Þjóðviljinn - 18.10.1958, Blaðsíða 6

6) — ÞJÓÐVILJINN — Laugardagur 18. október 1958
tMáÐVIUINN
ÓtKelanai. úamaunnrftrtloUur alÞÝOa — Bóslallstaflokkurlnn. — Rltstjórar
Maemúg KJartaneson áb.), SlsurCur Guðmundsson. — FréttarltstJórl: Jón
ÐJarnason. - ^laðamenn: Ásmundur SlgurJónsson. GuSmundur Vigfússon.
ívar H Jónsson. Magnús Torfl Ólaísson, Sigurjón Jóhannsson. Sigurður V.
FHSþjófsson. - Auglý8ingastJóri: Guðgeir Magnússon. — Ritstjórn, aí»
creiðsla. auglýslngar. prentsmiðJa: Skólavörðustíg 19. — Sími: 17-500 (6
Unur) - Askrlítarverð kr. 30 á mán. 1 Reykjavík og nágrenni: kr. 27 ann
arsstaða) Lausasöluverð kr. 2.00. — Prentsmiðja ÞJóðvlljans
íhaldið og togararnir
Þegar nýsköpunarstjórnin
var mynduð 1944 hafði
Sósíalistaflokkurinn forgöngu
um að uppbygging togaraflot-
1 ans var gerð að einu helzta
stefnumáli hennar. Þetta var
1 nauðsynlegt og óhjákvæmi-
l’egt. Togarafloti landsmanna
hafði gengið úr sér og endur-
nýjun' hans verið van-
rækt. Efnahagslíf þjóðarinnar
kraf'ði'St því hins nýja átaks
sem sósíalistar höfðu forustu
iim og framkvæmd þess var
grundvaliarskilyrði þess að
unnt væri að halda uppi lífs-
kjörum verkalýðsins og halda
áfram að bæta þau.
Qkilningur annarra flokka á
^ þessu nauðsynjamáli var
rnjög af skornum skammti.
Allir muna afstöðu Framsókn-
ar og tillögur helzta f jármála-
sérfræðings hennar um að
íresta öilum skipakaupum en
iána erlendum þjóðum í þess
&tað gjaldeyrisinnstæður ís-
’.endinga sem safnazt höfðu
á stríðsárunum. Aðalmálgagn
! Alþýðuflokksins brást óða-
LTiála við boðskap Einars Ol-
geirssonar um nýsköpun at-
vinnulífsins og kallaði hann
hlægilegan skýjaglóp1 og öðr-
'um álika nöfnum. Áhugi í-
haldsins var heldur ekki meiri
en svo að það felldi tillögu
eósíalista um að togaramir
skyldu verða 45 og gekk að-
eins inn á 30. Þá kostaði það
sósíalista langa og harða bar-
1 áttu við tregðu og skilnings-
]eysi íhaldsins að fá sett og
íramkvæmd lögin um stofn-
íánadeiidina, sem voru þó
undirstaða þess að bæjarfélög
og einstaklingar gætu eign-
azt togarana með viðráðan-
Degum hætti. Áhugi helzta
íogarafélags íhaldsins birtist
svo í því, að seint og síðar
meir sótti það um aðeins einn
íiogara! .Þetta var hlutafélag
íormanns íhaldsflokksins og
forsætisráðherra nýsköpunar-
Etjórnarinnar.
Þetta er rifjað upp hér að
gefnu tilefni í forustugrein
Morgunblaðsins í gær, þar
sem ihaldið eignar sér ný-
sköpun togaraflotans og end-
’urnýjun. Ekki hefur þó
þessi áhugi íhaldsins sézt
í verki síðustu árin. Siðustu 8
árin er Ólafur Thors var sjáv-
arútvegsmálaráðherra var eng
ínn nýr togari keyptur til
Jandsins. Og í bæjarstjórn og
úrgerðarráði Reykjavíkurbæj-
■ar hefur meirihluta íhaldsins
þvæ’st fyrir og tafið af-
greiðslu á rökstuddum tillög-
am Alþýðubandalagsmanna
nm myndarlega þátttöku
Reykjavikur í fyrirhuguðum
kaupum á nýjum togurum. Og
eklti nægði íhaldinu minna en
hálft annað ár til umhugsun-
ar um hvort nýtt skip skyldi
• smíðað í stað Jóns Baldvins-
Landhclgisgæzlan
sonar x stað þess að láta vá-
tryggingarfé skipsins liggja
inni á bankareikningi.
