Þjóðviljinn - 04.07.1959, Blaðsíða 11

Laugardagur 4. júll 1959 — ÞJÖEÍVILJINN — (11
BVDD SOHULBBKG:
af Samma Gllck
\
54.
skápum voru góðar bækur og myndir úr sögu kvik-
myndagerðarinnar á veggjunum. Hann gat látið í ljós
skoðanir sínar án þess að vera í vandræðum með orð
og tilfinningar án þess að verða grófur. Hann- vissi meira
um Masaryk en ég. Hann var ekki að leita að neinni
undirlægiu. Hann sagðist aðeins geta ráðið mig frá einni
viku til annarrar, en til þess að ég missti ekki móðinn
sagðist hann ekki ætla að spyrja mig um árangur síðustu
fjögurra vikna.
„Og þrátt fvrir það“, sagði hann, „legg ég ekkert upp
úr því þótt bú hafir ekki nema nokkrar síður tilbúnar,
svo framarlega sem á þeim er eitthvað sem máli skintir.
Mesta hættan liggur í því að þarna verði of mikið af
prédikunum um lýðræði. Kvikmyndir hafa ekki tíma.til
langra, ræðna Reyndu að venja þig á að hugsa út frá
sjónarhorni kvikmyndagerðarinnar“.
Harm gaf mér dæmi sem mér verður alltaf minnis-
stættr • Fineman réð einu sinni frægan leikritahöfund af
BroáÚwav fvrir fimm þúsund á viku. Fýrsta verkefni
leikrílíahöfúndarins vár 'að gera býrjuríáratiriði. í k'vik-’
viy.Hi ■ * ‘V* •• : t:. . \ . . .'i ri -'j'l-.- . •*•'•.. .1'-:-* < (•.
mýn(Í,'pav-.spm það átti að koma framv ei^inmaðurinn.
..værj að. yerða þreyttur, á konunni . sinnv.-Eftir fimmtán.
þúsund dollara kom leikritahöfundurinn með atriði upp
á túttugú blaðsíður. Fineman fannst samtölín snjöll, én
allt bf löng í byrjun kvikmyndar. Leikritahöfundurinn
hélt því fram að ekki mætti skera niður eina setningu
án þess að atriðið eyðilegðist. Fineman sýndi leikstjóra
sínum, Rav McKenna, mjög færum manni á smu sviði,
þetta atriði. Mac sendi Fineman atriðið ásamt tillögu frá
sjálfum sér. Hún komst fyrir á hálfri blaðsíðu. Svo-
hljóðandi:
Svið: Inni í iyftu.
Eiginmaðurinn og . kona hans í samkvæmisbúningi.
Eiginmaðurinn með pípuhatt
Vélinni beint til baka.
Lyftudyrnar opnast og glæsilegur kvenmaður kemur
inn.
Eiginmaðurinn og eiginkonan sýnd nálægt.
Sýnd viðbrögð eiginmannsins gagnvart aðkomukven-
manninum. Hann tekur ofan hattinn með glæsibrag.
Eiginkonan lítur á konuna, síðan á hatt eiginmannsins,
loks á eiginmanninn. Verður illileg á svipinn áður en
við beinum vélinni að
Fineman leit brosandi á mig yfir pípu sína.
„Mac gat ekki skrifað óbrenglaða setningu", sagði
hann. „En þetta var snjallt hjá honum, fyrir kvik-
myndatjaldið“
Ég gat varla beðið eftir að komast út af skrifstofu
hans og byrja að skrifa stórkostlegasta kvikmyndahand-
rit allra tima Mér hafði ekki verið þannig innanbrjósts
síðan ég hafði enskukennara í menntaskóla sem verkaði
eins og bókmenntalegt hægðalyf. Manni fannst nauðsyn-
legt að þióta út úr bekknum áður en kennslu var lokið,
upp á herbergi sitt og losa sig við innblásturinn. Ég
hafði alltaf átt erfitt með að sætta mig við hrifningu
Kits á kvikmvndum. En nú mundi ég eftir dálitlu sem
hún hafði einhvern tíma látið út úr sér. „Ekkert er eins
æsandi og að fá tækifæri til að segja sögu með kvik-
myndavél“ Ég gat varla beðið eftir því að komast heim
á skrifstofu mína og byrja að skrifa hana“.
