Þjóðviljinn - 16.10.1962, Blaðsíða 3

Þriðjudagur 16. október 1962
ÞJOÐVILJINN
SÍÐA 3
BerSínardeiian
Búizt vi
un mum
harðna á næstu vi
WASHINGTON 15/10 — Flest þykir benda til
þess að deilan um framtíð Vestur-Berlínar muni
harðna á næstunni, og þá einkum að loknum þing-
kosningunum í Bandaríkjunum sem fram fara í
byrjun næsta mánaðar. Sovétstjórnin hefur ekki
farið dult með að hún muni ekki bíða öllu leng-
ur með að undirrita sérfrið við Austur-Þýzka-
land, ef vesturveldin fást ekki til samninga um
Berlínarmálið.
Sovétstjórnm hefur áður sagzt
mundu bíða með aðgerðir í Ber-
línarmálinu vegna hins ótrygga
ástands í bandarískum stjóm-
málum rétt fyrir kosningar, en
talið er víst í Washington að hún
muni þegar að þeim loknumbera
fram kröfu sína um bráðlega
lausn á málinu af auknum
þunga.
Stundin nálgast
Gromiko, utanríkisráðherra Sov-
étríkjanna, sem staddur er á
allsherjarþingi SÞ, sagði á fundi
eyði þannig eftirhreytum annarr-
ar heimsstyrjaldarinnar.
Erfiöar vikur og mánuðir
framundan
Embættismenn Bandaríkja-
stjómar segja að hún búizt við
erfiðum vikum ög mánuðum
framundan vegna Berlínarmáls-
íns og að almehnt sé talið í
Washington að deilan verði kom-
in í algleyming fyrir jól.
Sovétstjómin sendi vesturveld-
unum um helgina tvær orðsend-
ingar vegna Berlínar. Önnur
fjallaði um hið ótrygga ástand
með blaðamönnum í New York! sem ríkir í Vestur-Berlín og hin
á laugardaginn, að sú stundnálg-j um hernaðarflug Bandaríkja-
ist óðum, að Sovétríkin undirriti manna milli borgarhlutans og
eérfrið við Austur-Þýzkaland og l Vestur-Þýzkalands.
Sallal segir erlenda
íhlutun nú sannaia
KAlRÓ 15/10 — Sallal ofursti,
forsætisraðKerra lýöveldisstjórn-
arinnar í Jemen, sagði í ræðu á
sunnudag að fundizt hefðu jarð-
sprengjur á landamærum Jem-
ens og Saudi-Arabíu og væru
þar með fengnar sannanir fyrir
íhlutun þeirra konunganna Ibn
Sauds í Saudi-Arabíu og Huss-
eins í Jórdaníu í innanlandsmál
Jemens.
Egypzka fréttastofan birti ídag
ræðu Sallals, en í henni sagði
hann einnig að herforingjaráði
Jemens væri kunnugt um að 16
foringjar úr Jórdaníuher hefðu
farið yfir norðausturlandamæri
Jemens. Hann sagði ennfremur
að sveitir úr her Saudi-Arabíu
og úr brezka hemum í nýlend-
unni Aden reyndu að koma af
stað óeirðum við bæina Saada
og, Arib. Fyrrnefndi bærinn er
í norðurhluta landsins, hinn í
austurhlutanum.
E1 Badr lifandi
TJtvarpið í Amman í Jórdaníu
skýrði fró því í dag að Hussein
konungi hefði borizt skeyti frá
el Badr, hinum afsetta konungi*
Jemens, , og hefði hann búið um
sig einhvers staðar í Jemen.
Fvrst eftir byltinguna hafði ver-
ið-staðhæft, að el Badr hefði ver-
’ð drepinn, en síðar spurðist að
hann myndi vera á lífi.
fhlutun heimsvaldasinna
Pravda, málgagn sovétstjómar-
innar, sagði í dag í forystugrein
að þeir sem hefðu reynt að hlut-
st til um innanlandsmál Jem-
nvtu stuðnings bandarískra ,
Mmsvaldasinna. Bandarískar A-BERLIN 15/10 - Gomulka,
ieiðtogi polskra kommumsta, og
Cyrankiewicz, forsætisráðherra
Póllands, komu i opinbera heim-
sókn til Austur-Berlínar í dag
og er það í fyrsta sinn eftir
stríðið sem pólskir forystumenn
koma til Þýzkalands
Tekið var á móti þeim með
viðhöfn við komuna til Austur-
Berlínar og voru þar mættir
allir helztu ráðamenn Austur-
Þýzkalands. Þeir og föruneyti
þeirra munu dveijast í Austur-
Þýzkalandi í fimm daga.
