Þjóðviljinn - 09.11.1958, Blaðsíða 6
6) — ÞJÓÐVILJINN — Sunnudagur 9. nóvenabcr 1958
þlÓÐVIUINN
Útgefandi: Sameiningarflokkur alliýðu — Sósíalistaflokkurinn. — Ritstjórar:
Maenús Kjartansson (áb.), Sigurður Guðmundsson. — Préttaritstióri: Jón
Biarnason. — Blaðamenn: Ásmundur Sigurjónsson, Guðmundur Vigfússon,
ívar H Jónsson, Magnús Torfi Ólafsson, Sigurjón Jóhannsson, Sigurður V.
Friðbiófsson. — Auglýsingastjóri: Guðgeir Magnússon. — Ritstjórn, af-
greiðsla, auglýsingar, prentsmiðja: Skólavörðustíg 19. — Sími: 17-500 (5
línur). — Áskriftarverð kr. 30 á mán. í Reykjavík og nágrenni: kr. 27 ann-
ersstaðar. -- Lausasöluverð kr. 2.00. — Prentsmiðja Þjóðviljans.
V___________________________✓
Helryk yfir íslandi
¥¥elrykið yfir íslandi hefur tí-
faldazt að magni á hálfum
mánuði. Við öndum því að
okkur, við drekkum það og ét-
um, það býr um sig í beinum
okkar. Vísindamenn segja okk-
ur að magnið sé að visu ekki
enn hættulegt lífi okkar, en
þeir geta ekkert fullyrt um það
hver áhrif helrykið kann að
hafa á erfðaeiginleikana; það
getur bitnað á afkomendum
okkar kynslóð fram af kyns’óð
Og raunar eru einnig skiptar
skoðanir um áhrif helryksins á
líf og heilsu þeirra sem nú
lifa.
TTelrykið er mannkyninu ógn-
arleg áminning um það á
'hversu djöfullegt stig ka'da
stríðið er nú komið. Stórveldin
keppast við að sprengja og
sprengja, þótt hvert um sig
eigi nú nægilegt magn af kiarn-
orkusprengjum til þess að tor-
tíma mannkyninu margsinnis.
Mótmæli hinna hæfustu vís-
indamanna. mótmæli allrar ai-
þýðu í hverju landi heims bera
engan árangur. helrykið þétt-
ist dag frá degi. Og ekki þarf
um það að deila hverjir bera
sök á þessari ógnarlegu þróun;
það eru „hinar vestrænu lýð-
ræðisþjóðir“ sem beittu fyrstu
sprengjunni á varnarlaust fó’k
í Japan og hafa síðan lýst
henni sem vernd og ímynd
Torlærðar
/~kft hefur það fundizt á und-
anförnum árum, að lýðræð-
isskelin er ekki ýkja þykk á
þeim íslenzkum stjórnmála-
flokkum sem í tíma og ótíma
berja sér á brjóst og vitna op-
inberlega um ást sína ,og tryggð
við ieikreglur lýðræðisins.
Freklegast dæmið er kjördæma-
skipunin á Islandi. sem ekkert
er annað en skrípamynd af
lýðræði og þingræði, svo mjög
er íslenzkum þegnum gert þar
mishátt undir höfði. En lýð-
ræðisflokkarnir svonefndu hafa
hvað eftir annað misnotað
meirihluta sinn á Alþingi í þvi
skyni að útEoka Sósíalista-
flokkinn frá áhrifaaðstöðu sem
honum ber að öllum þingræð-
isreglum. Hefur þar verið beitt
ýmsum brögðum en þau hafa
snúizt svo skemmtilega gegn
skemmdarverkamönnunum að
tími ætti að vera kominn til að
allir ís’enzkir stjórnmálaflokk-
ar tækju sig saman um að láta
leikreglur lýðræðisins gilda,
jafnt í kjördæmaskipuninni og
í viðskiptum sínum á Alþingi,
IJinu sinni fundu Jýðræðis-
flokkarnir upp á því snjall-
ræði að setja í ýmis lög það
ákvæði, að þrír stærstu þing-
flokkamir skyldu nefna mann
í nefndir. Þá voru þrír stærstu
þingflokkarnir Sjálfstæðisf'okk-
urinn, Framsókn og Alþýðu-
flokkurinn. Þegar þetta breytt-
frelsis og friðar og öryggis.
