Þjóðviljinn - 20.10.1960, Page 3

Fimmtudagur 20. október 1960 — ÞJÓÐVILJINN — (3
í"
Skammarle
• *
Þaíf var ekki mikið um að
vera í Sjálfstæðishúsinu kl.
8,30 á þriðjudagskvöldið, þeg-
ar auglýstur fundur Stúdenta-
félags Reykjavíkur um ,,Aust-
ur og vestur — ástandið í
lieimsmálunum“ átti að hefj-
ast. J»ar voru aðeins komnar
þrjár eða fjórar liræður, þeirra
á meðal formaður félagsskapar
er kallast „Félag um vestræna
samvinnu“ og formaður Stúd-
ehtafélagsins en það er sami
maðtirinn, Pétur Benedik'sson
banhastjóri. Pé'ur hafði boð-
að hin.gað aðaláróðursstjóra
Atlanzhafsbandalagsins á veg-
um NATO-vinafélagsins. og
®tlaði sér nú að nota sér að-
stöðuna í S'údentafé’aginu til
að láta þénnan áróðursmann
flytja loíræðu um Atlanzhafs-
bandalagið og blessun vest-
rænnar samvinnu í Slúrlen'a-
félaginu.
Þetta tókst ekki betur eu
svo, að þegar liðið var þriá
stundarf jórðunga fram yfir
auglýstan fundartíma voru að-
eins um 60 manns komnir á
fundinn, þar af um helmingur
NATO-andstæðingar. Sátu fund-
argestir á hliðarpöllunum, en
við ræðustólnum blasti galtóm-
ur salurinn.
Pétur bankastjóri, sem ætt
hafði skimandi og taugaóstvrk-
Ur um salarkynnin, eins og í
leit að týndu fé, gekk nú upp
í ræðustólinn með stóran ös'ku-
ibakka i hendi og barði honum
margsinnis í borðið svo að
glumdi í. Kvað hann fundar-
hamar Sjálfstæðisflokksins,
sem væri úr rússnesku stáli,
hafa verið sendan til Samein-
uðu þjóðanna í staðinn fyrir
ihamar þann, íslenzkan, sem
brotnaði á dögunum.
Síðan kynnti Pétur eina
frummælanda fundarins, en til
þessa hefur það verið talið
sjálfsagt að frummælendur
væru tveir, þegar rætt hefur
verið um heit deilumál.
Var þar kominn Paul nokkur
de Lieven, aðalblaðafulltrúi
Atlanzhafsbandalagsins. Sagði
Pétur mann þennan vera af
letnesku bergi brotinn af frægri
höfðingjaætt, sem átt hefði
miklar lendur í Rússlandi á
keisaratímanum. Þetta af-
sprengi höfðingja og landeig-
enda ihefði síðan 'hrök'klazt að
heiman og til Vestur-Evrópu.
Þar hefði hann lagzt í víking
og fengið gríðarmörg heiðurs-
merki fyrir stríðsafrek. Væri
maðurinn mikið málaséní og
kynni flest tungumál utan ís-
lenzku.
Sté nú víkingurinn í pontuna,
digur maður og vígalegur, en
var nokkuð stirt ura mál sök-
um andateppu, auk þess sem
hann þurfti að reykja vind-
ling meðan á tölunni stóð. Hann
staðfesti orð Péturs um garp-
Veðurhorfurnar
Veðurhorfur í Reykjavík og
nágrenni í dag: Austan gola
eða kaldi, skýjað með köflum.
'*j Þannig voru allar tilraunir
H | de Lievens til að svara aðeins
■ undansláttur og útúrsnúningar,
m i
B tv'isagnir og flótti frá stað-
m
■Hoaansfl
skap sinn og mála'kunnáttu ut-
an íslenzku, en kvaðst þó
mundu skilja ef menn segðu
„haltu k%f'ú“, og r’dldist
möhnum að Pétur- þardifi'jtjóri
hefði búio hann. undir f.undinn
með þeim orðaforða. De Lieven t
talaði i 35 mínútur og jafn-
lengi biðu menn eftir því að
hann tæki að ræða viðfangs-
efni fundarins. Var mál harvs j
sundurlaust orðaglamur um j
skipulag og starfsemi Atlanz-
liafsbandalagsins, enda sagði |
hann í lokin, að hann hefði
aðeins vdjað gefa mynd af því
hvernig NATO-starfsemin væri.
