Þjóðviljinn - 21.12.1958, Blaðsíða 12
14) — ÞJÓÐVILJINN — Sunnudagur 21. desember 3958
Hinn máttugi veikleiki
Framh. af 9. síðu
fálm út í loftið; ósigur henn-
ar verður of skyndilegur, of
átakalinur — það liggur við
hún lyþpist niður. Vitaskuld
á hún við ofurefli að etja;
en það kemur tæpast nógu
skýrt fram í sögunni. Það er
isem höfundinn hafi brostið
hugkvæmni til að kenna henni
ný ráð, blása henni nýjum
hugmyndum í brjóst; það
slaknar á spennu sögunnar —
ósigur Hrafnhettu blasir við
hundrað blaðsíðum áður en
sögunni lýkur. Því miður:
sagan er ekki fyllilega heppn-
uð, þegar á heildina er litið.
Og kemur þó enn fleira til.
Önnur aðalpersóna sögunn-
ar er Niels Fuhrmann. Höf-
undur nær aldrei neinum veru-
legum tökum á honum, hann
er álíka torskiLdur í sögulok
og sögubyrjun. Það er til
dæmis hulin ráðgáta, hvers-
»
vegna hann vill ails ekki
,,ekta“ unnustu sína. Hvers-
vegna vill hann ekki kvænast
þessari gáfuðu og glæsilegu
stúlku ? Veit ég vel að höf-
undur tæpir á ýmsum ástæð-
um; en þær eru aðeins skýr-
ingartilraunir hans sjálfs og
eiga ekki neinar eðlilegar ræt-
ur í sálarlífi eða skaphöfn
Fuhrmanns. í stuttu máli:
lesandinn kynnist honum ekki
nægilega vel til að geta gert
sér skynsamlega grein fyrir
því, hvað veldur brigðum
hans við Hrafnhettu. Orsökin
gæti verið þessi, en hún gæti
líka verið hin.
Þriðju aðalpersónunni, Þor-
leifi Arasyni, er hinsvegar vel
lýst — þessum peninga- og
rótlaúsa drykkju- og gáfu-
manni, sem ber lengi hlýjan
hug til Hrafnhettu og stelur
að lokum bréfi hennar til
kóngsins í þeirri von að hún
kohíi til sín þegar Fuhrmann
hefur rekið hana á gaddinn.
Af öðrum persónum finnst
mér móðir Hrafnhettu minn-
isstæðust — einkum þar sem
hún liggur á beði í síðasta
sinn. Þar drýgiiv Guðmundur
Daníelsson enn góðan skáld-
skap.
Málfar Guðmurndar er glæsi-
legt á marga lund, stíll hans
hefur gerzt persónulegri á
seinni árum en fyrr. Margar
lýsingar hans handan við at-
burði, samræður og sálar-
krufningu eru sætlega ilmandi
skáldslcapur; hann sáir gull-
kornum af örlæti um síður
sögunnar — maðurinn er ríkt
skáld, hvað sem honum kann
að mistakast. Síðasta athuga-
semdin í þessari umsögn varð-
ar þó einmitt mál og stíll. Guð
mundur Daníelsson hefur tek-
ið þá óheillavænlegu ákvörðun
að nota í þessari sögu allt
það sem hann kann úr mál-
fari ís^endinga á 18. öld; en
þegar þá kunnáttu þrýtur,
notar hann tungutak fslend-
inga á 20. öld. Úr þessu verð-
ur ekki lítill hrærigrautur, sí-
felld stílrof sem reynast vand-
látum lesanda sifelldur þyrn-
ir í augum. Dæmi af munni
Hrafnhettu: ...... að ég sé
fullbata af öllum krankleika,
enda mundi minn tilvonandi
ektamaki .... sjálfur kjósa
að ráða mér lækni ef uppá
mig félþ enn nokkur van-
heilsa". Látum þetta hljóma
vel af vörum meyjar á 18.
öld, en síðan segir hún í
beinu framhaldi: ,,Svo bað ég
mömmu að líta hingað inn
seinna í kvöld ....“ Sem
sagt: 20. öld. Guðmundur ætti
einnig að vara sig á latínunni.
Það er víst ekkert, til, sem
heitir „magikum diaboli",
heldur kvað það heita
magia diaboli. Og þegar Þor-
leifur Arason talar um menn,
sem séu ,,sexual perversum",'
þá' er ’ séxuaí ekki latína —
og ekki danska eða íslenzka
fyrir tveimur öldum — og
talan á perversum er röng;
það ætti vist að vera perversi.
