Þjóðviljinn - 17.10.1962, Blaðsíða 2

2 SÍÐA
ÞJÓÐVILJINN
Miðvikudagur 17. október 1962
SELFOSS
hjarta
Arnessýslu
Selfoss — hjarta Árnessýslu. Lífæðar sveitar-
innar tengjast í einum punkti og stóra slagæð-
in liggur til Reykjavíkur um Hellisheiði. Blóð
sveitarinnar streymir að árið um kring, mjólk.
fénaður og nautpeningur í stríðum straumum
og Ölfusá leikur undir þungum bassanið, á það
líka til að bregða á leik í kjöllurum þegar bezt
liggur á henni á vorin.
Þetta er vegurinn þeirra allra. Lömbin sem hlupu um hciðar og afréttar í sumar hanga á krókum i sláturhúsinu.
Allar leiðir liggja um Sel-
foss og þjóðvegurinn Þar í
gegn. í þurrviðri óskammtað-
ur rykmökkur og í rigningu
aurinn mældur. Afurðagildir
bændur og glúmir stúta sig
við skenkinn i Kaupfélaginu.
Þokkalegt timburhús við hlið
Kaupfélagshallarinnar ber nafn
eins mektarbokka og íhalds-
þingmannsins. þar er verzlað
með kramvöru og vísast með
sálir af og til. Litlar verzlan-
ir og söluturnar eru á víð og
dreif við aðalgötuna Tryggva-
skáli á árbakkanum. fólksbila-
stöð sömu megin ár en hinu-
megin brúar. Selfossbíó örskoti
ofar Á vegg þess er málað
stórum stöfum „Restaurant"
örlítið heimsmenningarkrydd
fyrir austan fjali.
• Landnámsjörð
Fyrstu heimildir um byggð
á Selfossi eru svohljóðandi:
„Þórir. sonr Ása hersis Ingj-
aldssonar, fór til íslands ok
nam Kaldnesingahrepp allan
upp frá Fyllulæk ok bjó at
Selforsi.“ Og þessar línur
standa í Landnámabók.
En meira en 1000 ár liðu frá
því að byggð festist á Selfossi.
þar til vísir kom að því mynd-
arþorpi sem nú stendur þar
Árið 1930 mátti telja á fingr-
um sér húsin á staðnum. en
þá flutti Kaupfélag Árnesinga
höfuðstöðvar sinar þangað og
árið áður hafði Mjólkurbú
Flóamanna hafið starfsemi
sína Umsvif þessara stórfyrir-
tækja Árnesinga laðaði fólkið
að og gerir reyndar enn. Kaup-
túnið er nú hið stærsta á
landinu. telur tæplega 2000
íbúa og fer þeim fjölgandi At-
vinna er ennþá næg og unga
fólkið leitar ekki brott.
• Staðhættir
Bærinn stendur á flötum ár-
bakkanum aðalbyggðin er
sunnanmegin ,en nokkur hús
standa norðan árinnar. Ber
þar mest á sláturhusi Slátur-
félags Suðurlands. þar eru
mestar blóðsúthellingar á land-
inu. Fjallasýn er til Ingólfs-
fjalls og Selvogsfjalla og í
austri blámar fyrir Laugar-
dalsfjöllum Ekki sér til sjáv-
ar frá Selfossi. til þess stend-
ur hann of lágt Næsta höfn
er Þorlákshöfn, sem trúlega
gæti orðið aðalútflutningshöfn
Árnesinga og grannsýslunga
þeirra, þegar hafnarskilyrði
hafa verið bætt þar. Þangað
til verður að flytja afurðimar
60 km. leið frá Selfossi til
Reykjavíkur. Vanadísin heíur
ekki náð landi enn.
í vesturátt eru iíka sjávar-
plássin Eyrarbakki og Stokks-
eyri og við veginn þangað
stendur Litla Hraun, eða Leti-
garðurinn Til austurs liggur
Grein og myndir
Grétar Oddsson
einnig það fé, sem seint heimt-^
ist af fjalli. Húsið getur fryst
750 skrokka á dag, en af-
gangurinn er fluttur til Reykja-
víkur til frystingar.