Geysilegt sjálfstæði
De Lieven bauðst síðan til
að svara fyrirspurnum. Lög-
fræðingarnir Þorvaldur Þórar-
insson og Ingi R. He’gason
lögðu fyrir hann allmargar fyr-
irspurnir og er skemmst frá því
að segja að þessi útsendari
Lieven einnig spurður irm hvort
þetta ákvæði hefði ekki verið
brot’ð.
Embætt:STnaður NATO svar-
aði því til a* þessi ríki væru
svo geysilega sjálfstæð og þess-
vegna hefði engin lausn fengist
ádandhelgisdeiiu íslendinga og
Breta. Hann sagði að sér væri
að vísu kunnugt um að no’kkur
brezk herskip hefðu verið á
ferli nálægt strcndum Islands.
Hinsvegar hefði NATO ekki
borizt ncin tilkynning um árás-
Breta á íslenzkt svæði og þess-
vegna hefði 5. grein NATO
samningsins ekki komið til fram
kvæmda. Að v.'su sagði de
Lieven að Hans Andersen hefði
verið mjög harðorður í garð
Breta á fundum NATO-ráðsins,
en eitthvað hlýtur sá málflutn-
ingur að ihafa verið slappur,
úr því embættismönnum og út-
breiðslustjórum NATO er ekki
kunnugt um neina árás Breta
á íslenzkt svæði.
! reyndúmim. •
Það þurfti að margspyrja de
■ Lifiven um það hvort hann
! teldi ekki tímabært að gera
; griða-áttmála milli NATO
j og rí'-ia Varsjárbandalagsins.
! Virtist hann ails ekki sldlja
hvað væri átt við með griða-
sáttméia (n n-aggress’on pact)
Sagði hann að þessi bandalrg
| ættu ekki í stríði og því væri
i ekki þörf á sáttmála til að
| koma í veg fyrir árás, rétt eins
' og ekki væri tímabært að gera
slí'kan sáttmála fyrr en árás
hefði verið gerð. Ekki taldi de
Lieven þorandi fyrir NATO að
fallast á að mynda hlutlaust
og vopnlaust belti í Mið-Evr-
ópu.
Heimtaði meiri lierstöðvar
Nokkrir menn úr hópi svart-
asta afturhaldsins á íslandi
stigu í stólinn til að reyna að
dreifa vandræðaskap trúboðans
frá NATO. Bar þar mest á
j tveimur gömlum, úrillum og
i ofstækisfullum íhaldsmönnum,
furdarstjórasæti til að ieggja
áherzlu á innræti sitt og boð-
skap.
Gísli Halldcrsson flutti langt
erindi, fullt .af beizkju hatri
og und'rlæai 'hætti ragnvart
hernaðars(órveldum. Var þessi
gamli maður argastur yfir því,
að menn í Vestur-Evrópu
skyldu voga sér að vera komm-
únistar. Gac hrnn Islendingum
þann vitnisburð, að íslenzka
þióðin væri á frumstæðu þjóð-
fc’agsstigi líkt og Suður-Am-
eríkumenn, og hafði um það
mr'.rg cg stór orð. Þá sagði hann
blygðunarlaust að það væri
sjálfsagt og nauðsynlegt að
leyfa Bandaríkjamönnum að
Framnald á 10 «íðn
, þeim Gísla Halldórssyni verk-
i fræðingi og heildsala, og NATO
dindlinum Pétri Benedi'ktssyni,
j sem fussaði og skyrpti hvað
I eftir annað úr ræðustól og
Þessi mynd er tekin þeg-
ar IleimdaharskríH hóf
uppsteit og grjótkast við
sendiráð Sovétríkjanna 7.
nóvember 1956 undir stjórn
Péturs Bencdiktssonar
bankastjóra. Það var ekki
að furða þótt bankastjór-
inni væri á Stúdentafélags-
fundinum lineykslaður á
hinum friðsamlegu og cin-
arðlegu mótmælaaðgerðum
Reykvíkinga gegn land-
helgissamnir.gunum við
Breta.
