Þjóðviljinn - 17.10.1958, Side 3

-Pöstudagur 17. október 1958 — ÞJÓÐVILJINN
(3
Þjóðvegir landsins ákveðnir af
handahéfi og þekkingarleysi
Hve margir bæir, 2—3 km frá þjóðvegi, fá afleggjar-
ann heim tekinn í þjóðvegatölu og kostaðan af rík-
spyr Páll Zóphóníasson
inu?
Hvað eru það margir bæir sem standa 2—3 km frájKvaðst hann álíta að það væri
þjóðvegi og eru nú að fá lagða afleggjara heim til sín á Þágu þjóðarheiidarmnar að
ríkisins kostnað, tekinn í þjóðvegatölu? Þannig spurði
í gær einn staðkunnugasti maðurinn sem sæti á á Al-
þingi, Páll Zóphóníasson, og enginn mun gera ráð fyrir
að hann þurfi að spyrja, enda bauðst hann til að telja
þá upp hringinn í kringum landið.
Páll Zóphóníasson, Sigurður
Bjarnason, Bernharð Stefáns-
son og Sigursveinn Einarsson
tóku þátt í allfjörugum um-
ræðum um vegamál á fundi
efri deildar Alþingis í gær. Á
dagskrá var frumvarp er Sig-
’urður Bjarnason flytur um
töku nokkurra vega í Norður-
ísafjarðarsýslu i þjóðvegatölu.
Eru margir efri deildar þing-
menn komnir á stað með við-
bótartillögur um vegi í sínum
kjördæmum.
í ræðum sínum hélt Páll
Zóphóníasson því fram, að
vegalög hefffu aldrei verið af-
greidd á Alþingi með sjónar-
snið þjóðárheildarinnar að leið-
arljósi, heldur með þeim hætti
að þingmenn hefðu otað vegum
í sínu kjördæmi í þjóðvegatölu,
oft vegna ókunnugleika ann-
arra þingmanna á staðháttum.
Afleiðingin væri orðin sú að á
ýmsa þjóðvegi kæmi enginn
niaðnr árið um kring en í
sæmilega þétthýlum sveituin
vanti nauðsynlegustu vegi.
Taldi Páll brýna nauðsyn að
vegamálin yrðu tekin til skipu-
lagningar sem heild, og miðað
við hvað þjóðarheildinni væri
mikilvægast að fá gert af veg
um og hve vandaðir þeir þyrftu
að vera svo samsvaraði um-
ferðinni. Taldi hann að allt of
ófullkomnar upplýsingar hefðu
legið fyrir Alþingi á undan
förnum árum til þess að þing-
menn gætu unnið þetta verk
eins og vera ætti, með það í
huga að þeir væru ekki ein-
ungis fulltrúar sinna kjördæma
heldur líka landsins alls. Við
afgreiðslu þessara mála hafi
á undanförnum árum gætt al-
gers handahófs og sé. það ekki
viðkunnandi _að svo .verði
einnig í framtíðinni.
Sigurður Bjarnasson and-
mælti Páll; taldi að nægar upp-
lýsingar um ástand vegamál-
anna í landinu hefðu legið fyrir
Alþingi á undanförnum árum.
þjóðvegir væru lagðir um af-
skekkt héruð, svo þau mættu
haldast í byggð.
Sigursveinn Einarsson tók í
sama streng og taldi það sizt
atlmgavert þó afleggjari heim
á einn bæ væri tekinn í þjóð-
vega tölu og kostnaður af rík-
inu og nefndi dæmi um slíkt
úr sínu kjördæmi.
Bernharð Stefánsson tók
hins vegar undir ádrepu Páls
og taldi mikia þörf á heildar-
skipulagningu vegamálanna í
landinu, um þau mál hefði allt
of mikið handahóf ráðið til
þessa.
Málinu var vísað til 2. um-
ræðu og samgöngumálanefndar.
1326 hjónavígslur árið
1957, en 115 skilnaðir
Árin 1957 var tala hjónavígslna á öllu landinu 1326
en hjónaskilnaöir 115 talsins.
Auka-skátaþing að hefjast
Á laugardaginn kemur hefst auka-skátaþing en aöal-
þing var haldið s. 1. vor. Eitt af verkefnum þingsins verö-
ur að kjósa skátahöfðingja íslands í stað Dr. Helga
Tómassonar, sem lézt s.l. sumar.
Foringjanámskeið var haldið
á Úlfljótsvatni dagana 20.—-26.
sept. sl. Sþttu það 55 skátafor-
ingjar og foringjaefni frá 11
skátafélögum á landinu. Mikill
áhugi ríktí á meðal hinna ungu
foringja, sem flestir voru á aldr-
inum 16—23 ára Má búast. við,
að þeir verði styrkar stoðir
skátahreyfingarinnar, hver í
sínu félagi, þegar fram líða
stundir.
