Þjóðviljinn - 24.03.1962, Qupperneq 3

um leiklistarmál og Guðlaugur
Helgi Skúlason og Guðmundur Pálsson í hlutverkum sínum í
Taugastríð tengdamömmu. — (Ljósm. Oddur Ólafsson).
Taugasfríð tengdamömmu 1
frumsýnt n.k. miðvikudag 1
Al'þjóðlegur leikhúsdagur
verður í fyrsta skipti haldinn
hátíðltegur n.k. þriðtjudag, 27.
marz. Verður dagsins minnzt
víðsvegar um heim, m.a. hér í
Reykjavík.
Það er alþjóðlega leik'húsmála-
stofnunin (International Theat-
re Institute), sem hefur forgöngu
um leikhúsdaginn og er til-
gangurinn sá að reyna að vekja
GENF 23/3 — Umræðunum um
stöðvun á kjarnorkusprenging-
um í tilraunaskyni er stöðugt
lialdið áfram en treglega geng-
ur að ná samkomulagi. Þrætur
stórveldanna snúast nú einkum
um það hvernig haga beri eft-
irliti imeð því að banni X':ð
kiarnorkusprengingum verði
framfylgt. Rú=sar vilja ekki
samþykkja til'ögur Bandaríkja-
mamiia lum þessi ,efni veena
þeirra njósna sem slíkt eftir-
l'tskerfi gæti haft í för með
sér. *HinsVegar tefja þeir að
hvert r'ki um sig geti komizt á
snoðir um kiarnorkusurengingar
hvar sem er í heiminum með
mælingum heima fyrir.
Á fundi afvopnunarþingsins
í dag sagði Dean Rusk, utanrík-
isráðherra Bandaríkjanna. að
hið eina sem vantaði á til þess
að unnt væri að semja um af-
vopnun vaeri. vilji Sovétríkjanna
til að. gera slíka samninga.
Bgndaríkin- eru, sagði hann,
reiðuíbuin að- taka til athugunar
hverja þá tillögu- sem gerir ráð
fyrir raunhæfu alþjóðlegu eft-
iriiti, en þau láta sér ekkert
minna nægja. Bandaríkin munu
ekki aftur hætta öryggi sínu
vegna tilraunastöðvunar sem
ekki er unnt að hafa eftirlit
með. Bandaríkin munu í engu
hvika frá hinum upprunalegu
tillögum sínum um bann við
kjarnorkusprengingum í til-
raunaskyni að viðbættum þeim
hreytingum sem gerðar voru á
þeim árið 1961.
í svari síinu sagði Gromiko að
ákvörðun Bandaríkjamanna um
að hefja á ný kjarnorkuspreng-
ingar í a-ndrúmsloftinu væri ögr-
un sem gerði málin enn flókn-
ari. Hann neitaði þvl að í gildi
hefði verið nokkurt samkomu-
lag um tilraunastöðvun og hefði
því Sovétríkjunum verið frjálst
að framkvæma sprengingar sín-
ar í september, sem annars
hefðu verið svar við fyrri til-
raunum Vesturveldanna. Sam-
kvæmt hans skilningi hefðu um-
ræður undimefndarinnar farið
út um þúfur vegna þess að
Vesturveldin hefðu farið fram
Tvo ny fri-
merki í acer
1 gær gaf póst- og símamála-
stjómin út tvö ný frímerki.
Þetta eru blómamerki. Annað er
grænt að lit með mynd af blá-
klukku, verðgildið 50 aurar, Hitt
merkið er blátt með mynd af
sóley) verðgildi kr. 3,50. Bæði
merkin eru prentuð í Sviss. I
athygli sem flestra um heim
allan á leikhúsinu og menning-
argildi leiklistar og benda á
hvers virði alþjóðlegt samstarf
á sviði leikhúsmála er.
MINNZT Í REYKJAVÍK
Leikhússdagsins verður minnzt
hér á landi m.a. með kvölddag-
skrá í útvarpinu. Þar mun
Sveinn Einarsson flytja erindi
á að komið yrði á fót njósna-
kerfi sem dulbúa átti sem eft-
inlit. Hann kvað Sovétríkin eng-
an áhuga hafa á því að stofn-
setja eftirlitskerfi í Bretlandi
og Bandaríkjunum. Ennfremur
sagði hann að Sovétríkin myndu
ekki ganga frá neinum samn-
ingi um bann við kjamavopna-
tilraunum nema því aðeins að
Frakkar yrðu aðilar að honum,
vegna þess að Frakkland er í
Atlanzhafsbandalaginu.
Home lávarður, utanríkisráð-
herra Bretlands, kvað Vestur-
veldin ekki hafa yfir að ráða
nægilega fullkomnum mælinga-
tækjum til að greina í sundur
með vissu kjamorkusprengingar
í Sovétríkjunum og jarðskjálfta.
Bað hann s'Iðan Gromiko að fá
Vesturveldunum slík tæki til af-
nota ef Sovétríkin hefðu þau.