Satnma Glick hlotnast ef til vill allt annað, hugsaði
ég, erí svo sannarlega fær hann aldrei að kynriast þessari
ánægju, fögnuðinum yfir því að skrifa fyrstu setninguna
á biað, sem lætur svó dásamlega í eyrum í fyrstu en
er vesaldarleg síðarmeir, hina takmarkalausu nautn og
þjánirrgu sem fylgir því.að skapg eitthvað sem þú trúir
á sjálfur.
Sammi leit inn um hádegið. Hann var ekki klæddur
eins og rithöfundur. Líktist meira náunga sem hafði
unnið boxkeppni eða háan happdrættisvinning. Sólarnir
á hvítu skónum hans sýndust tíu sentimetra þykkir og
blórriið í hnaopagatinu var eins og rautt ljós á bak-
gruririli hvíta rúskinnsjakkans.
„Þu lítur út eins og flóttamaður úr Esquire“ sagði ég.
Hann varð að hlæja, vegna þess að þetta átti að vera
fyndni, en ég held hann hafi ekki gert það af heilum
hug-öv , .. ; -- . . ■ ■ 'tZ ú-v.
„Velkominn í hóp mikilmenna“ sagði hann. „Mér er
sagt að bú hafir komið þér innundir hjá Fineman. Ég
ætlaði að láta þig vita að ég lagði inn gott orð fyrir þig.
Ég hef Iheyrt að sagan bín sé stórkostleg“.
Ég fgnn hvernig hann reyndi að troða minni eigin
sögu inn á mig með sama krafti og það hefði verið
hans eigin saga.
„Ég hef enga sögu í höndunum“, sagði ég. „Aðeins
hugmynd“.
„Ég er viss um að hún er stórkostleg, vinur“, sagði
hann. „Ég vona þú þénir milljón“
Svo leit hann á mig með samúð. ,.En mér er sagt að
þú þrælir fvrir skít og ekki neitt. Þrjú hundruð og
fimmtíu á viku“.
Ég varð að viðurkenna smán mína, þótt mér væri
hulin ráðgáta hvernig hann hefði frétt þetta svona
samstundis. .- k í i.
„Ég fék upplýsingar úr innsta hring“j'sagði hann. „Ég
og skrifstofudaman hjá Dan Young þekkjumst svona
vel“.
Hann gerði ógeðfellda handahréyfirirm. „Ég kom henni
til í síðustu jólaveizlu, og hún held.ur crn . að ég sé
ástfangin af henni“. • .
„Sammi“, sagði ég. „Ég er að reyna að ;yápnn“.,
„Æ, vertu ekki að þessu. AIli'iriirn“pha^i Sammi.
„Þessi samvizkusemi þín>. getur eyðilagt aHt fyrir okkur
hinum“,
Hann dró mig á fætur með mikilli0 Virísemd. „Það érj
kominn tími til að fá sér matarbita., Ég skal kynna þig
fyrir hinum og þessum. Þú kemst ekkert áfram ef þú
himir hér daginn út og daginn inn- Þú verður að lyfta
Erlend tíðindi
,. F.ramhald af 6. síðu
testámentið ,en ekki Mein
Iíampf. Uppþotið í Durban og
mörg önnur sem orðið hafa
víða um Suður-Afríku sýna,
að á hverri stundu getur brot-
izt út allsherjaruppreisn, -Aí-
ríkumanna gegn óþolandi kúg-
un og harðrétti.
rio- !
vængjúnum svolítið“. u (f.
; Ég hikaði. Mig langaði til að hugsa um Masaryk. Og’I
þegar maður borðaði með Sariirií3n°þa var aðeiris eitt á
matseðlinum: Sammi Glick
„Ef þú þarft annan sannfæranda". sagði .Sanpni, „þá -
bað ég Júlían að geyma handa okkur sæti við .borð rit- .
höfundanna“.
Júlían hafði ekki brevtzt. Hann var vitúnd' hráustlegri,
hann var í nýjum fötúm, sem voru hérumbil eins og
gömlu fötin, og handtak hans var ekki útaf eins hræðslu-
legt, en epginn gat séð á honum að hann væri höfundur
í uppgangi. Hið nýja umhverfi virtist ekki hafa meiri,
\tmsir telja ,að fyrir etjórh'
Suður-Afríku vaki að égria
Afríkumenn til óyndisúrræða,
svo að tækifæri gefist til að
drekkja frelsisþrá þeirra í
blóði. Her Suður-Afríku er bú-,
inn nýjustu vopriúm :frá
Bandaríkjunum og Bretlandi.