NATO gaf engin fullnægjandi
svör. Hann leiddi algjörlega
lijá sér að svara mörgum
npurningum og öðrum svaraði
hann msð kjaftæði einu og mála
lengingum. Var greinilegt að
úrcðursstjcrinn hafði ek'ki gert
ráð fyrir spurningum sem
koma við kvikuna á hernaðar-
bandalaginu og krecjast svars
við ofbeldisverkum innan þess.
De Lieven var m.a. bent á
1. grein samnings NATO þar
sem aðildarríkin skuldbinda sig
til að leysa hverskonar milli-
ríkjadeilumál á friðsamlegan
hátt, og að beita ekki hótun-
um né valdi í milliríkjaviðskipt-
um á nokkurn hátt. Vrr hann
spurður hvort hann teldi ekki
vopnaða árás' Breta á íslenzkt
yfirráðasvæði brot á þessari
grein. Einnig var honum bent
á 5. grein samningsins þar sem
segir að vopriuð árás á eitt
bartdalagsríkið eða fleiri skuli
talin árás á þau öll. Var de
BBiflsaflaiaQQaflflflBflamBiasBaÐSHflflflflflaflflflflnaKaHBflaaHBBaflBflBflflflflflflHflBaBflflM

B
fl
fl
■
H
R
B
H
B
ta
■
n
M
■
■
■
w, ..y. ->í •> N ^
Banka-
stjórinn og gatan
Pétur Benediktsson banka-
stjóri sagðist á stúdentafundi
í fyrrakvöld hafa hina mestu
fyrirlitningu á „alþingi göt-
unnar“. Ekki kemur það neitt
á óvart þótt sá maður telji
að almenningur hafi engan
rétt til þess að nota götur
þær sem hann heíur lagt til
þess að bera fram skoðanir
sínar og kröfur af festu og
einbeitni. Rankastjórinn 'er
hinsvegar gefinn fyrir aðrar
athafnir á götum úti. Fyrir
fjórum árum stjórnaði hann
aðför Heimdellinga að sovézka
sendiráðinu hér í bæ. Þar lét
hann lið sitt brjóta flestar
rúður í sendiráðshúsinu.
skera niður þjóðfána Sovét-
ríkjanna og veitast með of-
beldi að gestum sendiráðsins,
einkanlega konum. Enginn í
árásarhópnum reyndist hafa
jafn óföeur hljóð í barka og
bankastjórinn né ráða yfir
jafn ferlegum munnsöinuði,
nema ef vera skyldi sá af rit-
stjórum Morgunblaðsins sem
stóð við hlið sendiráðshúss-
ins með takmarkað vald yfir
andlitsdráttum sínum og öskr-
aði upp nöfn gestanna þe^ar
þeir komu út, svó að Héim-
dellingar vissu sem bezt
hverí”"' Vo’’r að reyna'
misj»yrma, Hins vegarmu '
fiskima.astjórinn hafa reynzt
frekar mjóróma við þetta
tækifæri og er það eflaust
einnig á samningafundum
sinum með Bretum.
Þetta eru þær athafnir á
götum úti sem Pétur Bene-
diktsson bankastjóri hefur
velbóknun á. Og lögreglu-
stjórinn í Reykjavík, Sigur-
jón Sigurðsson, er auðsjáan-
lega sömu skoðunar. Hann
gerði engar ráðstafanir til
þess að hafa stjórn á bila-
umferð þegar Reykvíkingar
fóru mctmælagöngu sína gegn
svikum í landhelgismálinu
fyrir skemmstú; honum lá það
i léttu rúmi þótt reynt yrði
að aka yfir fólk við það tæki-
færi. Hins vegar lokaði hann
Túngötunni fyrir allri bíla-
umferð fyrir fjórum árum
þegar Pétur Benediktsson og
lið hans gerðu árás s:na á
sovézka sendiráðið; þar voru
athafnir á götum úti sem
verðskulduðu lögregluvernd
og fengu hana. — Austri.