Fyrr á þessu ári hættu Sovét-
ríkin tilraunum sínum ein-
hliða og skoruðu á Vesturveld-
in að gera slíkt hið sama, en
Vesturveldin neituðu með þeim
afleiðingum að Sovétríkin gerð-
ust aftur aðilar að þessum
dauðaleik. Og. nú leggja Sov-
étríkin enn til að tilraunum
verði hætt um aldur og ævi
og nákvæmt eftirlit verði haft
með því að bannið sé haldið,
en Vesturveldin vilja aðeins
fresta tilraunum í eitt ár, þótt
augljóst sé að slík frestun yrði
m.a. hagnýtt til þess að enn
fleiri þjóðir kæmu sér upp
þessum ógnarvopnum.
Tslendingar skelfast að von-
■*• um helrykið yfir landi sínu
En við erum ekki aðeins þol-
endur, við erum aðilar að hel-
sprengjustefnunni. Með her-
námssamningnum og þátttöku
okkar í Atlanzhafsbandalaginu
berum vjð okkar ábyrgð á
stefnu og aðgei’ðum Vesturveld-
anna í kjarnorkumálum. Er
ekki helrykið sem daglega sí-
ast inn í okkur nægileg áminn-
ing um það að okkur beri í
staðinn að efla stefnu lífs og
friðar? Er nokkuð vit í öðru
en að íslendingar styðji kröf-
una um algert og ævarandi
bann við kjarnorkuvopnum og
öllum ti’raunum með þau?
leikreglur
ist, og Sósíalistaflokkurinn varð
þriðji stærsti flokkur þingsins,
þóttu þetta ófær og hættuleg
lagaákvæði, og lentu upphafs-
menn þeirra í hálfgerð vand-
ræði. Þegar lög voru sett um
Norðurlandaráð, og ákvgðið að
Islendingar hefðu þar fimm
fulltrúa, voru góð ráð dýr, því
Sósíalistaflokkurinn hefði feug-
ið einn þeirra við kosningar í
sameinuðu A’þingi. Fundu þá
Bjarni Benediktsson og aðrar
álíka lýðræðishetjur það upp
að láta neðri deild þingsins
kjósa þrjá fulltrúa og efri deild
tvo, og tókst með þessu lýð-
ræðislega tiltæki að útiloka
sósíalista tim sinn. En svo fór
að Bjarni varð að sætta sig
við að sitja á þingum Norður-
landaráðs við hliðina á Einari
Olgeirssyni. Og enn skal nefnt
dæmið sem varð tilefni þessara
lína. Fyrir sjö árum samþykktu
þríflokkarnir, sem mest tala
um lýðræði, lög er þeir sjálf
ir viðurkenndu að ættu að úti-
loka einn þingflokkinn frá störf-
um í utanríkismálanefnd Al-
þingis. Var nefndinni gert að
kjósa þriggja manna „undir-
nefnd“, er gegna skyldi hinu
eiginlega verkefni nefndarinn-
ar. Með þessi lagaákvæði hafa
upphafsmenn þeirra verið i
hvínandi vandræðum síðustu
árin, og tekið þann kost að
leggja niður utanríkismála-
nefnd. Er vandinn nú orðinn
Úlfhildur frá Efstabœ: -
Þvottamenn og
brálát ohreininði
Það er ekki ófróðlegt að
fletta upp í íslenzkum blöð-
um frá sumri og hausti- 1939
og sjá hvað sagt ei um sátt-
mála Hitlers og Stalíns. Öll
þau, sem telja sig fylgja iýð-
ræði, fordæma samninginn, en
fordæming þeirra snýst ein-
vörðungu eð Sovétríkjunum.
Þegar maður sér þannig skrif-
að, getur ekki hjá því farið,
að efast verði um heilindi
skrifaranna, því að annars
væru þeir pólitískir asnar.