Þrátt fyrir allar þessar að-
finnslur, hef ég miklar mæt-
ur á Hrafnhettu; hún er stór
skáldskapur með köflum —
Jólasala Máls
Framhald af 9. síðu.
heimsfræga, á þessu ári, en
mikið hefur að vonum verið
spurt eftir þvi. Enn er dálítið
eftir af fyrri bindunum, og er
vert að vekja athygli á því að
þau eru seid á ótrúlega lágu
verði, kosta bæði svipað og
nýja bindið. Þá hefur Heims-
kringla gefið út ljóðabók eftir
Arnfriði Jónatansdóttur, Þrösk-
uldur hússins er þjöl, og vekur
hún athygii þeirra sem áhuga
hgfa á nútímaljóðum. Nýung í
starfsemi Heimskringlu er bók-
in Ung og aðlaðandi, en hún
fjaliar um snyrtinvu og likams-
rækt ungra stúlkna og hefur
hlotið vinsældir, enda hefur
hiiðstæð bók ekki komið út
áður hér á landi. Og handa
börnunum er þriðja Skottu-
bókin komin út, Skotta hætt-
ir lífinu, en sá flokkur hefur
náð mjög miklum vinsældum
og eru fyrri bækui-nar tvær
nær uppseldar í stóru upplagi.
— En hinar eiginlegu féiags-
bækur.
— Þær þykja hafa tekizt ó-
venjulega vel á þessu ári, og
hafa félagsmenn óspart látið
það í ljós við okkur. Handrita-
spjall Jóns Helgasonar kom
út snemma á árinu, en var
raunar félagsbók ársins 1957;
munu margir teija hana ein-
hverja merkustu bók sem gefin
hefur verið út hér á iandi í ár,
enda hafa margir utanfélags-
menn keypt hana. Berfætling-
■<»
N OG FULLORONA
í 6UMMÍSTlVyíl í SKÍffASKÓ 0« SIM INNISKÍK
FBAMLEIÐSLA
og hafin hátt yfir aðrar ís-
lenzkar sögur síðan’ Brekku-
kotsannáll birtist. Ef Appoll-
onia Schwartzkopf mætti líta
úr gröf sinni þar á Bessa-
stöðum (sem hún má þó ek'ki),
þá þætti henni sem hún hefði
að lokum fengið nokkurt gjald
fyrir harm sinn og hamingju-
leysi. 35. B.
ar, skáldsaga rúmenska höf-
undarins Stancu, hefur hlotið
mjög góðar undirtektir jafnt
íélagsmanna sem gagnrýnenda.
Og nú er nýkomin bók Bjarna
Benediktssonar um Þorstein
Erlingsson, en mér er óhætt að
fullyrða að sjaldan eða aldrei
hefur verið spurt eins mikið
eftir nokkurri bók sem við höf-
um gefið út o" hún hefur verið
sótt mjög ört undanfarna daga.
Og ekki má gleyma tímarit-
inu sem margir telja jafnan
eftirsóknarverðaSta „'þáttinn í
útgáfu Máls og menningar.
— Hvernig hefur salan í
búðinni gengið fyrir jólin, og
hvaða bækur seijast me.-c hjá
ykkur?
— Við höfum ekki ástæðu til
að kvarta. Vjðskiptamenn okk-
ar hata keypt fyrir hærri upp-
hæðir nú en í fyrra. Mestu
sölubækurnar, auk okkar eigin
forlagsbóka, eru myndabókin
um hestana, íslenzkt mannlíf
eftir Jón Helgason, viðtöl Val-
týs Stefánssonar, ferðasaga
Kjartans ólafssonar, og bók
Peters Freuchen Hreinskilinn
sem fyrr. Annars finnst mér
jólasalan nú jafnari en t d. í
fyrra, álíka mikið spurt eftir
alistórum hópi bóka.
— Hvað er annars efst á
baugi hjá Máli og menningu
um þessar mundir?
— Húsbyggingin auðvitað.
Við bindum miklar vonir við
að verða komnir i ný og góð
húsakynni um þetta leyti
næsta ár. Uppslætti á verzlun-
arhæðinni er nú að fullu lokið
og komið að því að steypa
hana. Hin nýju húsakynni
eiga að geta stuðiað að því að
bæta starfsemi Máls og menn-
ingar á öllum sviðum, og því
er það von okkar að félags-
menn veiti okkur sem víðtæk-
asta aðstoð til að Ijúka því
verki.
FOKiSPJALL
Út er komið annað 1 ölub'að af
Forspjalli. Ari Jósefsson á
þarna söguna Mesisias, Þor-
steinn Jónsson kvæðið Ham-
íngja, Dagur Sigurðarson kvæð-
ið Aðlon, Arnfríður Jónatans-
dóttir skrifar Gef oss i dag
aflþunga reiði, Brenndu kend-
ur mínar nefnist kvæði eftir
Ingvar Orre þýtt áf Jóhanni
Hjálmarssyni, Jónas Svafár
skrifar um sýningu Svavars
Guðnasonar, J. á víðtal við
Sveinbjörn Beinteinsson og eft-
ir Jónas Svafár er kvæðið
Pluto ásamt teikningu, Einnig
eru nokkrir ritdómar í blaðinu.
MUNIÐ Vetrarhjáípina, — sími
10785.
_______________\
1/flE PEPPEFtM/NT w
T1'! !• • •».f'
iilvaiin jolagjor