Þjóðviljinn - 21.11.1958, Blaðsíða 3

Föstudagur 21. nóvember 1958 — ÞJÖÐVILJINN — (3
20 bækur í ár frá Bókaútgáfu Menn
jóSvlnafélagsins
ingars
í I*$*irrsa
á iiteóstl iMtkkrai*
Íiiidvegiskækiar
Félagsbækur Bókaútgáfu Menningarsjóðs og Þjóð-
vinafélagsins í ár eru 4 talsins fastákveðnar, en auk
þeirra mega félagsmenn velja 2 af 5 tilgreindum bókum
og fá þær einnig fyrir árgjaldið. Til viðbótar eru svo
II bækur á frjálsum markaði fyrir alla.
Þeir Helgi Sæmundsson for- reyndir um ísland“. Hafa verið
maður menntamálaráðs og Gils
Guðmundsson framkvæmda-
stjóri útgáfunnar skýrðu blaða-
mönnum í gær frá eftirfarandi
um útgáfuna.
Eins og kunnugt er, byggist
forlag þetta á samstarfi tveggja
aðila, Menningarsjóðs og Hins
íslenzka þjóðvinafélags. Samstarf
þessara aðila var ákveðið í árs-
byrjun 1940, og komu fyrstu fé-
lagsbækur hinnar sameiginlegu
útgáfu út síðla á því ári. Bæði
áttu þessi fyrirtæki þá mikið
starf að baki, einkum þó Þjóð-
vinafélagið. Það félag hóf bóka-
útgáfu árið 1873 og' gaf út mörg
merkisrit. Bókadeild Menningar-
sjóðs var stofnsett samkvæmt
lögum frá 1928 og gaf út á næstu
12 árum allmargar bækur, sem
seldar voru í lausasölu.
Með starfsemi hinnar sameig-
inlegu félagsútgáfu hefur frá
öndverðu verið að því stefnt,
að gera sem allra flestum bók-
fúsum íslendingum kleift að
mynda heimilisbókasafn eða
auka á sem ódýrastan hátt það
safn, sem fyrir var. Menn geta
gerzt félagar án sérstaks inn-
ritunargjalds og fengið árlega
nokkrar bækur — síðustu árin
sex — fyrir mjög lágt gjald. Á
síðastliðnum 18 árum hafa verið
gefnar úr 95 félagsbækur. Mun
láta nærri, að upplag þeirra
nemi samtals einni milljón eitt
hundrað og tuttugu þúsund ein-
tökum. Þessar 95 bækur hafa fé-
lagsmenn fengið fyrir 696 kr.
samtals, og er þá miðað við bæk-
urnar óbundnar. Samanlagður
síðufjöldi bókanna er um 17
þúsund blaðsíður. Sést á þessu,
að félagsrrtenn hafa fengið mik-
inn bókakost við mjög lágu
verði.
Aukin útgáfa
Meginástæðan fyrir því, að
fært hefur verið að selja þessar
bækur svona ódýrt er hinn stóri
kaupendahópur útgáfunnar. Enn-
fremur hefur útgáfan notið
nokkurs styrks af opinberu fé, og
hefur hann oftast hrokkið til að
greiða svonefndan „andlegan
kostnað“, þ. e. ritlaun og próf-
arkalestur. Að öðru leyti hefur
útgáfa bókanna staðið undir sér
sjálf fjárhagslega.
Auk félagsbókanna hefur for-
lagið gefið út um 80 bækur,
flestar þeirra nokkur síðustu
árin. Þær bækur eru seldar í
lausasölu á almennum bókamark-
aði, en félagsmenn njóta þeirra
hlunninda, að þeir fá allar auka-
bækur útgáfunnar á 20% lægra
verði en þær eru seldar í bóka-
búðum. Samanlagt upplag þess-
ara 80 aukabóka er orðið um
220 þúsund eintök. Sú bók for-
lagsins, sem komið hefur út í
langstærstu upplagi, er fræðslu-
og. landkynningarbókin „Stað-
sænska ferðalanginn og rithöf-
undinn Bengt Danielsson. Jón
Helgason þýddi. Bókin er 285 les-
málssíður auk sérstakra mynda-
síðna.