Helgi kvað vænleika dilk-
anna ennþá sem komið var
minni en í fyrra, en þá var
hann 13,29 kg að meðaltali. Á
þriðjudaginn var meðalþung-
inn tæp 13 kg. Þá hafði kom-
ið þyngstur dilkur frá Jó-
hanni Sigurðssyni bónda að
Stóra Núpi i Gnúpverjahreppi
og var hann 25,3 kg.
Helgi kvað það eitt mesta
vandamálið í sambandi við
rekstur sláturhúsanna, að meg-
inhluta ársins standa þau auð
og ónotuð. Þetta eru miklar
byggingar með fullkomnum út-
búnaði og kosta stórfé. Til eru
þau hús, sem ekki eru notuð
nema eina viku á árinu og
hlýtur hver heilvita maður að
sjá að þetta nær ekki nokkurri
átt.
Mönnum dettur helzt í hug
að nota mætti húsin ti] ein-
hverskonar iðnaðar milli slát-
urtíða. f því sambandi hefur
verið nefnd sútun, netahnýt-
ing og fleira. Auðvitað er ekki
gott fyrir ókunnuga að leggja
dóm á þetta vandamál, en ekki
væri ofætlun að mælast til
þess að forráðamenn bænda
ræddu þessi mál og athuguðu.
Lýkur svo sláturhússpjalli.
Viðreisnarverðbólgan í algleymingi
Vísitalan hefur
hækkað um 41%
í september hækkaði
vísitala fyrir vörur og
þjónustu um þrjú stig
og . er . nú , komin„ upp „ í
141 stig. Verðlag hefur
þannig hækkað um
meira en tvo fimmtu síð-
an viðreisnarstefnan
hófst.
ic Vísitalan fyrir „matvörur"
hækkaði 1. október úr 133 stig-
um í 143 stig. Það er nú 43%
dýrara að káupa sér f matinn
en það var i ársbyrjun 1959
þegar vinstristjómin fór frá.
Vísitalan fyrir „hita, raf-
magn hélzt óbreytt í sept-
ember í 135 stigum.
★ Vísitalan fyrir „fatnað og
álnavöru“ hækkaði í september
um 1 stig — upp f 133 stig.
Þar hefur orðið þriðjungs hækk-
un af völdum viðreisnaxinnar.
•A- Vísitalan fyrir „ýmsa
vöru og þjónustu" hækkaði í
september um 3 stig — upp
147 stig. Þar munar litlu að
w&mM
Myndin var tekin við sláturhús Sláturfélags Suðurlands á
Selfossi. Kindurnar voru þama i hnapp þegar við fórum inn
í húsið. Þær voru horfnar þegar við komum út. Við sjáum
þær næst á steikarapönnunni.
leiðin í Rangárþing og austur
til Skaftfellinga um Hellu og
Hvolsvöll
í suðurátt er allur Flóinn.
(Selfyssingar eru beðnir að
taka áttvísi og landafræði
greinarhöfundar með nokkrum
fyrirvara).
• Sláturhúsið
Sláturhús Sláturfélags Suð-
urlands á Selfossi er hið af-
kastamesta á landinu. Þar er
slátrað fé úr allri Ámessýslu
að undanskilinni Þingvalla-
sveit. Síðustu dagana i haust,
varð húsið i Reykjavík þó að
hlaupa undir bagga og taka
við nokkru af því fé, sem
annars befði flarið til Sel-
foss. Þannig mun allt fé úr
Selvogi hafa farið til Reykja-
víkur. Þrátt fyrir þetta verð-
ur slátrað yfir 45.000 fjár í
þessu húsi.
Er blaðamaður Þjóðviljans
var þarna á ferð í vikunni
haíði verið slátrað 38 þúsund-
um. Helgi Jóhannsson frá Núp.
um í Ölfusi er sláturhúss-
stjóri og með honum vinna að
slátruninni um 100 manns í u-
þ.b. einn mánuð á ári hverju.
