Þjóðviljinn - 11.05.1962, Blaðsíða 7

ið tala cn honum á vinstri hönd
„Hvar í Sovétríkjunum sem
bók eftir Laxness kemur út og
hversu stórt sem upplagið er,
er það segin saga að bækur
hahs seljast upp á nokkruin
dögum. Laxness er meðal
þeirra erlendrs höfunda sem
mest eru lesnir, og í almenn-
ingsbókasöfnum er algengt að
bi'ðlistar séu’eftir bókum hans“.
Að lokum lét Mórósóva í ljós
þá von fyrir hönd sovézkra les-
enda Laxness, að hann eigi enn
eftir að skrifa margar snjallar
bækur.
í Literatúrnaja gazeta, helzta
bókmenntablaði Sovétríkjanna,
var ein síða helguð Halldóri 24.
apfíl. Þar birtust heillaóskir á
afmælisdaginn frá
Konstantín Fedín
Bérgmann skrifaði
grein um rithöfundarferil Hall
dórs.
segja að hún sé lykillinn að
allri æðri menntun".
Á heimleiðinni spurði ég svo
‘Ihjónin hvað tekið væri til
bragðq, ef einhverjir foreldrar
væru, sem ekki létu sér segj-
ast við svona fortölur. Þau
tjáðu mér að það væri, því
miður, mikið um slíka foreldra.
Fyrst talaði kennarinn við þau
Stórátak í skólamálum til aðútrýma margsetningu í skóla-
stofur og óhœfu kennsluhúsnœði
Alþýðubandalagið vill beita sér fyrir eftirfarandi ráðstöfun-
unum í skólamálum Reykjavíkurborgar:
1 Gert verði stórátak í skólabyggingum á næstu árum, er
-*-• miði að því, að útrýma margsetningu í skólastofum og öllu
því óhæfa húsnæði, sem nú er í notkun.
2Fjölbýl borgarhverfi hafa risið hér upp á undanförnum
• um leið og ný borgarhverfi byggjast og þannig fyrirbyggt
að börn og. unglingar þurfi að sækja um langan veg og yfir
hættulegar umferðagötur til skólanáms.
Q Bætt verði aðstaða til verknáms í gagnfræðaskólum borg-
arinnar og hraðað byggingu fullkomins verknámsskóla.
Stefnt verði að því að verklegt iðnnám fari fram í verknáms-
deHdunum, verknámsskóla og Iðnskólanum.
4 Leitazt verði við að auka fjölbreytni í kennalugreinum, og
þær miðaðar i auknum mæli við þarfir nútúhaþjóðfélags.
Skólunum verði sköpuð aðstaða til raunhæfrar starfsfræðslu,
p Aukin verði sálíræðiþjónusta sú, er hafin er á vegum
fræðsluskrifstofu Reykjavíkurborgar, og sköpuð fullkomin
aðstaða til kennslu vangefinna barna og unglinga.
/ Borgarstjórnin vinni að því í samráði við ríkisvaldið, að
launa- og starfskjör kennara vérði bætt, svo tryggt sé, að
völ sé á nægurft ög vel menntuðum starfskröftum við skólana.
ipr
Greinargerð
i
1 Sámkvsemt nyútkominni skýrslu frá Fræðsluskrifstofu
"*"• Reykjavíkúr um skólahald í borginni var tvísett í flestar
kennslustofur, og þrisett í fimmtu hverja stofu. Er því Ij-óst,
að um 3000 nemendur verða að sæta þeim kostum að setjast
inn í skólastofur, þar sem einn til tveir bekkir hafa hafzt
við, án þess að nokkur ræsting hafi átt sér stað. Lofað hafði
verið, að þrísetning hyrfi á þessu skólaári, en svo er ekki,
þótt eitthvað muni hún hafa minnkað.
Þá er þess að geta, að hálft þriðja þúsund nemenda sækja
skóla í gömlum timburhúsum og lélegu og óhentugu leiguhús-
næði, hvort tveggja oft staðsett við miklar umferðagötur. Veld-
ur þetta ástand bæði nemendum og kennurum miklum óþæg-
indum.
i
Samkvæmt framangreindri skýrslu voru skráðir 12.122 nem-
endur í barna- og gagfræðaskólum borgarinnar og kennslu-
stofur 211. Aðeins 2 stofur eru taldar sérstaldega ætlaðar til
náms í náttúrufræði, landafræði og eðlisfræði, 5 stofur til
teiknikennslu, 4 söngstofur og 3 kvikmyndasalir. 5 stofur eru
ætlaðar fyrir tannlækna (en engar tannvirðgerðir fara nú
fram í skólunum) og ein sundlaug er talin á vegum skólanna.
