Þjóðviljinn - 31.10.1958, Qupperneq 6

6) — ÞJÓÐVILJINN — Föstudagur 31. október 1958
þlÓÐVILIINN
Útprefandi: Sameiningarflokkur albýðu — Sósíalistaflokkurinn. — Ritstjórar:
Magnús Kjartansson (áb.), Sigurður Guðmundsson. — Fréttaritstjóri: Jón
BJarnason. — Blaðamenn: Ásmundur Sigurjónsson, Guðmundur Vigíússon,
ívar K. Jónsson, Magnús Torfi Ólafsson, Sigurjón Jóhannssonr, Sigurður V.
Friðbiófsson. — Auglýsingastjóri: Guðgeir Magnússon. — Ritstjórn, af-
greiðsla, auglýsingar, prentsmiðja: Skólavörðustíg 19. — Sími: 17-500 (5
línur). — Áskriftarverð kr. 30 á mán. í Reykjavík og nágrenni; kr. 27 ann-
arsstaðar. — Lausasöluverð kr. 2.00. — Prentsmiðja Þjóðviljans.
w___________________________/
Kjördæmamálið á dagskrá
Tlitstjómargrein sem Þjóðvilj-
inn birti fyrir nokkrurn
dögum um kjördæmamálið
hefur vakið athygli, umtal
hafizt og skrif. Er brýn nauð-
syn að halda málinu vakandi
og skiljáSt ekki við það fyrr en
fundin hefur verið leið til að
oæta úr ranglæti því og mis-
rétti sem þrífst í skjóli hinnar
úreltu kjördæmaskipunar og
kosningalaga. Engin skynsam-
ieg rök eru fyrir því að þeir
íslendingar sem nú eru órétti
oeittir með áhrif á þing og
stjórn landsins, gerðir þar
miklum mun réttlægri en aðr-
ar þegnar. láti slíkt viðgangast
engur. Ófremdarástand úreltr-
ar kjördæmaskipunar hefur
þegar varað allt of lengi, og
þeir sem verða fyrir barðinu á
ranglætinu eru nógu margir til
að koma nauðsynlegum breyt-
sngum fram.
A lþýðublaðið birtir ritstjóm-
argrein um málið í fyrra-
dag. Bendir blaðið á skýr dæmi
ranglætisins og nefnir sem
nöfuðatriði er tryggja verði i
inæstu breytingu kjördæma-
skipunarinnar réttlætiskröfu
ninna fjölmennustu byggða um
íleiri Alþingismenn. „Höfuð-
staðurinn getur ekki með
'iokkru móti sætt sig við ann-
að en að fá fleiri þingmenn og
hraðvaxandi kaupstaðir eins og
Akranes og Keflavík hljóta að
verða sjálfstæð kjördæmi við
tnæstu breytingu. Þá kemur og
mjög til álita fjölgun þing-
■nanna fyrir kjördæmi eins og
Akureyri, Hafnarfjörð og Gull-
bringu- og Kjósarsýslu, sem
nafa 6400 til 8300 íbúa, meðan
'il eru tvímenniskjördæmi með
2500—3000 íbúa.“ Alþýðublað-
ið leggur áherzlu á að þetta
megi ekki dragast lengi og hafi
múverandi rikisstjórn viður-
kennt þetta mikla vandamál
með því að setja þaíf á stefnu-
skrá sína. Telur blaðið eðlilegt
að freistað væri í næstu breyt-
ingu að finna einhverja þá
skipan kjördæmamálsins sem
fryggði af sjálfu sér leiðrétt-
ingar til samræmis við byggð
iiandsins, án þess að þurfa að
rjúfa að mestu leyti annað
■itarf í landsmálum og efna til
ivennra kosnjnga.
