Þjóðviljinn - 25.11.1958, Blaðsíða 6

6) — ÞJÓÐVILJINN — Þriðjudagur 25. nóvember 1958
ÞlÓÐVILIIHN
ÚtRefandl: Ramelningarflokkur alþýðu — Sósíalistaflokkurinn. — Ritstjórar:
Magnús Kjartansson, Sigurður Guðmundsson (áb.). — Fréttaritstjóri: Jón
Bjarnason. — Blaðamenn: Ásmundur Sigurjónsson, Guðmundur Vigfússon,
ívar K Jónsson, Magnús Torfi Ólafsson, Sigurjón Jóhannsson, Sigurður V.
Friðbjófsson. — Auglýsingastjóri: Guðgeir Magnússon. — Ritstjórn, af-
greiðsla, auglýsingar, prentsmiðja: Skólavörðustíg 19. — Sími: 17-500 (5
linur>. — Áskriftarverð kr. 30 á mán. í Reykjavík og nágrennl; kr. 27 ann-
arsstaðar. — Lausasöluverð kr. 2.00. — Prentsmiðja Þjóðviljans.
Aljjy íusambandsþingið
| dag hefst hér í Reykjavík
fjölmennasta stéttarþing
sem háð hefur verið á Islandi.
Það eru 350 fulltrúar íslenzkr-
ar verkalýðshreyfingar sem
safnast saman til 26. þings
Alþýðusambands íslands. Þeir
koma þessir verkamenn, sjó-
menn, iðnaðarmenn og verka-
konur . frá verkalýðsfélögum
Ireifðum um allt land. Fjöl-
mennasti hópurinn er að
vanda úr Reykjavik og öðr-
um Faxaflóabyggðum og
næsta nágrenni en úr öðrum
landshlutum koma einnig fjöl-
mennir fulltrúahópar vinnandi
fólks. Að baki fulltrúunum á
Alþýðusambandsþingi standa
30 þúsundir félagsbundinna
manna og kvenna í 160 stétt-
arfélögum innan sambandsins.
lþýðusambandsþing er á
seinni árum orðið einn af
stórviðburðunum í þjóðlífinu.
Alþýðusamtökin eru orðin
slíkt vald í þjóðfélaginu að
engum kemur annað til hugar
en taka verði mikið og vax-
andi tillit til krafna þeirra og
stefnunnar sem þau marka í
vardamálum hvers tíma. Þessi
hefur þróunin orðið með vax-
andi styrlc, menningu og stétt-
arvitund alþýðunnar í landinu.
Og því skyldi a’drei gleymt að
þessi árangur hefur náðst
vegua þess að nógu margir af
frumherium og brautryðjend-
um verkalýðsfélaganna áttu
þann eld í huga og hjarta,
þann cbilandi heiðarleika og
djarfhug, sem vísaði öllum
erfiðleikum á bug og 'ét. eng-
ar ofscknir á sig fá. Það var
hvorki auðvelt ve>"k né líklegt
til persónulegs ávinnings að
brjóta verkalvðshreyfingunni
braut við erfiðar aðstæður,
mæta fullum fjandskan vold-
ugs atvinnurekendavalds,
skipur'gðum atvinnuofsóknum
þess og grímulausu ofbeldi á
hendur hverjum beim sem
gekk í fararbroddi hinnar
ungu og vaknandi a’þýðu-
hrevfingar. Og þó var sá örð-
ugleikinn kannski erfiðastur
allra sem spratt af skilnings-
Jeysi margra alþýðumanna
•sjálfra á eigin hag og skyld-
um við stétt sína. Við allt
þetta áttu frumherjar verka-
lýðssamtakanna að stríða og
heiður og þökk sé öllum þe;m
sem brautina brutu, stóðu
stöðugir á hverju sem gekk
og lögðu þar með grundvö1!-
inn að þeim voldugu samtök-
um sem íslenzk alþýða á I
dag, og sem skanað hafa
henni einhver þau bektu lífs-
kjör sem alþýða nokkurs lands
á við að búa.
ffluttugasta og sj"tta þing
Alþýðusambands íslands
fær m"rg og afdrifarík verk-
efni í hendur. Skipulagsmál
sambandsins verða eitt. af dag-
skrármálum þingsins í fram-
haldi af starfi milliþinga-
nefndar og heimsókn skipu-
lagssérfræðings norska al-
þýðusambandsins. Þau mál
eru vandasöm en óhjákvæmi-
legt að þau verði tekin fast-
ari tökum en gert hefur verið
til þessa. Eru nú taldar meiri
líkur til þess en oft áður að
í skipulagsmálum fáist mörk-
uð meginstefna sem fylgt
verði við uppbyggingu og þró-
un samtakanna í náinni fram-
tíð. Breytingar á skipulagi
verkalýðssamtakanna taka að
vonum sinn tíma en fyrsta
skilyrðið er að um það náist
samkomulag í hverja átt skuli
stefnt.
