Þjóðviljinn - 05.10.1958, Blaðsíða 7

Sunnudagm' 5. október 1958 — ÞJÓÐVILJINN — (7
Árni Böðvarsson:
Kann ísíemkan framburö
nær gallalausan
— en hefur þó ekki haff tœkifœri
til aS tala nnáliS fyrr
Kamenskí prófessor.
Einn hinna þriggja sovézku
■vísindamanna sem þessa dag-
ana eru í heimsókn hér er ís-
lenzkufræðingurjnn Mihaíl ív-
anovitsj Stéblin-Kaménski frá
Leningrad, en hann er ýmsum
íslendingum að góðu kunnur
fyrir störf sín í þágu íslenzkra
fræða í heimaborg sinni. ís-
lenöingar sem tóku móti hon-
um á Keykjavíkurflugvelli við
komu hans hingað heyrðu hann
segja fyrst af öllu: ,,Það er
gaman að vera kominn til ís-
lands“. Er það raunar ekki svo
merkilegt í sjálfu sér að ftt-
lendur máifræðingur sem hefur
lagt stund á íslenzku geti tal-
að hana málfræðilega rétt, en
hitt er furðulegra að hann kann
íslenzkan framburð nær galla-
lausan og hefur þó ekki haft
tækifæri til að tala málið fyrr.
Af íslenzkukunnáttu sinni hef-
ur prófessorinn skilið að ættar-
nafn hans er hæsta erfitt ís-
iendingum, enda stakk hann
npp á því að þeir nefndu sig
eftir íslenzkum siðvenjum og
köliuðu sig skírnarnafni sínu
«g föðurnafni —■ í íslenzkri
þýðingu Mikjáll Jónsson.
Prófessor Mikjáll Jónsson
Stéblin-Kaménski er maður
hálfsextugur að aldri. Hann hóf
nám í tæknifræðum, en sneri
sér síðar að ensku og lauk
doktorsprófi í fornesku á stríðs-
árunum. Ritgerðina skrifaði
hann í Leníngrad meðan um-
sátur Þjóðverja bannaði vista-
flutninga til borgarinnar og
fólk. hrundi niður úr hungri.
Fyrir stríð hafði hann unnið
um sex ára skeið að orðabók-
um, ensk-rússneskri og rússn-
■esk-enskri sem báðar eru stórar.
Ýmislegt er líkt með forn-
■ enskum kveðskap og fornís-
lenZjkum eða norrænum, enda
tók próf. Mikjáll að kynna sér
.ýrpis atriði og einkenni nor-
ræns kveðskapar í sambandi
við rannsóknir sínar á forn-
■ enskum kvæðum. Þann veg
kynntist hann kenningum forn-
skálda íslenzkra og lærði ís-
lenzkt fornmál, síðar nútíma-
íslenzku og' gerðist einn hinn
færasti landa sinna í þeim
fræðum. Hann fór fljótiega að
skrifa .ýmislegt um íslenzk
fræði, en hið fyrsta Jrá hendi
hans um það efni mun vera
.yfi.rlit yfir íslenzka bókmennta-
.sögu frá upphafi, 50 blaðsíðna
kver er út kom 1947. Næst gef-
ur hann út allmikið rit um
sögu norrænna mála (1953) og
rekur þar i stórum. dráttum
þróunarsögu þeirra frá fornöld,
og er sú bók ætluð rússneskum
háskólastúdentum í norrænum
fræðum. 1955 kemur svo út
kennslubók hans í forníslenzku,
einnig ætluð stúdentum í nor-
rænum fræðum. Og s.l. ár kom
út eftir hann stór málfræði
norsks nútímamáls (bókmáls).
íslenzk fræði, meðal annars
Þá hefur hann unnið mikið að
kynningu íslenzkra bókmennta
í Sovétríkjunum og m. a. verið
ritstjóri ísldndingasagnabindis
sem kom út í Moskvu 1956, en
þar er í einu bindi Gunnlaugs
saga, Egla, Njála og Laxdæla.
Sjálfur þýddi hann Gunnlaugs.
sögu og skrifaði formála bind-
isi.ns og skýringar. Hann hefur
einnig gert skýringar við Þýð-
ingu V. Bérkovs á bók Einars
Olgeirssonar um „Ættarsam-
félag' Og' ríkisvald í þjóðveldi
íslendinga“ og gert það vel en
slíkar skýringar gerir enginn
að gagni nema vel kunnugur
maður. Sú þýðing kom út 1957.
Og áður en hann hélt til ís-
lands nú, flutti hann fyrir-
lestur í Moskvu um Þorstein
Erlingsson og skáldskap hans.
I-Iann hefur ekkert tækifæri
látið ónotað til að kynna sér ís-
lenzku, meðal annars tekið á
segulband framburð íslendinga
sem til Leningrad hafa komið.
Auk alls þess hefur Mikjáll
Jónsson ritað fjölda greina um
S.I.B.S. — er í dag.
Stjörn S.Í.B.S. ræddi við blaða-
menn í fyrradag. Þar skýrði Árni
Einarsson, framkvæmdastjóri
Reykjalundar, frá því að auk
hinna venjulegu framleiðslu-
vara S.Í.B.S., en það hafa verið
leikföng úr tré og plasti, vinnu-
sloppar, stálhúsgögn eldhús-
áhöld, veggflísar plasthúðaður
rafmagnsvír, vatnsrör úr plasti
o.fl. hafi Reykjalundur hafið
f ramleiðslu á ■ gólfljstum úr
plasti,, og eh það í fyrsta sinn
að þeir eru frámleiddir hér á
landi, en mikilvægari nýung er
þó að hafin hefur verið fram-
leiðsla á einangrunarpípum fyrir
Hitaveitu Reykjavíkur o.fl.
bæði hljóðkerfi íslenzkrar
tungu í fornöld og þróun eða
breytingar þess, einnig um
dróttkvæði og fleira.
