Þjóðviljinn - 17.05.1962, Blaðsíða 8

/
i
plðÐVIUINN
ðl««fftndls IteaicininBftmokkw nlktVn — *öaímll«tafiokknrinn. — Rltstlðrmvi
ilMnúm KjmrtmnsBon (áb.), Mmsnús Toríl ólafsson, BlgurBur GuBmandaaon. -
fréttmritmtjórmr: ívmr H. Jónsson, Jón Bjarnason. — Auglýslngastjórl: Guðsmtr
ðCmcnússon. - Ritatjórn, mfsreibslm, auKlýslngar, prentamiðja: SkólavSrSust. 19.
. 17-600 (6 línur). AmkrlftarverO kr. 55.00 á mán. — LausasöluverO kr. 3.00.
FrmntsmiOJm FjóðvUjmns tul
Kosið um kjorin
^Uar kosningar á íslandi eru jafnframt kjarabar-
átta. Enda þótt því sé mjög haldið fram að skilja
þurfi á milli kjarabaráttu verklýðsfélaganna annars
Vegar og stjórnmálabaráttunnar hins vegar, vita allir
launþegar af langri reynslu að árangurinn í kjarabar-
áttunni fer algerlega eftir stjórnmálaástandinu. Þegar
flokkar atvinnurekenda eru sterkir og hljóta gott
gengi í kosnimgum, er valdið notað til þess að standa
gegn réttarkröfum launþega og skerða raunverulegt
kaup. Eigi flokkar atvinnurekenda í vök að verjast
sjá þeir þann kost vænstan að semja við verklýðs-
hreyfinguna og taka nokkurt tillit til hagsmuna henn-
ar. Áratuga reynsla hefur staðfest þessi sannindi, og
allir verklýðssinnar þurfa að hafa þau í buga í hvert
sfeipti sem gengið er til kosninga.
A ldrei hefur það verið sjálfsagðara en nú að menn
líti á kosningarnar sem þátt í kjarabaráttunni.
Síðustu árin hafa flokkar atvinnurekenda notað styrk
sinn til þess að skerða kjör launþega á freklegri hátt
en dæmi eru til áður hér á landi. Gengi krónunnar hef-
ur tvívegis verið skert, öllum samningum verklýðs-
félaganna verið riftað í verki, þannig að kaupmáttur
tímakaupsins er nú lægri en hann hefur fyrr verið
síðan stríði lauk. Þegar gengið er til kosninga er svo
ástatt að toigaraflotinn allur hefur verið stöðVaður um
langt’ skeið, og atvinnurekendur hafa í frammi þá
makal'airsu ósviífni að krefjast þess að vökulög verði
afnumin, einn merkasti þátturinn í félagsmálalöggjöf
íslendinga. Einnig er svo komið að járniðnaðarmenn
hafa verið neyddir til vinnustöðvunar, vegna þess að
ríkisstjórnin og Vinnuveitendasambandið hafa bannað
meisturum að undirrita samninga sem þeir voru boinir
að gera. Verkamannafélagið Dagsbrún hefur staðið í
samningaiþófi við atvinnurekendur um langt skeið án
þess að nokkur árangur hafi náðst. Verklýðsfélögin á
Akureyri og Húsavík hafa gripið til bess ráðs iað aug-
lýsa íkauptaxta .þar sem viðræður við atvinnurekend-
ur báru engan árangur. Hvarvetnia blasir sú staðreynd
við að verklýðshreyfingin hlýtur 'að eiga framundan
mjög víðtæk og örlagarík átök, og rikisstjórnin mun
líta á úrslit bæjarstjórnarkosninganna sem mælikvarða
á það hvernig við skuli brugðizt. Telji stjórnarflokk-
'amir stöðu sína sterka að kosningum loknum munu
þeir ekki hlífast við að beita fantatö'kum sínum áfram,
jafnvel með setnimgu kúgunarlaga sem banni kjarabar-
áttu verkafólks. En séu þessir flokkar uggandi um sinn
hag, mun staða verklýðshreyfingarinnar á svipstundu
breytast til batnaðar.
|Mrorgunblaðið mun halda því .fram að verklýðsmál
* séu ekki borgarmálefni. En það er alger mis-
skilningur. Það varðar iað sjálfsögðu miklu ,að allir
þættir íí stjóm 'höfuðborgarinhar séu ræktir 1 samræmi
við hagsmuni hi-nna óbreyttu þegna, hvort sem um er
að ræða húsnæðismál, atvinnumál, menninigarmál,
gatnagerð eða hvað annað. En það sem öllu máli skipt-
ir og ræður úrslitum um líðan almennings í höfuð-
borg sinni er að launþegar hafi- þær tekjur fyrir hæfi-
legan vinnutíma að unnt sé að lifa sómasamlegu. lífi.
Allir ivita' að nú skortir mikið á að svo sé ástatt; meg-
inþorri almennings verður að strita óhóflegan vinnu-
tíiría til þess að hafa nægilegt að bíta og brenna fyrir
sig og fjölskyldu sána. Því bér launþegum fyrst og
fremst að hafa í huga hvémig þeir geti hagnýtt borg-
árstjórnarkosnirigaiTiar til þess að auðvelda verklýðs-
samtökunum baráttuna fyrii* bættum kjörum. Hvert
einasta atkvæði sem Alþýðubandalaginu er greitt er
krafa um kjarabætur; og með nægilega öflugri samstöðu
á kjördag geta laúriþegar tryggt sér. slíkar kjarabæt-
ur án verkfalla. — m.
