Þjóðviljinn - 21.11.1958, Blaðsíða 11

Föstudagur 21. nóvember 1958 — ÞJÓÐVILJIIJN — (11
PETER CURTIS:
44. dagur.
eins og muna'öaiieysingja, og ég ætlaöi aö senda ung-
frú Duffield í Hjálparklúbbinn aftur, 'þótt hún heföi
sjálfsagt gert sér vonir um nokkurra ára atvinnu.
Og ég reyndi að bæta þeim þetta upp meö því aö
kaupa rausnarlegar iólagjafir handa beim. Og fyrst
ég var kornrn á lagiö, lét ég mig ekki muna um að
muna líka eftir Emmu Plume, bótt ég hefði ekkert
samvizkubit gagnvart henni. Eg nafði komiö að Díönu
þar sem hún var aö burðast við aö sauma nálapúða og
ungffú Duffield var aö mála mynd af telpunni af
talsveröri kunnáttu oz mér var tilkynnt aö hvort
tveggia ættu að vera gjafir til Fóstru. Osr af gömlum
vana spurði ég sjálfa mig: „Hvaö heföi EÍoise gert?“
og komst að • þeirri niöurstöðu að hún hefði áreiöan-
lega sént kerlu gjöf og fengi Dickon til að gera slíkt
hið sama. Og bót.t Diekon veldi gjöf í þeim tilgangi
að valda henni gremju, þá greiddi ég talsverða fjárhæö
fyrir gjöf sem ég hélt aö jafnvel Emma Plume kynni
að meta. Og meðan ég var aö pakka henni inn rifjaði
ég unp þau skinti sem hún hafði svnt raér fiandskaD
þegar ég var barn og uppkomin. Eg undraöist höfð-
ingsskapinn í sjálfri mér.
En. hamingjan góða, það er auövelt aö sýna höfö-
ingsskap þegar allt er lagt unn í hendurnar á manni.
Og begar viö Dickon vorum búin aö taka ákvöröun um
aö fara úr Virkishúsinu, vorum viö unni í skviunum.
Þangaö ætluöum viö aldrei aftur, baö var öldungis
víst. Við ætluðum aö leik okkur í sólskininu um tíma,
ferðast síöan um heiminn og siá allt og reyna allt. Eg
hafði svo oft hugsað mér hvaö ég myndi gera ef ég
ætti jafnmikla peninga og Eloise. Og nú haföi ég full-
ar hendur fiár, en revndar fann ég til þess aö hún
haföí aldrei kunnaö að notfæra sér auðinn. grevskinn-
iö. Ef hún heföi ekki hrokkið uppaf af hjartabilun,
heföi hún lanzt í aumingjaskap eöa kálaö sér sjálf
eins og F.lla frænka. Hún hafði aldrei verið í sjöunda
himni af því einu aö vera lifandi og hafa nóg fyrir
sig að leggja,
Og í húsundasta skipti bægði ég frá fnér hugun-
um um Eloise og undirbjó skemmtileg jól með öllu til-
hevrandi: keypti skrautleg tebox handa öllum kerling-
um, tóbak handa körlum og leikföng handa öllum
krökkum sem ég þekkt-i í sión. ^
Ungfrú Duffield varð dálítið undarleg í lokin. Á
Þorláksmessukvöld þegar við vorurn aö skrevta dásam-
legt jólatré handa Díönu. var hún kölluð í símann og
kom til baka kynlég á svip. Hún sagði ekkert sem gaf
til kvnna aö hún heföi fengið slæmar fréttir, en hún
var þögul og alvarleg og v'ö héldum ef til vill að ein-
hver gamall kunningi heföi hringt til hennar til að
óska henni gleööegra jóla og hún hefði orðið angurvær
út af því. Og Dickon, sem haföi gott álit á ungfrú
Duffield — eins og ég — sótti flöskur og fór aö blanda
grogg í beim tilgangi aö hressa hana upn. En hún
fór aö hátta. dauf og bungbúin, og mörguninn eftir kom
hún niður í ferðafötunum og sagðist veröa aö fara.
Við reyndum að fá. upp úr henni, hvaö aö henni
gengi. vegna bess að bet.ta hlaut aö hafa borið bráöan
aö. Hún haföi veriö glöð og fegin vfir bví aö vera meö
Díönu úm iólin og viö höföurn ákveöið í sameiningu
aö hún yröi kyrr og færi meö telpuna til Melwood
í byriun skólans. Og hún þurfti ekki aö siá eftir því.
