Þjóðviljinn - 26.10.1958, Síða 7

Sunnudagur 26. október 1958 — ÞJÓÐVILJINN — (7
Þióðleikhúsið:
SÁ HLÆR BEZT
(Minning Sigurjóns Danívalssonar)
Tefðu ekki lengur það tekur að dimma af nótt.
.4 tungu uráa í lyngsins eldföla skini
svipar mig hvíslandi líki þitt laufbleikt og hljótt
liðið með kyljum fram um sölnandi dal
Mig kallar af leiðslu kveðja frá horfnum vini.
Á leið ég sný þar hjá sem í hamranna kvi
hnípinn og auður á botni dýpkandi skugga
kofinn þinn brýnir burst við regnstöfuð ský;
hans bið verður löng að þú tendrir í kvöldsins ró
skíði á arni og álfakolu í glugga —
og hvelfir þak hans draumum í heiði og hæð
himinljómans, er vaggar á titrandi bárum
undri lífsins í ómœlistign þess og smæð,
eilífðarblómsins krónu, sem lýkst upp og deyr.
lýkst upp og deyr eins og Ijósgeislar brotna i tárum.
Þú kraupst því undri við altari röðuls og fjalls,
ásýnd þess lýsti’ yfir þiq á dimmum vegi;
og nístu þig eggjar, í ómegni leiddan til falls,
varð und þín heil í návist hins liknandi valds
og skœrari’ •{ augum þér bjarminn af daganda degi.
Ó, morgunhilling! ný vitund, ný veröld manns
vorhvít í brimþungum sœ undir regnbogans þaki,
takandi hjartað töfrum vors œttarlands,
titrandi’ í blœ þess og Ijósi einn hverfulan dag
í grun um þinn fögnuð og fegurð að sjóndeildar baki.
Sem œvist himins spegluð í líðandi lind,
sem leiftur strengja, sem fjarskans hlœjandi seiður,
sem kraftur hins hljóða, sem krossins dreyruga mynd,
svo kallarðu börn þín til vegar og fylgir þeim
sem eggjun og þrá, og söknuði svarinn eiður.
Þú kallar þau heim, þó angist og útlegð þér frá
um aldur þeim dæmist; og skammt sem í horfið miðar
er vegfarinn sœll sem deyr inn í dagsbrún þá.
ef dáð Hans og trúfesti þokuðu hindrun úr leið
á alda braut þíns langþreyða frelsis og friðar.
Og þar sern hann lagði í leit sinni einmana slóð.
unz lokið var torsóttri göngu og þrotinn styrkur,
þar vaka í kyrrðinni fjarskans fagnaðarljóð,
og fræjum blómanna þinna er helgað skjól
í máðum sporum, sem hverfa’ út í haust og myrkur.
Svo varir hver gleymdur geisli stjörnu og rúms,
gœzku og fórnar; og Ijóssins dýrð er án saka
þótt augað taki tregi nætur og húms,
er tímans skuggsjá, mannshjartað, brestur af kvöl
og eilífð og draumar heimta barn sitt til baka.
Þorsteinn Valdimarsson
--- -------.....-... ...........
eftir HOWARD TEICHMANN og GEORGE KAUFMAN
Leikstjóri: Ævar R. Kvaran
Það er víst ekkert launung-
armál að Þjóðleikhúsið sýnir
jpennan ameríska grínleik til
þess eins að afla sér skot-
silfurs, freista að efla fjár-
hirzluna. Þeim tilgangi verður
eflaust náð, frumsýningar-
gestir virtust flestir skemmta
sér prýðilega, hláturinn var
tíður og hjartanlegur í þétt-
skipuðum salnum. En
skemmtilegra og mergjaðra,
mannlegra og hugtækara
að láta ógert — eftir marg-
víslega og hávaðasama vafn-
inga tekur hun völdin í sín-
ar hendur og rekur forstjór-
ana fjóra alla í einu, verður
varaformaður, ritari og aðal-
gjaldkeri hins mikla auðfélags
og ekur um Wall Street í gull-
inni reið, það er kádilják af
dýrustu gerð.
Höfundarnir skopast ó-
spart að kaupsýslunni amer-
ísku, það er helzt á þeim að
Óskubuska og forstjórarnir vondu (Róbert Arnfinnsson, Lár-
us Pálsson, Emilía Jón(asdóttir, Indriði Waage, Valdimar
Helgason.
auð- skilja að bisness og verstu
féglaefrar sé eitt og hið sama,
og forustumenn bandarískra
gróðafyrirtækja yfirleitt mis-
indismenn og menntunar-
snauðir leiðinidapokar. En
sönn ádeila á spillingu þjóð-
félags og fjármála er ekki
falin í grínleik þessum, enda
er niðurstaðan sú ein að
stjórnarskipti verða í voldugu
auðfélagi, og þau skipti
breyta ekki neinu, eru engum
til gagns eða meins nema for-
stjórunum einum; öllum öðr-
um hlýtur að standa hjartan-
lega á sama.