í>á eru 8 leikfimisal’r taldir og 5 skólaeldhús .
þess, er árlega sækir um skólavist í verknémsdeildum. Brýna
nauðsyn ber til að bæta nú þegar úr húsnæðisþörf verknáms-
skóla og gera um leið áætlánir um framkvæmd fræðslulag-
anna varðandi víðtækt verklegt nám í öllum gagnfræðaskól-
um borgarinnar.
Aukin sérhæfing í iðnaði krefst aukinnar skipulagningar iðn-
fræðslunnar og þá ekki sízt hinnar verklegu. Er eðlilegt, að
gagnfræðingar frá varknámsskóla geti haldið áíram verklegu
námi í þar til ætluðum skóla, er starfi að einhverju leyti í
tengslum við Iðnskólann.
J í þjóðfélagi, er stefnir að aukinni iðnvæðingu, er nauð-
■*• synlegt að gefa raunvísindum aukið rúm. Kennsla í eðlis-
og efnafræði í efri bekkjum gagnfræðastigsins verður að auk-
ast verulega. Hornrekur á stundaskrá nemenda í dag, t.d.
myndlist og tónlist, ber að hefja til aukins vegs.
Með aukinni sérhæfingu starfa í þjóðfélaginu verður æ erfið-
ara fyrir ungmennin sérstaklega í fjölmenninu að gera sér
grein fyrir atvinnulífinu. Val starfsgreina verður oft tilvilj-
anakennt og þar með er það einnig tilviljun háð, hvers konar
starfskraftar veljast í hinar ýmsu greinir.
Úr þessu má bæta með því að koma á fót skipulegri fræðslu-
starfsemi í samráði við ýmis atvinnufyrirtgeki t.d. í iðnaði,
sjávarútvegi og landbúnaði. Starfsfi’SeÖslu þessa mætti hugsa
sér þannig; að á skiptust kynningarerindi fulltrúa hinna ýmsu
starfsgreiha í skólunum og heimsóknir nemenda á vinnustað
auk leiðsagnar skólanna.
r* Því ber að fagna, að borgarstjórnin hefur nú komið a Tot
stofnun, er annast skal sálfræðiþjónustu í barnaskólum
höfuðstaðarins, Með því starfsliði, er stofnunin hefur nú á að
skipa, mun unnt að taka fimm böm til rannsóknar á yiku.
Auðsætt er, að mun meiri afkasta er iþörf. Ber því að hlúa
að ofangreindri stoínun og sjá henni fyrir nægilegu fé og
auknum starfskröftum.
Gert er ráð fyrir því í námsskrá,. að vangefnum og tornæm-
um börnum sé séð fyrir námsefni, er hæfi getu þeirra. Oft
'hefur þetta verið erfitt í framkvæmd, þar sem ibörn þessi
þurfa að vera í bekk með nemendum á öðru þroskastigi. Virð-
ist einsætt, að einungis með aðstoð sérfróðra manna verði
nemendum þessum séð fyrir kennslu við sitt hæfi.
S Fátt mun þjóðfélaginu nsuðsynlegra, en að til kennslu og
”• uppeldisstarfa veljist sem hæfastir starfskraftar. Hiutverk
kennarans verður sícellt veigameira og vandasamaráj þar sem'
skólamir verða að taka að sér ýmsa iþætti heimilanna sam-
kvæmt eðli borgarlilsins hér sem annars staðar. Það er því
ekki vanzalaust fyrir þjóðfélagið, þegar launakjör kennara
eru slík, að til þess hæfir starfskraftar leiti annað. Það hlýt-
ur því að vera í verkahring borgarstjómarinnar að hlutast til
tim, að hér eigi sér ekki stað öfugbróun í þeim efnum.
