Þjóðviljinn - 15.11.1958, Blaðsíða 3

Verkbann 1. des.
á Pananaskip
Stjórn alþjóðasambands flutn-
ingaverkamanna samþykkti á
fundi sínum í Hamborg í gær
að boða til verkbanns á öll
þau skip sem sigla undir fán-
um Panama, Honduras, Liber-
íu og Costa Rica. Bannið á að
standa í fjóra daga og hefjast
1. desember. Tilgangurinn er
sá að knýja eigendur þessara
1200 kaupskipa, sem eru að
lestatölu um 8% af kaupskipa-
flota heimsins, til að gera
kjarasamninga við sambandið.
\ Dr. Jakob Benediktsson.
Skarðsórbók Landnámcxbókar
komin út á vegum Háskólans
Fyrsta fullkomna visindaútgáfa fornrit-
anna, sem gefin er út hér á landi
í dag kemur út á vegum Háskóla íslands vísindaleg
útgáfa á Skarðsárbók Landnámabókar, sem dr. Jakob
Benediktsson hefur annazt. Er þetta fyrsta fullkomna
vísindaútgáfa fornrita, sem komið hefur út hér á landi
og er mjög vel til hennar vandað í hvívetna. Hefur Há-
skólinn í undirbúningi fleiri slíkar vísindaútgáfur fornra
rita.
Fyrir nokkram árum ákvað
Háskóli Islands að hefja vís-
indalega útgáfu rita frá forn-
öld og miðöld svo og ljósprent-
iiu gamalla og merkilegra
handrita. Voru þeir prófessor-
arnir Alexander Jóhannesson,
Einar Ólafur Sveinsson, Ólafur
Lárusson og Þorkell Jóhann-
esson kjörnir í útgáfunefnd.
Kom fyrsta bókin í þessum
flokki út fyrir tveimur árum,
en það var Islendingabók,
ljósprentun tveggja handrita
hennar með formála eftir pró-
fessor Jón Jóhannesson.
Fyrsta íslenzka vísinda-
lega útgáfan
I dag kemur hins vegar á
markaðinn fyrsta v'ísindaútgáf-
an, Skarðsárbók Landnámabók-
ar, sem dr. Jakob Benediktsson
hefur séð um og ritað formála
fyrir. Mun þetta jafnframt vera
fyrsta fullkomna, vísindalega
útgáfa fornritanna, sem .gefin
liefur verið út á Islandi.
Á Háskólinn vissulega þakk-
ir skyldar fyrir að hafa riðið
hér á vaðið, en honum var að
sjálfsögðu málið nánast.
Má rauuar furðulegt kalla,
að þjóð, sem stærir sig jafn-
mikið af fornritum sínum og
við íslendingar, og það með
réttu, skuli ékki fyrr hafa sýnt
þeim þann sóma að hefja vís-
indalega útgáfu þeirra, er að
öllu stæðist fyllstu kröfur tím-
ans. Er vonandi, að því verki
verði framhaldið af skörungs-
skap, þvi að langan vanrækslu-
tíma þarf að vinna upp. Al-
þingi mun nú veita árlega 100
þúsund krónur á fjárlögum til
þessarar útgáfustarfsemi, en
það hrekkur skammt, þar sem
slík útgáfa er feikikostnaðar-
söm og gefur l'tið í aðra hönd.
Er hörmulegt til þess að vita,
ef íslenzka þjóðin er svo illa
a vegi stödd, að hún hafi ekki
efni á að sjá af meiri fjárhæð
en sem svarar verði einnar ó-
dýrrar bifreiðar til útgáfu dýr-
gripa sinna, handritanna fornu.
Um Landnámabók og Skarðs-
árbók létu prófessor Einar Öl-
afur Sveinsson og dr. Jakob
Benediktsson fréttamönnum í
té eftirfarandi upplýsingar:
Landnámabók
„Landnámabók er eitt af
merkustu ritum úr sögu ís-
lenzku þjóðarinnar og einstætt
verk í heimsbókmenntunum.
En við uppruna hennar og fer-
il eru margar gátur tengdar.
Hún er ekki varðveitt í frum-
riti sínu eða frumgerð, heldur
í miklu yngri handritum, sem
sýna, að hún hefur orðið fyr-
ir margvíslegum breytingum
og verið til i margvíslegum
gerðum. Helzt hafa hinar elztu
gerðir glatazt, en hinar yngri
geymzt. Erá miðöldum eru tvær
gerðir varðveittar heilar eða
því nær, Landnámabók Sturlu
lögmanns Þórðarsonar (d.
1284) og Landnámabó'k Hauks
lögmanns Erlendssonar (d.
1334). Leifar eru til af enn
þriðju gerðinni, Melabók, sem
á rætur að rekja til Landnámu
á eldra stigi en þessar tvær
eru.
