Þjóðviljinn - 21.12.1958, Blaðsíða 8

8) — ÞJÓÐVILJINN — Sunnudagur 21. desember 1958
IMÓÐVILIINN
JtKefandi: Sameiningarflokkur alþýðu — Sósíallstaílokkurlnn. RltstJórar:
Magnús Kjartansson, Sigurður Guðmundsson (áb.). — Préttaritstjóri: Jón
BJarnason. — Blaðamenn: Ásmundur Sigurjónsson, Guðmundur Vigfússon.
fvar H Jónsson. Magnús Torfi Ólafsson, Sigurjón Jóhannsson, Sigurður V
FriðbJófsson. — Auglýsingastjóri: Guðgeir Magnússon, - Ritstjórn, aí-
greiðsla, auglýsingar. prentsmiðja: Skólavörðustíg 19. — Sími: 17-500 (5
linur). — Áskriftarverð kr. 30 á mán. í Reykjavík og nágrennl; kr. 27 ann*
arsstaðar. — Lausasöluverð kr. 2.00. — Prentsmiðja Þjóðviljana.
Hvað varðar þá um þjóðarhag?
VT’ftir að vinstri stjórnin var
mynduð og Lúðvik Jó-
sepsson tók við stjórn sjáv-
arútvegsmála urðu skjót um-
skipti í öllum útgerðarrekstri.
. Það var þá orðin föst regla
i að floti landsmanna stöðvað-
ist margsinnis á ári hverju
vegna beinnar óstjórnar, þar
sem rí'kisstjómin hafði van-
rækt að ganga frá óhjákvæmi-
legum rekstrargrundvelli.
Einkum var þetta algengt um
. hver áramót; þá dróst það oft
vikum saman að flotinn kæm-
ist af stað þar sem ríkis-
stjómin kom því ekki í verk
að semja við sjómenn og út-
vegsmenn, en gjaldeyristjónið
sem þjóðin beið af þessari
• ráðsmennsku nam ótöldum
milljónatugum á ári hverju.
Þetta ástand gerbreyttist er
Alþýðubandalagið tók að sér
stjóm sjávarútvegsins, s'ð-
an hefur útgerð ekki legið
niðri einn einasta dag af þeim
sökum að stjórnarvöldin hefðu
ekki gengið frá skyldustörf-
um sínum nægilega tímanlega.
1 Arangurinn hefur birzt í betri
nýtingu á framleiðslutækjum
þjóðarinnar en nokkm sinni
fyrr, en það er ekkert smá-
vægilegt atriði fyrir afkomu
■þjóðarbúsins, eins og glöggt
sést af þeirri staðreynd að
gjaldeyrisverðmæti útflutn-
ingsframleiðslunnar verður í
ár um 200 milljónum króna
hærra en í fyrra, m.a. vegna
þessarar góðu nýtingar fram-
leiðslutækjanna.
. ¥?n nú eftir að ríkisstjórnin
I -*--J hefur sagt af sér virðist
allt ætla að sökkva í gamla
farið; allar horfur era á því
að flotinn stöðvist um ára-
mót og þjóðin tapi stórfelld-
um gjaldeyristekjum. Því er
haldið fram að þetta sé afleið-
ing af því að éklri hafi verið
mynduð ný ríkisstjórn, en það
er alröng kenning; Alþingi
getur leyst þennan vanda, og
því ber að gera það. Eins
og skýrt hefur verið frá hér
í blaðinu hefur Lúðvík Jóseps-
son sjávarútvegsmálaráðherra
boðizt til að fjalla tim mál
sjávarútvegsins eins og á und.
anförnum áram, þannig að
ekki komi til neinnar stöðv-
unar um áramótin. Hann hef-
ur ekki farið fram á neitt
alræðisvald í því efni, heldur
lagt til að hinir flokkarnir
tilnefni hver sinn mann til
þessara starfa með honum.
Hafa útvegsmenn fagnað þess-
arj tillögu og lýst stuðningi
við hana. En þau furðulegu
tíðindi hafa gerzt að aðrir
flokkar hafa neitað öllum
samningm-m við útvegsmenn
og sjómenn — þeim virðist
liggja i léttu rúmi þótt flot-
inn allur stöðvist um áramót.
essi afstaða Framsóknar-
flokksins, Alþýðuflokks-
ins og Sjálfstæðisflokksins
ber vott um svo einstætt á-
byrgðarleysi, að öll þjóðin
þarf að veita því athygli.
Ráðamenn þessara flokka
ættu að rifja upp setningu
sem þpír flíkuðu eitt sinn
mjög í blöðum sínum af upn-
lognu tilefni: ,,Hvað varðar
okkur um þjóðarhag?"
