Þjóðviljinn - 10.12.1958, Page 11

Miðvikudagur 10. desember 1958 — ÞJÓÐVILJINlNf — (11
PETEITCURTIS:
60. dagur,
uppsögn Emmu P'ume; jafnvel giofin sem ég haf'öi
gefið Bob Soames til þess að hann gæti gengið’að eiga
Alice. Þeir höfðu upp á öllu nema hinu eina sem hefði
getað orðið mér til hjálpar — hvar Eloise hefði fengið
birgðir sínar. Og auðvitað var það út af fyrir sig gróft
réttlæti. Allar varúðarráðstafanirnar sem ég hafði gert
til að valda dauða vegna hræðslu, voru teknar sem
sönnun þess að ég hefði valdið dauða með eitri. Var
nokkuð réttlátara?
Og svo gerðist það að lögreglan. sem gat ekki kom-
izt að því hvar Eloise hafði fengið' morphalínið sitt,
fann tvær töflur í baðherbergisskápnum í Virkishús-
húsinu. Ég sver að ég hafði aldrei tekið.gftir þeim.
Antonía — sem hafði snúizt gegn mer smam sam-
an eftir krufninguna — kom mér nú mjög á óvart með
því að telja bær sína eign. Ég geri ráð fvrir að hún
hafi gert það í góðu skyni. En það voru síðustu mis-
tökin, lokahöggið. Frám til þessa hafði ekkert legið
fyrir um það, hvar ég hefði náð í eitrið. Og hefði hún
sagt það sem hlaut að vera sannleikurinn, að hún
hefði fundið töflurnar í dóti Eloise hegar hún flutt-
ist í húsið, væri að.staða mín sennilepa önnur á þessari
stundu. En nei, af misskilningi og ef til vill í þeim til-
gangi að bæta fyrir það illa sem annar vitnisburður
hafði gert mér, varð Antonía endilega að segja að hún
ætti töflurnar. Jæja þá, hafði hún átt þær í Sand-
borough? Já. Og hafði hinn ákærði haft aðgang að
eigum hennar í Sandborough? Ég varð undrandi þeg-
ar ég komst að því hversu margjr vissu nákvæmlega
hversu oft og á hvern hátt ég hafði heimsótt Antoníu
í Flitchkrána. Það réð úrslitum. Hvers vegna ég hafði
gert bað, hafði alltaf verið augljóst. nú vissu þeir hvern-
ig. Ég bvst. ekki við að nein einasta mannvera í öllu
Englandi hafi verið i vafa um sekt mína.
Og bví ekki það? Ég gerði það. Ef ég hefði ekki tek-
ið til minna ráða hefði Eloise siálfsagt, verið í kasti
á þessari stundu og fengið mikla. samúð sem hún átti
ekki skiliö og ég væri að hrópa á Fóstru.
Einu sinni eða tvisvar, þegar ég sá að öll von var úti,
fann ég hiá mér hvöt til að segia: ,,Ef þið lítið inn í
læsta skápinn fvrir ofan stigann — sem þið hafið sjálf-
sagt séð — munuð þið finna eða hafa fundíð, falleean,
nýjan grommófón með sígeunadansi eftir Recbof fyrir
fjórar fiðlur í réttum stellingum. Þ?ð er banavopnið,
alveg einstætt í sinni röð að því er ég heid.“
En það hefði ekki komið að neinu haldi og flestir
hefðu tekið það sem furðusögu. Og ^crið getur að ein-
hver annar veslingur láti sér detta í hug að losa sig
við óþarfan kvenmann á þennan hátt. É° vil ógiarnan
eyðileggja möguleika hans, bót.t, ée hikaði auðvitað
ekki við bað, ef ég héldi að það yrði mér til hjálpar.
Og ég verð þvi færður í glæpabækurnav sem venju-
legur eiturbirlari. Og t.rúlegá lifir herra Roughead til
að skemm+a fólki með sögunni af bví eins og hann
hefur oft skemmt mér með öðrum sögum. Það verður
góð saga eins og ég sa gði Antonín: afskekkt hús sem
kallað var Virkishús; brjáluð eiginkona og falleg hjá-
kona. En Teyndarmál þeirrar sögu verður aldrei sagt.