CJá málaflokkur sem hlýtur
^ þó að skipa öndvegi á
þessu Alþýðusambandsþingi
eru efnahagsmál þjóðfélagsins
og um leið lífskjaramál verka-
lýðsstéttarinnar. Eftir úr-
skurði Alþýðusambandsþings í
þessum efnum er nú beðið af
Alþingi og ríkisstjórn. Þetta
er í samræmi við það grund-
vallaratriði í stefnu núverandi
ríkisstjórnar að aðgerðum í
efnahagsmálum verði ekki
ráðið til lykta nema í fullu
samráði við verkalýðssamtök-
in. Andstæðingar ríkisstjórn-
arinnar og verkalýðssamtak-
anna hafa mjög undan þessu
kvartað og talið verkalýðs-
samtökunum með því gert of
hátt undir höfði. Talar sú af-
staða sínu máli um hug Sjálf-
stæðisflokksins til samtaka
vinnandi fólks enda á hana
reynt með alkunnum hætti
meðan sá flokkur réði mestu
um stjórnarstefnuna. Verka-
lýðssamt'kin eru sér fullkom-
lega meðvitandi um rétt sinn
og skyldur í afstöðunni til
efnahagsvandamálanna og
munu áreiðanlega marka á
þessu þingi sínu þá stefnu
sem þau telja farsælasta
fyrir íslenzka alþýðu og hags-
muni hennar í nútíð og fram-
tið og þróun þjóðarbúskapar-
ins á íslandi. En farsæl fram-
kvæmd á þeirri stefnu sem
ofan á verður á Alþýðusam-
bandsþingi veltur að sjálf-
sögðu eklci sízt á því að heil-
brigt og viðtækt Samstarf tak-
ist um forustu samtakanna
milli þeirra sem skildastir eru
í skoðunum og viðhorfi til
helztu hagsmunamála alþýðu-
samtakanna og vandamála
efnahagslífsins. Slíkt samstarf
er tvímælalaust bæði æskilegt
og mögulegt séu ekki annar-
!eg sjónarmið látin ráða. Ein-
ing, festa og framsýni þarf að
mcta störfin á því fjölmenna
Alþýðusambandsþingi sem
hefur störf sín í dag. Þjóð-
viljinn býður hinn fjölmenna
fulltrúahóp íslenzkrar verka-
lýðsstéttar velkominn til þings
og þýðingarmikilla starfa í
þágu alþýðunnar og þ jóðarinn-
ar. Gifta og farsæld fylgi
störfum 26. þings Alþýðusam-
bands íslands.
Þriðja þing landssamhands-
ins gegn áfengisböliny
Þriðja þing Landssambahds-
ins gegn áfengisbölinu var
haldið að Fríkirkjuvegi 11 í
Reykjavík í þessum mánuði.
Þingið sátu nær fjörutíu full-
trúar frá hinum ýmsu aðilum
sambandsins, en þeir eru nú
2G, og bættist einn við á þing-
inu, sambandið íslenzkir ung-
templarar.
Formaður sambandsins,
Björn Magnússon prófessor,
flutti skýrslu félagsstjórnar um
störf sámbandsins á þeim tveim
árum, sem liðin eru, siðan síð-
asta þing var háð. Minntist
hann í upphafi Brynleifs Tobí-
assonar áfengisráðunautar, er
verið hafði hvatamaður að stofn-
un sambandsins dg örugg stoð
þess alla tíð. Formaður gat
þess, að ályktanir síðasta þings
hefðu verið afgreiddar til réttra
aðila, og nokkur árangur hefði
orðið af sumum þeirra, Sam-
bándið hefði farið þess á leit
við þingmenn, að flutt yrði á
Alþingi þingsályktunartillaga
um afnám áfengisveitinga af
hálfu ríkisins, og kom sú til-
laga fram sem kunnugt er, og
urðu um hana miklar umræður,
er vöktu alþjóðar athygli á
málinu, enda þótt tillagan næði
ekki samþykki Alþingis að
þessu sinni.