Undraheimur dýranna, eftir
Mauric Burton, alþjóðlegt
fræðslu- og skemmtirit um nátt-
úrufræðileg efni. Dr. Broddi Jó-
hannesson og Guðmundur Þor
láksson magister þýddu. — Bók
þessi kom út hiá Bókaútgáfu
Menningarsjóðs 1955, en var þá
meðal aukabóka.
Aðrar útgáfubækur
Eftirtaldar bækur gefur forlag-
ið út í ár til sölu á frjálsum
markaði. Fá félagsmenn um og
yfir 20% afslátt frá útsöluverði
þeirra:
Saga íslendinga IX. bindi, síð
ari hluti, eftir dr. theol. Magnús
Jónsson, fyrrverandi prófessor.
Er þar með lokið útgáfu á hinu
mikla verki dr. Magnúsar um
landshöfðingjatímabilið. Þessu
riti fylgir nafnaskrá yfir bæði
bindin. Bókin er 456 bls. með
um 60 myndum. Eru þá komin út
sjö bindi hinnar miklu íslend-
ingasögu Menningarsjóðs, og ná
þau yfir tímabilið 1500—1904.
Alls er ritið orðið rúmar 3400
Bærinn byggi íbúðir til leigu
prentuð af henni samtals 47 þús-
und eintök á ensku, þýzku ög
dönsku. Innan skamms mun hún
einnig koma út á spænsku.
Með nýjum lögum um Menn-
ingarsjóð frá síðastliðnu ári voru
fjárráð útgáfunnar bætt-að mikl-
um mun, enda er útgáfan nú
með mesta móti, og nokkur meiri
háttar verk ery í undirbúningi.
I
Félagsbækurrar í ár.
Á síðastliðnu ári var efnt til
þeirrar nýbreytni, að félags-
mönnum Bókaútgáfu Menningar-
sjóðs var gefinn kostur á val-
frelsi um sumar félagsbókanna.
Hinn sami háttur er á hafður nú
í ár. Tilhögunin er á þessa leið:
Fyrir árgjaldið, 150 kr. miðað
við bækurnar óbundnar, en 250
kr. í bandi, fá félagsmenn að
þessu sinni sex bækur. Fjórar
þeirra ákveður útgáfan, og nær
valfrelsi ekki til þeirra. Eru þær
þessar:
Almanak Hins íslenzka þjóð-
vinafélags fyrir árið 1959.
Andvari, tímarit Hins íslenzka
þjóðvinafélags. Hann flytur m.
a. ævisögu Guðmundar Hannes-
sonar prófessors eftir Niels
Dungal.
Vestur-Asía og Norður-Afríka,
eftir Ólaf Ólafsson kristniboða.
Sú bók hefur að geyma sögulegt
og landfræðilegt yfirlit um eftir-
talin ríki: Afganistan, íran, írak,
Sýrland, Líbanon, Jórdaníu, Ar-
abíu, ísrael, Egyptaland, Túnis,
Alsír, Marokkó og Líbýu. ■—•
Bókin er 272 bls. á stærð, prýdd
miklum fjölda mynda.
ísler.zk Jjóð 1344—1953, eftir
43 höfunda. í bók þessari birtist
úrval *úr kvæðum eldri og yngri
skálda, sem gáfu út ljóðabækur
á fyrrgreindu tímabili. Valið
hafa annazt Gils Guðmundsson,
Guðmundur Gíslason ' Hagalín
og Þórarjnn Guðnason, Bókin er
283 bls.
Til viðbótar framantöldum
bókum er félagsmönnum gefinn
kostur á að fá fyrir árgjald sitt
samkvæmt eigin vali tvær eftir-
irtalinna bóka:
Tvennir tímar (Börn av Tid-
en), skáldsaga eftir Knut Ham-
sun. Hannes Sigfússon þýddi
Bókin er 301 bls.
Hestar, litmyndabók af íslenzk-
um hestum og islenzku landslagi. unum eldhús of lítið og of
bls. og hefur að geyma geysi-
mikinn fróðleik.
Andvökur, kvæðasafn Stephans
G. Stephanssonar, IV. og síðasta
bindi. Þorkell Jóhannesson há-
skójiarektor sá um últigáíúna.