Á svona foringjanámskeiðum
er lögð rik áherzla á það að
þjálfa foringjaefnin, svo að þau
geti orðið leiðtogar hinna ungu.
Aðalkennsluefni var: Upp-
bygging og skipulagning skáta-
félagaflokka og sveitastarfið,
sambandið við foreldra, kirkju
og skóla, útilegur, ferðalög og
tali á ári 62 eða 0,5 af þúsundi
og 1926—30 29 eða 0,3 af þús-
undi.
Miðað við ásetlaðan mann-
fjölda á miðju ári 1957, sem er
164766, hafa konrið 8,0 hjóna-
vígslur á hvert þúsund lands-
manna. Hefur þetta hlutfall far-
ið lækkandi síðan 1954, en þá
hefur það orðið hæst.
Á árunum 1926 til 1930 var
meðaltal hjónavígslna á ári 691
eða 6,6 af þúsundi íbúa, 1936—
’40 694 eða 5,9%o, 1946—’50
1123 eða 8,2%o, 1954 1417 eða
9,2%0.
Hjónaskilnaðir voru 115 á ár-
inu 1957 eða 0,7 af þúsundi, ár-
ið 1956 voru þeir 102 eða 0,6
af þúsundi, 1955 129 eða 0,8 tölu þeirra, en L.Í.Ú. hefur sam-
af þúsunfi, 1941—’45 að meðal- þykkt þessa tölu.
Vörubifreiðatalan
óbreytt
A bæjarstjórnarfundi í gær
var samþykkt ósk vörubílstjóra-
félagsins Þróttar um að tala
vörubifreiða í bænum skuli ó-
breytt haldast — 265 — á næsta
ári. — Vinnuveitendasambandið
mótmælir allri takmörkun á
Asgrímur Jénsson arfleidds Reykja
vík að þremur málverkum sínum
Brittingham œtlar aS styrkja
fleirl ísl. stúdenta til náms
Bandaríkjamaðurinn Thomas E. Brittingham, sem er
fslendingum að góðu kunnur fyrir að styrkja íslenzka
námsmenn til háskólanáms í Bandaríkjunum undanfar-
in tvö ár, er væntanlegur til Reykjavíkur í iok þessa
mánaðar ásamt konu sinni.
skólanáms vestra á skólaárinu
Borgafstjóri skýrði frá því á
bæjarstjórnarfundi í gær úá bor-
izt hefði bréf frá Jóni Jónssyni,
Bjarnveigu Bjarnadóttur og
Guðlaugu Jónsdóttur, þar sem
þau skýra frá því að Ásgnmur
Jónsson listmálari hafi falið
þeim að afhenda Heykjavíkur-
bæ þrjú af málverkum sínum,
sem þakklætisvott fyrir góða að-
hlynningu á heilsuvemdarstöð-
inni.
Tvö þessara málverka eru olíu-
málverk, en það 3. vatnslita-
mynd, er hún frá Þingvöllum.
! Annað málverkið er af Hlöðu-
varðeldar, og starfshættir fyrir
hina ýmsu aldursflokka. Hrefna
Tynes hafði stjórnina á hendi,
en auk hennar kenndu margir
skátaforingjar og aðrir velunn-
arar skátahreyfingarinnar.
Vetrarstarf skáta er nú hafið j felli, en engum viðstaddra blaða-
um land allt. I manna tókst að greina hvað
borgarstjórinn sagði er hann
nefndi hitt málverkið.
Málverkunum verður komið
fyrir í einhverjúrA’ ''baejarstofn-
unum, eftir að listaverkariefnd
og bæjarráð hafa fjallað urn
það mál.
Samáðarskeyti
— Þakkarskeyti
Forseti Islands hefur sent sam-
úðarskeyti í tilefni af andláti
páfans í Róm. Forsetanum hefur
borizt þakkarskeyti frá Aloisi
Masella kardinála.
r
Ibúar landsins 1668311. des-
ember sl., fjölgun á árinn 4131
/ Reykjavik bjuggu þá 67589, í öBrum
kaupsföSum 42541 og i sýslunum 56701
Hínn 1. desember sl. voru íbúar hér á landi samtals
166.831 og hafði fjölgað um 4.131 frá árinu á undan. í
Reykjavík bjuggu þá 67.589, í öðrum kaupstöðum 42.541
en í sýslum landsins 56.701. Karlar eru 1475 fleiri en
konurnar.
Kemur Mr. Brittingham hing-
að á vegum Íslenzk-ameríska
félagsins og mun dvelja í
Reykjavík í þrjá daga. Ræðir
hann við forráðamenn íslenzk-
ameríska félagsjns um aukin
menningartengsl íslands og
Bandaríkjanna auk þess, sem
hann mun tala við væntanlega
umsækjendur um. styrki til
námsdvalar vestra.