íiim
miiim
tmhm
Óstjórnin í skipulagsmáium Reyk.iavíkur biasir víða við. Eitl dæmi er Skóiavörðuholtið, sem hefði getað v
arinnar e£ vel hefði verið á haldið, cn hefur verið eyðilagt með því að hola niður ósamstæðum st
skyggir á aðra. Þarna cr Ilallgrímskirkja í smíðum, Iðnskólinn, Gagnfræðaskóli Austurbæjar og þar
fremst á myndinni á Templarahöil að koma. (Ljósm. Þjóðv.).
Guðmundur Vigfússon:
skipulagsforustu
Heildarskipulasfning borg arlandsins þolir ekki bið
Skipulagsmál Reykjavíkur
hafa lengi verið og eru í full-
komnu öngþveiti. Að nokkru
á þetta rót sína að rekja til
úreltra laga um skipulagsmál
en að öðru Ieyti til frámUna-
lega lélegrar framkvæmdar
borgaryfirvaldanna í skipu-
Iagsmálum, ráðleysis og fálms,
sem skapað hefur mörg ög tor-
leyst vandamál fyrlr framtlð-
ina.
skipulagsmál verið starfandi,
án þess þó, að elga sér stoð .
í lögum. Eru vérk hennar og
ákvarðanir því í raun og veru
ekki bindandi fyrir neinn að-
ilá. Skipulagsdeildin hefur síð-
ustu árin verlð í upplausn og
er nú ekki tií nema á pappírn-
um. Hefur borgarstjórnarmeiri-
hlutanum fyrir hlutdrægni og
klaufaskap tekizt að eyði-
íeggja þessa nauðsynlegu
stofnun.
gætu gefið árangur og komið
að varanlegu gagni.
Stefna Alþýðubanda-
lagsins
Úrelt fyrirkomulag
Það er auðvitað löngu úr-
elt fyrirkomulag, að stjórn
skipulagsmála allra bæja og
kauptúna í landinu sé 1 hönd-
um þriggja embættismanna,
vegamálastjóra, vitamála-
stjóra og húsameistara ríkis*
ins. Hér er um stórt og vanda-
samt verkefni að ræða, sem
enginn getur ætlazt itil að
embættismenn, ýfirhlaðnir
Öðrum störfum, anniist svo að
viðhlítandi sé. Að vísu er það i
nokkur úrbót, að á annan ára-
tug héfur skipulagsstjóri rík-
isins annazt framkvæmda-
stjórn þessara mála og fengið
til þess nokkra starfskrafta.
Þetta er þó á engan hátt fúll-
nægjandi, allra sízt fyrir
Reykjavík og raunar ýxnsa
aðra vaxandi bæi.
SkipulagsdeUd í
upplausn
Reykjavík hefur alllengi rek-
ið sérstaka skipulagsdeílð, og
svo nefnd s amvinnunefnd um
Það er næsta broslegt að
sjá Morgunblaðið á laugardag-
inn segja frá bví á forsíðu
með stórri fyrirsögn, að frá
1960 hafj verið stöðug undir-
búnirigsvínria við skipulag 165
þús. manna byggðar fyrir
irumkvæði borgarstjómar
Reykjayík-ur: Þessi kok-
hreysti er furðuieg af tveimur
ástæðum. Þeirri í fyrsta lagi,
að svo tií álla undirbúnings-
vinhu og ranhsóknir skorti fyr-
ir: skipuiagsathuganir og störf
hins danska; skipulagsfræðings,
próf, Peter Bredsdorffs. í
öðru lagi hefur svo að sjálf-
sögðu koinið í ljós, er hann
fór eigi að siður að vinna
verkið og skila ábendingum og
drögum að. tiljögum, að hér í
Reykjavík var enginn hæfur
viðræðuaðili til, engin sto-fn-
un, sem gat gefið nauðsýnleg-
ar upplýsingar og tekið þátt í
umræðum og ákvörðunum á
fagtegum og félagslegum
grundvelli. Hæf skipulagsfor-
usta og yel mönnuð skipulags-
deild var algér forsenda þess,
áð athuganir og ábendingar
dÖriáku :f’/í*'ákii>ulags.*iannanna
Alþýðubandalagið vill að
gerð verði gagnger breyting
á stjórn skipulagsmálanna
hvað Reýkjavík snertir. Stefná
þess í skipulagsmálum borgar-
innar er í stuttu máli þessi:
1. Tryggð verði örugg fqrusta
í skipulagsmálum Reykja-
víkur. Byggt verði einung-
is samkyæmt staðfestu
skipulagj. Skipulagsdeild:
borgarinnar vérði endur-
2.
reist pg henni fengin hæf
forusta og . nauðsynlegir
starfskraftar,
Borgarstjórnin beiti sér
fyrir því , að hraðað vérði
endursk, skipulagslaganná.
Tekið sé tillit til sérstöðu
Reykjavíkur, með því að
lögfesta sérstakt iskipulags- .<■>
ráð Reykjavikur, er kosið
sé hlúttíiifhdinhpkosníngu I
borgarstjórn. Sk.ipulagsráð
sé skipað’ 7 mönnum og
skulu fjórir þeirra kosnir
sérstaklega úr ihdpi sér-
fróðra maana um skipu-
lagsmál, þannig að méiri-
hluti sérfróðra manna sé
tryggðúr í ráðínu.
3. Gert verði hið.r bráðastá
heildarskipulag ,af öllu
landj Reykjávikur og að-
lægra sveiia og bæjarfér
laga._ Með þessu y.erði gerð '
áætluri uní aðalumferðaæð*-
ar og ákveðin nýting hvers:
•áii.

—iín
g) — ÞJÓÐVIUINN — fimmtudagurinn 17. máí 1962