Þegar í dag hófu þeir Gom-
ulka og Ulbricht, foringi Sósial-
Schröder i Washington
Schröder, utanríkisráðherra V-
Þýzkalands, er nú staddur í
Washington og átti í dag við-
ræður við fulltrúa bandaríska
utanrikisráðuneytisins um Ber-
línarmálið.
Ben Beffa
ræðir við
Kennedy
W ASHINGTON 15/10— Forsæt-
isráðherra Alsírs, Ben Belia, kom
í dag til Washington í boði
Kennedys forseta. í viðræðum
þeirra lét Kennedy í ljós von
um að Serkir myndu þiggja ein-
lægt boð Bandaríkjamanna um
aðstoð þeim til handa, en Ben
Bella þakkaði forsetanum fyrir
aðstoð hans við þjóðfrelsishreyf-
inguna. Kennedy varð einna
fyrstur bandarískra stjórnmála-
manna til að styðja málstað
Serkja meðan hann var enn öld-
ungadeildarmaður.
tdflaHgim
Sallal ofursti
flugvélar Ælyttu hersveitum Saudi-
Arabíu við landamæri Jemens
vopn og vistir.
Kyrrahaf
MOSKVU 15/10 — Frá því
í morgun og fram til nóv-
emberloka munu Sovétríkin
gera tilraunir með eld-
flaugar af nýrri gerð og
verður þeim skotið yfir
Kyrrahaf. Bent er á að slík-
ar tilraunir með geimfiaug-
ar án síðasta þrepsins hafi
verið gerðar áður: f jan-
úar og júlí 1960 og í sept-
ember og október 1961.
Einnig að þessu sinni mtinu
hreyflar síðasta þrepsins
ekki notaðir. Skotmörkin
eru tvö svæði á Kyrrahafi,
annað fyrir vestan Mars-
halleyjar og Gilbertseyj-
ar, hitt norður af Midway
og Hawaii. Minnt er á að
i kjölfar fyrri tilrauna Sov-
étríkjanna af þessu tagi
hafi fylgt ný afrek í geim-
rannsóknum.
Áttunda skák í einvígi sov-
ézku skákkvennanna Bikovu og
Gaprindasjvíli lauk með jafntefli.
Leikar standa nú 6,5:1,5 Gapri-
ndasjvíli í vil, og er því vonlítið
um að Bikovu takist að vemda
titil sinn fyrir glæsilegu áhlaupi
hins grúsiska keppinautar síns.
; 1.TLAND, Oregon 15/10 — Á
u.idagskvöld var talið að 45
>n hefðu beðið bana í fár-
"i sem um helgina geisaði á
‘urströnd Bandaríkjanna og
'ada og komst vindhraðinn
upp í 80 sekúndumetra. 160
■’s voru lagðir í sjúkrahús
:rtland vegna meiðsla sem
■eir hlutu í óveðrinu.
Austur - Berlín
Lel!t@iir rííwsrb
istaflokksins austurþýzka. við-
ræður sínar. Ekki var látið uppi
hvaða mál voru á dagskrá,
en það munu þó ekki hafa
verið efnahags- eða viðskipta-
mál, því að sérfræðingar á þeim
sviðum voru ekki viðstaddir.
Ástæðan til þess að hinir
pólsku leiðtogar hafa valið ein-
mitt þennan tíma til að heim-
sækja Austur-Þýzkaland er tal-
in sú, að þeir vilji þannig sýna
samstöðu sína með ráðamönn-
um Sovétríkjanna og Austur-
Þýzkalands um kröfuna að fund-
in verði lausn á þýzka vanda-
málinu og friðarsamningar gerð-
ir við þýzku ríkin bæði.