Skarðsárbók
Skarðsárbók er samsteypu-
gerð af Landnámutextum
Hauksbókar og Sturlubókar,
sem Björn á Skarðsá setti
síaman eftir skinnbókunum
sjálfum og lauk við í síðasta
lagi árið 1636. Nú er skinn-
bókin af Sturlubók með öllu
glötuð — brann 1728 — og af
Hauksbó'kartexta Landnámu
er aðeins um það bil þriðjung-
ur varðveittur á skinni. Báða
textana skrifaði Jón Erlends-
son upp eftir skinnbókunum
nokkru síðar en Björn, og þó
að uppskrift hans sé góð, er
mikils um vert að hafa texta
Bjöms til samanburðar við
uppskrift Jóns. En annað og
engu ómerkara kemur til. Auk
þessara Landnámugerða var
Melabók þá enn til á skinni,
en af henni eru nú ek'ki varð-
veitt nema tvö blöð og engin
bein uppskrift. Hins vegar
hafði sr. Þórður Jónsson í Hit-
ardlal (d. 1670) Melabók með
höndum og gerði enn eina sam-
steypugerð (Þórðarbók) eftir
lienni og handriti af Skarðs-
árbók.
Nú væri æskilegt að geta
vinzað eins mikið af texta
Melabókar og unnt er úr Þórð-
arbók, en því er nauðsynlegt
að til sé eins traustur texti
af Skarðsárbók og völ er á
svo að hann verði borinn sam-
an við Þórðarbók. Ekkert eig-
inhandarrit Björns er til af
Skarðsárbók, en margar upp-
skriftir, og var því óhjákvæmi-
legt að athuga þær allar og
leggja fram í útgáfu það efni
sem í þeim felst, enda hefur
texti Skarðsárbókar aldrei áð-
ur verið gefinn út svo að við
sé hlítandi.
Framhald á 4. síðu.
Sú saga er sögð um einn
af eldri lögregluþjónum bæj-
arins, að komi liann þar að
sem bifreiðaáreks'tur hefur
orðið vísi liann jafnan frá
sér öllum afskiptum !af mál-
inu með orðunum: „Eg get
ekkert skipt mér af þessu.
Þið verðið að kalla á lög-
regluha!“ Þetta er gaman-
saga, en hitt er ekki gaman-
mál, að nú virðjast ýmsir af
yngri starfsmönnum götulög-
reglunnar vera farnir að tíðka
það að vísa frá sér og neita
öllum afskiptum, ef menn
leita aðstoi'íar þeirra vegna
yfirtroðslna og Iögbrjóta sam-
borgaranna.
Eítt dæmi þessara nýju
\ánnubragða í götulögreglunni
skeði um kl. fimm síðdegis
í gær á. benzínafgreiðslustöð
Shell við Reykjanesveg. Vöru-
bifreiðinni R-3467 víir þá
ekið iun á afgreiðslusvæðið
og skömmu síðar fólksbifreið,
sem lagt var í hæfilegri fjar-
Iægð fyrir aftan vörubílinn.
— Laugardagur 15. nóvembsr 1958 — ÞJÓÐVILJINN — (3
Brandenborgarkonsertarnir fluttir á
tónleikum Kammermúsikklóbbsins
Annað kvöld efnir Kammerklúbburinn til tónleika í
samkomusal Melaskólans og verður þá hafinn flutning-
ur hinna frægu Brandenborgarkonserta eftir Johan Se-
bastian Bach.
Eins og skýrt var frá í frétt-
um blaðsins á sínum tíma, hef-
ur framlag úr Músiksjóði Guð-
jóns Sigurðssonar gert Kamm-
ermúsíkklúbbnum kleift að
flytja á tónleikum sínum alla
sex Brandenborgarkonserta
Bachs. Sá sem fluttur verður
annað kvöld er hinn þriðji í
röðinni, saminn fyrir tíu hljóð-
færi, þó að hann, eins og hin-
ir fimm, sé oft fluttur í hljóm-
sveitarútfærslu. Ráðgert er að
annar Brandenborgarkonsertinn
verði svo fluttur í desember á
síðustu tónleikum klúbbsins á
þessu ári.
Á tónleikunum annað kvöld
verður einnig flutt Diverti-
mento eftir Mozart, K 563,
hrífandi fallegt tónverk.
Hljóðfæraleikarar úr Sinfón-
íuhljómsveit Islands leika undir
stjórn Björns Ólafssonar kon-
sertmeistara. Dr. Páll ísólfsson
mun kynna verkin.
Tónleikarnir, hinir fimmtu
sem Kammermúsíkklúbburinn
efnir til á þessu ári, hefjast kl.