:1V|'orgunblaðið getur ekki stillt
■'■’*■ sig um venjulegt karla-
grobb um áhuga Sjálfstæðis-
ilokksins fyrir málinu, þótt
ilokkurinn hafi löngum verið
beggja handa járn í kjördæma-
málinu og komið fram með
mjög afturhaldssamar tillögur
am breytingar. Nú segir Morg-
unblaðið að ekki muni standa
á Sjálfstæðisflokknum „þegar
hafizt verður handa um endur-
skoðun kjördæmaskipunarinn-
ar. Það er skoðun Sjálfstæðis-
manna að slík endurskoðun
geti ekki dregizt. Nýja kjör-
dæmaskipunin verður í senn
að byggjast á réttlæti og fram-
sýni. íslendingár verða að
leggja nýjan og traustan grund-
völl að lýði-æðis- óg þingræðis-
skipulagi sínu. Um baráttuna
að því marki verða allir þeir
að sameinast, sem sjá og skilja
þá hættu sem nú steðjar að
þjóðinni vegna þess að löggjaf-
arsamkoma hennar er aðeins
skrípamynd af þjóðarviljan-
um“
tTtíminn segir í ritstjómar-
grein: „í blöðum Sjálfstæð-
ismanna og kommúnista eru nú
felldir þungir dómar um kjör-
dæmaskipun landsins og kosn-
ingafyrirkomulag, Því skal
ekki neitað að sumt af þessari
gagnrýni á rétt á sér“. Síðan
telur blaðið að gallamir stafi
af því að of lítið tillit hafi ver-
ið tekið til vilja Framsóknar-
flokksins í málinu, en telur að
kosningaskipunin „þarfnist eigi
að síður gagngerra umbóta.
Slíkar umbætur verða hins
vegar ekki gerðar í einni svip-
an, heldur krefjast undirbún-
ings af hendi færustu manna.
Slíkan undirbúning þyrfti
vissulega að hefja sem fyrst“
Rétt er að láta þess getið, að
nokkur tími er liðinn frá því
Tíminn viðhafði þessi ummæli,
en það var 29. júní 1956. Rík-
isstjómin var mynduð nokkm
síðar og setti hún sér það verk-
efni m.a. að endurskoðá kjör-
dæmaskipun og kosningatilhög-
un á kjörtímabilinu. Hefur á-
hugi Framsóknarflokksins til
að viniia það verk vægast sagt
ekki reynzt mikill.
IT'ramsóknarflokkurinn hefur
* allra flokka mest hagnazt
á ranglæti kjördæmaskipunar-
innar. Áhrif hans á Alþingi og
ríkisstjórn hafa löngum verið
langt um meiri en fylgi hans
með þjóðinni hefur réttlætt.
Svo langt getur misréttið geng-
ið, að í síðustu kosningum
hlaut Framsókn níu þingmenn
á 3519 atkvæði. Annar flokkur,
Þjóðvarnarflokkurinn, hlaut
3693 atkvæði og engan þing-
mann. Slík kjördæmaskipan er
ekki til frambúðar. Væri án
efa skynsamlegra fyrir Fram-
sóknarflokkinn að ganga heils
hugar að endurskoðun og leið-
réttingum þeim sem óhjá-
kvæmiiegar eru, en að kjósa
sér þann hlut að sitja að rang-
lætmu meðan sætt er og eiga
á hættu að aðrir flokkar móti
hina nýju skipan í kjördæma-
málinu.
Kristian Huseby
1 dag fer fram útför vin-
ar míns Kristians Huseby.
Hann var fæddur í Noregi
18. marz árið 1899. Huseby
kom hingað til lands árið
1921. Hafði hann lært kop-
arsmíði í heimalandi sínu og
árið 1924 réðist hann til H.f.
Hamars og vann þar til dauð-
adags. Hann kvæntist eftir-
lifandi konu sinni Matthildi
Nikulásdóttur árið 1927. Þeim
varð ekki bama auðið, en tóku
tvö börn í fóstur, sem þau
gengu i foreldrastað, þau
Gunnar og Brithu.
Ég kynntist Huseby, þeg-
ar ég hóf iðnnám í Hamri,
árið 1925 og urðu þau kynni
að vináttu, sem hefur hald-
izt æ síðan, eða í 33 ár.
