Þjóðviljinn - 09.12.1958, Blaðsíða 7

Þriðjudagur 9. desember 1958 — ÞJÓÐVILJINN — (7
Ef „gumsið” hefði ekki fengizt
hefði fólkið í sj ávarþorpunum eystra
haldið áfram að flýja byggðir sínar
Rabbað við Ælfreð Guðnason, formann Árvakurs á Eskifirði
liússins og er það verk þegar
haí'ið; það þarf í öðru lagi
að byggja stærri þrær fyrir
móttöku síldar og í þriðja lagi
að byggja lýsisgeymi.
Ef frystihúsið væri ekki
hérna væri bókstaflega ekki
hægt að lifa á þessum stað
nú. En ef við gætum komið
upp bátaflota af heppilegri
stærð, og komið frystihúsinu
í nýtízku horf, — það er orð-
ið nokkuð gamalt — tel ég ör-
uggt að við getum lifað sæmi-
legu lífi hér á Eskifirði.
Allt byggist liér á sjávar-
útvegi. Smáþorpin lifa ekki
nema þau hafi sæmilega út-
gerð og skilyrði tii að vinna
úr aflanum.
J. B.
Það var á einu þessara
imildu kvölda þegar sumar-
itð hefur enn ekki að fullu
kvatt, en haustið er að bú-
ast til að taka sæti, að ég
Mtti gamlan og góðan
kwnningja minn, Alfreð
Gaðnason. Fjcrðurinn logn-
kyrr langt út, — þar úti
sáust bátar — og' bærinn
við flæðarmálið, innst við
f jörðjnn híjóðlátur, — virt-
ist. hafa smitazt af kyrrð
kvöldsins. Ein var þó und-
antekning: frá hvítu stóru
Msi niðri við sjóinn barst
griýr út um opnar dyr,
fastur, reglubundinn véla-
gmýr. Þarna inni hitti ég
Alfreð enn að starfi; dag-
v&ktin farin heim, en
im®kkrir menn enn á sínum
sitað, vafalaust nætunakt.
Vsð færuin okkur í lilé fyr-
iir mesta hávaðanum, og
svo hef ég að spyrja Alfreð
Mnna fávísu spurninga
hilaðamannsins.
Ef vinnan við togara-
aflann hefði ekki verið
— Hvernig hefur atvinnan
verið hjá ykkur hér?
—Það hefur verið ágæt at-
vinna hér á Eskifirði í sum-
ar, svarar Alfreð.
— En s.l. vetur?
— Það var nokkuð gott eft-
ir að togararnir fóru að
leggja upp hér í vetur, en
s.l. haust og veturinn þar til
togaraaflinn kom var slæmur.
— Hvaða togara hafið þið?
Við erum aðilar að tveim
togurum, Vetti og Austfirð-
ingi, að 1/3 móti Fáskrúðs-
firðingum og Reyðfirðingum.
Það er mikil atvinnubót að
þessum skipum. Vetrarmánuð-
irnir hefðu orðið slæmir ef
þeir hefðu ekki komið. Það
er vafasamt að þorpið hefði
lialdfet við ef vinnan við afla
togaianna liefði ekld komið
til.
Von á tveim stórum
veiðískipum
— Er þetta þá fullnægj-
andi?
— Það vantar í þetta báta-
fiskinn til þess að rekstur
frystihússins geti verið góð-
ur. En við ætlum að gera
tilraun með vetrarveiðar héð-
an. Erum að láta smíða 130
!|esta skip úti í Noregi. Það
er væntanlegt um næstu ára-
mót, og við vonumst til að
það geti hafið veiðar á næstu
vetrarvertíð. Frystihúsið á að
eignast þetta skip, og það á
að leggja upp hér.
Þá er ætlunin að kaupa
hingað einn af 250 lesta
austurþýzku togurunum.
Meira atvinnuöryggi
tryggari rekstur
— Eru engir bátar hér?
— Jú, þrír bátar eru gerðir
farin, en nokkur netaveiði
hefur enn haldizt.
