Þjóðviljinn - 03.07.1960, Side 6

6) — ÞJÓÐVILJINN — Sunnudagur 3. júlí 1960

TCZ
tv*
•H!
m
33
ns
«^2
rc:
Núskal það allt
í ástandið
ÚtgefancH: Sameinlngarflokkur alt>ýBu - Sðsíallstaflokkurinn. —
EltstJ&'-ar: Maenús Kjartansson (4b.), Magnús Torfi Olafsson, Bie-
urður Guðmundsson. — Fréttaritstiórar: Ivar H. Jónsson, Jón
Bjarnaso:-.. - Auglýsingastjórl: Guðgeir Magnússon. - Rltstjórn,
aígreiösla auglýslngar, prentsmiðja: Skólavörðustíg 19. — Sími
17-500 (5 línur). - Áskrlftarverð kr. 45 á mán. - Lausasöluv. kr. 3.00.
Prentsmiðia ÞJóðviljans.
Si
itih
:n;j
lí

ad
í byrgðarmönnum herstöðvanna á íslandi hefur
aldrei tekizt að gera þær vinsælar. Hvort-
tveggja er að mjög fáir íslendingar trúa því að
í þeim sé „vörn“ fyrir íslenzku þjóðina í friði
eða stríði, heldur alveg öfugt, þeim fylgi hætta
í friði og tortímingarhætta í nútímastyrjöld.
Áróður herstöðvamannanna og herflokkanna ís-
lenzku fyrir Bandaríkjahernum hefur beinlínis
strandað á heilbrigðri skynsemi íslendinga. Engri
þjóð er hollt að blanda geði og blóði við erlend-
an hermannaruslaralýð sem aðsetur hefur í land-
inu. Fólk í öllum flokkum hefur skilið þetta og
hagað sér samkvæmt því. Stjórnmálaleiðtogum
hafa orðið til lítillar frægðar afrek í bingóspili
eða öðrum álíka íþróttum þar suður á Keflavík-
urflugvelli, og þeir fjármálamenn og konur
sem lengst ganga í því að hagnast á hernum,
hafa ekki aukið álit sitt meðal landa sinna al-
mennt. Yfirvöld landsins hafa að vísu rækilega
svikizt um að láta gripahelda girðingu og ströng
útgöngu- og ferðabönn takmarka hættuna af
herstöðvunum, en íslenzkur þjóðarmetnaður hef-
ur reist þá tálma milli hins erlenda hermanna-
dóts og íslenzkra heimila, að bjargað hefur mest-
um hluta þjóðarinnar frá því að bíða tjón af
herstöðvunum.

