Þjóðviljinn - 21.01.1959, Blaðsíða 7

Miðvikudagur 21. janúar 1959 — ÞJÓÐVILJINN —^
Séð yfir þingsalinn á 26. þingi Alþýðusambands Islands.
EINS og kunnugt er hef-
ur Tíminn aö undan-
förnu lagt mikið kapp á að
reyna að falsa sögu stjórn-
arslitanna og rekja atburða-
rásina allt öðru vísi en hún
gerðist í raun og veru. Sér-
staklega hefur blaðið ráð-
izt á fulltrúana á síðasta
Alþýðusambandsþingi og
sagt að þeir hafi eyðilagt
stjórnarsamstarfið með af-
stöðu sinni til efnahagsmál-
anna og tilmœla Hermanns
Jónassonar forsœtisráð-
herra.
í nýútkomnu hefti af
Vinnunni, tímariti Alþýðu-
sambandsins, birtir Hanni-
bal Valdimarsson, forseti
Alþýðusambandsins, ýtar-
lega arein um síðasta sam-
bandsþina og rekur þar m.
a. samskipti þingsins við
Framsóknarráðherrana og
viðbröqð þeirra I tilefni af
sögufölsunum Tímans þyk-
ir Þjóðviljanum rétt a.ð
birta þennan kafla og fer
hann hér á eftir:
„Forsætisráðherra hafði lagt
fram í ríkisstjórninni frum-
varp til laga um frestun
vísitöluhækkunar yfir des-
að kalla Alþýðusambands-
þing eaman. Frestur er því
knýjandi nauðsyn, ef unnt á
að vera að reyna samkomu-
lag við hið nýja Alþýðysam-
bandsþing eða stjóm Alþýðu-
sambandsins um efnahagsmál-
in. En það tel ég hina mestu
nauðsyn að gert verði fyrr
tímabilið 1. desember 1958 til
28. febrúar 1959 að vera 202
stig, eða hækka um 17 stig
frá því, sem nú er.
Þegar lögin um útflutnings-
sjóð voru sett á s.l. vori, var
það ljóst, að þau ákvæði um
greiðslu kaupgjalds samkv.
vísitölu, er 55. gr. laganna
(Ljósm. Sig. Guðm.)
þess ljósa grein, hvað 1 vænd-
um er, náist ekki elikt sam-
komulag. Síðan í maímánuði
hefur verðlag í landinu hækk-
að um 14%. Á sama tíma
hefur kaupgjald verkamanna
hækkað um 18,2%, og flestra
annarra stétta um 12,5%.
Samkvæmt núgildandi vísi-
embermánuð. Að ósk Hanni-
bals Va’dimarssonar og Lúð-
víks Jósepssonar ræddi Her-
mann Jónasson forsætisráð-
herra hetta mál við þá Eð-
varð Sígurðsson, Snorra Jóns-
son, Jón Sigurðssou og Egg-
ert O. Þorst.einsson. Bað for-
sætisráðherra þá að mæla
raeð frumvarninu við þingið.
Það vildu heir ekki gera og
báðu f orsætisrá ftb errn, að
hverfa frá því ráði að bera
slík tilrnæli fvrir þingið.
' Forsætisráðherra vi'di ekki
á það fallast og ritaði Al-
þýðusamhandsþingi svohljóð-
andi bréf:
Bréf fo rsæti s rá ðh e rra.
Revkiavík 25. nóv. 1958.
Þegar gengið var frá lög-
gjöf um efnahagsmálin á síð-
asta vori. var gert ráð fvrir
því, að endurskoða yrði regl-
: ur um kauphækkanir sam-
kvæmt vísitölu í haust. Þá
var a.lveg ákveðið gert ráð
fyrir því, að Albýðusam-
bandsþmg myndi haldið það
snemma, að tæk’færi ýrði fyr-
ir rikisstjómina, til þess
að ræða við hina nýju stjórn
Alþvðusambandsins eða aðra
fulltrúa, sem Alþýðusam-
bandsþing kvnni að setia til
þess. ráðstafanir í efnahags-
máhim, — einmitt áður en
vísitöluspólan færi enn í gang
með auknum hraða 1. desem-
ber.
Þar sem slíkur dráttur hef-
ur orðið á því, — af kunnum
ástæðum, — að Alþýðusam-
bandsþing vrði kvatt saman
til funida. fer ég hér með fram
á það við þingið, að það sjái
sér fært að fallast á að mæla
fvrir sitt leyti með því, að
meðfvlgianidi frumvarp verði
samþykkt.
Frumvarpinu fylgir greinar-
gerð.