Huseby varð islenzkur ríkis-
borgari og var góður þegn
íslands, en hann unni ávallt
Noregi fæðingarlandi sínu.
Huseby tók mikinn þátt i
starfi stéttarfélags síns, Fél-
ags járniðnaðarmanna og var
fulltrúi þess oft á þingum A.
S.í. Einnig vann lfhnn mikið
og gott starf innan félags-
ins í ýmsum málum, enda
var hann gerður að heiðurs-
félagia þess fyrir mörgum ár-
um. Hann var trúnaðarmað-
ur félagsins í h.f. Hamri og
í því starfi komu í Ijós hans
miklu mannkostir og skyldu-
rækni, sérstaklega var það
áberandi í fari hans, að þeir
sem lítils voru megnugir áttu
ávallt athvarf hjá honum. Ég
tel það mikla hamingju að
htafa átt hann að vini. Það
var ávallt gott að leita til
Huseby ef þurfti að ráða fram
úr einhverju vandamáli, hann
hafði ætíð eitthvað gott til
málanna að leggja.
Þegar ég nú kveð þennan
vin minn þakka ég honum af
alhug fyrir álla vinsemdina
og drengskapinn, sem hann
auðsýndi mér og votta eftir-
lifandi kónu hans og börn-
um innilegustu samúð mína.
Kristinn Ág. Eiríksson.
Minningaiorð
sem stundaði síldveiðar á Is-
lándsmiðum. Það sumar kynnt-
ist hann á Siglufirði íslenzkri
stúlku, er síðar varð eigin-
kona hans. Um haustið fór
unnusta hans með honum til
Noregs. Að ári liðnu komu
þau svo aftur til Islands.
Bjuggu þau fyrst í Hafnar-
firði, en fluttust að þremur
mánuðum liðnum til Reykja-
víkur og áttu hér heima allan
sinn búskap upp frá því.
Fyrstu búsetuár sín hér
Kristian Huseby
stundaði Huseby ýmiskonar
daglaunastörf. Árið 1924, í
febrúar, réðst hann til starfa
í vélsmiðjunni Hamri og vann
eem járnsmiður þar að mestu
óslitið til dauðadags.
Er Huseby hafði dvalizt hér
á landi í um tuttugu og fimm
ár hlaut hann íslenzlian ríkis-
borgararétt, sem hann mat
mikils, enda reyndist hann
hér góður þegn.
Kvæntur var Huseby Matt-
liildi Nikulásdóttur, ættaðri af
Snæfellsnesi, hinni mætustu
konu. Lifir hún mann sinn á-
samt börnum þeirra tveim
Gunnari og Brithu. Eru þau
bæði uppkomin og búsett hér.
Tvö systkini á Huseby á
lífi; Gudrunu búsetta í Þýzka-
landi og Peter í Noregi. Komu
:• linní.Jí
SV(Í :
þau bæði í heimsókn til hans
í sumar. Systur síná hafði
Huseby þá ekki séð í þrjátíu
og sjö ár.
Huseby naut virðirigar og
trausts samstarfsmanna sinná
og vina. Hann var hreinn og
beinn og hafði fulla einurð á
að láta skoðun sína í ljósi við
hvern sem í hlut átti með
þeim myndarbrag, sem ekki
er öllum gefinn.
1 tæplega tuttugu ár var
hann trúnaðarmaður Félags
járniðnaðarmanna á sínum
vinnustað. Það getur oft ver-
ið erfitt að gegna slíku starfi,
en Huseby leysti það af hendi
með slíkri prýði, að til fyrir-
myndar má teljast. 1 gegnum
það starf átti hann ríkan þátt
í að móta starfsemi stéttarfé-
lags síns og efla það að á-
hrifum.
Samfleytt i níu ár átti hann
sæti í trúnaðarmannaráði fé-
lagsins. Hann átti einnig sæti
á Alþýðusambandsþirigum sem
fulltrúi þess og í Fulltrúa-
ráði verkalýðsfélaganna í
Reykjavík.
