Þjóðviljinn - 14.10.1958, Side 6

6) — ÞJÓÐVILJINN — Þriðjudagur 14. október 1958
lOÐVILI
ÚtKefandl: Sameminr^nio&icai aipyOu - eóslallstaflokkurlnn. Rltstjórar
Maenús Kjartanseon áb.), SigurSur Guðmundsson. - Fréttaritstjóri: Jód
BJarnason. - Blaöamenn: Ásmundur Sieurjónsson. Guðmundur Vigfússon
ívar H. Jónsson. jvíaenús Toríi Ólafsson, Sigurjón Jóhannsson. Sigurður V
FHSþjófsson. — AuglýslngastJóri: Guðgeir Magnússon. - Ritstjórn, af>
ffreiðsla, auglýsingar. prentsmiðJa: Skóla.örðustíg 19. — Sími: 17-500 <6
iinur). — Áskriftarverð kr. 30 á mán. i Reykjavík og nágrenni; kr. 27 anr.
arsstaðai - Lausasöluverð kr. 2.00 - Prentsmiðja ÞJóðvilJam*
Sigur Dagsbrúnarmanna
T/-osningunum til Alþýðusam-
bandsþings er lokið. Þeim
iauk með harðvítugum átökum
hér í Reykjavik, áhlaupi sem
afturhaidið einsetti sér að láta
öuga til þess að taka Dags-
brún, sterkasta vígi verklýðs-
hreyfingarinnar á íslandi.
Hernaðaráaetlunin var birt feit-
Jetruð á forsíðu Alþýðublaðsins
fyrradag: Kosningamar í
JJagsbrún til Alþýðusambands-
þings halda áfram í dag. Lýk-
ur þaim I kvöld kl. 10. Þessar
kcsningar geta orðið örlaga-
ríkar fyrir afdrif verklýðs-
l'i reyf i n garinna r næstu árin.
Fái kommúnistar alla fulltrúa
Da.gsbrúnar kjörna liafa þeir
mikla möguleika á því að halda
.} firráðum í Alþýðusfamband-
inu enn um hríð en bíði þeir 6-
sigur er valdaskeið þeirra í
ASÍ örugglega á enda og þeir
munu ekki fá frekari tækifæri
til þess að misnota verklýðs-
samíiökin til framdráttar kom-
niúnistum.“ Átökin um Dags-
fcrún voru þannig einnig úr-
s Jtaátökin um Alþýðusamband
Islanls, sjálf ákvörðunin um
fcað hverjir skyldu hafa þar
íorustu næstu árin.
Thaldið og íhaldskratarnir
-*■ þóttust haf.a sigurinn í
Dagsbrún í seilingarf jarlægð,
og þær áætlanir voru engan
veginn út í .b’.áinn. í síðustu
ræjarstjórnarkosningum fékk
ihaldið í Reykjavík 57,7.% at-
kvæða. í sömu kosningum fékk
Alþýðufiokkurinn 8,2% _at-
kvæða. Samtals höfðu þessir
iveir flokkar því um % at-
kvæða í höfuðborginni, meiri-
bluta sem forsprakkarnir héldu
tð ætti að endast þeim til þess
sð vaða uppi í öllum félags-
samtökum bæjarbúa. Og aðferð-
jrnar, sem. beitt var, voru
binar gamalkunnu: hin lang-
þjálíaða kosningavél, bílarnir,
fjármagnið, áróðurinn. S.l.
iaugardag og sunnudag voru
allir kosningasmalar íhalds og
krata á þönum frá morgni til
kvölds, heildsalar og kaup-
menn, atvinnurekendur og emb-
ættismenn; lúsusbilarnir stað-
mæmdust fyrir utan hvert Það
hús þar sem atkvæði var að
finna; heill herskari af mönn-
um var önnum kafinn við
skipulagsstörf og eftirleit að
atkvæðum fram á síðustu mín-
útur. Þetta voru þær aðferðir
sem hrifu svo vel í bæjar-
stjórnarkosningunum i vetur að
þær tryggðu ihaldi og íhalds-
krötum % atkvæða.