Utahríkiþráðherra Nígeríu;
Jaja Wacbuku, hélt ræðu á
fundi þingsins í dag. Hann
skoraði eindregið á stórveldin
að stöðva þegar allar tilraunir
með kjarnavopn. Ennfremur
lagði hann til að öll Afríka yrði
kjarnavopnalaust svæði.
Hdnfirðingar!
★ Spilakvöld Alþýðubanda-
lagsins í Hafnarfirði hefst kl.
8.30 í kvöld í Góðtemplarahús-
inu. Þetta er síðasta spilakvöldið
á vetrinum, eins og getið var í
gær, og verða því afhent heild-
arverðlaun vetrarins, auk kvöld-
vcrðlauna. Kaffiveitingar á boð-
stólum.
Rósinkranz ávarp. Efnt verður
til gluggasýninga hér í Reykja-
vlfk á myndum úr leiksýningum
og sýningar verða í Þjóðleikhús-
inu og Iðnó. Þjóðleikhús:ð sýn-
ir „Skugga-Svein“ og býður m.
a. til sýningarinnar alþingis-
mönnum, borgarstjórn og blaða-
mönnum, en í Iðnó sýnir Leik-
félag Reykjavíkur „Kviksand"
og býður til sýningarinnar öldr-
uðu fólki, vistmönnum á elli-
heimilinu Grund og Hrafnistu.
YFIR 40 ÞÁTTTAKENDUR
Alþjóða leikhúsmálastofnunin
var stofnuð árið 1947 og hélt
fyrsta þing sitt ári síðar í Prag.
Aðilar frá 36 löndum voru i
hópi stofnenda en nú eru þátt-
tökuþjóðir 42 talsins og 6 til
viðbótar hafa sótt um inngöngu.
ísland gerðist aðili að stofnun-
inni árið 1957.
Leikhús, félög leikara, höf-
unda, leiktjaldamálara, gagn-
rýnenda o.s.frv. eru þeir aðil-
ar innan hvers aðildarríkis sem
mynda deildir, eina í hverju
landi, sem alþjóðastofnunin
samanstendur af. Hér á íslandi
eru þessir aðilar: Þjóðleikhúsið,
Leikfélag Reykjavíkur og Félag
íslenzkra leikara, en stjórn ís-
landsdeildarinnar skipa nú Guð-
laugur Rósinkranz Þjóðleikhús-
stjóri, formaður, Jón Sigur-
bj-örnsson formaður Félags ísl.
leikara, ritari og Brynjólfur Jó-
hannesson formaður Leikfélags
Reykjavíkur.
í kvöld frumsýnir Leikfélag
Hafnarfjarðar gamanleikinn
„Prestar í klípu“ (See hovv they
run) eftir Philip King í þýðingu
Ævars R. Kvaran. Leikstjóri er
hinn vinsæli leikari Steindór
Hjörlefsson og er þetta annað
leikritið sem hann setur á svið
fyrir L.H., hitt var „Hringekj-
an“ sem félagið sýndi á síðasta
leikári og svo aftur í haust og
fékk mjög góða dóma.
„Prestar í klípu“ er nú sýnt
í fyrsta sinn hér á landi, en hef-
ur verið mikið leikið í Englandi
og allstaðar hlotið miklar vin-
sældir, enda leikritið sagt hið
Næstkomandi miðvikudag
frumsýnir Leikfélag Reykjavík-
ur gamanleikinn Taugastríð
tengdamömmu eftir Filip King
og Falkland Cary í þýðingu
Tvair drengir
urðu ffyrir bílum
Tveir drengir urðu fyrir bílum
eftir hádegi í gær en hvorugur
slasaðist alvarlega. Fjögurra ára
drengur varð fyrir bíl á Tún-
götu og fimm ára drengur á
Njálsgötu.
Dagur frímerkis-
ins 3. apríl
Dagur frímerkisins verður há-
tíðlegur haldinn hér á landi 3.
næsta mánaðar..
spaugilegasta. Það gerist á
stríðisárunjum og far fram á
heimili sóknarprests. Aðalhlut-
verk eru í höndum Auðar Guð-
mundsdóttur og Ragnars Magn-
ússonar, sem leika prestsfrúna
og kunningja hennar. Aðrir leik-
endur eru: Margrét Magnús-
dóttir, Svana Einarsdóttir, Stein-
dór Hjörleifsson, sem leikur
sóknarprestinn séra Toop í veik-
indaforföllum annars, Valgeir
Óli Gíslason, Sverrir Guðmunds-
son og Gunnlaugur Magnússon.
Leiktjöld gerði Bjarni Jóns-
son listmálari, en Guðmundur
Þorleifsson smíðaði.
fjárfesting í Noregi er aðeins
örh’tið brot af fjárfestingu
landsmanna sjálfra. Ef menn
skrifa í alvöru um slík efni
verða þeir ævinlega að minn-
ast hversu fámennir íslend-
ingar eru; alúminíumverk-
smiðja í Noregi jafngildir að-
eins frystihúsi á íslandi. Það
verður ekki bent á nokkurt
sjálfstætt ríki sem heimilað
hafi erlenda fjárfestingu á
borð við þá sem aðstoðarrit-
stjóri Alþýðubiaðsins ræðir
um; þvílík fordæmi verða að-
eins fundin í ófrjálsum ríkj-
um og nýlendum og afleiðing-
ar slíkrar stefnu ættu að vera
flestum ljósar.
