Þjóðviljinn - 06.03.1960, Qupperneq 6
ÞJÓEÍVILJINN
* It/tJ «s #■*■■
k»t* • l»»W tttl I f ’flf ft*
■ f I ■■•■»» ••■■ <«*J •••Ml •••••>•
* mt *t
Sunnudagur 6. marz 1960
t5ES
£3S
Útgefandi: Sameiningarflokkur albýðu — Sósíalistaflokkurinn. —
Ritstjórar: Magnús Kjartansson (áb.), Magnús Torfi ÓlafSson, Sig-
urður Guðmundsson. — Préttaritstjórar: ívar H. Jónsson, Jón
Bjarnason. — Auglýsingastjóri: Guðgeir Magnússon. — Ritstjórn,
afgreiðsla auglýsingar, prentsmiðja: Skólavörðustíg 19. — Sími
17-500 (5 líni)**). - Áskriftarverð kr. 35 á mán. — Lausasöluv. kr. 2.
Prentsmiðja Þjóðviljans.
’iskverðið til siómanna
rrn:
]|/|orgunblaðið og Alþýðublaðið fjasa nú um
það daglega að vondir kommúnistar æsi
til verkfalla og vilji með því gera að engu það
„gagn“ sem annars yrði af gengislækkunarlögum
og kjaraskerðingarráðstöfunum ríkisstjórnarinn-
ar. Hvað eftir annað við meðferð gengislækkun-
arfrumvarpsins á Alþingi var ríkisstjórninni
bent á að enginn maður í landinu nema ef til
vill ráðherrar og hagfræðingar beirra létu sér
koma til hugar að verkalýðshreyfingin gæti orð-
ið fyrir slíkri árás án þess að reyna með ein-
hverjum hætti að verjast kjaraskerðingunni. Og
meira að segja þeir menn vissu hvað þeir voru
að fara. Þeir ætlast til að tækifærið verði notað
til að berja niður verkalýðshreyfinguna, og menn
eins og Jóhannes Nordal virðast halda að ekkert
þurfi til þess nema ofbeldið.
TV/feðal þeirra sem bentu ríkisstjórninni alvar-
lega á til hvers hún væri að stofna var Karl
Guðjónsson alþingismaður. Hann tók sem dæmi
ákvæði gengislækkunarfrumvarpsins um fisk-
verðið til siómanna og sagði m.a.: „Sagt hefur
verið að allir þeir sem vinna við útveg, fengju
bættan tag af bessum ráðstöfunum, því allt væri
þetta gert fyrir útveginn. Það verður þó varla
dregið í efa að sjómenn á fiskibátum vinni í
þjónustu sjávarútvesrsins. Þeir hafa samninga við
atvinnurekendur sína um það hvernig þeir taka
kaup sitt og þeir taka kaupið í ákveðnum afla-
hlut. Þeir eru þannig eigendur að ákveðnum
hluta aflans sem báturinn er þeir vinna við
fiskar. Á undanförnum árum hafa þeir selt út-
gerðarmanni báts s'ns aflahlutinn á ákveðnu
verði sem þeir hafa samið um hverju sinni.
Þetta verð sem nefnt er skiptaverð nemur nú
1.66 kr. fyrir hvert kg. af slægðum þorski með
haus. Nú mun hins vegar sýnt að eðlilegt er að
borga eftir þessa gengislækkun fyrir ferskan
fisk aðgerðan með þessum hætti um þrjár krón-
ur eða rúmar þrjár krónur.
T frumvarpinu er hins vegar sagt að bátasjó-
menn skuli hafa óbreytt verð frá síðustu
samningum, óbreytt skiptaverð fyrir sinn fisk.
Svo framarlega sem bátasjómenn knýja ekki'
fram nýja samninga, þá verða þeir á þessari
vertíð neyddir til þess með lagasetningu að selja
fisk sinn á um það bil hálfvirði. Ríkisstjómin
getur að sjálfsögðu beðið þá að sýna skilning en
ég er hræddur um að þeim finnist ríkisstjórnin
hafa sýnt heldur lítinn skilning á sínum högum.
