tækifæri
gripið til þess að reyna að
vega upp með áróðri það sem
1 tapaðist í verki, og eru í-
* haldsblöðin þá ekki vönd að
aðferðum. Þannig hrópa þau
1 nú hástöfum, að íhaldið hafi
tekið forustu í málefnum
landhelgisgæzlunnar; það hafi
eagt Hermanni Jónassyni
dómsmálaráðherra fyrir verk-
um um það hvernig haga
skyldi flutningi sjúkra veiði-
þjófa til lands og hann hafi
: síðan hlýtt! Þannig hafi Sjálf.
stæðisflokkurinn raunveru-
jega með höndum yfirstjórn
íandhelg'sgæzlunnar.
t
’ T-jetta er einstaklega barna-
* legur áróður og sýnir
' glöggt hvernig leiðtogum
Sjálfstæðisflokksins er innan-
örjósts. Og enn fáránlegri
verður hann þegar málavext-
ir eru rifjaðir upp. Ilermann
Jónasson gerði hin alvarlegu
mistök sín á fimmtudag í
fyrrj viku. Daginn eftir birti
Morgunbíaðið aðeins frásagn-
ír landhelgisgæzlunnar en
hafði engá skoðttn á mála-
vöxtum. Laugardagsblað
Mor.gunblaðsins kom úf, og
þar var ekki heldur orð að
finna sem sýndi að Sjálfstæð-
isflokkurinn hefði aðra af-
stöðu en Ilermann Jónasson.
Og í sunnudagsblaði Morgun-
blaðsins stóð ekki heldur eitt
einasta orð um það að Sjálf-
stæðisflokkurinnn hefði ein-
hverja sjálfstæða skoðun á
-tarfsaðí'eðum landhelgisgæzl-
itnnar, aðra en dómsmálaráð-
herrann sjálfur, Þessa þrjá
daga var það Þjóðviljinn einn
af aðalmálgögnum stjórn-
málaflokkanna, sem gagn-
rýndi harðlega framkomu yf-
irstjórnar landhelgisgæzlunn-
ar og sýndi með skýrum rö h
um fram á að þar hefði varið
mjög illa og hættulega á mál-
um haldið. Það var ekki fyrr
en síðari hluta sunnudags, að
Ólafur Thörs formaður Sjálf-
stæðisflokksins flutti ræðu í
Stúdentaféjagi Reykjavíkur
og tók þar fyllilega undir þær
röksemdir sem birtzt höfðu
i síðustu þremur blöðum Þjóð-
viljans. En Morgunblaðið tók
i-kkí við sér fyrr en á þriðju-
claginn var — fimm dögum
eftir að átburðirnir gerðust
— og prentaði þá upp rök-
semdir Þjóðviljans. Væri
gangur málsins sá sem Morg-
unblaðið vill vera láta, ætti
það þá að halda þvi fram
að fyrst hefði forusta Sjálf-
stæðisflokksins hlýtt Þjóð-
viljanum og síðan hefði dóms-
málaráðherra hfýtt forustu
Sjálfstæðisflokksins!
¥jví fer mjög fjarri að Þjóð-
viljinn vilji halda því
fram að áhrifavald hans sé
slíkt að hann leiki sér að því
að snúa leiðtogum ihaldsins
og Framsóknar í kringum sig
með þvl að beita réttum og
góðum röksemdum. Þjóðvilj-
inn hefur langa reynslu af
því að sannar röksemdir hrína
ekki á þeim herrum, nema
þeir séu til neyddir. Og það
var einmitt það sem gerðist
eftir mistök Hermanns Jón-
assonar. í landhelgismálinu er
áhugi þjóðarinnar sem bet-
ur fer svo ríkur, að hver
einasti maðiir fylgist af lif-
andi athygli með öllu sem
gerist og híkar ekki við að
láta skoðanir sínar í ljós á
greinilegasta hátt. Þjóðin
gagnrýndi og fordæmdi ein-
um rómi þær ráðstafanir
dómsmálaráðherra, að leyfa
herskipum að stunda sjúkra-
fiutninga fýrir veiðiþjófana
og láta þá vera friðhelga- á
meðan, og sá dómur var kveð-
inn upp af mönnum án tillits
til stjórnmálaskoðana, aðeins
af umhyggju fyrir íslenzkum
hagsmunum. Það var þetta
almenningsálit sefti olli því
að Ólafur Thors öðlaðist
skoðanir eftir þrjá daga og
Morgunblaðið eftir fimm. Það
var þessi samhljóða dómur
sem olli því að Hermann Jón-
asson setti loks reglur um
þjónustu þá sem íslendingar
veita sjúkum veiðiþjófum
Það eru slíkir atburðir sem
sýna í verki lifandi og virkt
lýðræði, setn er meira en
nafnið tómt.