Á vegum Landssambandsins
höfðu á tímabilinu verið hald-
in þrjú námskeið, þar sem
leiðbeint var um almenna fé-
lagsstarfsemi og um bindind-
ismál Voru þessi námskeið all-
vel sótt og þóttu bera góðan ár-
angur. Eru fleiri þvílík nám-
skeið í undirbúningi
Erindreki hafði ferðazt nokk-
uð á vegum sambandsins og
sótt þing félaga innan sam-
bandsins og kynnt starfsemi
þess og stefnumið.
Stjórn Landssambandsins
hefur hafið undirbúning að
þátttöku af íslands hálfu í 21.
norræna bindindisþinginu, sem
halda skal í Stafangri í Noregi
næsta sumar. Af hálfu Sam-
bandsins hafði sr. Magnús Guð-
mundsson sótt norræna bind-
indisþingið í Árósum 1956.
Varaformaður Landssam-
bandsins, séra Kristinn Stef-
ánsson áfengisvarnaráðunautur,
gaf skýrslu um ástandið í á-
fengismálum þjóðarinnar og
bindindisstarfsemina á liðnu
tímabili. Gat hann þess, að á-
fengisneyzla hefði aukizt á ár-
inu 19,5,7 í 1,69 1 af hreinum
vínanda á mann úr 1,29 I árið
1956. Á níu fyrstu mánuðum
þessa árs hefði lögleg áfengis-
sala numið um 102 milljónum
króna og mætti búast við, að
hún yrði á þessu ári nálægt
150 miiljónum króna.
Þá skýrði hann frá störfum
áfengisvarnaráðs, m. a. að því
að stofna félög áfengisvarnar-
nefnda í hinum ýmsu héruðum
landsins. Ráðið hefur erindreka
á vegum sínum, er fylgist með
störfum. áfengisvarnanefnda,
heimgækir skóla o. s. frv. Það
hefur og gefið út ýms rit og
bæklinga um bindindismál.
Um skýrslu stjórnarinnar
urðu Æjlmiklar umræður.
Reikningar sambandsins voru
lagðir fram og samþykktir, svo
og fjárhagsáætlun fyrir næsta
kjörtímabil. »
Um kvöldið þann 8. flutti
Esra Pétursson læknir erindi
um helztu orsakir að ofneyzlu
áfengis og aðferðir til að vinna
gegn henni.
Fundarmenn þökkuðu fróð-
legt og áhrifaríkt erindi og
báru fram nokkrar fyrirspurnir
í sambandi við það, er læknir-
inn svaraði.
Næsta dag var fundi fram
haldið, og ræddar og sam-
þykktar ýmsar tillögur, er lagð-
ar höfðu verið fram í þing-
byrjun, svo og aðrar, er fram
höfðu komið
Ilelztu samþykktir þingsins
voru þessar:
Þriðja þing Landssambands-
ins gegn áfengisbölinu telur
brýna nauðsyn til að framfylgt
verði lag'afyrirmælum um bind-
indisfræðslu í skólum landsins
og skorar á fræðslumálastjórn-
ina að fela sérstökum náms-
stjóra, að hafa það hlutverk á
hentfi að skipuleggja bindipdis-
fræðslu í skólum og sjá um að
hún verði framkvæmd á við-
unandi hátt.
Þriðja þing Landssambands-
ins gegn áfengisbölinu telur
enn brýna nauðsyn að efla bet-
ur en orðið er löggæzlu á opin-
berum samkorr\iim í landinu,
og undirstrikar einkum nauð-
syn þess, að komið verði á fót
héraðslög'reglu í öllum lögsagn-
arumdæmum landsins. þar sem
liún er ekki enn komin.
Ennfremur telur þingið nauð-
synlegt að efla eftirlit með ó-
löglegri áfengissölu bifreiðar-
stjóra og að strangari viður-
lögum sé beitt. Þingið lýsir á-
nægju sinni yfir þeim árangri,
sem þegar hefur náðst um
bætta samkvæmishætti þar
sem héraðslögregla hefur starf-
að.
