Þjóðviljinn - 16.11.1958, Blaðsíða 6

6) — ÞJÓÐVILJINN — Sunnudagur 16. nóvember 1958 —
þlÓÐVILIINN
ÚtKefandi: Sameiningarflokkur albýðu — Sósíalistaflokkurinn. — Ritstjórar:
! Magnús Kjartansson (áb.), Sigurður Guðmundsson. — Fréttaritstjóri: Jón
BJarnason. — Blaðamenn: Ásmundur Sigurjónsson, Guðmundur Vigfússon,
ívar K. Jónsson, Magnús Torfi Ólafsson, Sigurjón Jóhannsson, Sigurður V.
Friðb.iófsson. r- Auglýsingastjóri: Guðgeir Magnússon. — Ritstjórn, af-
Kreiðsla. auglýsingar, prentsmiðja: Skólavörðustíg 19. — Sími: 17-500 (5
i; linur). — Áskriftarverð kr. 30 á mán. í Reykjavík og nágrennl; kr. 27 ann-
arsstaðar. — Lausasöluverð kr. 2.00. — Prentsmiðja Þjóðviljans.
Ólafur Thórs óttast um líf
VAMINGIN
Atlanzhafshandalagsins
egar stjórnmálaloddarirm Ól-
afur Thórs ber sér á brjóst
og heimtar að Islendingar verði
við kröfu Breta og taki að
makka um landhelgismálið inn-
■ en Atlanzhafsbandalagsins og
fökstyður þá kröfu með um-
hyggju um íslenzka sjómenn,
gengur hann lengra en leikara-
,■ hæfileikum hans og flokki er
hollt. Umhyggja ólafs Thórs
fyrir íslenzkum sjómönnum er
fcllvíða skjalfest. Sú umhyggja
hefur löngum birzt í því eihu,
að hirða arðinn af striti ís-
’enzkra sjómanna i lúxuslif
hinnar þurftafreku hálfdönsku
Thórsfjölskyldu. En þegar tog-
arasjómennirnir, sem höfðu ár-
liffl saman malað gull þessari
; níkjufjölskyldu á íslenzka
hjóðarlíkamanum, vjð óskapleg
vinnuskilyrði, sendu þá kröíu
inn á Alþingi, að löggjöfin
ryggði þeim átta klukkustunda
hvíld á só’arhring — voru fúsir
til að vinna 16 klukkustundir,
þá reis upp Clafur Thórs og
barðist af alefli gegn því að
J ogarasjómennirnir fengju þess-
: rj sjálfsögðu mannréttinda-
vröfu sinni framgengt, og fékk
auðvitað flokk sinn til þess
bka. Og þegar togarasjómenn
mörgum árum síðar kröfðust
lögfestingar á 12 stunda hvíld
. á sólarhring lét Ólafur Thórs
:lokk sinn þvælast fyrir mál-
jnu meðan hann þorði og lét
bróður sinn einn gefa þing-
nefnd það álit að 12 stunda
hvíld togaraháseta á sólarhring
væri óframkvæmanleg á ný-
?. köpunartogurunum!
Nei, það er ekki umhyggja
fyrjr íslenzkum sjómönnum,
sem heldur vöku fyrir Ólafi
. Thórs, heldur umhyggjan fyrir
Atlanzhafsbandalaginu, hernað-
&rbandalaginu sem hann og
Bjarni Bcnediktsson f'ekuðu
' Island inn í, í samvinnu við
tandaríska og brezka ,,vini“
‘Heldur Ólafur Thórs, að allir
Islendingar hafi gleymt skjall-
-'nu um ríkisstjórnir þessara
bjóða, um það bil sem verið var
að svíkja Island inn í banda-
■agið? Flaðraridi auðmýkt
beirra Ólafs og Bjarna Bene-
áiktssonar fyrir ríkistjórnurn
Bretlands og Bandarikjanna,
= Ilt þvaðrið um þá dásamlegu
,.vernd“ sem íslendingar yrðu
sðnjótandi í hernaðarbandalagi
ið þessar flekklausu lýðræðis-
jjóðir, er enn ekki gleymt.