Fjórir íslenzkir piltar, þeir
Auðólfur Gunnarsson, Garðar V.
Sigurðsson, Pétur H. Snæland
og Rafn P. Johnson, stunda nú
nám við háskólana í Dalaware
og Wisconsin, en þeir hlutu all-
ir ríflega námsstyrki frá mr.
Brittingham til ársdvalar við áð-
umefnda skóla. Nú hyggst mr.
Brittingham bjóða enn á ný ís-
lenzkum píltum styrki til há-
1959—’60. Nema styrkirnir skóla- ■
gjöldum, dvalarkostnaði ásamt
nokkrum ferðakostnaði innan
Bandaríkjanna.
Þeir, sem hafa hug á að sækja
um þessa styrki, skulu vera á
aldrinum 19 til 22 ára og hafa
lokið stúdentsprófi eða Ijúka
því næsta vor. Þá er nauðsyn-
legt að umsækjendur hafi gott
vald á enskri tungu,
Væntanlegir umsækjendur um
áðurgreinda styrki eru beðnir
um að snúa sér til skrifstofu
Íslenzk-ameríska félagsins, Hafn-
arstræti 19, n,k. mánudag, 13.
október frá kl. 5.30 'til 7 e.h.
Verða þar vclttar nánari upp-
lýsingar um styrkveitingar þess-
Framangreindar upplýsingar
er að finna í síðasta hefti Hag'-
tiðinda, en þar er birt yfirlit
um mannfjöldann á öllu landinu
1. des 1957 og 1956.
110 þúsund búa í
kaupstiiðum
Mannfjöldinn í kaupstöðunum
fjórtán var á fyrrgreindum tíma
sem hér segir:
1956 1957
Reykjavik 65305 67589
Kópavogur 4344 4827
Hafnarfjörður 6235 6400
Keflavík 3924 4128
Akranes 3472 3577
ísafjörður 2671 2708
Sauðárkrókur 1075 1125
Siglufjörður 2756 2758
Ólafsfjörður 896 885
Akureyri 8158 8302
Húsavík 1364 1397
Seyðisfjörður 708 730
Neskaupstaður 1340 1372
Vestmannaeyjar 4224 4332
Samtals 106472 110130
Ibuum fækkar í einum
kaupstað
Eins og sést af framansögðu,
hefur íbúum fjölgað í öllum
kaupstöðum nema einum, Ólafs-
firði, þar fækkaði á árinu um
11. Fjölgunin hefur orðið tiltölu-
lega mest í Kópavogi, sem nú
er orðinn fjórði stærsti kaupstað-
urinn á landinu, en minnst á
Siglufirði.
í flestum sýslum hefur ibúum
fjölgað. Þó hefur orðið fækkun
í þessum sýslum: Dalasýslu (22
færri 1. des sl. en 1956), Aust-
ur-Barðastrandarsýslu (35), V-
Barð. (13), V. ísafjarðars. (8), N-
ísafjarð’arsýslu (37), Stra;nda-
sýslu (7), Skagafjarðarsýslu
(16) og Vestur-Skaftafellssýslu
(11). íbúafjöldinn stóð í stað í
Suður Þingeyjarsýslu, en í Norð-
ur-Þingeyjarsýslu fjölgaði um
einn.
Fjölmennustu sýslurnar eru
Ái-nessýsla með 6500 íbúa og
Gúllbringusýsla með 5003 íbúa,
en mannfæst er Austur-Earða-
strandasýsla með 598.
Af þeim þorpum og kauptúnum
með 300 íbúa eða fleiri, sem til-
greind eru í hagVíðindum, eru
fiestir ibúar á Selfossi 1482 og
Njarðvíkum 1068.
Fleiri karhu' en konur
Eins og fyrr var sagt, eru karl-
ar nú fleiri hér á landi en kon-
ur. Skiptjng mannfjöldans á kyn
var sem hér segir 1. des. sl.
Karlar Konur Alls
Reykjavík 32770 34819 67589
Aðrir kaupst 21403 21138 42541
Sýslur 29980 26721 56701
Hitaveitan
Framhald af 1. síðu.
mundssonar var um það að fela
bæjarráði að rannsaka brott-
rekstra þessa. íhaldið samþykkti
með 10 atkvæðum sínum að vísa
þvi til bæjarráðs hvort bæjar-
ráð rannsaki þetta, en ellef'a
atkvæði íhaldsins sat hjá. Með
tillögu Guðmundar greiddu at-
kvæði fulltrúar Alþýðubanda-
lagsins og Framsóknar.