Eln ég vil svo taka fram
sérstak’ega tvennt: "
Hér er aðeins um frest að
ræða, en ekki fallið frá nein-
um rétti, — ennfremur að far-
ið er fram á þennan frest,
vegna þess að dregizt hefur
Stjórnarslitin,
Framsóknarfíokkunnn
og Alþýdusambandsþingið
en rás viðburðanna veldur
því, að það kann að verða um
seinan. — Svar þarf að hafa
borizt fyrir annað kvöld, ef
unnt á að vera að koma mál-
inu gegnum þdngið.
Virðingarfylist
Hermann Jónasson.
Til Alþýðusambandsþingsins.
Reykjavík.
Löggjöfin, sem hvarf.
FRUMVARP TIL LAGA
um bráðabirgðabreyting á lög-
um nr. 33, 29. maí 1958 um
útflutningssjóð o.fl.
1. gr.
Frá 1. desember 1958 og til
loka þess mánaðar skal greiða
verðlagsuppbót á laun og aU-
ar aðrar greiðslur, er fylgja
kaupgreiðsluvísitölu, samkv.
vísitölu 185. Þó skal launþeg-
um þegar eftir desemberlok
1958 greidd verðlagsuppbót á
desemberlaun samkv. ákvæð-
um 55. gr. laga nr. 33 1958
nema annað verði ákveðið.
2. gr.
Lög þessi öðlast þegar gildi.
Athugasemdir við lagafrum-
varp þetta.
Kauplagsnefnd hefur reikn-
að út vísitölu framfærslu-
kostnaðar í Reykjavík hinn 1.
nóvember s.l., og reyndist hún
vera 219 stig, miðað við
grunntöluna 100 hinn 1. marz
1950. • í samræmi við ákvæði
55. gr. laga nr. 33, 1958, um
útflutningssjóð o. fl. ætti
kaupgreiðsluvísitala fyrir
hafði að geyma, gætu ekki
staðið til frambúðar. Um
þetta atriði sagði ríkisstjórn-
in eftirfarandi í athugasemd-
um sínum við lagafrumvarp-
ið:
,,I sambandi við lausn efna-
hagsmálanna er (því) nauð-
synlegt að taka sjálft vísitölu-
kerfið til athugunar, þ. e. þá
skipan, að allt kaupgjald og
afurðaverð breytist sjálfkrafa
með breyt’ngu á framfærslu-
vísitölu. Ríkisstjóminni er
ljóst, að slíkt mál verður að
leysa í nánu samstarfi við
stéttasamtökin í landinu og
mun beita sér fyrir samstarfi
við þau um þetta efni. Munu
mál þessi verða tekin til nán-
ari athugunar, þegar þessi
samtök halda þing sín síðari
hluta þessa árs“.
Þingum stéttasamtakanna,
sem búizt var við, að haldin
yrðu fyrri hluta nóvember-
mánaðar, hefur vegna óviðráð-
an'egra ástæðna verið frestað
til loka mánaðarins. Eru því
ekki horfur á því, að hægt
verði að hafa nauðsynleg sam-
ráð við samtökin um ráðstaf-
anir, er ættu að koma til
framkvæmda þann 1. desem-
ber n.k. Af þessum ástæðum
er nauðsynlegt að því sé
frestað um einn mánuð, að á-
kvæði 55. gr. laga um út-
flutningss.jóð komi til fram-
kvæmda. Þann frest verður að
nota til nauðsvnlegs samráðs
við stéttæamtökin og til und-
irbúnings þeim ráðstöfunum
sem samkomulag kann að
nást um.
Það skiptir miklu, að Al-
þingi og þjóðin öll geri sér
tölukerfi á síðan að eiga sér
stað ný hækkun kaupgjalds
þann 1. desember n.k., er
nemur 17 stigum, eða 9,2%.
Af þessari kaupgjaldshækkun
mundi fljótlega leiða nýjar
verðhækkanir, er aftur fæddu
af sér nýiar kaupgjaidshækk-
anir. Hækkað kaupgjald krefst
aukinnar aðstoðar til útflutn-
ingsins. Fjár t’l þessarar að-
stoðar verður svo að af'a með
hækkun yfirfærslu- og inn-
flutningsgjalds eða á annan
hliðstæðan hátt. Þetta leiðir
svo aftur til þess, að vísitala
framfærslukostnaðar hækkar
enn og þar með allt kaungjald
í la’-ilinu •-’g þannig koll af
kolli“.