Barnalegar fullyrðingar þeirra
um að þessar ágætu lýðræðis-
jjóðir gætu aldrei hafið árás
á nokkra þjóð, eru skja’festar
5 blöðum og þingtíðindum. En
hvað er nú orðið eftir af þess-
\;m fullyrðingum? Hvar er
vernd“ Atlanzháfsbandalags-
jjas, þegar sterkasta herveldi
' ’estur-Evrópu ra:ðst á ísland og
herskip þess sigla í dauðafæri
við sjálfar aðalstöðvar „varnar-
liðsins“ svonefnda í Keflavík?
Hvar er „verndin“ þegar brezk
herskip hóta að skjóta í kaf
íslerizk varðskip, sem eru að
löggæzlustörfum í íslenzkri
landhelgi? Hvert er framlag
þessara ástkæru lýðræðisþjóða
og bandalagsþjóða fslendinga
til landhelgismálsins? Þaer hafa
allar sem ein mótmælt aðgerð-
um íslendinga og ein þeirra
hafið svívirðilega árás á ísland
og haldjð uppi hernaðaraðgerð-
um í íslenzkri landhelgi í hálf-
an þr}ðja mánuð.
að er rætin ósvífni að koma
fram á þessari stundu, eins
og Ólafur Thórs og Sjálfstæðis-
flokkurinn gera nú, og heimta
að íslendjngar taki að makka
við Atlanzhafsbándalagsrikin.
Það er rætin ósvifni af á-
ábyrgðarmönnum þessa blóði
drifna hernaðarbándaíags að
ætla sér einmitt nú að halda
því að íslendingum, iað gera
eigi nákvæmlega það sem Bret-
ar og Atlanzhafsbandalagið
hafa alltaf viljað, að taka að
makka um landhelgismálið inn-
an Atlanzhafsbandalagsins. Þ-að
eina sem Atlanzhafsbandaiagið
hefur verið til viðtals um í
landhelgismálinu er imdanliald
af hálfu íslendinga, og sú af-
staða „bandalagsríkja" íslands
hefur í engu breytzt. „Ósk og
krafa Sjá!fstæðisflokksins“ um
Ól'- --- . ••
að draga landhelgismálið nú
’3C' "i":
fyrir ráðherraíund í Atlanz-
hafsbandalaginu heíur ieinnig
verið „ósk og krafa“ brezku sjó-
ræningjastjórnarinnár." Sýnir
það bezt, hve fjarri hugsunar-
háttur Ólafs Thórs er hugsv/i-
arhætti íslendinga að hann
skuli gerast svo lítilþægur að
viija svara morðhótun Breta
með því að biðja um fund í
kúg'unarsamtökunum, sem öll
eru á bandi Breta. Og að þessi
maður, með þessa líka þokka-
legu fortíð, skuij nú biðja um
þjóðareiningu um undanliald í
landhelgismálinu, með væmna
hræsnisumhyggju fyrir sjó-
mönnum á vörunum, er í
senn grálegt og fyrirlitlegt
sjónarspil. Enda mun Ólafi
ekki takast að fá fram neitt
samningamakk innan Atlanz-
hafsbandalagsins um 12 mílna
landhelgina. Eina verðuga svar
íslendinga við morðhótun Breta
er að kalla tafarlaust heim
sendiherra íslands í London og
iáta Breta og allan heiminn vita
að íslendingar geti ekki verið í
stjórnmálasambandi, hvað þá í
hemaðarbandalagi, við ríki er
svo svívirðilega rýfur gerða
samninga og ræðst á íslend-
inga með herskipaflota, ofbeldi
og morðhótunum.
vera að mörgum þyki litlu
skipta hvort rétt er farið með
slíka hluti, en mér finnst vera
búið að selja nögu margt af
því sem styður þjóðemisrétt
okkar þó þessi atriði fái að
standa óbrjáluð eins og skáld-
in hafa mótað þau á Iiðnum
öLdum.