Verðbólguflokkarnir
1 desember s. 1. hækkaði
■ -*-• kaupgjaldsvísitalan um 17
stig. Allir flokkar hafa lýst
sig sammála um það að koma
■ verði í veg fyrir að þessi
vísitöluhækkun valdi nýrri
verðbólguskriðu, en þá grein-
> ir á um leiðir. Alþýðubanda-
lagið hefur lagt til, að laun—
þegar fái kauphækkun sína
< í lækkuðu vöruverði, þannig
að vísitalan hækki ekki og
ekki komi til nýrrar verð-
bólguþróunar. Aðrir flokkar
íiafa hins- vegar lagt til að
vandinn verði leystur með því
að s'kerða kaup launþega all-
verulega. Vegna þessa ágrein-
ings sleit Framsókn stjórnar-
samstarfinu, og vegna þessa
. ágreinings m.a. hefur ekki enn
tekizt að mynda nýja stjóm.
A uðvitað er það fráleitt, að
verðbólga sú, sem allir
flokkar segjast vilja forðast,
fái að magnast meðan þessi
athugun fer fram. Enn hefur
tekizt að koma í veg fyrir
að vísitöluhækkunin færi út
í verðlagið, þar sém verðlags-
yfirvöldin sem eru undir
stjórn Alþýðubandalagsins
hafa stöðvað slíkar kröfur.
að því undanskildu þó að verð-
lagsráð landbúnaðarins undir
stjóm Framsóknar og íhalds
hefur hækkað verð á land-
búnaðarvöram. Hins vegar er
ljóst að ekki verður lengi
staðið gegn verðbólguþróun-
inni án þess að einhverjár
ráðstafanir verði gerðar af
hálfu stjómarvaldanna.
A lþýðubandalagið hefur því
lagt til við aðra flokka
að verðlagið verði lækkað
með niðurgreiðslum úr ríkis-
sjóði sem nemur þessum vísi-
tölustigum í nokkrar vikur
meðan flokkarnir era að kom-
ast að niðurstöðu um úrræði
sín. Sú st.jórn sem við tekur
stæði þá ekki frammi fyrir
gerðum hlut, nýrri verðbólgu-
kollsteypu. En þau furðulegu
tíðindi hafa gerzt að hinir
flokkamir hafa neitað þessari
tillögu Alþýðubandalagsins;
þeim virðist liggja í léttu
rúmi þótt verðbóigan magnist
og ný dýrtíðarholskefla skelli
á.
Gligoric í essinu sínu
Júgóslavinn Svetozar Glígor-
ic var ekki mildur við meist-
arana á Olympíumótinu í Miin-
chen, heldur lagði þá að velli
hvern á fætur öðrum.
í eftirfarandi skák jafnar
hann til dæmis heldur ótæpi-
lega um Búlgarann Bobozoff.
Hvítt: Svart:
Bobozoff Gligoric
Kóngs-indversk vörn
1 c4 gG
Sem kunnuet er má leika þess-
um leik strax, þegar hvítur
leikur c4 í fyrsta leik.
2 d4 Rf6
3 Bc3 Bg7
4 e4 dG
5 f3
GLIGORIC
24 Hf3
25 Bxe4 Hxe3
26 Rc3 Rg3
27 Hh-el Hxéjl
28 Hxel Hb|i
Þótt iiðið sé jafnt ög yfirburð-
ir svarls sýnist ekki svo mjög
miklir, þá eru þeir samt af-
gerandi. Hin opna b-lína,
biskupaparið og frípeðið á e5
hafa samanlagt úrslitaáhrif
29 He3 Rxe4
30 Rxe4 Ba4
31 Hc3 Hb8
32 Re-d2 e4
33 Hc4 e3!
34 Hxa4 exd2
35 Hc4 De8
36 Rd4 Ðelt
37 Ka2 dlD
Hvítur gaf. Skýringar að mestu eftir Júgó-
slavann Pirc, lauslega þýddar.
Skákþátturinn ósk-
Það er fremur óhyggilegt að
tefla Samischkerfið gegn Glig-
oric, því hann er manna bezt syQ framvegis
að sér í því byrjunarafbrigði. —._____________
5 0—0
6 Rg-e2 cG
Uppáhaldsstöðubygging Glígor-
Auðvitað ekki 24 Bxe4 vegna
24. - Hxe4 25. Dxe4 Bf5 og
ar öllum lesendum
sínum gleðilegra jóla.
Dr. Árni Friðriksson
ÍCS.
7 Be3 e5
8 d5 cxd5
9 cxd5 a6
10 Dd2 Rb-d7
Sama staða, með breyttri
leikjaröð kom upp í skákinni
Sherwin—Glígoric í Portoroz.
Þá lék Sherwin 11. g4 og Glig-
oric fann hið ágæta svar
11. - h5!
11 Rcl
Þetta er engin nýjung til bóta.
Hvítur undirbýr langhrókun,
en gefur andstæðingnum þar
með sóknarfæri
11 Rh5
Rétti tíminn til þessa riddara-
leiks, sem undirbýr f5. Um leið
hindrar svartur g4, sem yrði
svarað með Rf4
12 Rb3 Í5
13 0—0—0 Rd-f6
14 Bd3 Bd7
15 Kbl b5
16 Hcl b4
17 Re2 a5
18 h3 fxe4
19 fxe4 a4
20 Ral
Svart: Gligoric

r*
Hvítt: Bobozoff
20 b3!