9. Nokkur skírteini verða til
sölu við innganginn og geta
menn þá gerzt félagsmenn og
átt kost á að heyra alla Brarud-
enborgarkonsertana m. fl.
Tillaga Ól. Tbors
Framhald af 1. síðu.
gerðum sínum. Þess vegna ber
íslendingum að snúast við nýj-
asta óhæfuverki Breta af svo
eindreginni alvöru að eftir verði
tekið um heim allan. Þvi ber ís-
lendingum þegar í stað að kæra
Breta fyrir brot á stofnskrá
Sameinuðu þjóðanna og draga þá
til ábyrgðar fyrir lögleysur
þeirra. Því ber íslendingum án
tafar að lýsa yfir því að þeir
séu ekki lengur bundnir banda-
lagssáttmálanum við Bretland
eða neinum afleiðingum hans.
Slík viðbrögð myndu sanna Bret-
um að íslendingar bogna ekki
fyrir ofbeldinu heldur rísa önd-
verðir gegn því, að íslendingar
sundrast ekki heldur sameinast.
Slík viðbrögð myndu jafnframt
vekja athygli alls heimsins á því
að fámennt og vopnlaust réttar-
ríki á hér í baráttu upp á líf
og dauða við alvopnað herveldi.
Þessi leið ein getur firrt okkur
frekari vandræðum og fært okk-
ur sigur.
Ein lítll leiðrétting
Það hefur verið forn iðja hér
á landi, stunduð einkum af gam-
aljómfrúm, að kenna ákveðnum
mönnum börn, þegar áhöld þóttu
um faðernið. Herra Þórhallur
Vilmundarson menntaskólakenn-
ari virðist iðka þessa kvenlegu
getgátulist í þeim tómstundum,
sem hann helgar Frjálsri þjóð.
I-Iann kennir mér ekki aðejns
eitt barn, heldur hvorki meira né
minna en sjö börn og þau æði
limalöng — sjö viðamiklar
blaðagreinar eftir Úlfhildi
nokkra frá Efstabæ. En ég verð
að hryggja herra Þórhall Vil-
mundarson: í þetta skipti hefur
hann ekki reynzt getspakur' og
Htt aukið hróður hinnar sóma-
kæru stéttar, sem hefur sér það
til dægrastyttingar að feðra böm
rétt. Eg er ekki höfundur þess-
ara Úifhildargreina og því þætti
mér vænt um að vera ekki bendl-
aður við þær.
Reykjavík 14. nóv. 1958.
Sverrir Kristjánsson
rotinu!
Ökumaðurinn á fólksbifreið-
inni fór út úr bíl sfjuun, en
nokkru síðar tók hann eftir
J»ví, að vörubílnum var hopað.
Hrópaði -þjann Jiegar aðvörun-
arorð ti! vörubifreiðastjórans
en án árangurs, pallur bílsins
lenti á fólksbifreiðinni og
skemindi hana nokkuð. Þegar
vörubifreiðarstjórinn var beð-
inn um að gefa venjulega
skýrsln um áreksturinn brást
Iljann liinn versti við og neit-
aði því algerlega. Hringdi þá
hinn ökiunaðurinn á lögregl-
una, en á meðan var vröru-
bílnum ekið brott. Þegar lög-
reglujijónarnir komu á stað-
inn neituðu þeir stjórnanda
fólksbílsins um alla íiðstoð,
sögðust engin afskipti hafa
af árekstri sem þessum, þar
sem ekið væri á bíl í ltyrr-
stöðu, výsuðu aðspurðir á
rannsóknarlögregluna sem
hinn rétta aðila o,g óku við
svo búið í brott.
Þjóðviljinn fékk þær upp-
lýsingar hjá umferðadeild rann-
sóknarlögreglunnar síðdegis í
gær, að það gerðist æ tíðar að
ökumenn sem valdir væru að
árekstrunum hlypust á brott
án þess að tilkynna lögreglu
eða hafa samband við aðra
málsaðilja. Hitt væri þó öllu
alvarlegra, að talsvert hefði
borið á því að undanförnu að
götulögreglan hefði vifeað al-
gerlega frá sér öllum afskipt-
um af málum svipuðum því
sem að framan er lýst, enda
þótt fullvíst mætti telja að yf-
irmenn lögreglunnar hefðu
enga skipun gefið lögreglu-
þjónunum um slíkt afskipta-
leysi. Væri og augljóst, hversu
slik „vinnubrogð“ torvelduðu
rannsóknarlögreglunnj allt
starf við að upplýsa málin,
þar sem ekkert væri gert til
að fá upplýsingar frá fyrstu
liendi og athuga sönnunar-
gögn á vettvangi, að ekki sé
talað um rannsókn á ökuhæfni
og öðru ástandi mannsins, senx
árekstrinum hefðj valdið.