íslandsklukkan mun vera
einna skemmtilegust af sög-
um Halldórs Kiljans Laxness,
einkum fyrsti hlutinn: Jón
Hreggviðsson. Skáldinu tekst
með ólíkindum vel að lýsa
skaplyndi Jóns og setja hann
á svið í þjóðlífi liðinna alda.
Eg ætla ekki að ræða hér um
skáldskap Laxness út af fyrir
sig, aðeins að minnast á eitt
atriði í sögunni af JóniHregg-
viðssyni. Jón var einatt að
raula vísur og isegir sagan að
þær séu úr Pontusrímum hin-
um eldri. Ýmsir hafa spurt
mig um þessar Pontusrímur,
og hafa margir tekið þessa
tilvitnun skáldsins bókstaf-
lega. Til munu vera aðeins
einar Pontusrímur og orti
Magnús Jónsson prúði upphaf
þeirra en við þær bættu Ólaf-
ur HalLdórsson og Pétur Ein-
arsson áBallará. Eg er ekki
mikið kunnugur rímum þess-
um, en menn geta nokkuð
fræðst um þær í ritum Páls
Eggerts Ólafssonar, Menn og
menntir þriðja bindi og Saga
íslendinga 5.-6. bindi, einnig
í riti Bjöms Karels Þórólfe-
sonar: Rímur fyrir 1600. Eg
mun ekki í þetta sinn gera
nánari grein fyrir þessum
gömlu rímum, en þeirra verð-
ur getið seinna hér í blaðinu
af öðrum ástæðum. Margir
lesendur Islandsklukkunnar
hafa það fyrir satt að vísurn-
ar eem lagðar eru Jóni Hregg-
viðssyni í munn, séu eftir
Magnús prúða, en þetta er
misskilningur. Vísur þessar
eru sumar með bragarháttum
sem ekki finnast í Pontusrím-
um Magnúsar, svo sem skamm-
henda og stuðlafall, og
skammhendur voru menn alls
ekki farnir áð yrkja þá. Gróf-
yrði slík sem eru í sumum
vísunum tíðkaði Magnús prúði
ekki, hann var prúður meira
en að nafninu til. Ein vísan er
rangstuðluð, en það hefði
aldrei komið fyrir Magnús
prúða. Rangstuðlun þessi er i
vísunni: Áfram meður svein-
um geisar sínum. Þannig
standa ekki stuðlar í rétt ort-
um stuðlafallshætti, fyrri
stuðullinn verður að vera í
fyrsta eða öðru áhersluatkvæði-
ef haim á að gera gagn. Má
Yrkisefnin í vísum Jóns
Hreggvíðssonar eiga ekkert
skvlt við hugsunarhátt eða
ská'dskap Magnúsar prúða,
en sá munur verður ekki rak-
inn í þessari stuttu grein. Allt
þetta og reyndar fleira sýnir
að vfeur þær sem Jón bóndi
á Rein kvað í raunum sínúm
eru ekki eftir Magnús prúða.
Hitt er svo einfaldasta lausnin
að þær eru alls ekki í rímum
Magnúsar! Vísumar era með
góðum rímnablæ og fara vel
í sögunni og falla 1 þann
ramma sem henni er settur.
En menn mega ekki vitna í
Islandsklukkuna sem heimild
um rímnaskáld önnur en höf-
und sögunnar sjálfan. í þessu
sambandi er vert að mihnast
þess er höfundur Jóns Hregg-
viðssonar setur sem yfirskrift
sögunnar:
Höfundur vilí Iáta þess get-
ið að bókin er ekki ,,sagn-
fræðileg skáldsaga" heldur
lúta persónur hennar, atburð-
ir og stíll einvörðupgu lög-
málum verksins sjálfh..
Við skulum því áð þessu
Pramháld á 10. siðu. ‘