jjg ekki má gleyma áróðrin-
um. íhaldið minntist þess
mætavel hversu ágæt áhrif
lygasagan um. ,.gulu bókina“
hafði haft í bæjarstjórnar-
kosningunum. Nú skyldi einnig
sigrað með gulum sögum. Dag-
inn áður en kosningar skyldu
hefjast birti Morgunblaðið og
Alþýðublaðið lygasögu þess efn-
is að stjórn Dagsbrúnar hefði
gert um það leynisamning við
.atvinnurekendur að kauphækk-
unin til verkamanna skyldi um-
svifalaust vegin upp með sam-
svarandi hækkunum á vöru-
verði og þjónustu! Forsprakkar
Viðtal við Maigréti Auðunsdóttur , fonnann Séknai
B # * i _ * A
ir
réffar
Á síðasta Alþýðusambandsþingi var samþykkt eftir-
farandi tillaga að frumkvæði starfsstúlknafélagsins Sókn-
ar:
„25. þing ASÍ skorar á Al-
þingi, að tryggja með löggjöf
að allar konur, sem vinna ut-
an heimila sinna, njóti sömu
réttinda að því er varðar for-
föll frá vinnu vegna barns-
burðar og nú tíðkast um kon-
ur, sem taka lauu samkv, lög-
um um iaun starfsmanna rik-
íhaldsins vissu manna bezt að isins, þ. e. að þær íái þrlggja
saga þeirra var uppspuni fró ; mánaða leyfi frá starfi á fullu
rótum; þeir ætluðu aðeins að kaupi. Telur þing ASl að ó-
hagnýta þá staðreynd að Morg- fullnægjandi sé að einungis
unblaðið kemur .að heita má fastráðnlr rikisstarfsmenn njóti
inn á hvert heimili í höfuð- þessara sjálfsögðu réttinda og
borginni — og það gat tekið telur raimar enn brýmii þörf
tíma fyrir ýmsa að átta sig á á að konur vjð hin erfiðari
því að blaðið hefði verið að störf t. d. framleiðslustörfin
birta vísvitandi, rakalausan
uppspuna, á sama hátt og ýms-
ir áttuðu sig ekki á sögunni
um „gulu bókina" fyrr en eft-
ir kosningar.
Á*
í frystihúsum landsins og í
verksmiðjum svo og þjónustu-
tti þetta allt saman ekki að
hrífa? Leiðtogar íhaldsins
töldu sér trú um það. Á fundi
í fulltrúaráði Sjálfstæðisflokks-
ins í Reykjavík, innan um at-
vinnurekendur og heildsala,
hélt aðalsendillinn í Dagsbrún
ræðu og sagði að sigurinn væri
vís; nú þyrfti aðeins að sigra
,,kommúnista“ með sem mest-
um yfirburðum, meirihlutinn
þyrfti að verða a, m. k. 400
atkvæði. Hvað sem um slík
hreystiyrði má segja >e-r hitt
fullvíst að íhaldið taldi það á
sínu færi að vinna sigur í
Dagsbrún.
störf svo sem a sjukrahusum,
agbrúnarmenn hafa nú gef- | bamaheimilum, veitin,gastöð-
ið atvinnurekendaflokknum um og víðar öðiist iiennan rétt,
það svar sem hann verðsku!d- Skal í þessu snmbandi á það
aði. Hann vann ekki með 400 bent, að eðlilegfc mætti teljast
atkvæða mun, heldur sigruðu að viðkomaudi atvinuurekandi
„kommúnistar" með 500 at- greiddi þann kostnað, sem af
kvæða yfirburðum. Dagsbrún- þessu myndi leiða, svo sem
armenn hafa enn einu sinni hækkun tryggingaiðgjalda af
nýiega við „Hrafnistu“, svarar
Margrét.
— í þessa samninga var upp
tekið eftirfarandi:
„Starfsstúlkur sem unnið
hafa fjögur ár eða lengur og
taka verða frí frá starfi vegna
barnsburðar skulu fá þriggja
mánaða leyfi frá starfi á fullu
kaupi“.