Þriðja þing Landssambands-
ins gegn áfengisbölinu telur
nauðsynlegt að allsstaðar gildi
sömu reglur um aldurstakmark
unglinga til aðgangs að opin-
berum dansleikjum, og að herrí
sé eftirlit með því að ung-
mennum innan 21 árs sé ekki
selt áfengi í veitingahúsum eða
áfengisverzlunum, svo sem lög
mæla fyrir.
Þriðja þing Landssambands-
jns gegn áfengisbölinu lýsir
sárri hryggð yfir því, að nokkr-
ir af farmönnum á skipaflota
landsmanna hafa gerzt sekir
um alvarlegt áfengissmygl, og
varar alvarlega við þeirri
hættu, sem öllum heiðarleik í
viðskiptum manna í milli er
búin, ef smygl nær að viðgang-
ast.
Þriðja þing Landssambands-
ins gegn áfengisbölinu þakkar
alþingismönnunum Alfreð
Gíslasyni, Pétri Ottesen og Sig-
urvin Einarssyni fyrir þingsá-
lyktunartillögu þá, er þeir báru
frani á síðasta Alþingi, um
bann við áfengisveitingum á
kostnað ríkis og ríkisstofnana.
Þingið þakkar þeim ennfremur
fyrir ötula og einlæga baráttu
fyrir samþykkt þessarar tillögu
og væntir þess, að þeir beri
þilssa tillögu fram að nýju.
í öðru lagi skorar þingið á
sambandsdeildirnar að víkjast
vel við, ef framangreind þings-
ályktunartillaga verður aftur
borin fram á Alþingi m. a. með
því að gangast fyrir undir-
skriftasöfnun meðal Alþingis-
kjósenda til stuðnings tillög-
unni.
Þriðja þing Landssambands-
ins gegn áfengisbölinu þakkar
þann árangur, sem þegar er
orðinn af starfi kvenlögregl-
unnar í Reykjavík, og skorar
á ríkisstjórn íslands og bæjar-
stjórn Reykjavíkur að efla hana
frá því sem nú er, og bæta
aðstöðu hennar og starfsskjl-
yrði.
Jafnframt telur þingið brýna
nauðsyn til bera að þegar verði
hafizt handa um að koma upp
vistheimili fyrir stúlkur, sem
lent hafa á glapstigum.
Þá samþykkir þingið að
senda frá sér ávarp til þjóðar-
innar.
Kosin var stjórn Landssam-
bandsins gegn áfengisbölinu til
næstu tveggja ára, óg hefur
hún skipt með sér verkum, og
er þannig skipuð:
Formaður, Pétúr Sigurðsson,
ritstjóri.
Varaformaður, séra Björn
Magnússon, prófessor.
Ritari, frú Lára Sigurbjörns-
dóttir.
Férirðir, Axel Jónsson, sund-
laugarforstjóri.
Aðrir í stjórninni:
Magnús Jónsson, alþingism.
Guðbjartur Óiafsson hafn-
sögumaður.
Karl Karlsson, verkamaður.
Varamenn í stjórn voru kosn-
ir:
Síra Árelíus Níelsson, kenn-
ari,
Arnheiður Jónsd., kennari.
Ásgeir Sigurgeirss., kennari.
Sigurgeir Albertsson, trésm,-
meistari.
Óskar Pétursson, verkstjóri.
>—— ------------—------: ___—
Kjörið í Niðor-
jöfmmariiefnd
Á fundi bæjarstjórnar
Reykjavíkur s.l. fimmtudag fór
fram kosning Niðurjöfnunar-
nefndar. Fram komu tveir list-
ar með nöfnum jafn margra
manna og kjósa átti og urðu
þeir því'sjálfkjörnir. Á lista Al-
þýðubandalagsins var Björn
Kristmundsson og á lista í-
haldsins Guttormur Erlendsson,
Einar Ásmundsson, Sigurbjörn
Þorbjörnsson og Haraldur Pét-
ursson. Varamenn voru kjörnir
á sama hátt Halldór Jakobsson
frá Alþýðubandalaginu og
Björn Snæbjörnsson, Þorvald-
ur Jón Júlíusson, Höskuldur Ól-
afsson og Eyjólfur Jónsson frá
íhaldinu. — Formaður nefnd-
arinnar var kjörinn Guttormur
Erlendsson.