Peðsfórn, sem er raunar ekki
ýkja torfundin, en þó afar
snjöll. Hvítur Verður að þiggja
fórnina, þar sem riddarinn á
al er ella útilokaður frá leikn-
um.
21 axb3 axb3
22 Rxb3 Ha4!
23 Dc2 Rxe4!
24 g4
sextugur
Dr. Árni Friðriksson, fiski-
fræðingur, er sextugur á
morgun. Hann er Arnfirðing-
ur að ætt, ög bjuggu foreldr-
ar haris lengi í Tálknafirði. Á
yngri áram stundaði hann sjó-
sókn vestra en brauzt áfram
til náms við þröngan kost og
varð stúdent 1923. Hann
sigldi til náms ytra og lauk
magistersprófi í dýrafræði
við Hafnarháskóla 1929.
Næsta ár var hann aðstoðar-
maður við Carlsberg Labora-
torium hjá einum fremsta
fiskifræðingi þess tíma, próf.
Johs. Schmidt. Árni hvarf svo
heim 1931 og gerðist ráðu-
naut.ur Fiskifélagsins um
fiskifræðileg efni. Er Atvinnu-
dei’d Háskólans var stofnuð
1937, gerðist Árni deildar-
stjóri Fiskideildar og veitti ís-
lenzkum hafrannsóknum for-
stöðu til ársins 1954, er hann
var skinaður framkvæmda-
stióri Alþjóða Hafrannsókna-
ráðsins.
(Er Árni kom heim frá námi,
hafði dr. Biami Sæmundsson
lagt undinstöðu að íslenzkum
fiskirannsóknum, en það varð
hlutverk Áma að halda því
verki áfram og koma því á
fastari grundvöll. Var í því
efni við ýmsa erfiðleika að
etja, sérstaklega áður en
Fiskidei’din var stofnuð 1937.
En með þrot.lausu starfi og
áhuga vann Ámi bug á þeim
erfiðleikum, og tókst honum
að skapa íslenzkum hafrann-
sóknum góða aðstöðu og
mikla möguleika til víðtækari
framfara. Hann hvatti unga
menn til náms í fiskifræði og
beindi námi þeirra á þær
brautir, sem lítt hafði verið
unnið að hér heima. Með þvi
móti hefur verið hægt að
isinna f'estum þáttum hafrann-
sókna hér á landi, þrátt fyrir
lítið starfslið miðað við það
sem annars staðar tíðkast. Is-
lenzkar hafrannsóknir eiga
engum núlifandi manni eins
mikið að þakka og Áma 'Frið-
rikssyni, og sérstaklega eigum
við íslenzkir fiskifræðihgar,
sem yngri eram, honum stora
skuld að gjalda.
Áður fyrr þurfti Ámi að
sinna flestum greinum fiski-
rannsóknanna, en þó er nafn
hans aðallega tengt síldai--
rannsóknunum. Árið 1944 gaf
hann út hið mikla rit sitt um
,,Norðurlandssí!dina“ og öetti
þar fram þá skoðun, að hun
myndi að mestu hrygna við
Noregsstrerdur. Þessari skoð-
un hans var í fvrstu rriætt
með miklum efasemdnm er-
lendis, en árið 1948 lét Árni
hefjast handa um sildamierk-
ingar, bæði hér heima og við
Noreg. Tóku merkihgamnr af
allan vafa nm göngur síldar-
innar milli Tslands og Noregs.
Síðan 1938. er Islendingar
hófu þátttöku í störfum Al-
þjóða Hafrannsóknaráðsins,
hefur Árni verið þar fastur
fulltrúi Islands og var um
tíma formaðnr sfidamefndar-
innar auk annarra trúnaðar-
st.arfa inna.n albióðaráðsins.
Löngu fvrir út.víkkun land-
helginnar harði Albjóða Haf-
rannsóknaráðíð mælt með lok-
un Faxaflóa. ov um árabil var
Btarfa”di nefnd innan ráðsins,
sem eingöup-u °á iim. "jsaon-
sóknir í Faxaflóa og ga,;f: út
riiðurst.öður belrna ranrjsókna,
sem abar s+uddri iokun fló-
ans. Var Árni rit.ari þessgrar
refndar og vann bar mikið
starf. Hann undirbió einnig
þau vísinda’egu gögn, aem
voru forsendnr fvrir stækku*
landbelginnar 1952.
Þrátt fvrir ö!l þessi um-
fangsmiklu störf í þágtr ís-
lenzkra hafrannsókna, -befin'
Árna nnnizt tími til að sinna
f.iölmörgum verkefnum. Hann
var um sinn forseti Vísindá-
félags Islendinva: áram sam-
an sat hanu í stióm Hins- fe-
lenzka Náttúrufræðtféjagg; gaf
Framhald á 15. síðu.