Hinn hluta ársins stendur hús-
ið autt og ónotað. Nú þegar
slátrun sauðfjárins lýkur verð-
ur tekið til við nautgripi og
„Maturmn smakkast
betur í Reykjavík "
Loftleiðir hjálpuðu bandarískum eigin-
manni að koma konu sinni á óvart
Frú Phyllis Phillips í Findley
í Ohio fannst eiginmaður sinn
æði rausnarlegur þegar hann
bauð henni í mat alla leið
austur til New York á 20 ára
brúðkaupsafmæli þeirra. Áður
en hún vissi af var hún kom-
in af stað austur yfir Atlanz-
haf til Parísar með viðkomu í
Reykjavík og Luxemburg.
Wallace maður hennar gætti
þess að koma henni ekki allt
of mikið á óvart í einu. Þegar
þau voru komin á millilanda-
flugvöUinn í New York dag
nokkurn í síðasta mánuði, sagði
hann henni að hann væri kom-
inn á þá skoðun að miðdegis-
verðurinn myndi smakkast
miklu betur í Reykjavík en í
New York. „Við förum bara til
fslands,” sagði hann og leiddi
konu sína upp í Loftleiðavél
sem var að leggja af stað til
Reykjavíkur og Luxemburg,
Loftleiðir báru þeim hjónum
veglega brúðkaupsafmælistertu
á fluginu.
Wallace Phillips er vélsetjari
við blað í Findley. Hann skýrði
fréttaritara New York Tlmes
svo frá að hann hefði með
brögðum fengið konu sína til
að undirrita vegabréfsumsókn
án þess hún vissi hvaða plagg
það var. Hræðsluna við bólu-
sóttarsmitun sem ríkti í New
York um þessar mundir notaði
hann til að fá hana til að
taka tilskUdar ónæmissprautur.
„Mér finnst gaman þegar mér
er komið á óvart,” sagði frú
Phillips um leið og hún gekk
upp í Loftleiðavélina sem flutti
hana til Reykjavíkur.
helmings verðhækkun hafl ver-
ið náð.
Samkvæmt þessu verður
heildarvísitalan fyrir vörur og
þjónustu 141 stig 1. septembeTj
og er þá miðað við hundrað
stig 1. marz 1959.
'★ Ýmsir aðrir liðir era i
hinni opinberu „vísitölu fram-
færslukostnaðar". Meðal annars
er þar reiknað með því að húsa-
leiga haggist aldrei! Reiknað er
með opinberum gjöldum, og
sýna bser tölur að opinber gjöld
vísitölufjölskyldunnar hafa hækk-
að um 10%/ ofan á aðra dýn-
tíð. Þá eru sem kunnugt er
dregnar frá fjölskyldubætuE.
Samkvæmt þeim útreikningum
öUum verður „vísitala fram-
færslukostnaðar" 125 stig V
október — þremur stigum hærri
en hún var mánuði á undan.
Gæsir fyrir
kartöflur
Mýrahreppi Homafirði 15/10.
— Mikil kartöflurækt er í
sveitunum kringum Homa-
fjörð, en lítinn arð mun hún
gefa bændum á þessu ári,
því að uppskeran hefur al-
gjörlega brugðizt. Sumir
bændur hafa ekki einu sinni
upp í kostnað vegna vinnu
og áburðarkaupa.
Komrækt er hér á byrjun-
arstigi og hefur komið náð
þroska í sumar.
Gæsir fara í flokkum og
em hin versta plága. Sækja
þær í karöflugarða, komakra
og nýræktir og valda miklu
tjóni. Þarf eitthvað til bragðs
að taka til að létta af þess-
um ófögnuði.
Bændur hyggja á aukna
túnrækt á söndunum, bæði á
Breiðamerkursandi og í Flat-
eyjaraurum í MýrahreppL Á
Flateyjaraurum voru girtir
100 hektarar í vor og sáð í
20—25 ha. Virðist hafa sprott-
ið vel þar, en þó ekki til
nytja í sumar.
Sláturtíð er að Ijúka. Dilk-
ar em sennilega í meðallagi.
Síðustu vikur hefur verið
hér sólskin og sumarblíða,
en hausttíð hefur annars ver-
ið umhleypingasöm. SE. J
1