Að vísu nær þetta ekki eins
langt og við kusum, en við
munum ha’da baráttunni áfrarn
til að ná þessum rétthidum fyr-
ir allar. okkar félagskonur.
—Veiztú til þess að önnur
verkakvennafélög hafi fengið
þetta inn í samninga sína?
— Eg er ekki kunnug því,
en tel þó víst að þar sem flest
verkakvennafélögin hafa gert
nýja samninga nú í sumar, þá
I liafi Iþau borið fram (þessa
I sjálfsögðu kröfu, en hvað þeim
hefur orðið ágengt hef ég ekki
haft aðstæður til að kynna mér.
Mér finnst alveg sjálfsagt að
konur sem vinna úti fái þau
laun er þær hafa áður, þurfi
þær að taka frí vegna barns-
burðar, hvort heldur sem þær
eru fastráðnar eða stunda
tímavinnu á hinum almenna
markaði.
Hvernig sem slíkar greiðslur
yrðu inntar af hendi þá ætti
það ekki að vera svo - ómerki-
legt að ala þjóðfé'aginu nýjan
borgara að þjóðfélagið geti
ekki tryggt þessum mæðrum
fæðingarorlof að lögum, —
stórir hópar kveima í störfum
hjá rílii og bæ njóta þegar
þessara róítinda — og hví
skyldu þá ekki laglaunaðar
verkakonur við erfið kjör fá
þessi réttindi?
•—• Var erfitt að fá þenná
visi að fæðingarorlofi í ykkar
samninga ?
— Ekki get ég nú beint sagt
Pramliald 4 11. síðu
Margrét Auðunsdóttir
Jón Ólafsson sjöíugur
sýnt að þeir skilja allra manna
bezt um hvað er barizt í verk-
lýðsmálum og stjórnmóluin á
íslandi; að þeir eiga þá festu
og samheldni og þann stéttar-
þroska sem gerir samtök þeirra
starfsifólki sínu, en greiðsla
til viðkoinandi mæðra yrði í
höndum Tryggingarstofnunar
ríkisins. Varðandi konur, sem
einungis eða aðailega vinna
í tímavinnu, inætti telja eðii-
að óvinnandi borg þótti íhaldið legfc að þær fengju í bóta-
beiti öllum þeim aðferðum sem ! greiðslu samkvæmt þessu á-
tryggja því sigur í almennum kvæði, fjórðung framtalins árs-
kosningum í höfuðborginni. kaups miðað við skattafram-
Með þessum mikilvæga sigri tal næstliðins árs“.
hafa Dagsbrúnarmenn enn ' Nú þegar Alþýðusambands-
styrkt aðstöðu sína í þeirri þin.g stendur fyrir dyrum væri
kjarabaráttu og þeim stjórn- fróðlegt að fá að vita hvað
málaátökum sem framundan gerzt hefur í málinu inilli
eru, eða eins og Alþýðublaðið þinga, og því sitý ég mér til
sagði í fyrradag: „Fái komm-: formanns Sóknar, Margrétar
únistar alla fulltrúa Dagsbnin. Auðunsdóttur og bið hana að
ar kjör,n,a liafa þe?/r mikla fræða okkur um það. /
möguleika á því að lialda yfií-! — í fyrra gerðum við nvja
ráðum í Alþýðusambandinu . samninga 1. des. við ríkis-
enn. um hríð“.
¥*að voru einnig háðar aðrar
*■ kosningar í Reykjavík um
helgina af jafn miklu kappi,^.
og ihaldið hefur ekki lieldur á-
stæðu til að fagna úrslitum
þeirra. í Trésmiðafélaginu
tókst því aðeins að merja
meirihluta með ósvífnum kjör-
skrárfölsunum og kosnjngasvik-
um, og í Iðju birtist óánægja
félagsmanna í minnkandi kjör-
sókn og verri hlut íhalds og
krata en í stjórnarkosningum
spítalana, Elli- og hjúkrunar-
heimilið Grund, Reykjavíkur-
hæ, Landakotsspítala, Barna-
vinafélagið Suinargjöf og nú
í vetur. í þessum bremur félög-
um samtals reynist heildarat-
kvæðatala ,,kommúnjsta“ hærri
en fylgi „andstæðinga komm-
únista“. Verkalýður Reykjavík-
ur hefur staðið af sér her-
hlaup atvinnurekenda og leigu-
þýja þeirra, og nú þarf að nota
fyrsta tækifæri til að hefja
gagnsókn.