Suður-Afríkustjórn sér að sí-
fellt fjölgar sjálfstæðum ríkj-
um Afríkumanna, sem hljó.ta
að veíta kúguðum kynbræðr-
um sínum sunnan Limpópó-
tfjóts l’ðsinni eftir mætti.
Valdaraenn í Pietoria hafa
sýnt að þeim er til alls trú-
andi, einn'g þess að efna til
blóðbaðs áður en sjáífstæðum
ríkjum Afríkumanna vex
verulega fiskur um hrygg.
Viðskiptabann blökkumanna-
ríkisins Jamaica í Vesfura
tEjidfVini _j|{JSC$.ur-Afríku sýn-
ír hvert stefnir. Stjórn Suður-
Afríku reiði.r s.ig á, .fulltingi
V esturve1 danna ef í odd.a
skerzt. M.T.Ó.
Emprekjéll meS
breyfÍRgmB
Kjóllinn á myndinni er af
ítalskri tízkusýningu og hann,
ep eins konar millistig milli
empirekjóls og mittislínunnar 1
með breiða beltinu. Þetta gæti
verið tilvaiin hugmynd lianda
þeim sem eiga empirekjól og
vilja gera haun nýtilegan, að
sauma á hann bönd í andstæð-
um lit, þannig að áhrífin minni
á breitt belti.
Hva^ um góifklútmn?
Flestar húsmæður hafa furðu-
lega andúð á að endurnýja
klúta og tuskur heimilisins. Á
mörgum heimilum er ekki skipt
; um gólfklúta eða borðtuskur
fyrr en þær eru komnar ’í
tætlur. Eiginlega ætti hver
húsmóðir að eiga birgðir af
k’útum, rétt eins og hún á
hlaða af diskaþtirricum og
handklæðum. Það á eklri að
slíta borðtuskunum og gólf-
klútunum upp. til agna og láta
há verða svarta af sliti og ó-
hreinindum, heldur á,.að setia
há í þvott með hæfilegu milli
bili eíns og nllt. annað sem
t eimilinu fylgir. Hið sama á
að siálfsögðu við um afþurrk-
unarklúta
Ijsarsemi getur líka ver-
ilð fitandi
Margar húsmæður verða of
feitlagnar af sparsem,i, vegna
þess að þær geta oft ekki stillt
sig um að borða síðustu leif-
arnar af matnum, þegar búið
er að bera hann fram a^ borð-
inu. Þeim finnst ekki taka því
að geyma harín til seinni tíma,
| en á hinn bógiun er flestum
I konum þvert um geð að fleygja
| mat. Árangurinn verður, að þær
! fá alltof margar hitaeiningar
og verða of feitar. Það er því
í slæm hitaeiningahagfræði að
i borða leifamar á þennan hátt.
í s p e i’ sa ii t o
Framhald af 7. síðu.
Svanasöngur á heiði og Is-
landslag. Sigurður varð
fyrstur íslendinga, svo vitað
sé, til að þýða ljóð úr es-
peranto á íslenzku og var
á því snilldarhandbragð sem
öðru, er hann lét frá sér
fara. Allmargir hafa síðan
fetað 'í fótspor hans með
ljóðaþýðingar á esperanto,
og ýmsir hafa ei inig gerzt
til að fmmsemja Ijóð á al-
þjóðam.álinu.
Esperanto-hreyfingin á mik-
ið að þakka Þorsteini Þor-
steinssyni, kennslubók hans
og öðrum störfum, en
liain hefur af f'rábærii
tryggð ,"-”110 æskuhugsjón
sinni. r'ir'óðamálinu, allt til
þp—r> c-ags. Kennslubókin
han.3 vr.rð mörgum hvatning
til að læra málið og stuðlaði
þannlg að skjótari fram-
gangi þess hér en ella hefði
orðið.
Itóabreið
austur Um land í hringferð liinn
9. þ.m. Tekið á móti fíutningi á
mánudag til Homafjarðar,
Djúpavogs, Breiðdalsvíkur,
Stöðvarfjarðar, Borgarfjarðar,
Vopnafjarðgr, Bakkafjarðar og
Þórshafnar. Farseðlar seldir
árdegis á miðvikudag.
Auglýsið í
Þjóðviljanum