Forseti sambandsins Hann’-
bal Valdimarsson, las bréf'ð
og frumvarpið fyrir þingheimi
og gaf þingforseti síðan Her-
manni Jónassvni forsætisráð-
herra, er mættur var á þing-
inu, orðið. Ávarpaði hann
þingheim og gerði grein fvrir
þeirri skoðun sinni, að nú þeg-
ar yrði að gera ráðstafanir til
að stöðva frekari vöxt dýr-
tíðarinnar við 185 stig, og því
teldi hann nauðsyniegt að
fresta til desemberloka, að
þau 17 vísitölustig, sem til
framkvæmda ættu að koma
þann 1. desember, kæmu inn
í kaupgjaldið — en i þessum
mánuði yrði svo reynt að
finna leiðir dýrtíðinni til
stöðvunar.
Áður hafði Jónas Haralz
hagfræðingur haldið ræðu á
þinginu og rætt um verðbólg-
una og dýrtíðarmálin.
Alþýðusambandsþingið hlýddi
á boðskap forsætisráðherra af
djúpri alvöru og var honum
þakkaður skörulegur málflutn-
ingur með almennu lófataki.
Svar þingsins.
Að svo búnu viku þeir Her-
mann Jónasson og Jónas Har-
alz af þingfundi, en bréfi for-
sætisráðherra var ' vísað til
verkalýðsmálanefndar til at-
hugunar.
Nefndin athugaði málið
gaumgæfilega, en varð ekki á
eitt sátt. Meirihlutann skip-
uðu þeir Eðvarð Sigunðsson,
Björgvin Sighvatsson, Tryggvi
Helgason, Torfi Vilhjálmsson,
Snorri Jónsson, Óskar Hall-
grímsson, Jón Sigurðsson, Sig-
urður Stefánsson, Ragnar Guð
leifsson, Björn Jóngson, Egg-
ert G. Þorsteinsson og Gunn-
ar Jóhannsson.
Lögðu þeir tii, að tilmæl-
um forsætisráðherra yrði svar-
að með svohljóðandi ályktun:
„1 tilefni af bréfi hæstvirts
forsætisráðherra, vill 28. þing
Alþýðusambandsins lýsa yfir
þeim vilja sínum, að ráðstaf-
anir þær í efnahagsmálum,
sem fyrir dyrum stendur að
gera, verði á þann veg, að
dýrtíðin verði stöðvuð miðað
við kaupgjaldsvísitöluna 185
stig, en telur hinsvegar óhjá-
kvæmilegt, að þar til sam-
komulag hefur tekizt um lausn
málsins^ fari um kaungreiðsl-
ur samkv. gilda’-'li ’ögum og
samningum stéttarfélaga.
Jafnframt telur bingið
æskilegt, að gerðar verði ráð-
stafanir, ef þurfa þyldr, til
þess að þau 17 ri’0', r“«i hér
um ræðir hafi ekki éhrif á
verðlag vöru og þjónustu í
desembermánuði.
Um leiðir til lausnar mál-
inu að öðru leyti tekur þing-
ið á þessu stigi enga afstöðu,
en vísar til væntan'egra til-
lagna sinna í efnahagsmál-
um“.
Minnihlutinn, Guðmundur
Björnsson, lagði til, að erindi
forsætisráðherra yrði svarað
játandi, og lagði hann fram
svohljóðandi tillögu:
„26. þing Alþýðusambands
Islands te'ur nauðsynlega sam-
vinnu milli ríkisvaldsins og
hinna vinnandi stétta. Af
þeim ástæðum lýsir þingið yf-
ir, að það mælir með því, að
frumvarp það, sem forsætis-
ráðherra hefur sent því til
umsagnar, verði gert að lög-
um. Meðmælin eru veitt í
trausti þess, að ríkisstjórnin
í samstarfi við stjórn Alþýðu-
sambandsins noti þann ráð-
rúmstíma, sem lögin gefa, til
þess að leggja heilbrigðan og
albýðunni hagfel’dan giund-
völl að viðnámi gegn áfram-,
haldandi þróun hinnar háska-
legu verðbólgu“.
Einnig lagði Marías Þ. Guð-
mundsson fram svohljóðandi
tillögu:
„Þingið virðir vi1 ja ríkLs-
stjórnarinnar til samstarfs við
alþýðusamtökin og treystir
því, að hún leysi hið allra
fyrsta aðkallandi vanda efna-
hagsmálanna í samstarfi við
þau“. 'jP
Umræður urðu miklar um
málið, en er til atkvæða-
greiðs'u kom, var tillaga
me’rihlutans samþykkt að við-
höfðu nafnakalli með 293 at-
kvæðum gegn 39. —•. Aðrar
tillögur voru ýmist felldar
Framhald á 10. siðu.