Satt að segja hefði ég heldur viljaö neita mér um
nýjan kjól, en þurfa aö hugsa um telpuna, sem gerði
aldrei neitt, sem ég bað hana um. En hvernig sem viö
báöum og spurðum, lét ungfrú Duffield sig ekki. Hún
vildi ekkéft segja okkur; en samt var eins' og hana
langáöi til að segja eitthvaö, — hún hálfopnaöi munn-
inn en lokaöi honum aftur hvaö eftir annaö. Og í
lokin, þegar Dickon var búinn aö taka fram bílinn til
aö aka henni á stööina, sneri hún sér viöa ganginum
og sagði: „Frú Curwen........“
„Já,“ sagöi ég og hélt nú aö hún ætlaöi aö leysa
frá skjóöunni því aö þaö var ákeföarsvipm' á andliti
hennar og vottur af hlýju í augnaráöinu. En svipur
hennar varö aftur innilokaöur og hún sagöi vandræða-
lega:
„Verið bér sælar. Eg óska yöur gleöilegra jóla og
vona aö feröin takist vel.“
„Jólin yröu enn gleðilegri, ef þér tryðu'ö okkur fyrir
áhyggjum .yöax’. og fengjuzt til aö vera xim kyrrt,“
sagöi ég.
„Ætli þaö.“ sagöi hún og brosti einkennilega. „Og
ég býst ekki viö að Díana veröi érfið. Hún lofaöi a.Ö
vera góö. Mér þykir leitt aö burfa aö fara á þennan
hátt, en þér vitið hvernig ættingjar eru .........“
Hún steig unp í bílinn og Dickon setti í gang.
„Gleymdu ekki listanum sem ég lét þig hafa,“ kall-
aöi ég.
Eg fór aftur inn í hlýjuna og reyndi að glevma ung-
frú Dufíield, sem mér fannst hafa svikiö okkur. Eg
hafði anzað í símann í gærkvöldi, þegar spui’t var um
hana, og nú reyndi ég að rifja upp röddina sem tal-
aö haföi, hvort hún heföi veriö æst eða annarleg. Eg
haföi ekki veitt því neina sérstaka athygli og ég rnundi
þaö vai’la. En um leið hvarflaði þaö aö mér að rödd-
.in hafði veriö lík rödd sem ég þekkti, stillileg, sveitá-
leg.rödd .... Allt í einu áttaöi ég mia'. Hún var eins
og i-ödd- Emmu Plume meö daufum Miölandahreim.
Auðvitaö haföi baö ekki veriö hún. Hún hefði ekki
spurt eftii’ ungfrú Duffield, sem hún haföi aldrei hitt.
En mér þótti líkingixx athvglisverö. og ég ætlaöi mér
aö minnast á þetta viö Dickon. En ég steingleymdi því.
Handritamáiið
FJÓRÐI ÞATTUR
mmh PLUME hagræddi
Eg fékk mér fliótlega nýtt starf, ekki viö aö gæta
tvíburanna, heldur fékk ég mjög aóða vinnu hiá konu
einni í Dersingham göröunum í Kensington. Hún átti
aöeins eitt barn, lítinn dreng, nýlega fjögurra ára,
skemmtilegasta barn, en ekkert í samanburöi viö hana
Díönu mína. Eg saknaöi hennar daglega og öll verkin
sem ég vann minntu mig á hana.
Strax og. ég var búin aö koma mér fvrir, skrifaöi
ég ungfrxx Duffield, lét sem ég væri aðeins aö gefa
henni nýia heimilisfangið mitt, en gei’ði mér þó vonir
um aö hún skrifaöi mér aftur. Ekkert bréf kom þó
x margar vikur, en begar þaö loksins kom, teygaöi ég
það í mig eins o°: þyrstur maöur svaladi’ykk.
,,Kæra ungfrú Plume,“ skrifaöi hún. „Eg hef ætlaö
aö skrifa yður í langan tíma, en ég hef haft svo
mikiö aö gera. Þér vitið hvernig þaö er, þegar fariö er að
draga eitthvað á langinn. En frú Curtven er nýfarin
meö telpuna niöur aö ströndinni og nú á ég loksins
frí.
Bokaútgáfa Menningarsjoðs
Framhald af 3. síðu.
skák koma ekki út fyrr en eftir
næstu mánaðamót, hinar eru
komnar á markaðinn.
Verðlaunaskáldsaga
Enda þótt Bókaútgáfa Menn-
ingarsjóðs vinni nú að úgáfu
margra rita, sem væntanlega sjá
dagsins Ijós á næsta ári, þ.vkir
ekki tímabært að gera grein fyr-
ir þeim á þessu stigi. Útgáfan
vill þó nota þetta tækifæri til
að minna á að síðastliðið vor
efndi hún til samkeppni meðal
íslenzkra höfunda um skáldsögu,
er væri ca. 12—20 arkir að
stærð. Heitið var 75 þúsund
króna verðlaunum fyrir -skáld-
sögu, er talin yrði verðlaunahæf.
Frestur til að skila handritum í
samkeppni þessa var eitt ár.