Leikstjóri er Ævar Kvaran
gardan ætti að vera
gert að finna, bæði í Banda-
xíkjunum og öðrum löndum
— þótt leikurinn heiti „The
Solid Gold Cadillac" á frum-
málinu er málmurinn hvorki
dýr né traustur, frjó og al-
kunn skopgáfa George Kauf-
mans hefur ekki borið ríku-
legan ávöxt í þetta sinn. „Sá
hlær bezt“ er gersneytt öllu
bókmenntagildi og fremur
beinabert og sundurlaust verk,
fátækt að verulega skoplegum
atvikum; í annan stað eru til-
'svörin oftlega smellin og
fyndin, enda aðal leiksins. Um
eiginlegar mannlýsingar er
vart að ræða og hlutverkin litt
girnileg viðfangs að einu und-
anskildu, söguhetjunni sjálfri.
Hlutverk þetta lék Josephine
Hull á Broadway, að sögn
flestum skopleikurum ástsælli
um sína daga, og skýrir það
að nokkru vinsældir leiksins
vestur þar. ■
Þetta er ævintýrið um
Öskubusku og vondu forstjór-
ana fjóra, segir í skýringum
sögumannsins sem raunar eru
ekki fluttar á sviðinu. Ösku-
buska þessi er næsta ó-
lík hinni víðfrægu nöfnu
smni, hún heitir Lára Part-
ridge o g er fátæk upp-
gjafaleikkona þegar sagan
hefst og mjög tekin að reskj-
ast, barnaleg og bragðvís
í senn, meinhæg að jafnaði
en ærið aðsópsmikil þeg-
ár því er að skipta. Hún á
tíu hlutabréf í einu af voád-
ugustu gróðafyrirtækjum
Bandaríkjanna, General Pro-
ducts h.f., og leggur svo ó-
þægilegar spurningar fyrir
forstjórana á aðalfundi að
þeir sjá þann kost vænstan
að reyna að þagga niður í
henni með því að fela henni
starf í fyrirtækinu sjálfu, fá
henni skrifstofu og einkarit-
ara. En það hefðu þeir átt
og leggur sýnilega rækt við
starf sitt, sýningin er áferð-
argóð og smekkleg, hlutverk-
um farsællega skipt og á það
lögð sérstök og sjálfsögð á-
herzla að hin smellnu orðsvör
njóti sín til fulls. Skrifstof-
urnar þrjár eru verk Gunnars
Bjarnasonar, þokkalegar sviðs
myndir og þægilegar í litum.
Bjarni Benediktsson frá Hof-
teigi hefur snarað leikritinu
á svo kjarngóða og eðlilega
íslenzku að þess verður hvergi
vart að um þýðingu sé að
ræða. Og þýðing í þröngri
merkingu orðins er þetta ekki,
sumum orðsvörum er breytt,
öðrum sleppt og nýjum bætt
við í staðinn. Aðferðin er al-
kunn og hefur reynzt happa-
drjúg á þessum stað, en frá
henni ætti að skýra í leik-
skránni.
Aðalhlutverkið er falið hinni
vinsælu leikkonu Emilíu Jón-
asdóttur og hún túlkar það
með öruggri tækni og ósvikn-
um þrótti, ofleikur og ýkir
'hvergi, en segir hin skoplegu
tilsvör svo hnittilega og
hressilega að jafnan vekur ó-
svikinn hlátur* bezt er hún
ef til vill þegar gamla kon-
an byrstir sig og lætur mest
að sér kveða, en getur þá að
vonum minnt á tengdamömm-
una frægu. Emilía hefur hlut-
verkið á sínu valdi, en barns-
legu eakleysi og persónuleg-
um töfrum þessarar sérstæðu
konu tekst henni ekki í öllu
að lýsa, en Lára Partridge á
að hljóta óskipta samúð á-
horfenda, vinna hug þeirra og
hjarta. Spyrja mætti hverju
innileiki og hlýja Arndísar
Björnsdóttur hefðu fengið
orkað í hinu skemmtilega og
vandasama hlutverki.
Haraldur Björnsson er auð-
maðurinn Ed hinn mikli,
Framhald á 11. síðu.
Lára Partridge og Edward McKeever (Emilía Jónasdóttir og
Haraldur Björnsson.
í I
Innsta -
dal