Sjötugsafmæli á í dag Jón
Ciafsson, innheimtumaður,
Meðalholti 21.
Jón er sonur hins kunna
ferjumanns Ólafs Guðmunds-
sonar á Sandhólaferju og Ing-
veldar Jónsdóttur. Frá bernsku
og fram á fullorðinsár átti
hann heimili í Árnessýslu,
iengstum í Hraunshverfi og á
Stokkseyri. Svo sem fleiri á
þeim tíma ólst hann upp við
frekar kröpp kjör og stranga
vinnu strax sem orka leyfði.
Lífsbarátta þessarar kynslóðar
var hörð, og börnin voru ekki
gömul er þau fóru að taka þátt
í öllum algengustu störfum með
hinum fullorðnu. Varð Jón
snemma vaskleika- og kapps-
maður við öll störf, svo sem
hann á kyn til. Að öðrum
þræði stundaði hann iandbún-
aðarstörf, en þó öllu meira sjó-
mennsku bæði á þilskipum og
áraskipum. Um nokkurt skeið
var hann formaður í Þorláks-
höfn. Farnaðist honum vel í
formannsstarfinu og má full-
yrða að hann naut trausts og
hylli hjá skipshöfn sinni.
Svo sem að líkum lætur átti
Jón ekki kost skólagöngu í
æsku. Úr þessu reyndi hann
nokkuð að bæta með því að
nota stopular tómstundir til
bóklesturs, því hann er maður
greindur og fróðleiksfús. Ann-
að áhugamál átti Jón, sem
hann rækti eftir því sem föng
voru á, en það var söngmennt-
in. Gafst honum þó aldrei tæki-
færi til þeirrar þjálfunar, sem
hans rómaða söngrödd hefði
verðskuldað. En löngum var
Jón aufúsugestur á gleðimót í
átthögum sínum vegna söngs-
ins. Hann v.ar og glaður og
reifur í góðvina hópi.
Fyrir tæpum þrem áratugum
fluttist Jón úr átthögum sínum.
Settist hann þá að í Hafnar-
firði og dvaldist þar nokkur
ár, en fluttist síðan til Reykja-
víkur. Um þær mundir var
málningarverksmiðjan Litir &
Lökk stofnsett og réðist hann
í þjónustu liennar. En þegar
málningarverksmiðjurnar voru
sameinaðar, gerðist Jón inn-
heimtumaður hjá Lakk- og
málningarverksmiðjunni Hörpu
h.f., og hefur gegnt þeim starfa
óslitið síðan. Vitnar fcað um
Jón Ólafsson
hvorttveggja, að Jóni hefur lík-
að vel við fyrirtækið og fyrif-
tækinu við hann.
Jón er traustur maður og
trúlyndur, og hefur jafnan gert
sér far um að rækja vel hvert
það starf sem hann hefur tek-
ið að sér. Hann er stéttvís og
góður félagi, en ekki er það
háttur hans að hafa sig mjög
í frammi eða seilasí til valda.
Hann var þó um liríð í stjórn
Iðju, félagi verksmiðjufóiks, og
þótti rúm hans þar vél skipað.
Kvæntur er Jón ágætri konu,
Kristgerði Gísladóttur frá Urr-
iðafossi. Sá sem þessar línur
ritar, þakkar þeim hjónum löng
og góð kynni og oskar þeim
aldurs og auðnu. En þá afmæl-
isósk ætla ég bezta til vinar
mín’s Jóns Ólafssonar, að hon-
um megi enn um langt skeið;
endast orka og heilsa til að
gegna störfum sínum, af ,sama
áhuga og trúnaði sem ihann.
hefur gert alla ævi.
Ganiall félagi.