Þetta bindi er mjög stórt, nær
600 bls. Birtast þar í fyrsta sinn
fjölmörg kvæði og kvæðabrot
skáldsins, einkum frá yngri ár-
um þess, tímabilinu 1870—1890,
svo og síðustu ljóð Stephans. Þá
eru í bindinu rækilegar athuga-
semdir og skýringar, og loks efn-
isskrá yfir öll bindin
Með þessu bindi er lokið heild-
arútgáfu forlagsins á öllum rit-
um Stephans í bundnu og ó-
bundnu máli. Bréf og ritgerðir
I.—IV. komu út á árunum 1938—•
1948 og Andvökur I.—IV. á árun-
um 1953—1958. Ails eru ritin
tæpar 3800 bls. — IV. bindi af
Andvökum kemur út í lok þessa
mánaðar.
Frá óbyggðum, ferðasögur,
eftir Páima Hannesson rektor. í
Bókina prýða alimargar ágætar
myndir, sem Pálmi Hannesson
tók á ferðalögum sínum um ör-
æfi landsins. Bókin er 325 bls.
Hufiindur Njálu, safn ritgerða
eftir Barða Guðmundsson þjóð-
skjalavörð. Skúli Þórðarson
magister og Stefán Pétursson
þjóðskjaiavörður önnuðust útgáf-
una. Er hér saman komið á emn
stað ailt, sem Barði Guðmunds-
son ritaði um Njálu, þar á meðal
fimm ritgerðir, sem ekki hafa
verið birtar á prenti fyrr en nú.
Framhald af 1. síðu.
mörgu braggaíbúða sem enn
væri búið í væru allar skúra-,
kjallara- og hanajálkaíbúðir, sem
einnig væru heilsuspillandi. Enn
lægði ekki fyrir nein vitneskja
urn hve heilsuspillandi húsnæði
væri mikið, þrátt fyrir margít-
rekaðar tilraunir fulltrúa sósíal-
ista og Alþýðubandalagsins til
að fá þá vitneskju fram.
Meðan vitneskja um þetta er
ekki fyrir hendi er ekki hægt
að segja hve húsnæðisþörfin er
raunverulega mikil og verk-
efnið stórt sem leysa þarf. Skor-
aði hann enn einu sinni á borg-
arstjóra og meirihlutann að gera
gangskör að því að þessar upp-
lýsingar lægju fyrir.
Þá mótmælti Guðmundur ein-
dregið að ákveðið yrði að
byggja Háaleitisíbúðirnar 70
sjamkvæmt framlögðum teikn-
ingum Gísla Halldórssonar. Sam-
kvæmt áliti byggingarfróðra
manna væri fjölmargt að athuga
við þær, og sem ekki stæðist
samþykktir og kröfur bygginga-
samþykktar Reykjavíkur. T. d.
sé samkvæmt teikningum Gísla
stofa 13 ferm, eða 1 ferm minni
en lög leyfa, þar sem byggingar-
samþykktin gerir ráð fyrir 14
ferm minnst.
Þá væri í 2ja herbergja íbúð-
ábótavant, og verður sagt frá
því nánar siðar. — Gísli mót-
mælti þessu eindregið.
Umræðurnar um byggingamál-
in stóðu langt fram á kvöld og
ekki rúm til að rekja þær að
sinni. Tillögur Guðmundar felldi
íhaldið og Magnúa ellefti með
hjásetu. Tillögur íhaldsins voru
því næst samþykktar með sam-
hljóða atkvæðum, með þeim
breytingum að af 100 íbúðunum
skuli 60 vera 3ja til 4ra her-
bergja og varðandi íbúðirnar 70
var fellt niður að byggja skyldi
eftir framlögðum teikningum
Gísla Halldórssonar. Áskorun er
íhaldið flutti á rikisstjórnina,
og fuktrúar Alþýðubandalagsins
lýstu sig efnislega samþykka,
var frestað til annarrar umræðu.
Bókin er 322 bls., auk formála
og inngangsritgerðar eftir Stefán
Pétursson.