Ég þekki helming þess og Eloíse hinn helminginn. Og
þeir sem látnir eru segja, ekki frá. í hvert skipti sem
mér verður hugsað til lokabragðs Eloise, þá fer ég aö
hlæia..........
En þess á milli hugsa ég öðru vísi. Þá hugsa ég um
morgundaginn og einhvern ókominn dag sem nálgast
mig hljóðlaust og hiklaust. Þann dag verð ég hengd-
ur. Vegna þess að ég var fátækur og elskaði Antoníu
og vildi ekki leggja árar í bát og vegna þess að Emma
Plume hataði mig, verð ég hengdur. Ég hugsa- um
krókinn og snöruna, armfjötrana og böðulshettuna.
Einhvers staöar er maöur aö gera stærðfræðilegan út-
reikning á þyngd minni og lengd fallsins sem með
þarf handa mér.
Hann er að vinna aö dauða mínum, rétt eins og ég
vann að dauða Eloise.
Bráðum rennur upp grár morgun og þá verð ég
einmana og óttasleginn, alveg eins og Eloise var ein-
mana og óttaslegin.
Ég verð eins hjálparvana og hún.
Hún gerði mér aldrei mein, fremur en ég hef gert
mein þeim mönnum sem koma mér fyrir kattarnef.
Stundum virðist mér sem örlög okkar hafi verið svo
óleysanlega ofin saman, að ég finn jafnvel til félags-
kénndar gagnvart henni. Og það kemur mér líka til
að hlægja.
En morguninn þann hlæ ég sennilega ekki. Kannski
æpi ég eins og húh gerði. Stundum þegar ég hlæ ekki
núna, þá æpi ég. Endurminningin um réttarhöldin
kemur upp í huga minn og ég fer að hlæja. Umhugs-
unin um lokadaginn kemur á eftir, ög þá æpi ég. Þess
á milli er ég bara að hugsa. Ég sit hér og hugsa —
um Antoníu sem ég elskaði og ást mín varð hvorugu
okkar til góðs; um Eloise sem beitti mig svo hárfínum
brögðum; um Emmu Plume og óbugandi hatur henn-
ar. Þetta er kynleg saga.
Mér er ljóst að ég hef eytt lífi mínu til ónýtis. Það
var ýmislegt smávegis sem ég kunni vel að meta, heit
böð, hreint lín, sólböð, góðan mat. Ýmislegt smávegis
sem ég fórnaði vegna þess sjálfs og vegna Antoníu.
Ef til vill var eitthvað sem Eloise hafði líka yndi af.
Og því seg'i ég ef til vill? Ég veit að svo var. Ég svipti
hana því. Mér hefur dottið það í hug upp á síökastið.
Og svo er um fleira. Og stundum þegar eitthvað kem-
ur óvænt upp í huga minn, þá rek ég upp hljóö og
ber enninu í veggmn; og þá dettur mér Eloise í hug og
aðfarir hennar. Nú skil ég hana.
En hér er ekki litið á mig með því ógeði sem ég var
vanur að finna til gagnvart Eloise. Allir eru mjög vin-
gjarnlegir. Þeir reyna að dreifa huga mínum, bjóða
mér girnilegan mat til að viðhalda líkama, sem í raun-
inni er ekki lengur til. Yfirleitt afþakka ég hann; og
ég geri ráð fyrir því að það verði lygi ef þeir skrifa
eins og venjulega í skýrslur. sínar: hinn látni át stað-
góöan morgunverö.“
ENDIR.

Telpukápa með Parlsarsniði
Innilegar þakkir fyrir auðsýnda samúð og
vinarhug við fráfall og jarðarför móðUr okkar og
tengdamóður,
JAKOBlNU ÁSGEmSDÓTTUR, Laugaveg 69.
Kristín Guðmundsdóttir,
Guðrún Guðmundsdóttir,
Davíð Guðmundsson,
Þóra Böðvarsdóttír.