Pn þrátt fyrir þetta ber að
fagna því ef íhaldið hefur
skipt um skoðun og er nú
vaknað til skilnings á nauð-
syn þess að efla íslenzkan
sjávarútveg. Það mikla átak
sem Sósíalilstaf Jokkurinn knúði
fi’am á nýsköpunarárunum er
í dag undirstaða íslenzks efna-1
hagslífs og þeirra lífskjara'
sem þjóðin býr við. En vit-
anlega ganga skipin úr sér
nú eins og áður og fólkinu
í landinu fer fjölgandi. Þjóðin
þarf því að endurnýja togara-
flota sinn og auka hann. Og
ekki skyldi því gleymt að
aukning útflutningsframleiðsl-
unnar er bezta og öruggasta
ráðstöfunin sem unnt er að
gera til þess að treysta og
tryggja þann efnahagsgrund-
völl sem lífskjör almennings
byggjast á.
Aþetta hefur Sósíalista-
flokkurinn og Aiþýðu-
bandalagið jafnan lagt mikla
áherzlu. Það var fyrir tilstilli
Alþýðubandalagsins sem kaup
á 15 nýjum togurúm var tekið
upp í stefnuyfirlýsingu núver-
andi ríkisstjórnar og heimild
til þeirra kaupa síðan staðfest
á Alþingi. Sá dráttur sem orð-
ið hefur á framkvæmd máls-
ins er ekki sök eða á ábyrgð
Alþýðubandal^gsins heldur
samstarfsflokka þess í ríkis-
stjórninni, sem hafa vægast
sagt takmarkaðan skilning á
gildi þess fyrir þjóðarbúið að
útflutningsframleiðslan sé
aukin og hafa til þessa liindr-
að nauðsynlegar lántökur til
togarakaupa. Þetta er hörmu-
leg og óþolandi skammsýni
sem á sér engar afsakkinir. A1
þýðubandalagið getur ekki
öllu lengur þolað þá furðu-
legu meðferð sem þetta skýra
og afdráttarlausa stefnu-
skrármál ríkisstjórnarinnar^
hefur sætt af hálfu hinna
stjórnarflokkanna.
fitt er svo venjulegt rugl og
• staðlausir stafir hjá Morg-
unblaðinu að allt sé í óvissu
um þau 12 stóru fiskiskip
sem ríkisstjórnin er að láta
smíða í Austur-Þýzkalandi
fyrir íslendinga. Sama er að
segja um þá fullyrðingu
blaðsins að ekkert liggi fyrir
um hvaða aðilar eigi að gera
það út. Þessi myndarlega
aukning fiskiskipaflotans er á
næstu grösum eins og Morg-
unblaðið raunar viðurkennir í
öðru orðinu. Fyrstu skipin
verða afhent í næsta mánuði
og síðan hvert af öðru með
stuttu millibili. Þessum skip-
um hefur einnig verið ráðstaf-
að nú þegar. Það em úgerð-
arstaðirnir á Austfjörðum,
Norðurlandi og Vestfjörðum
sem fá þessi glæsilegu fiski-
Eftirfarandi grein eför Ey-
þót Þórðarson birtist í Aust-
urlandi, blaði sósíalista á
Austurlandi, 3. okt. s.l.:
Eru stjómarvöld landsins að
heykjast í landhelgismálinu?
Þora þau ekki að láta varð-
skipsmenn okkar taka enska
landhelgisbrjóta, se>m saimir
eru að sök um landhelgisbrot?
Þessar og líkar spurningar
vakna hjávmanni þegar fréttir
eins og í gærkvöldi (25. sept.)
berast manni til eyrna.
Landsmenn munu almennt
hafa sætt sig við það, er það
fréttist fyrir nokkrum dögum.
að Englar hefðu fengið leyfi til
þess að láta herskip flytja
veikan sjóliða til lands, að
hann mætti njóta . þar læknis-
hjálpar og hjúkrunar.