Eiga handrit að hafa borizt
Menntamálaráði fyrir 12. apríl
1959. Skulu þau merkt dulnefni
:eða öðru einkenni. Menntamála-
róð áskilur sér f. h. Bókaútgáfu
Menningarsjóðs útgáfurétt á því
handriti, er verðlaun hlýtur, án r
þess að sérstök ritlaun komi til.
Einnig áskiiur Menntamálaráð
sér rétt til að leita samninga við
höfunda um útgáfu á fleiri
skáldsögum en þeirri, sem verð-
laun hlýtur, ef ástæða þætti til.
Leyfir Bókaútgáfa Menningar-
sjóðs sér að minna á þessa sam-
kepphi nú, þar eð óðum styttist
sá frestur, sem ákveðinn var.
Englandsbanki
lækkar forvexti
Englandsbanki lækkaði enn
foi’vexti sína í gær, úr 4lá í
4%. Þetta er fimrnta lækkun
forvaxtanna síðan í september
1957 þegar þeir voru hækkað-
ir úr 5 í 7%'. Ein meginástæð-
an fyrir lækkun forvaxtanna er
samdrátturinn í brezku efna-.
liagslífi, en með henni ætlar
brezka stjórnininni að örva
fjárfestingu og auka fram-
leiðslu.
Framhald af 6. síðu.
mannahafnar og ræddi málið
þá við Jörgen Jörgensen,
menntamálaráðheixa, hinn ný-
skipaða utanrikisráðherra
Jens Otto Krag og Viggo
Kampmann, f jármálaráðheri'a,
sem gegnir störfum forsætis-
ráðherra í veikindaforföllum
'hans. Lét ég í ljós mikil von-
brígði yfir, að ekkert hefði i
málinu gerzt af hálfu danskra
stjórnarvalda. Niðurstaða
þessara viðræðna var sú, að
dönsku ráðherrarnir kváðust
mundu taka málið upp að
ný.iu innan dönsku ríkis-
stjói’narinnar og ræða það við
stjórnarandistöðuna. Þeir töldu
ekki líklegt, að stjórnarand-
stöðuflokkarnir myndu breyta
afstöðu sinni til nefndarskip-
unarinnar, svo að telja yrði
þá hugmynd úr sögunni. Hins-
vegar myndi danska stjórnin
ræða efni málsins sjálfs, og
myndi það ekki draeast lengi,
að unnt. yrði að skýra ríkis-
stjórn Islands frá'því, hverj-
ar yrðu niðurstöðúr umræðn-
anne.
Þeir ráðherrar danskir, sem
ég hefi rætt við um þetta
mál, hafa haft staðgóða
þekkingu á máMað Islendinga
skilning á rökum þeirra og
einlægan vilja til þess að leysa
málið. Hinsvegar- er alkunna,
að innan danska þjóðþingsins
er ágreiningur um málið. Hér
á hinu háa Alþingi hefur
hinsvegar verið og er enn al-
g.jör eining um málið. Is-
lenzka þ.jóðin í heild er þeirr-
ar skoðunar, að þau íslenzk
handrit, sem varðveitt. eru í
dönskum söfnum. eigi heima
hér á íslandi. Núverandi rik-
isst.jórn, eins og þær, sem á
undan hafa farið. telur það
s.jálfsagða skyldu sína, áð
vinna að því, að handritin
komi til tslands áftur. Ég
get fullvissað hið háa Alþingi
um, að núverandi og fyrrvei’-
andi ríkisstjórnir hafa gert
ríkisstjórn Danmerkur óskir
Islendinga og rök þeirra í
þessu máli ljcs. Ráðamenn í
nn"m"rku þekkja sjónarmið
j-Vndinga i málinu. Þessi
pió'iprmið eru hafin yfir allar
Hokkadeilur á íslandi. Þau
ekki aðeins ejónarmið
c’lra alþmg'smanna, heldur
rg plira To’endinga. íslenzka
l'”ð!n er ö1! að baki óskinni
að þetta mál, eina
deM”má]ið, sem enn er óút-
klj”ð milli tveggia norrænna
vinpi'ióða eftir aldalanga sam-
búð þeirra, verði sem fyrst til
lykta leitt í anda skilnings
á því, sem er liðið, gagn-
kvæmrar virðingai fyrir þeim
sjónarmiðum, sem eiga rætur
sínar í heilbrigðri þióðernis-
vitund og þeirrar viðleitni, að
sambúðin í framtiðinni verði
sem bezt og vináttan sem
traustust.
Milli Dana og íslendinga
eru mjkil og góð samskipti,
svo se.ra vera bei um frænd-
þjóðir, sem jafnmikið eiga
sameiginlegt í menningu, þjóð-
liáttum og stjórnarfari. Það
er einlæg ósk lelendinga, að
þetta deilumál verci sem fyrst
úr sögunni með þeim hætti,
að báðum þjóðunmn verði til
gagns og sóma.