|"|g það er þessi einbeitta
” samstaða, þessi skeleggi
vilji Islendinga sem er for-
senda þeirra stórsigra sem
unnizt hafa í landhelgismál-
inu. Það er þessi lifandi og
virki áhugi sem veldur því að
uppgjafarmennirnir eru þagn-
aðir og þora ekki að hreyfa
legg né lið. Einmitt með þess-
ari óbilandi aðgæzlu mun
þjóðin tryggja að fullnaðar-
sigur vinnist, að allar undan-
haldstilraunir séu andvana
fæddar, að þau orð sem vold-
ugir menn hvísla í eyru ís-
lensikra sendiboða erlendis
komist aldrei lengra. Örlög
landhelgismálsins eru í hönd-
um íslendinga allra, og þjóð-
in má aldrei slaEit^a varð-
gæzlu sinni, unz fullnaðar-
sigur er unninn.
» SKÁKÞÁTTBR a Ritstjóri: jjf Sveinn Knstinsson
«W.“ |V«V
<*>
Öánægjuraddir
Ýmsir skákmenn og skák-
unnendur hafa komið að máli
við mig síðustu dagana og
látið í Ijós vanþóknun sína
á vali sjötta manns í oly'mp-
íusveitina í stað Friðriks Ól-
afssonar. *
Þótt þátturinn telji það að
mestu utan' síns vettvangs að
endurvarpa óánægjuröddum
um störf íslenzkra skákfor-
göngumanna finnst honum þó
rétt að hinir sömu geri sér
1 jóst, að þeir eru jafnan und-
ir smásjá almenningsálitsins
og þess vegna varhugavert að
taka ákvarðanir, sem beinlínis
hljóta að framkalla óánægju,
ef hægt er að sigla fyrir slíkt.
í síðasta þætti voru orð lát-
in falla að því að það væri
jafnan vanþakklátt verk að
velja menn til utanfarar til
alþjóðlegrar keppni, 'þegar
ekki væri talið fært að fara
eftir skipan landsliðsins eins
og hér var um að ræða. Þar
kemur aðallega til greina.
Annars vegar óánægja lands-
liðsmanna sjálfra yfir því að
fram hjá þeim skuli gengið,
jafnvel þótt menn fyrirfinnist
utan landsliðsins, sem að allra
dómi eru sterkari, og hins-
vegar metingur og óánægja
manna utan landsliðsins ýfii’
því að framhjá þeim skuli
gengið við mannaöflun þar.
Mun mjög erfitt að komast
hjá ágreiningi út af slíku.
En hér hefur skáksam-
bandsstjórnin sýnt það æðru-
leysi að stofna til þriðja á-
greiningsatriðsms, að því er
virðist að nauðsynjalausu. —
Hún hefur valið mann í ol-
ympíusveitina, sem er ekki
ágreiningslaust sterkari en
sumir þeir sem völ var a í
landsliðið. Skal í þessu sam-
bandi ekki gert lítið úr Arin-
birni Guðmundssyni. Hann er
góður skákmaður og góður
félagi, og er ekki við hann
að sakast í þessu máli. En
hann skortir þó enn þá
reynslu og eldvígslu er skipi
honum skör ofar íslenzka
landsliðinu, jafnvel þótt þar
sé ekki valinn maður í hverju
rúmi. 1 landsliðinu eru þó
menn eins og Lárus Johnsen,
fyrrverandi skákmeistari Is-
lands, sem um árabil hefur
verið talinn einn af fremstu
skákmönnum okkar, Haukur
Sveinsson skákmeistari Hafn-
arfjarðar, sem er sterkur
sóknarskákmaður á islenzkan
mælikvarða, Kári Sólmundar-
son, sem a.m.k. tvisvar hefur
verið í öðru sæti á Haust-
móti Taflfélags Reykjavíkur,
að ógleymduro. Eggert Gilfer,
sem að vísu má muna sinn
fífil fegri, en er þó alltaf
hættulegur skákmaður. Ekki
vi! ég gleyma að geta Páls
Jónssonar, fjórða manns í
landsliði, sem að vísu er ung-
ur og lítt reyndur, en hinn
efnilegasti skákmaður. Má
auk þess ætla að hann hafi
verið í dágóðri æfingu, þar
sem hann hafði nýlokið níu
skáka einvígi við Jón Krist-
jánsson, einmitt um sæti í
olympíusveitinni. Tapaði hann
að vísu því einvígi en með
litlum mun svo sem getið var
í síðasta þætti, og með tilliti
til þess, hve mjög hann hafði
lagt sig í líma til að ná sæti
í sveitinni, þá hefði ekki verið
Paelimann
ósmekklegt að eftirláta hon-
um sjötta sætið, er Friðrik
ekarst úr leik.