Kunn er sagan af því þeg-
ar belgískur maður spurði
Grím Thomsen hvaða tungu
íslendingar töluðu, en Grímur
svaraði um hæl að á íslandi
væri töluð belgíska.
í Belgiu eru talaðar tvær
aðaltungur, flæmska og vall-
ónska. sem er frönsk mál-
lýzka. Allt frá því Belgía varð
sjólfstætt ríki fyrir rúmum
130 árum hafa verið deilur
milli Flæmingja og Vallóna.
enda eru þessi þjóðabrot ólik
að eðli og arfleifð. tungu og
menningu. Franskan (eða
vallónskan) varð frá upphafi
ríkjandi tunga í landinu og
hefur flæmskur rithöfundur
orðað það á þessa leið: Fyrst
vorum við undir Frökkum, síð-
an undir Hollendingum og nú
erum við undir Belgum. Aðr-
ir, eins og t.d. hollenzkur
prófessor sem vísað var úr
Belgíu fyrir bragðið, hafa
viljað halda því fram að
engin belgísk þjóð sé til,
heldur aðeins Vallónar og
Flæmingjar. Menn ættu þó
að hafa hugfast að í landinu
býr einnig þýzkt þjóðarbrot.
og að í rauninni er ætlazt til
að íbúar höfuðborgarinnar
Brussel tali bæðj flæmsku og
frönsku. Þar er franskan bó
algerlega ríkjandi. því að 84
prósent borgarbúa eru talin
mæla á frönsku samkvæmt
síðasta manntali. enda þótt
margir þeirra séu af flæmsk-
um uppruna.
Nú um helgina blossaði deil-
an milli þjóðabrotanna í
Belgíu aftur upp og það svo
um munaði. Flæmingjar fóru
í hópgöngu til höfuðborgarinn.
ar til að mótmæla þvi að til
stendur að færa enn út á-
hrifasvæði frönskunnar. Sam-
kvæmt gildandi lögum skal
annað málið vera ríkjandi í
hverju héraði. ef innan við
30 prósent íbúanna tala hitt,
en að öðrum kosti skulu mál-
in vera jafnrétthá og kennsla
i skólum þannig t.d. fara fram
á þeim báðum. Bæði málin
skulu þó vera jafn rétt.há i
Brussel. Fyrst eftir að lög
þessi gengu i gildi voru þau
Flæmingjum í hag, en nú eru
það Vallónar sem á þeim
hagnast. Reglurnar um hvar
hvort málið skyldi vera ríkj-
andi átti að endurskoða á
tíu ára fresti og samkvæmt
NÖUOSJÖÍN
HOLLAND

FRANK-
VaUo- \
y - 1 o • 3
^ t-VtHch ^
RI KE
Kort sem sýnir sldptingu Belgíu milli þjóðabrotanna sem
landið byggja. Svart: Vallónar. Lóðrétt strik: Flæmingjar.
Rúðustrikað: Þjóðverjar. Þverstrikað: Frakkar.
kvæðið um jafnan rétt tungu-
málanna þar í borginni. sem
Flæmingjar vildu mótmæla.
Flæmskir þjóðernissinnar
krefjast þess að þeirra tunga
verði viðurkennd sem ríkjandi
mál í höfuðborginni og það
af þeirri ástæðu að i héruð-
unum umhverfis hana eru
Flærhingjár eða hafa verið í
meirihluta f hópgöngunni
báru Flæmingjar spjöld sem
á var letrað „Brussel er
flasmsk“ og það vígorð hróp-
uðu þeir í sífellu. Vallónar
svöruðu með hrópinu: „Bruss-
el er frönsk“ — og létu það
svar ekki nægja, heldur létu
siðustu endurskoðun átti að
færa tungumálamörkin nokk-
uð til norðurs. Þessar stöð-
ugu breytingar hafa valdið
miklum óþægindum og þær
verið erfiðar í framkvæmd,
og því hefur ríkisstjórnin lagt
fram lagafrumvörp þar sem
gert er ráð fyrir að sett verði
föst og „óumbreytanleg“
mörk á milli tungumálasvæð-
anna. f frumvörpunum er
gert ráð fyrir því að tung-
urnar haldi áfram jöfnum
rétti í Brussel.