Árum saman höfðu Sovétríkin
varað við Ilitler, án þess nokk-
ur viðleitni væri sýnd til að
skilja aðvaranir þeirra. Árum
saman höfðu þau reynt að ná
samningum við lýðræðisþjóð-
irnar til að tryggja frjð í heim-
inum. Enginn árangur. Þess var
heldur ekki ,að vænta, ’/jv'i að
svo var litið á, að öll friðar-
viðleitni þeirra væri sprottin
af óttanum við þýzka herinn,
enda var það til þeirra. sem
hann hafði átt að snúa vopn-
' um. Síðan koma íslenzku blöð-
in ásamt öllum hinum og þá
auðvitað íslenzka útVarpið
eins og brezka útvarpið og önn-
ur slík og enginn virtist eiga
nógu sterk orð til að lýsa for-
dæmingu sinni á því, að Sovét-
ríkin skyldu setjast að samn-
ingaborði með Hitler til að
tryggja sér stundarfrið. Hvers
vegna þessa fordæmingu? Full-
trúar lýðræðisþjóðanna höfðu
þó hver á fætur öðrum reynt
að setjast að samningaborði
með Hitler. Þessi rangsnúna
fordæming getur ekki annað
verið en ein sönnun þess, að
auðvaldið varð fyrir vonbrigð-
um. Það vissi, að Hitler var
þess maður og það hafði gert
ráð fyrir að mega garga með
honum að næstu sláturstörf-
um í heiminum í stað þess að
verða nú að snúast á móti hon-
um meðan bráðin slapp, sem
sameiginlega hafði verið mið-
að á. Það var reitt yfir því að’
bráðin skyldi sleppa, Þess
vegna var henni bölvað fyrir
viðbragðsflýtinn.
---------------------------------
spaugilegur og hefur verið lagt
fram stjómarfrumvarp um að
afnema aftur ákvæðið um
þriggja manna undirneíndina,
sem nú væri hugsanlegt að
útilokaði Sjálfstæðisflokkinn!
„Reynslan hjá undanfarandi
ríkisstjórnum hefur sýnt að fyr-
irkomulag þetta hefur ekki
reynzt heppilegt“, segir í grein-
argerð! Það sögðu raunar þing-
menrf sósíalista fyrir, þegar er
þetta fáránlega ákvæði var !ög-
fest. En lýðræðishetjurnar virð-
ast ekki láta sér segjast fyrr
en hætta er orðin á að þeir
verði sjálfir fyrir útilokunar-
ákvæðum sínum, og ekki er
vonlaust að þetta verði sæmileg-
ustu lýðræðisflokkar þegar þeir
eru búnir að reka sig nógu
oft á.
í blöðum auðvaldspressunn-
ar hér á landi var varla ónota-
orð að finn.a til Hitlers fram til
ársins 1939. Frásagnir um gyð-
ingaofsóknir hans og meðferð
hans á kommúnistum var
hvergi fordæmd nema af
kommúnistum eða þeim, sem
taldir voru kommúnistar. Frá-
sagnir af ofsóknum hans voru
meira að segja langoftast tald-
ar kommúniskur áróður. Morg-
unblaðjð fullyrti, að kommún-
istar hefðu kveikt í Ríkisþing-
húsinu í Berlín, svo sem fleiri
blöð gerðu reyndar, og þessu
voru fiestir látnir trúa hér þá.
Dagbók Önnu Frank hefði ekki
gengið hér i leikhúsi og á kvik-
mynd lengi í þá daga, þó að
hún hefði verið til þá. Þvílík
mynd hefði alls ekki verið
sýnd og þó að það hefði verið
gert, hefði verið séð um að
gera hana áhrifalausa sem ó-
merkilegan samansetning. Það
mátti ekki móðga Hitler. Bók,
sem gefin var hér út í heftum
þessi árin og fjallaði um ýmis
fyrirbrigði í ríki Hitlers, var
upptæk gerð eftir útkomu
þriggja hefta og framhaldið
bannað. Það mátti ekki móðga
Hitler. Nákvæmlega samskonar
bækur eru nú gefnar út hér í
tugatali um ástandið í Sovét-
ríkjunum, þar á meðal flótta-
mannabækur Almenna bókafé-
lagsins. Ekki eru þær studdar
gleggri rökum nema síður sé.
Hvers vegna eru þær ekki
bannaðar? Gerir ekkert til þó
að forráðamenn Sovétríkjanna
verði móðgaðir, þau ríki eru
samt ein mestu viðskiptalönd
okkar? Svarið er auðvelt. Nei,
það gerir ekkert til. Þar sitja
fyrir hinir voðalegu óvinir
heimsvaldastefnu allra alda.