Þá eiga húsnæðisvandamál skólanna sinn þátt í því að tor-
velda starf kennaranna. Þarf að miða að því að bæta vinnu-
skilyrði í skólunum og vinnutíma kennara.
og.,eL. bað .þæri, e£ki árangur
væru aðrir foreldrar sendir
hei.m til þeirra og oft baf.’i e>in-
mitt betri árangur fortölur.b
annarra foreldra, sem börn •.'{>. :-
ættu í bekknum, en fortölur
kennarans. Þá væri einnig
nokkuð um það að foreldrar
væru þess af einhverjum á-
stæðum ekki umkcmin að segja
börnum sinurh til við heima-
nám, en þá Væri sá háttur á
'hafður að þau börn færu heim
til annarra foreldra, sem börn
ættu í bekknum og fengju
hjálp hjá þeim. Markmiðið
væri að enginn drægist aftur úr.
Námsgáfur væm að vísu nokk-
Sé það.nýyhaft í huga, að.• banja-%.og. .gagnfræðaskólar borg-
.. r/. .......• ' ’ ' ' * ' ■ '-•
arfnnar eru um 20' talsiris • og nemendur yfir tólf þúsund, er
augljóst, að reykvfsk1-æská ny-tur- ek’ki' skólavístar með þeim
.hætti,:er nútíminn 'g'erír kröfú til
í) Fjölbýl borgariiverfi hafa risið hér upp á undanförnum
arum og þeim ekki árum saman séð fyrir neinu skóla-
húsnæði. Hafa börn og unglingar úr þessum hverfum mátt
sækja skóla um langan veg og þá oftast skóla, sem hafa ver-
ið yfirsetnir fyrir. Það er nauðsynlegt að böm þurfi ekki að
sækja skóla yfir fjölíarnar umferðaæðar, þar sem slysahætt-
an er á hverju leiti. Skólarnar eiga þvií að rísa innan marka
hvers íbúðarhverfis og framkvæmdir við þá að fylgja upp-
•byggingu hverfanna.
' uð einstaklingsbundnar, en á-
reiðanlega miklu minna en áð-
ur hefði verið talið. Töldu þau
fengna reynslu fyrir því, að
með þessari tiihögun á námi
gætu flest böm, sem á annað
borð væru andlega heilbrigð
skilað sæmilegum námsérangri.
María Þorsteinsdóttir.
9 Framkvæmd fræðslulaganna um verklega kennslu á gagn-
fræðastiginu miðar mjög seint. Skipting sú, sem þar er
gert ráð fyrir í bóknáms og verknámsdeildir er ekki fram-
kvæmd, énda þótt nokkur tilsögn í handavinnu sé látin í té.
Sérstakur skóli, Gagnfræðaskóli verknáms, hefur starfað í
áratug, ávallt í lélegu og ófullnægjandi leiguhúsnæði. 1 þeim
skóla eru nú hátt á fjórða hundrað nemendur, eða helmingur
Jón Helgason ber fram upp-
ástungu um bréfahiiÖstÖð
fsland þarf að eignast bréfa-
miðstöð, þar sem geymdar eru
ljósmyndir af íslenzkum sendi-
bréfum frá liðnum tímum á-
samt vélrituðum afritum og
helzt efnisskrá um hvert bréfa-
safn.
Þessa tillögu bar Jón Helga-
son' prófessor fram í lok erind-
is síns í Gamla bíói í gærkvöld.
Erindið nefndist „Flett bréfum
til Finns Magnússonar11 og
flutti Jón það á vegum Máls
og menningar.
Fjölmenni hlýddi á Jón
bregða upp hverri myndinni
annarri eftirminnilegri af
mönnum og þjóðháttum á- ís-
landi á öðrum fjórðungi síðustu
aldar, sem hann hefur dregið
fram úr miklu og áður lítt
körinuðu safni bréfa Islendinga
til Finns Ieyndarskjalavarðai:.
Finnur skrifaðist á við helztu
menn landsins um sína daga og
auk þess skrifuðu honum em-
bættismenn og alþýðufólk úr
öllum landshlutum með marg-
vísleg erindi.
Hér er ekki rúm til að rekja
neitt af öllum þeim fróðleik og
skemmtun sem Jón hefur fund-
ið í bréfasafni Finns og áheyr-
endur hans „fengu að njóta. A.llt
var erindið staðfes'ting á þeim
orðum sem fyrirlesarinn árétt-
aði með uppástungu sína um
íslenzka bréfamiðstöð:
— Það er nú einu sinni svo,
og við því verður ekki gert og
það leggur Isiendingum skyld-
ur á herðar, að þeir hafa átt
fcrfeður sem voru skrifandi.
Föstudagur 11. maí 1962 — ÞJÓÐVILJINN — (7