Slík tillitssemi er þó að sjáif-
sögðu óþörf með öllu, og sýnir
að mér virðist miklu fremur
heigulshátt og ótta við stór-
veldið en mannúð og miskunn-
semi, og hræddur er ég um að
svo verði almennt á litjð af
öðrum þjóðum, sem um þetta
frétta. Ég tel að vísu að vel
hefði mátt gera þetta einu
sinni, en tilkynna þá jafnframt
stjórn hennar Hátignar, að hún
skyldi framvegis sjálf sjá um
læknishjálp og hjúkrun sinna
manna. Fæ ég ekki séð að hún
’væri of góð til að senda spít-
alaskip á miðin með herskip-
um sínum og landhelgisþjófum,
eða flugvélaskip, sem flutt gæti
sjúka og særða heim til Eng-
lands jafnharðan með flugvél-
um sínum. Óneitanlega hefði
mér þótt slíkt stórmannlegra
af hennar Hátign, en að vera
að betla hjálp þeim til handa
hjá vopnlausri smáþjóð, sem
hún hefur hafið ófrið við og’
herjað á .alsaklausa með fjölda
herskipa og landhelgisbrjóta.
Þar sem hún hefur látið
þetta ógert, mætti að vísu
segja að mannúð hennar Há-
tignar standi á mun lægra stigi
en Hermanns okkar, ef honum
gengur þá manngæzkan ein til,
sem að vísu verður að telj-
ast mjög vafasamt, að ekki sé
meira sagt.
Það er látið í það skína að
togari, sem kemur til íslenzkr-
ar hafnar þó svo að með veik-
an mann væri, myndi sóttur til
saka, hafi hann orðið sannur
skip til eflingar atvinnulífi
sínu. Hefur skrá yfir þá staði
sem skipin fara til fyrir löngu
verið birt opinberlega.
k flamagnið sem borizt hefur
á land á þessu ári af tog-
urum og vélbátum lands-
manna er orðið óvenjulega
mikið og hefur mikla þýðingu
fyrir íslenzkan þjóðarbúskap
og afkomu almennings og at-
vinnuveganna. Sú staðreynd
ætti að verða öllum holl og
nauðsynleg áminning um mik-
ilvægi þess að markvisst sé
unnið að aukningu fiskiskipa-
stólsins og að þess sé jafnan
gætt að hin dugmikla stétt ís-
lenzkra fiskimanna hafi í
höndum hin fullkomnustu og
beztu tæki sem völ er á
til að sækja það gull í greip-
ar Ægis sem lifsafkoma þjóð-
arinnar er unlir komin.
að sök um landhelgisbrot. Eft-’sj
ir viðbrögðum dómsmálaráð- ;
herra í gær, þykir mér ekki
líklegt að alvara yrði úr þvi
gerð. Eða finnst nokkrum »
manni meiri ástæða til þess að i
taka þann togara og sekta, t
sem af mannúðarástæðum J
kemur sjálfur með sjúkan
mann til þess að leita honum
læknishjálpar og gefur sig
þannig á vald íslendinga, en
hinn, sem sendir herskip með
hann í land og heldur sjálfur
áfram ólöglegum veiðum á
meðan? Ég trúi því trauðla að
Hermann fái marga til þess
að fylgja sér að því máli að,J
sekta þann fyrrnefnda en
sleppa hinum. Þá þykir mér;
ekki liklegt að fyrirskipanir
líkar þrirri, sem forsætisráð-
herra gáf í gær auki áhuga eða
kapp varðskipsnianna okkar
við að ná í brezkan landhelg-
isbrjót, en ef til vill er það
líka meiningin að þeir stuggi
sem allra minnst við veiðiþjóf-
unum. Sé svo, þá er fyrirskip-
unin lika vel skiljanleg en ann-
ars varla.
Ýmsum þykir og úndarlegt,
að ekki skuli enn hafa verið
gefin út bráðabirgðalög til að
herða á viðurlögum við land-
helgisbrotum erlendra veiði-
þjófa og tryggja þá að þeir
geti ekki skotið sér undan allri
sök með því einu að skipta urn
skipstjóra á hinu seka skipi.
Allt virðist þetta, sem og
landhelgisgæzlan síðan fyrsta
september, benda í eina átt og
að einu marki: Forðizt brezka
togara.
Hugsum okkur loks að svo
ólíklega tækist til, að togari,
sem veitt hefur hér hálfan
mánuð samfleytt í landhe’gi
og daglega verið staðinn að veið-
um og skrifaður upp næðist
og yrði sóttur til saka. Myndi
hann dæmdur um eitt brot eða
fjórtán? Gaman væri að hafa
skýlausa yfirlýsingu dómsmála-
ráðhen-ans okkar um það, hvað
hann vildi þar um segja, eða
gera láta.
Neskaupstað, 28. sept. 1958
Eyþór Þórðarson.