Við hefðum getað unnið
miklu meiri síld ef við hefð-
um stærri þró og geymi und-
ir lýsið. Þróin tekur aðeins
1500 mál, -— annars hefðum
við getað tekið móti miklu
meira af síld.
Aukin síldarbræðsla
mikil nauðsyn
—' Lýsisgeymi þurfum við
endilega að fá, heldur Alfreð
áfram, a.m.k. fyrir 300—500
lestir. Við þurfum einnig að
stækka þróna upp í 8—10
þús. mál til þess að geta haft
þar 10 daga vinnslu. Þróin^
getur fyllzt á einum degi.
Aukning bræðslu hér gæti
stytt bið bátanna eftir lönd-
un hér á Austfjörðum.
Aukning síldarbræðslunnar
er nauðsynjamál. Undanfarin
ár hefur síldveiðinni alltaf
lokið liér á Austfjörðum í
vaxandi mæli á hverju sumri,
og í sumar hefur beinlinis
staðið á móttöku, þannig að
flotinn hefði getað veitt all-
miklu meira ef móttaka hefði
verið i lagi.
Óhemju aukakostnaður
— Það er líka mj"g nauð-
synlegt að stækka lýsisgeym-
inn. Við höfum látið hér lýsi
á nálega 1000 tunnur. Það er
ótrúlega óhagkvæmur rekstur
að þurfa að velta þeim fram
og aftur, og óhemju auka-
kostnaður sem fylgir því, auk
þess eem tunnurnar þurfa
líka svo mikið pláss.
út héðan, þeir eru á síldveið-
um á sumrin en gerðir út við
Suðurland á vetrarvertíðum.
En svo fáum við fisk af trill-
um sem veiða hér úti í firð-
inum. Þar sem þrír aðilar eru
að togurunum koma eyður í
vinnuna og framleiðslu frysti-
Alfreð Guðnason
hússins, og ætlunin með nýju
skipunum er að fylla eyðurn-
ar sem þarna verða á milli og
skapa þannig jafnari vinnu,
meira atvinnuöryggi og trygg-
ari rekstur frystihússins.
Aðalatvinnutæki
þorpsins
— Hvað er frystihúsið stórt
og afkastamikið ?
— Það á að geta afkastað
15—20 tonnum á sólarhring á
8 stunda vakt. Það má heita
að frystihúsið sé aðalatvinnu-
tæki þorpsins. Hér vinna flest-
Frystihúsið
ir, fer upp í 60—80 manns
þegar flest er. Við höfum
fryst um 18 þús. kassa það
sem af er þessu ári.
Hefðum getað tekið
við miklu meira
— En svo er það blessuð
síldin sem farin er að heim-
sækja ykkur.
— Já, við höfum tekið á
móti 15000 málum af síld,
þar af hafa verið frystar 1200
tunnur.
Það var mikil síld hér í firð-
inum um tíma, er nú að mestu
Eskifirði
— Söltun?
■— Fram að þessu hafa hér
á Eskifirði verið saltaðar um
4 þús. tunnur.
Þrjú meginverkefni
— Hver eru stærstu mál
ylfkar varðandi atvinnu og
afkomu nú?
•— Við eigum von á tveim
stórum skipum, eins og ég
sagði þér áðan, og það stærsta
sem þarf að gera næst er
stækkun og lagfæring frysti-
Séð yfir byggðina á Eskifirði og út á fjörðinn
L.S.Ú. boðar stöcivun fiskifiotaus
Framhald af 1. síðu.
Áætluninni fylgir greinargerð
yfir tekju- og útgjaldaliði henn-
ar.
Nefndin fór yfir áætlunina
lið fyrir lið, og leggur til, að
hún verði lögð til grundvallar
í væntanlegum umræðum við
ríkisstjórnina um starfsgrund-
völl fyrir bátaútveginn á kom-
andi ári. Þó telur nefndin,
að óhætt muni vera að hækka
áætlað verð á lifur um ca,
20%.