Auk þeirra trúnaðarstarfa,
sem hér er getið að framan,
vann Huseby mikið starf í
nefndum fyrir félagið. Átti
hann t.d. oft sæti í samninga-
nefndum þess. Má segja að
hann hafi um langan tíma
verið með í ráðum úm mik-
ilsverðustu ákvarðanir félags-
ins.
Fyrir störf sín í þágu Fé-
lags jámiðnaðarmáririá var
hann kjörinn heiðúrsfélagi
þess á 30. ára starfsafmæli
félagsins árið 1950.
Eg vil fyrir hönd okkar,
eftirlifandi félaga Kristians
Huseby, votta honum þakkir
fyrir þau miklu störf, sem
hann hefur unnið fyrir sam-
tök okkar. Félagslyndi hans
og ósíngirni í starfi mun okk-
ur öllum lengi í minni.
Einnig vil ég votta eftirlif-
andi konu hans og börnum
þeirra innilega samúð.
Snorri Jónsson.
Ymsar fágætar bækur á uppboði
Sigurðar Benediktssonar í dag
Tímarif Béfcntenttiafélagsms, Andvari, Árbófc
Ferðafélagsins, bæfcur Laxness, og ljóð
Stgurður Benediktsson hefur bókauppboð i Sjálfstæð-
ishúsinu í dag klukkan 5 síðdegis. Er þar að vanda margt
fágætra og torfenginna bóka.
□
Kristian M. Huseby, járn-
smiður, verður jarðsunginn í
dag frá Fossvogskirkju. Hann
lézt að heimili sínu hér í
Reykjavík aðfaranótt þess
25. þ.m.
Huseby hafði ekki gengið
heill til skógar um langt ára-
bil, en þrautseigja hans og
karlmannslund var elík að
hann gekk að vinnu sinni allt
til hinztu stundar. — And-
lát hans bar brátt að.
Fæddur var hann í Þránd-
heimi í Noregi 18. marz 1899.
Foreldrar hans voru bæði
norsk, þau voru Karen Alex-
andria og maður hemiar
Gumerius Huseby, eirsmiður.
Þegar Huseby var rúmlega
14 ára gamall fór hann til
Álasunds og nam þar járn-
smíði og véLstjóm. Þegar hann
hafði lokið námi var lítið um
atvinnu í Noregi. Hann réði
sig að námi loknu í skiprúm
og var á þeim árum m. a.
vélstjóri á síldarbátum. Sum-
arið 1920 var hann á skipi
Bækumar verða til sýnis í
litla salnum í Sjálfstæðishúsinu
frá kl. 10—4 i dag, en uppboð-
ið hefst kl, 5.
Á skránni eru 60 bókarheiti,
en bækur töluvert fleiri, því
þarna eru t d. Tímarit hins ísl.
Bókmenntafélags frá 1880—1899,
bundið í samstætt skinnband,
Andvari 1.—51. árgangur, einn-
ig í samstæðu skinnbandi og Ár-
bók Ferðafélags íslands frá
upphafi. Allt eru þetta bækur
sem margir hafa beðið eftir
tækifæri til að eignast og má
því vænta harðrar samkeppni.
Af fágætum bókum eru þarna
Hálfir skósólar og Spaks manns
spjarir Þórbergs Þórðarsonar,
Mínir vinir eftir Þorlák Ó. John-
son, Piltur og stúlka — óvenju-
góð frumútgáfa. Þá eru 13 af
bókum Kiljans, íslenzkur aðall
Þórbergs og Blindsker Hagalíns.
Margar Ijóðabækur eru til
boða: Stefáns Ólafssonar, Gríms
Thomsens, Jóns Ólafssonar, Guð-
mundar Friðjónssonar, Páls Ár-
dals, Illgresi Arnar Arnarsonár
(1924), Úrvalsrit Sigurðar Breið-
fjörðs (1894), Söngbók stúdenta
(1894) og Lilja (24. útg ).
Hér skal láta staðar numið þó
margt sé enn ótalið. Bækurnar
eru óvenjuvel með farnar og að-
eins örfáar sem þörf er á að
binda.