Þótt undarlegt kunni að virð-
ast. af því sem áður er
sagt um algeran meirihluta
frönskumælandi manna í
Brussel, er það þó einmitt á-
Frá Ghent (Gand), einni af stærstu borgum Flæmingja.
fylgja ókvæðisorð og enn á-
þreifanlegrj sendingar: frá
fúleggjum upp í heimatilbún-
ar benzínsprengjur. Fylking-
unum laust saman og a.m.k.
tólf menn slösuðust svo að
flytja varð þá í sjúkrahús.
Fleiri slíkar mótmælaað-
gerðir hafa verið boðaðar af
forystumönnum beggja þjóð-
arbrotanna, en þó er hætt við
að þær breyti litlu um sam-
þykkt hinna nýju laga. Öld-
ungadeildin hefur þegar sam-
þykkt fyrsta frumvarp ríkis-
stjórnarinnar af þremur, en
þau eru: Ákveðin verði föst
mörk milli tungumálasvæð-
anna og þau færð norðar en
þau eru nú. Mörkin fara að
mestu eftir sýslumörkum.
Norðan markanna skal
kennsla aðeins fara fram á
flæmsku, en sunnan á
frönsku. Þó eru gerðar nokkr.
ar undantekningar. þ.á.m. í
háskólaborginni Leuven (Lou-
vain). Öll opinber skjöl skulu
samin á báðum málunum og
allar opinberar stofnanir hafa
menn í þjónustu sinni sem
tala þau bæði. Bæði málin
skulu sem áður segir gilda
í Brussel, en höfuðborgin
verður nokkurn veginn á
miðjum tungumálamörkun-
um
^eilur Flæmingja og Vall-
óna stafa ekki einvörð-
ungu af mismunandi þjóðerni
og tungumálum, heldur eiga
þær sér einnig rætur í efna-
hagsíegum andstæðum. Þann-
ig mótmæltu Vallónar því í
fyrra að ákveðið var að reisa
stáliðjuver i flæmska bænum
Zelzate og kröfðust þess að
i staðinn yrði annað byggt í/
hinni vallónsku stáliðjuborg
Liege. Ef ákveðið er að leggja
nýja akbraut hjá Vallónum,
heimta Flæmingjar að önnur
jafngóð og löng sé lögð i
þeirra héruðum. Þessi mis-
klíð gerir einnia vart við sig
innan verkalýðshreyfinsar-
innar: Almenna verkalýðs-
sambandið á mestu fylgi að
fagna meðal Vallóna. en
Kristilega verkalýðssamband-
ið sem hefur jafnmarga eða
fleiri verkamenn innan sinna
vébanda er öflugast meðal
Flæmingja. f verkföllunum
miklu í byrjun árs í fyrra
sem Vallónar áttu unphaf að
komu þessar andstæður í ljós.
Þessar stöðugu deilur þjóða-
brotanna standa Belgum
að sjálfsögðu miöa fvrir brif-
um 0g það hlýtur að vera
heldur napurlegt fvrir for-
sprakka ..evrópskrar sam-
vinnu“, ráðamenn Efnnbags-
bandalaasins, sem aðsetur
hafa i Brussel. að verðn að
horfa upp á slíka atburði og
bar gerðust á sunnudaginn.
Þegar belgíska rikið var
stofnað og lensi síðan gerðu
menn sér vonir um að kon-
ungsveldið mvndi geta orð-
ið hinum óliku þjóðabrotum
sameiningartákn. Sú hefur
ekki orðið raunio enda varia
við því að búast. Þvi verð-
ur sú krafa æ hávn”-'’ri bæði
meðai Vallóna on F’^minsja
að landið verði gert að sam-
bandsríki
sú
)ú lausn virðist vænlegust
til frambúðar, nema Bejg-
ar fari að dæmi prestanna
sem settu allt í uppnám í
Antverpen á dögunum með
því að messa á frönsku. Þeg-
ar messusöngur þeirra olli
blóðugum óeirðum dag eftir
dag, tóku þeir þann kost að
prédika á latínu. ás.
A