2) Framleiðsla sjávarafurða
hefur stöðvast, eða legið við
stöðvun hennar hvað eftir ann-
að á undanförnum árum vegna
verðbólgu og hins liáa kaup-
gjalds í landinu, þar sem ekki
hefur reynzt mögulegt að fá
svo hátt verð fyrir afurðirnar
á erlendum mörkuðum, miðað
við skráð gengi, að það gæti
borið uppi hinn háa fram-
leiðslukostnað.
Hefur því ríkisvaldið orðið
að gera sérstakar ráðstafanir
til þess að leysa þennan vanda
hverju sinni til þess að forð-
ast stöðvun. Það er sameigin-
legt við flestar þessar ráð-
stafanir, að þær hafa aðeins
leyst vandann til bráðabirgða
og stundum ekki nema að
nokkru leyti og þá aðeins um
skamman tíma.
Síðasta bráðabirgðal.ausnin
á vandamálum útflutningsfram-
leiðslunnar var gerð með lögum
um Útfiutningssjóð o. fl. nr.
33/1958.
Með þeim ráðstöfunum urðu
þó vissar greinar útflutnings-
framleiðslunnar afskiptar, svo
sem rökstutt var af L.I.Ú. í
bréfum til ríkisstjórnar og Al-
þingis frá 3. og 13 maí sl.
Nú er komið í ljós, að grund-
Viöllur sá, sem gengið var út
frá við þessa lagasetningu, hef-
ur raskazt mjög verulega, þar
sem grunnkaup hjá verkafólki
í landi hefur hækkað um 9—
10% fram yfir það, sem lögin
gera ráð fyrir og kaupgjalds-
vísitala hefur auk þess hækkað
um allt að 10% umfram það,
sem ætlað var.
Fjölda margir aðrir kostnað-
arliðir fylgja svo í kjöJfarið.
Þá hefur það álit komið fram.
hjá hagfræðingum, að búaet
megi við svo miklum víxlhækk-
unum kaupgjaMs og verðlags
á komandi ári, að kaupgjalds-
vísitala verði komin upp í 250
til 270 stig síðari hluta árs-
ins 1959, ef ekkert er að gert
til þess að stöðva þessa þró-
un. Vegna halJareksturs báta-
útvegsins á yfirstandandi ári
og undanförnum árum telur
fundurinn það úti'okað, að
hægt verði að hefja róðra á
komandi ári, nema tryggt sé,
að útflutningsframleiðslunni
verði bættur sá stóraukni til-
kostnaður, sem orðinn er um-
fram það, sem gert var ráð
fyrir, þegar lögin um Útflutn-
ingssjóð o.fl. voru sett. Jafn-
framt verður að bæta úr þeim
amímörkum, sem voru á lög-
unum varðandi vissar greinar
útflutningsframleiðslunnar og
síðast en ekki sízt að tryggja
að starfsgrundvöllur sá,
sem nú verður lagður, endist
að minnsta kosti allt árið
1959.
„Vegna hins ískyggilega á-
stands samþvkkir fundurinn að
fresta aðalfnndinum og felur
jafnframt stjórn og verðlags-
ráði L.I.Ú., að vinna að því,
að fá starfsgrundvöll fyrir út-
vegjnn á komamli ári í sam-
rír mi við það, sem hér er kraf-
izt.
Takist það ekki. fehir fund-
urinn stjórn L.Í.Ú. að boða til
framhahlsaðalfundar fyrir næst
koniandi áramót, sem taki á-
kvclrðun um, hverjar ráðstafan-
ir skuli gera til þess að ná
viðunandi starfsgrundvelli".
Var tillaga þessi samþykkt
samhljóða.
Seint í gærltvöldi fór fram
stjórnarkjör. Var Sverrir Júl-
íusson kjörinn formaður í 15.
sinn og jafnframt formaður
verðlagsráðs L.Í.IJ. Varafor-
maður var kjörinn Loftur
Bjarnason Hafnarfirði.
Nánar verður sagt frá
stjórnarkjöri og ályktunum
fundarins i blaðinu á morgun.