Hér skal ekki gert að um-
talsefni, hvort unnt hefði
reynzt að fá mann utan lands-
liðsins, sem líklegur hefði ver-
ið til að ná betri árangri 'en
Arinhjörn. Heyrzt hefur að
þeir Ba’udur Möller og Guð-
Á þessum haustdögum eru
menn minnugir þess að fyrir
hundrað árum fæddist Þor-
steinn Erlingsson. Það er
varla hægt að nefna nema
tvö eða þrjú skáld önnur
sem hafi notið slíkrar ást-
sældar fyrir ljóð sín sem Þor-
steinn: Hallgrím Pétursson,
Jónas Hallgrímsson og Sig-
urð Breiðfjörð. Allir þessir
menn voru misvel liðnir af
sinni samtíð eins og títt er
um þá sem bera af öðrum
mönnum á einhvern hátt, og
hafa þá oft sínar eigin skoð-
artir á málefnum. En menn
erfa það ekki lengur við Þor-
stein þó hann segði eitthvað
misjafnt um danska val/dið
eða íslenzku kirkjuna og aðra
þá hluti sem honum þóttu
vera til óþurftar hér. Þor-
steins verður sennilega ekki
lengst minnzt fyrir ádeilur
hans eða baráttukvæði, líklega
ekki fyrir ástarkvæðin heldur.
Eg held við eigum Þorsteini
mest að þakka fyrir þá alúð
sem hann lagði við allt gott
og fagurt í ljóði sínu, bæði
formi þess og boðskap. Skáld
nítjándu aldar áttu það til að
báðir hafnað slíku boði. Hvort
leitað hefur verið til fleiri,
veit ég ekki, enda er það ut-
an þess málsvettvangs, sem
hér hefur einkum verið um
fjallað.
Það er leiðinlegt þegar á-
greiningur sem þessi kemur
upp. Fátt skaðar meira fé-
lagslíf skákmanna og sannan
íþróttaanda. Skákmenn þurfa
að geta staðið samati að fé-
lagsmálum sínum og borið
traust til þeirra manna, sem
þeir hafa valið til. stjórnar-
starfa. Hefði • skáksambands-
stjórnin valið landsliðsmann í
stað Friðriks, segjum Pál
Jónssort, hefði hún sjálfsagt
sloppið við alla gagnrýni.
Menn hefðu að vísu getað
deilt um styrk'eika lians, en
um réttmæti þess að senda
hann hefði naumast verið
unnt að skapa ágreining,
Hér eru hinsvegar af furðu-
legri öforsjálni opnaðar allar
gáttir gagnrýni og óánægju
og sú ákvörðun Friðriks Ól-
afssonar að draga sig út úr
sveitinni gerð að enn meira
vandræðamáli en náúðsyn var
til.
Þrátt fyrir þetta vonuro við
að olympíusveitinni í heild
megi farnast sem bezt á mót-
inu og við brottför hennar
fylgja henni árnaðaróskir
allra skákunnenda.
MOSKVA 1956
Sem kunnugt er var síðasta
láta ýmislegt fjúka í skáld-
ekap sem varla getur talizt
fagurt eða vel vandað. Kröf-
ur þær sem Þorsteinn gerði
til listar sinnar voru svo
strangar að þar komast fáir
í hálfkvist við hann. Og skáld-
ið náði því valdi yfir skáld-
skap sínum, að við þekkjum
hvert Ijóð lians og hverja
stöku frá annarra skáldskap.
Þorsteinn skildi svo ákaflega
vel hvað það er í Ijóðlist sem
gildi hefur og hverju er of-
aukið þegar yrkja skal,
Þegar vetrar ]>okan grá
þig viíl fjiitra inni
svífðu burt og setztu hjá
sumargleði þinni.
Þessi látlausa vísa lýsir vel
viðhorfi skáldsins til þess
umhverfis er honum var bú-
ið'. Að sönnu gat Þorsteinn
einatt verið beizkur í orði
og jafnvel grimmur; hann var
svo næmur fyrir öllu ranglæti.
En honum var það eflaust
ljúfara að sitja hjá sumar-
gleðinni og gleyma hríð og
þoku. Áhrif Þorsteins í trú-
málum, stjórnmálum, Ijóðlist
Framhald á 10. síðu.
Framhald á 11. síðu