Ráðamenn ís’enzks þjóðfélags
vildu ekki láta tala illa um
Hitler meðan gengi hans var
sem mest, vegna þess að þeir
og hann voru runnir af sömu
rótum. 'Hann var r.aunverulegt
djásn þeirra. Hann var grænn
toppur á því tré, sem tekið var
að fúna i stofni. Þeir voru
visnar greinar þess trés, og
þótt þær væru minnstar allra
greinanna var sjáanlegur skyld-
leikinn og auðfundin kenndin.
Skelfing held ég, að það
hljóti annars að vera vangefn-
ir menn, sem trúa því, að
ráðamenn Vesturveldanna hafi
gripið til vopna gegn Hitler
til varnar borgaralegum lýð-
réttindum og blessuðu frelsinu.
Það hafa þá verið æði sérstök
lýðréttindi og sérstakt frelsi.
Það voi-u nefnilega samskonar
lýðréttindi og Bretar verja á
Kýpur og reyndu að verja í
Egyptalandi, samskonar lýðrétt-
indi og frelsi og Frakkar verja
í Alsír. Þannig mætti lengi
telja.
Það er talað iila um Hitlér
núna í auðvaldshejminum.
Leigupennar kapítalistanna og
kjaftaskar þeirra láta hátt um
misgjörðir hans, en þannig
launar auðvaldið ævinlega
hverjum þeim dindli sínum,
sem ósigur bíður og af er
höggvinn. Sagan er um það
óræk sönnun. Ságan dæmir og
þann dóm óttast auðvald hvers
tímabils og þess vegna er það
ævinlega að sverja af sér glæpi
forfeðra sinna og fyrirrennara.
Það hefur alltaf látizt vera
annað auðvald en það, sem á
undan var gengið og er þó
ávallt hið sama. Hitler varð
spámaður þess um skeið, síðan
McCarthy. Það finnur alltaf
sína spámenn og svo mun enn.
Núna hefur það sinn Dulles.
Það finnur spámenn og þégar
þeir bíða ósigur, eru þeir last-
aðir og fordæmdir af þeim,
sem bera þó í brjósti sömu ósk-
ir og sömu hvatir og þeir
höfðu. Og þá er byrjað að þvo
sér og látast vera hréinn í aug-
um þeirra, sem á þarf að
halda.
Prófessor Sigurbjörn Einars-
son og Sigurður prestur í Holti
eru nú -orðnir helztir þvotta-
menn íhaldsins og þá um leið
auðvaldsins á íslandi. Sápu og
vatn sækja þeir um nokkuð
langan veg og sýnast ekki telja
það eftir sér. En þó að þeir
hafi sig alla við, verður íhald-
ið alltaf jafn skítugt
fyrir sjónum heilskyggnra ax-
þýðumanna eða að minnsta
kosti er þaö svo uni okkur hér
á Efstabæ. Við sjáum á því
flekkina, sem það fékk á á-
sjónu sína við það að standa
árum saman gegn hverri ein-
ustu ré.ttarbót og hverju ein-
asta réttlætismáli fátæks fólks í
þessu landi og við munum æv-
inlega sjá á því skítinri eftir
dekrið við Hitler og svipaða
kumpána fyrr og síðar. Við vit-
um, að hinir miklu þvotfa-
meistarar munu verða að gef-
ast upp og þeir raunu korna
til okkar og lýsa yfr því, að
þeir hafi ekki ætlað sér að
þvo neitt. — Sjáið til, munu
þeir segja, við vorum ekki að
reyna að þvo. Þessir eru jafn-
skítugir og þeir voru. Við vor-
um enga að þvo.
Jæja, en hvað áttj þá þetta
káf að þýða? Á Sigurð í Holti
er ekki mörgum orðum eyð-
andj. En hvað þá um prófessor-
inn? Fyrir kui’teisissakir verð-
ur að líta svo á, að það sem
veldur málæði hans og stun-
um niðri á Lækjartorgi og
langlokum hans í rituðu máli
hér og þar, sé mannúð hans,
sárindi hans og vonbrigði yf-
ir því, sem í Rússlandi ger-
ist, kærleikur hans til hverrar
lifandi veru á jarðríki. Ekkert
annað ætti að geta knúið
manninn til þessarár baráttu
hans, nógir eru til og hafa
Framhald á 11. síðu.