Þjóðhátíðin 1874 eftir Brynleif
Tobíasson. í bók þessari er að
finna mikinn fróðleik um þjóð-
hátíðina sjálfa, komu Kristjáns
konungs IX. til íslands og há-
tíðahöidin víðsvegar um landið.
Um 150 myndir prýða bókina,
sem er 256 lesmSissíður og 64
myndasíður að auki í stóru broti.
íslenzku bandritin, eftir Bjarna
M. Gíslason í þýðingu Jónasar
Kristjánssonar skjalavarðar. Bók
þessi hefur að geyma fróðleik
um íslenzk handrit í dönskum
söfnum. Þar eru kröfur íslend-
inga til handritanna rökstuddar
og rækilega svarað ýmsum firr-
um, sem danskir safnamenn hafa
haldið fram um þessi mál. Bókin
er 159 bls.
Ævintýri dagsins, þulur og
barnaljóð eftir Erlu skáldkonu,
með 40 gul’-fallegum myndum
eftir Barböru M. Árnasson. Hef-
ur forlagið leitazt við að gera
bók þessa vel úr garði og væntir
þess að bókin falli ungum les-
endum vei í geð.
í lok nóvembermánaðar mun
útgáfan senda frá sér síðustu
bækur sínar á þessu ári. Eru
þær þessar (Andvökur IV. eru
áður nefndar):
VERÖLD SEM VAIÍ, sjálfs-
ævisaga Stefans Zveig í þýftingu
Halldórs Jónssenar og Ingólfs
Pálmasonar. IVJargir dómbærir
menn telja, að bók þessi sé
snjöllust allra þeirra rita, sem
hinn víðfrægi og vinsæli höf-
umdur hefur sarnift.
KENNSLUBÓK í SKÁK, eftir
Friðrik Ólafsson og Ingvar Ás-
mundsson. Hér er um aft ræða
bók lianda byrjendum, en ýmsir
þeir, sem nokkuð eru á veg
komnir í skáklistinni, munu þó
geta liaft af henni góð not.
Tvö leikrit eftir Loft Guð-
mundsson rithöfund.
IIús Benörðu Alba, leikrit eftir
Fr. Garcia Lorka. Einar Bragi
þýddi.
— Þrjár bókanna: Andvökur,
Veröld sem var og Kennslubók í
Framhald á 11. síð>’

Þýzk koma, Helga Fietz tók
myndirnar, en dr. Broddi Jó-
hannesson hefur samið textann.
Bókin er prentuð hjá fyrirtækinu
Mandruck f Miinchen í Þýzka-
landi. Myndirnar eru mjög fagr-
ar og prentun þeirra frábærlega
vel af hendi leyst. Er bókin hið
mesta augnayndi.
Snæbjörn galti, söguleg skáld-
saga eftir Sigurjón Jónsson rit-
höfund. Bókin er 260 bls.
Eyjan góða, myndskreytt ferða-
bók frá Suðurhafseyjum eftir
mjótt fyrir innréttingu eins og
hún er sýnd á teikningu og of
lítið til að hafa þar einnig
borðkrók.
Margt fleira kvað hann bygg-
ingafróða menn telja íbúðunum
Útbreiðið
Þjóðviljann
í síðustu viku drukknuðu
þrír baðgestir á baðströnd í
Durban í Suður-Afríku við
að bjarga hundi úr sjónum.
Hundurinn komst af.

Valtýr Stefánsson
tilii eflir Mý Stefáisi
,,Myndir úr þjóðlífinu11 nefnist bók sem Bókfellsút-
eáfan hefur sent á markaðinn, og hefur hún að geyma
50 viðtöl sem Valtyr Stefánsson ritstjóri Morgunblaðsins
hefur samið.
Þetta er annað viðtalssafn
Valtýs sem út hefur komið í
bókarformi; hið fyrra kom
1956 og nefndist „Þau gerðu
garðinn frægan“. Öll viðtölin
hafa áður birzt i Morgunblað-
inu, og koma þar við sögu fjöl-
margir þjóðkunnir menn.
Myndir eru í bókinni af þeim
sem Valtýr ræðir við, og einn-
ig af ýmsum sem rætt er um.
„Myndir úr þjóðLTfinu" er
352 síður og hefur Oddi h.f.
annazt prentun.