■És.
via t v.. s V’,
Frönsk tízka segir líka
til sín í telpufatnaði. —
Þessi kápa hefur allt 'til
að bera sem telpa girn-
ist. Hún er skemmtilega
víð, ermarnar rúmar og
vasarnir djúpir og góðir.
(Sennilega er hún í síð-
asta lagi fyrir okkur
telpur).
Kápan er kragalaus og
það gefur möguleika til
alls konar breytinga í
sambandi við kraga og
hálsklúta og hnepslurnar
eru áberandi og gefa
kápunni sérstakan svip.
Bæjarpósturinn
Framhald af 4. síðu
ráð-herrans til að velta ábyrgð-
inni yfir á verkalýðinn. Eftjr-
farandi staka, sem. einn af
fulltrúum á Alþýðusambands-
þingi kvað, þegar hann hlust-
aði á Hermann útskýra lausn-
arbeiðni sína er aðeins ei|t
dæmi um það, hvernig verka-
lýðurinn lítur á 'framkomu ráð-
herrans.
„Harðnaði 'glíman, Hermann þá
hnykkinn snöggt á lagði,
en fyrr en varði flatur lá,
— fíll á eigin bragð).“
Elderail®
Framhald af 6. síðu.
hin sérstæðasta menningar-
þjóð Indíána bjó, þar sem
Písarro og ýmsar aðrar hin-
ar mestu hetjur meðal kon-
kistadoranna lráðu víðfrægar
orustur og rændu ótrúlega
mi'klu gulli, sem flutt v.ar til
Evrópu og hafði örlagarík
áhrif á allt efnahagskerfi
hins 'gamla heims. Kaflarnir
um Boliviu, Eeuador og Kol-
ombiu eru svipaðir og kaflinn
um Chile, fremur stuttar rit-
gerðir um lönd og þjóðir,
en ‘ihn 1 þær eru - fléttaðar
ferðaíýsingar höfundar.
Söguheimildir þær, sem höf-
undur notar aðallega, eru nær
allar til á Landsbókasafninu,
bæði annálar konkistadoranna
og hið mikla skáidverk Arau-
cana eftir Ercilla og Elegias
de Varones ilustres de Ind-
ias eftir Juan de Castellanos.
Vísum þeim sem höf. hefur
tekið upn í þessu riti hefur
Guðmundur Sigurðsson snúið
til ljóðg eftir orðréttri þýð-
ingu í lausu máli frá hendi
höfundar. Hefur Guðmundi
farist þýðingin prýðilega úr
hendi. Auka ljóð þessi á
fiölbreytni ritsins og eru umi
leið sýnishorn af hinum klass-
isku spænsku bókmenntum,
sem því miður eru ókumiar
flestum Islendingum.
Eitt af helztu eir/kennum
höfundar er hinn geysimikli
áhugi hans á ævintýrum og
glæfraförum hinna spænsku
konkistadora, er hann lýsir
með ótrú’ega sterkri innlif-
un. Sama er að segja una
hina hálfvilltu Indíána. Sögur
hans um þá, minna á riddara-
sögu bæði að stilblæ og öllum'
frásagnarhætti. Villimenn, viílt
dýr og villtur gróður ent
fnemur öðru hans hugðarefni.
Þó er haun jafnframt hinnl
mesti realisti og byggir jafn-
an á traustum grundvelll
frumheimildanna. Hann þarf
ekki á miklum lygasögum að
halda til þess að gera frá-
sögnina spennandi. Stíll lians,
,sem er hvorttveggja í ser.n,
myndrænn og músikalskur,
gefur frásögninni líf og lit.
Það er mikil ánægja, að sjá
eina slíka bók meðal hinna
mörgu ferðabóka sem nú
flæða yfir þjóðina, og raunar
alla heimsbyggðina. Þessi bók
er til eftirbreytni, en því mfð-
ur eru alltof mörg rit sömu;
tegundar til viðvörunar.
Otgáfa bðkar þessarar er
vönduð bæði hvað snertir út-
lit og prófarkalestur. HelziJ
er það ljóður á henni að efnis-
yfirlit vantar, en það er les*
endum mikil þægindi, en út-
gefendum lítil útlát, að efnis-
yfirlit sé sett í hverja bóh.
Skúii I*órðarson.