Hér á landi hefur Mikjáll
Jónsson eignast marga vini og
lagt sig fram um að kynnast
íslendingum. Daginn eftir kom-
una til landsins var hann við-
staddur bókmenntakynningu
Máls og menningar á verkum
Þorsteins Erlingssonar í Gamla
bíói, og munu aðrir ekki hafa
hlustað fastar. Þrátt f.yrir æf-
ingarleysi , að skilja talaða ís-
lenzku taldi hann sig hafa
getað fylgzf með ræðu Jóhann-
esar úr Kötlum, og kvæðaupp-
lestrinum fylgdist hann vel
með, „ég- kunni sum kvæðin“.
Austur í Hlíðarendakoti hlust-
aði hann á það sem fram fór,
komst heim undir bæ á H-líðar-
enda og lýsti því yfir .að hann
furðaði sig ekkert á því þótt
Gunnari hefði þótt Hlíðin fög-
ur forðum. Og íslenzkan leið-
sögumann sinn í þeirri ferð
spurði hann hyort þetta væri
Hvergi unnið
annarstaðar
Pípur þessar eru framleiddar
úr polyethylene, efni sem tærist
ekki og er jafnframt einangrun-
arefni. Framleidd eru tveggja
tommu plaströr, sem stálrörun-
urn er heita vatnið er leitt í
er stungið inn í, og eru stálrörin
þannig í senn einangruð og kom-
ið í veg fyrir að þau tærist. Hef
ur þetta hvergi verið gert nema
hér á iandi.
7,3 millj.
Á sl. ári var framleitt á
Reykjalundi fyrir 7,3 millj. kr.
„kálgai'ður uian við tún'ð á
Þjótanda", og má af þessu
nokkuð marka þekkingu hans á
islenzku máli.
★
Prófessor Mikjáll hefur full-
an hug á að koma hingað til
lengri dvalar og verða þá einn
á ferð til að læra málið, helzt
að komast upp í sveit þar sem
enginn talar annað en íslenzku.
Mun hann hafa von um að geta
fengið sig lausan frá starfi sínu
í nokkra mánuði í þessu skyni.
Er það og sannast sagna að á
betri og heiðarlegri menningar-
skipti verður ekki kosið en
— en eins og flestum mun ljóst
er þarna hagnýtt vinna fólks
sem ella myndi fara forgörðum,
vinna öryrkja sem ekki gætu
unnið á almennum vinnumark-
aði, og er þetta því fundið fé
fyrir þjóðfélagið.
Skipuleggur vinnu
öryikja almenní?
Síðasta þing S.Í.B.S. heimil-
aði stjórninni að taka almenna
öryrkja á Reykjalund til allt að
fjögurra mánaða dvalar. Mun
hafa komið til orða að S.Í.B.S.
skipuleggi vinnu öryrkja al-
mennt.
Vistmannafjöldinn
óbreyttur
Oddur Ólafsson læknir Reykja-
lundar, skýrði frá því að þrátt
fyrir minnkandi fjölda berkla-
sjúklinga í landinu og þótt auð-
um rúmum í berklahælunum
að þeir menn sem til þess hafa
þekkingu og áhuga, kyr;pi«,t"
öðrum þjóðum af eigin vaun.
Og þegar þessi menning.arvið-
skipti hafa ieitt til þess að
lektor í íslenzku er annars veg-
ar tekinn til starfa við sov-
ézan háskóla — og þá helzt í
Leningrad, þar sem aðalstöðv-
ar norrænna fræða eru í Sov-
étríkjunum -— og lektor í rúss-
nesku við Háskóla íslands hins
vegar, þá hefur verið stigið
verulegt skref til aukinnar
þekkingar íslenzkra manna á
þeim hlutum heims sem Sovét-
ríkin ná yfir.
fjölgaði væri vistmannatalan á
Reykjalundi óbreytt. Er það
vegna þess hve margir berkla-
sjúklingar verða öryrkjar. sem
ekki geta stundað almenna
vinnu. Vistmenn eru nú 70—80,
en alls er rúm fyrir 91.
Enn byggt
Reykjalundur er nú orðinn
myndarlegt og snoturt byggða-
hverfi, og enn eru byggingafram-
kvæmdir á döfinni. Eru það enn
nokkrar stórbyggingar eins og
vinnuskáli, skrifstofubygging og
vörugeymsla svo og þvottahús.
Annað liðsimú
S.Í.B,S. hefur veitt berklssjúk-
lingum margt. og margháttað lið-
sinni, annað en dvöl á Reykja-
lundi. Margir berklasjúklingar
hafa búið í bröggum og öðru
siiku húsnæði. Af 20 fengu 17
inni í Gnoðarvogshúsunum, en 7
höfðu áður komizt í raðhúsin.
— allir fyrir milligöngu S.Í.B.S.
Frá því fyrsta hefur 250 berkla-
sjúklingum verið hjálpað um
smálán, aðallega i sambandi við
húsnæðismál.
Reykjalundur
Tímaritið Reykjalundur kem-
Framhald á 3. síðu.
Sterlið ú ReYkjalundi er enn
sem lYS'r tll lYrirmYndcgr
Franileiðsluvömr öryrkja þar 7,3 millj. kr. sl ár
S.Í.B.S. — Samband íslenzkra berklasjúklinga — hefur
nú starfað' í 20 ár, og það meö þeim ágætum aö starf
S.Í.B.S er eitt af því fáa sem vakiö hefur eftirtekt og
aðdáun erlendra manna á íslandi.
Tuttugasti berklavarnadagurinn — fjársöfnunardagur