Auðvitað efnir hér ríkisstjórnin beinlínis til þess
að sjómenn uni þessu ekki og að átök verði um
skiptaverð sjómanna, og við getum gert okkur
í hugarlund hver áhrif það hefði á þjóðarbú-
skapinn ef bátaílotinn stöðvaðist nú á vertíð. Ef
hann ekki gerir það þá er það vissulega ekki
ríkisstjórninni að þakka, því að bún hefur vís-
vitandi efnt til þess að svo geti orðið“.
l^n ríkisstjórnin tók engum sönsum, heldur rak
kjaraskerðingarlögin í gegn án nokkurs til-
lits til aðvarana, svo sem þessara orða Karls
Guðjónssonar. Hún á því við engan að sakast
nema sjálfa sig ef sjómenn telja sig tilneydda að
grípa þegar til Varnarráðstafana. Sjómenn og vél-
stjórar í Vestmannaeyjum hafa ákveðið að leita
nýrra samninga. Hvaða aðferð sem þeir kunna að
beita til að rétta hlut sinn mun ekki um það
deilt, að sanngirniskröfu eiga sjómenn á því að
fiskverðið hækki. — s.
Jtrt
ZkZ
J*» •%
ir.r
■*. í:
EIÍi
iSI
Aðal-forgöngumaður um
stofnun Lúðrasveitar verka-
lýðsins var Haraldur Guð-
mundsson prentari og var hann
einnig iyrsti stjórnandi henn-
ar og allt þar til hann fluttist
úr bænum — en nú stjórnar
hann lúðrasveit í Neskaupstað'.
Jón S. Jónsson tók við stjórn-
inni af Haraldi í þrjú ár eða
þar til Jón Ásgeirsson tók að
sér stjórn lúðrasveitarinnar.
Lúðrasyeitin var stofnuð í
er erfiðast viðfan'gs hjá ykk-
ur?
— Mesta vandamál lúðra-
sveitarinnar eru húsnæðisskort-
ur og fjárhagsörðugleikar. Allt
frá stofnun lúðrasveitarinnar
hefur hún átt mjög erfitt upp-
dráttar sökum húsnæðisskorts.
y
Ekki lengi í Paradís
— Hafa verkalýðsfélögin’ ekki
getað greitt neitt úr húsnæðis-
vandræðum ykkar?
annað farið frajp. 'á hæFri-.sf/rk.
en alltaí fengíð .neitun.
Eitt bassahorn —
28 þús. kr.
— Er. ekki fjárhasurínrt
skrambi eríiður h.iá ykkur?
— Jú, bað er vitanlega sömu.
sögu af honum að segja eg hús-
næíinu. Við fáum þennan
styrk frá bænum sem'ég .gat,
um áðan og 10 þús. kr. írá.
ríkinu og auk þess haía nokk-
-i
fnt
UB
marz 1953 heima hjá Sigur-
sveini D. Kristinssyni.
Fyrsti formaður Lúðrasveit-
ar verkalýðsins "var Bárður Jó-
hannesson, þá tók við Páll G.
Bjarnason og síðan núverandi
formaður hennar Ólafur L.
Kristjánsson.
Á s.l. hausti fór ég að for-
vitnast um starfsemi Lúðra-
sveitar verkalýðsins og hér
kemur svo frásögn tformanns
hennar og stjórnanda sveitar-
innar.
H
Hvert er markmiðið?
— — í hvaða tilgangi er Lúðra-
sveit verkalýðsins ..stofnuð?
— Eins og flestum mun
vera kunnugt var Lúðrasveit
verkalýðsins stofnuð með því
aðalmarkmiði að efla tón-
mennt verkalýðsins, og leika
fyrir kröfugöngum og á öllum
þeim fundum og samkomum
alþýðunnar sem þörf er á og
unnt er að koma bví við, svar-
ar Ólafur, formaður lúðrasveit-
arinnar.
— Hvers konar lög æfið þið
og leikið?
Ölafur L. Kristjánsson, l5or-
mafiur Lúðrasveitar verka-
lýð-Jns.
— Við höfum æft allskonar
tónlist. Að sálfsögðu baráttu-
söngva alþýðunnar og íslenzk
ættarðarlög, svo og margs kon-
ar íslenzk lög. Og auðvitað
höfum við æft töluvert af klass-
iskri tónlist, og raunar dans-
músik einnig, jafnvel rokk!
Mesta vandamálið
-— Hve fjölmenn er sveit-
in?
— Á sl. hausti voru st«rf-
andi 20 menn, flestir munu
hafa verið 22.