En rökvísin bregzt aðstoðar-
ritstjóranum einnig á fleiri
sviðum. Hann segir: „30 þús.
smálesta alúminíumvérksmiðja
imini skapa 500 millj. kr. út-
flutningsverðmæti ár hvert.
Er við berum þá tölu saman
Ragnars Jóhannessonar. Er leik-
ur þessi beint framhald af gam-
anleiknum vinsæla, Tannhvöss
tengdamamma, er Leikfélagið
sýndi á árunum 1957 og 1958.
Leikstjóri verður Jón Sigur-
björnsson en með aðalhlutverkið
fer Arndís Björnsdóttir, sem
fengið hefur leyfi bjá Þjóðleik-
húsinu til þess að íárá ’með
þetta hlutverk hjá Leikfélag-
inu. Aðrir leikendur eru Brynj-
ólfur Jóhannesson, Helgi Skúla-
son, Guðmundur Pálsson, Stein-
dór Hjörleifsson, Sigríður Haga-
lín, Auróra Halldórsdóttir, Þóra
Friðriksdóttir og Nína Sveins-
dóttir. Leiktjöld hefur Stein-
þór Sigurðsson málað.
Leikfélagið sýndi leikrit þetta
víðsvegar úti á landi í fyrra-
sumar við miklar vinsældir. Var
iþað alls sýnt 56 sinnum. Fyrra
leikritið, Tannhvöss tengda-
mamma gekk hins vegar lengur
í einu hér í Reykjavík en nokk-
urt annað erlent leikrit, er hér
hefur verið sýnt. Er ekki að
efa, að tengdamamman á enn
eftir að reynast vinsæl.
Leikfélagið hefur nú sýnt
Kviksand 30 sinnum og verður
hann sýndur næst n k. þriðju-
dagskvöld í tilefni af alþjóða
leikbúsdeginum. Þá er Leikfé-
lagið búið að sýna Hvað er
sannleikur 14 sinnum, og 15.
og síðasta sýningin verður n.k.
sunnudag.
Óráðið er enn, hvort Leikfé-
lagið sýnir fleiri leikrit á þessu
leikári. í gærkvöld hófust hins
vegar æfingar á nýju íslenzku
leikriti, er nefnist Hart í bak
og er eftir Jökul Jakobsson.
Leikstjóri er Gísli Halldórsson
en leikendur 12 talsins. Þetta
er leikrit alvarlegs eðlis, „mjög
gott leikrit“, sögðu forráðamenn
Leikfélagsins í viðtali við
fréttamenn í gær.
við heiildarinnflutmng s.l. árs,
sjáum við hversu mikil upp-
hæð þetta er. Við fluttum inn
vörur fyrir 3.000 millj. sl. ár.
Ein alúminíumverksmiðja
gæti því séð okkur fyrir 1/6
hluta þeirrar upphæðar."
Verksmiðja í eigu erlends auð-
hrings myndi auðvitað ekki sjá
„okkur“ fyrir neinu slíku.
Framleiðsla hennar yrði eign
auðhringsins, og þegar hann
hefði greitt vinnulaun og önn-
ur tilskilin gjöld, gæti hann
gert við afganginn það sem
honum sýnist, flutt hann til
Patagóníu eða Timbúktú.
Með samskonar rökvísi væri
auðvitað hægt að sanna að
gróðinn af einokunarverzlun
Uana hefði jafngilt svo og svo
'miklu af þörfum íslendinga.
En hann var í staðinn notað-
ur til að ástunda bílífi og
byggja hallir í Kaupinhafn. —
AustrL...........

Að-
stoðarrukvísi
Aðstoðarritstjóri Alþýðu-
blaðsins ritar langa gi-ein í
málgagn sitt í gaer um nauð-
syn þess að Islendingar leyfi
erlendum auðhringum að at-
hafna sig hér á landi. Vill
hann að hér verði komið upp
alúminíumverksmiðju, sem
myndi ásamt orkuveri kosta
2.600 miUjónir króna. Ekki tel-
ur hann neitt vit í því að Is-
lendingar afli sér lánsfjár til
þvílíkra framkvæmda og eigi
verksmiðjuna sjálfir, því að
alúminíumhringarnir myndu
koma í veg fyrir að við gætum
selt framleiðsluna í hinum
„frjálsa" heimi, ef þeir hefðu
ekki eignarbaldið. Og þessi
boðberi jafnaðarstefnu og
frelsis telur sjálfsagt að við
látum alúminíuimhringana
róða lögum og lofum. Vitnar
hann eins og ýmsir aðrir í
„fordæmi frænda vorra Norð-
manna“ máli sínu til stuðn-
ings, enda þótt það hafi ver-
ið .inargsannað,að, , ýrjend
Þrœtt um eftirlit
d Genfarþinginu
Prestar í klipu á leik-
sviði í Hafnarfirði
Lapgardagur 24. marz 1962 — ÞJÓÐVILJINN —