iafnrétti innan hsimilisvcggla
Þegar tveir einstaklingar, kvenna hefur verið lögfest og
karl og kona, sem hafa bund- hlotið verðskuldaða viður-
izt tryggðarböndum, flytja kenningu, er ég sannfærð um,
inn í vistlega íbúð og stofna að af því hlýzt mikil blessun
til félagsbúskapar, er sá hátt- í sambúð hjóna og fyrir allt
Ur á hafður a.m.k. hér í höf- heimilislífið. 26. sept. ’58.
uðstaðnum, að húsbóndinn Guðrún Pálsdóttir
festi eða láti festa nafnspjald^
sitt við þeirra heimilisdyr.
Hvað veldur því, að hann
festir ekki nafn húsmóður
einnig á nafnspjaldið ? Vill
hanxl ekki vinna að jafnrétti
innan veggja heimilisis?
Sú verkaskipting hefur við-
haldizt frá ómunatíð í stóru
dráttunum milli karla og
kvenna, að karlmennirnir sjá
um þau verkin, sem heyra
undir hamar og nagla, en
konumar hin, sem heyra
undir saumaskap og mat-
reiðslú, innan veggja heimil-
anna.
Til þess mundi þurfa ótrú-
lega mikið innra átak fyrir
velflestar konur, að fara
sjálfar að koma nafni sinu
fyrir á dyrastafnum, eða fá
til þess einhvern karlmann,
þegar húsbóndinn hefur fest
þar sitt nafnspjald.
Hvað kemur til að svona ó-
virðing viðgengst í garð
kvenna, enn þann dag í dag,
nú á 20. öldinni — gamall
vani — óhagganlegur óvani?
Nei, ekki óhagganlegur.
Hér eftir ætla ég að enginn
karlmaður kunni því vel, að
hafa þetta svona, og að eng-
inn heimilisfaðir, festi nafn-
spjald sitt við heimilisdyrnar,
án þess áð nafn húsmóður-
innar sé þar með.'
I kjölfar þessara einföldu
sjálfsögðu manni’éttinda, sem
hér hafa verið tekin til yfir-
vegunar, húsmæðrum til
handa, ætla ég að til þeirra
streymi öll þau mannrettindi,
sem enn hefur verið haldið í
við þær — streymi til þeirra,
vegna þess, að karlmennirn-
ir sjái og skilji ói’éttlætið,
sem enn á sér stað og vilji,
hvorki í orði né á borði, sitja
að þeirra lilut.
Þegar fullkomið jafnvægi
mannréttinda milli karla og
Sýning á handa-
vinnu
Framhald af 12. síðu.
sjúklinganna vinna einhverja
vinnu, mest ýmiskonar handa-
vinnu.
Þórður Möller sagði að til-
gangurinn með vinnunni væri
að fá sjúklingana til þess að
beina huganum að einhverju á-
kveðnu viðfangsefni og væri
hverjum fengið starf við hans
hæfi. Kvað hann þetta hafa gef-
izt mjög vel, læknarnir kæmust
í nánara samband við sjúkling-
ana og vinnan hefði átt mikinn
þátt í lækningu margra þeirra.
Þá sagði Þórður einnig að til-
gangurinn með sýningunni væri
sá að opna ,augu raanna fyrir
þeim hæfileikum, sem í sjúkling-
unum búa, en mörgum hættir
til að telja vonlaust að nýta.
Á sýningunni, se hefur hlot-
ið nafnið Hugur og hönd, er
mikill fjöldi muna úr ýmis kon-
ar efni: Vefnaður alls konar,
saumur, tága- og bastvinna,
munir úr beinum, homi og
plastgleri, prjónles, hekl, hnýtt
gólfteppi o.m.fþ Margt af þess-
um munum er unnið af óvenju-
legri vandvirkni og í heild er
sýningin mjög falleg og smekk-
leg. Flestir munanna eru til
sölu.
Þetta er fyrsta sjálístæða sýn-
ingin hér í bænum, sem haldin
hefur verið á handavinnu sjúk-
linganna á Kleppi, en á Land-
búnaðarsýningunni 1947 og á
Iðnsýningunni voru nokkrir
munir unnir af þeirn. Einnig.
hafa verk þeirra verið til sýnis
á Kleppi.
Sýningin verður opnuð al-
menningi kl. 4 í dag og verður
opin kl. 2 til 10 e.h. daglega
fram á annan sunnudag.