— Er ekki dálítið erfitt að
halda sveitinni starfandi? Hvað
—- Nei, verkalýðsfélögin hafa
ekki verið þess megnug að geta
látið sveitinni í té húsnæði til
æfinga nema að mjög litlu
leyti.
— Hvar hafið þið fengið
inni?
— Eitt sinn lánaði Reykja-
víkurbær okkur húsnæði sem
heyrði undir borgarlækni, að
Vegamótastig 4. Þar var ágæt-
ur salur til æfinga; bærinn
notaði húsnæði þetta á dag-
inn sem kaffistofu fyrir
verkamenn í bæjarvinnu. Við
vorum farnir að vona að öll
húsnæðisvandræði væru úr
sögunni, a.m.k. í bili eða næstu
2—4 árin, og sambúðin við
verkamennina var með ágæt-
um. v
En Adam var ekki lengi í
Paradís: eítir ár var okkur
sagt að við yrðum að fara út!
— Og hver var ástæðan?
— Þegar við spurðum um
ástæðuna hjá þeim háu herr-
um varð frekar fátt um svör,
en þó var því helzt borið við
að þetta myndi skapa fordæmi,
og aðrir koma á eftir til að
fá þetta húsnæði.
Lúðrasveit í bílskúr
Hvernig fór. svo með húsnæði
þegar ykkur hafði verið vísað
út þarna?
— f heilt ár var lúðrasveitin
eiginlega óstarfhæf sökum hús-
næðisleysis, en eftir margvís-
legar tilraunir til að komast
einhverstaðar undir þak feng-
um við loks húsnæði hjá Sósí-
alistafélagi Reykjavíkur í
Tjarnargötu 20, og þar erum
við nú.
Hvernig húsnæði er það? •
— Það hefur á sínum tíma
verið bílskúr, og er um 16 fer-
metrar að flatarmáli. Þótt gott
sé raunar og óhjákvæmilegt að
fá að vera einhverstaðar und-
ir þaki stendur þetta lítla hús-
næði lúðrasveitinni algerlega
fyrir þrifum. Menningarlega
séð er mjög alvarlegt hve það
opinbera gerir lítið að því að
efla músiklíf.
— Þið fáið eitthvert framlag
frá bænum?
— Já, við fáum 10 þúsund :
kr. styrk frá bænum, en leik-
um aftur á móti endurgjalds-
laust fyrir bæinn þegar á því :
þarf að halda. Að vísu höfum :
við ekki talið okkur fært enn :
sem komið er að leika opin- i
berlega, t.d. úti, en ástæðan i
fyrir því er eingöngu slæm i
starfsskilyrði eins og ég sagði i
áðan. Við höfum hvað eftir i
ur verkalýðsfélög styrkt ckkur
dálítið, — en mikið má ef
duga skal.
— Já, er ekki dýrt að starf-
rækja lúðrásveit?
— Jú, það er dýrt að stoi'na
lúðrasveit og kostnaðarsamt að
Lúðrasveit verkalýðsins leiki
andinn, Jón Ásgeirsson, er
halda henni starfandi. Eitt
bassahorn kostar t.d. frá 10
þús. kr til 28 þús. kr., á gamla
genginu —< og önnur hljóðfæri
eftir því.
lllllllll...
Gef
OSS 1
Hefði sá vísi maður Jónas
Haralz, hagfræðingur og ráðu-
neytisstjóri, með meiru, verið
efnahagslegur ráðunautur Jesú
Krists, myndi hann áreiðan-
lega hafa ráðið meistaranum
frá því, mjög eindregið, að setja
bænina um hið daglega brauð
inn í Faðirvorið.
Hagfræðingurinn myndi haía
sýnt meistaranum fram á það
með vísindalegum útreikning-
um, að þessi voðalega bæn,
myndi, ef hún yrði framborin
og heyrð, setja allt efnahags-
kerfið úr skorðum. Neyzlan
myndi aukast 'oeðlilega mikið
og mennirnir myndu leggja í
óþarfar fjárfestingar, verzlun-
arjöfnuðurinn myndi verða
óhagstæður, óðaverðbólga
myndi yfir dynja, og atvinnu-
rekendurnir myndu ekki geta
safnað sér nægum sjóðum at-
vinnuvegunum til þrifnaðar.
Afleiðingamar myndu svo