ÍITZ
uii
XX
XX
m
tnt
ua
55
trr
Sí
Séð með berum augum lítur Andrómedustjörnusveipurinn út eins og einstök stjarna era
í stjörnukíki sést að hann er svipaður Vetrarbrautinni, samsafn aragrúa sólna, og tali'>
er víst að mörgum þeirra fylgi reikistjörnur. Yfirgnæfandi líkur eru fyrir að líf hafi mynt-
azt á einhverjum reikistjarnanna og þróast enn lengur en á jörðinni. Andrómedusveipur-
inn er svo langt í burtu að ljósið er 1.500.000 ár að berast milli hans og okkar sólkerfis.
IW'ú hefur augsýnilega borizt sú fyrirskipun að
’ vestan að Bandaríkiastjórn og bandaríski her-
inn ætli ekki lengur að sætta sig við slíka sjálfs-
vörn íslenzku þjóðarinnar. Og Bandaríkjaher
virðist hafa fengið leyfi íslenzkra stjórnarvalda
til að reyna að brjóta niður allar eðlilegar höml-
ur á óþarfa afskiptum landsmanna af hermanna-
lýðnum. í dag býður t.d. bandaríski herinn
„herra og frú Islandi og börnum þeirra“ í eitt
allsherjarherstöðvapartí á Keflavikurflugvelli.
iMörg „heimboð“ í smærri stíl eru á undan farin,
og í sumum furðu langt gengið, eins og þegar
Sjálfstæðisflokkurinn misnotar aðstöðu sína í
Kvennadeild Slysavarnarfélagsins til að skipu-
leggja ástandsferð tuga kvenna á Kefiavíkurflug-
völl, undir forustu bæjarfulltrúa íhaldsins, sem
hernámsliðið hefur þegar gefið eitt af gælu-
nöfnum sínum.
T^að vantar ekki að herstöðvaflokkarnir hafi
1 svarið og sárt við lagt að þeir séu andvígir
óþarfa samskiptum hermanna og íslendinga, en
nú virðist eiga að svara hinum ört vaxandi
kröíum um brottflutning hersins með því að
stofna til stóraukinna og náinna kynna íslend-
inga af herstöðvunum og hermannaruslinu, og
að íslenzk stjórnarvöld Sjálfstæðisflokksins og
Alþýðuflokksins leggi blessun sína yfir það-
Reynist svo, hljóta íslendingar, sem ekki eru
þannig bundnir þjónkunarafstöðu við hið er-
lenda herveldi, að taka til sinna ráða til varnar
því að brotinn verði niður sá ósýnilegi veggur
sem heilbrigð skynsemi íslendinga og þjóðar-
metnaður hefur byggt um hin erHndu óþrifa-
bæli, til varnar íslenzkum heimilum og íslenzku
þjóðerni. — s.
fcl
i
=;k
S'i
nrS
§1
czz
(5*
zrra
mni
xxz
rJx.^
Stutt er s’íðan mönnum hér
á .jörðu tókst að ákvarða af
nokkru viti stöðu sína og
jarðarinnar í alheiminum, og
ég ætla að sumum sé þetta ó-
ljóst enn. Við eigum heima á
yfirborði lítillar p’ánetu, sem
snýst um eina af hinum minni
sólum á útjaðri stjörnusveips,
sem hefur að ge'Tna þúsundir
milljóna af sólum, og kallast
hér Vetrarbrautin. Þessi
stjörnusveipur er einn af þús-
undum milljóna 'í þeim hluta
alheimsins, sem enn hefur
verið unnt að kanna.
Fyrir h. u. b. þrjátíu árum
var stjörnfræðin það á veg
komin (en ekki lengra) að
svo v:rtist sem jarðarbúar
gætu verið hinar eirui viti
gæddu verur í alheiminum. Þá
var álitið að lífsskilyrði, sl'k
sem eru hér á jörðimi, mundu
vera afar fágæt. Fn nú kemur
stjörnufræðingum, efnafræð-
ingum, eðlisfræðingum og líf-
fræðingum saman um það, að
allar líkur bendi tál þess að
viti bornar verur séu víða til.
Auk þess, og sú hugmynð er
ekki vömul þykiast menn nú
hafa t.æki ti' að komn^t í gpTvi-
band við slíkar verur. Því
valda hinar stórkostlegu
framfarir i rafmagnsfræði og
allri tækni þar að lútandi.
Það er í einum litlum dal,
í Vestur-Virginia, umkringd-
um Alleghanvf iöihinum að
þessari tækr.i og þekkingu er
ætlað að skila árangri. Við
stjörnusambandsstöð þá, sem
þar er að rísa, og kallast á
ensku „Project Ozma“ (Oz
heitir í ævintýri Frank
Baums landið fyrir austan
mána og sunnan sól), starfa
þeir dr. Frank Drake og dr.
T. K. Menon að athugunum á
útvarpsbylgjum utan úr
geimi. Þeir beina útvarpsfirð-
sjá sem er 85 fet að þver-
máli að tveimur stjörnum lágt
á lofti í suðri. sem valdar
'hafa verið úr a'iri mergðinni,
og hlera vandlega eftir skipu-
legum tónum eða hl jóðum inn-
an um öll óhljóðin utan úr
óravíddum geimsins.
Þessi staður er valinn
vegna þess að þar er lítil
mannabvggð í gronndinni og
því minni hætta á truflunum.
Drnke, sem er einn af fremstu
stjörnufræðingum sem nú eru
uppi. stjórnar verkinu. Hann
er 29 ára. en Menon 32, og
er það mikill kostur, að þeir
pkuJi vera uTo-'r, hví verk-
ið má vel endast þeim til ævi-
loka í hárri elli. Stjörnum-
ar sem -sjénni er beint að
heita Tau Ceti og Epsilon
Eridani, og eru í 116 trilljón
km. .fjarska.
Tíl hess nð 7jp sl’kt ■’em við
þekkjum, geti þrifizt, á hnetti,
þ*>rf þrjú aðelski’vrði: Stiömn
slíka sem sclu okkar, til að
geisla frá sér hæfilegu magni
af Ijósi og h:to ií fjar1re>rð
plánetu h u. b firpm þúsund
milljón ára gamla. en m’nna
dugir ekki til þess að ná á-
líkri þróun og orðin er hér,
andrúmsloft og vatn Vísinda.-
menn álíta, að til séu frá 100
milljónum til 100 þúsund mill-
jóna af byggðum hnötturn í
þeim hluta alheimsins sem
þekktur er. Þeir álykta sem
svo:
Styórnur
1 Vetranbrautinni, lieim-
kynni okkar meðal stjörnu-
sveipanna, eru 100 þúsund
milljónir stjarna. Þó að þetta
megi þykja ekki lítið, er þessi
sólnasveipur aðeins einn með-
al þúsunda milljóna, sem
stjörnusjár n.á til, „Hvent sem
Htið er, og hve langt sem lit-
ið er, sjáum við hvergi nokk-
urn vott um að byggðir
geimsins æt'i að þvnnast eða
brjóta," segir Harlow Rhap-
ley, stjörnufræðingur við há-
skó’ann í Harvnrd. Hann
gizkar á það að innan. sión-
víddar hinnar sterkustu
stiörnusiáa sem er tvö þús-
milljónir Ijcsára, muni vera
me:ra en 100 inilljarðar millj-
arða af sólum teða 10 ng 19
núú. 21 sipfs talal T.itstjáin er
brýtur ljósið frá stjömunum
og segir til um það hvaða
efni glóa þar hendir til þess
að tíu a.f hundraði allra
sclna (eða 10 og 18 núll) séu
í öl’um aðalatriðum líkar okk-
ar sól.
Plánetur
En fylgja þessum sólum þá
plánetur? Það eru ekki nefna
fáein ár síðan almennt var
álitið, að plánetur væru af*