Þjóðviljinn - 17.10.1962, Blaðsíða 9

Miðvifcudagur 17. ofctóber 1962
ÞJÓÐVILJINN
SÍÐA 9
Minnzt alJarafmælis
harnafræðslannar
I fyrradag var þess minnzt
i Þjóðleikhúsinu að hundrað ár
eru liðin siðan lögskipuð barna-
fræðsla hófst í Reykjavík. Með-
al dagskráratriða var einmitt
þáttur sem sýndi fyrstu skóla-
setningu Reykjavíkurskóla f
Bieringshúsi 14. október 1862.
Helgi E. Helgesen guðfræðingur
var þá skólastjóri, f bænum voru
1440 fbúar, í skólann voru þá
skráð 58 böm. Þá hafði póst-
gufuskip komið til landsins. þá
hafði Matthfas skrifað Otilegu-
mennina, þá var fyrst talað um
sæsíma yfir hafið.
I upphafi samkomunnar flutti
. . já, hann hafði breytt um stíl, á því er enginn vafi.
A sýningu Bjarna Jónssonar
í Listamannaskáianum
í ÉC HEF KOMIÐ
VfÐA VJÐ
Nú er Bjami Jónsson aft-
bt iaiinn af stað með sjálf-
stæða sýningu. Hún er í
Iástamannaskálanum. Oti í
bomi eru nokkrar myndir frá
árinu 1957 þegar hann hélt
sýna fyrstu einkasýningu.
Þessar myndir eru strangar.
geómetriskar. Hinar eru
yngrþ málaðar 1960 og síðar
flestar. Ég spurði Bjama
hvaða samanburð hann vildi
gera á nýrri myndum sínum
og þeim eldri.
Hann sagði það fyrst af
öElii, að hann hefði komið
víða við síðan 1957. Þetta
eru vissulega réttmæt orð.
Þama eru allmargar myndir
mjög einfaldar í byggingu en
binar hvðssu línur og hinir
skörpu litir frá 1957 hafa
dofnað. Hér segist Bjami
hafa verið að s.losa um geo-
metrismann".
En við sjáum líka skarpar
Kmxr og sterka liti — til
dæmis á mynd nr. 28, mynd
i svörtu, gulu, hvítu, rauðu,
og satt að segja finnst manni
þetta einhverra hluta vegna
skynsamleg mynd, ef nota
má sMkrt orS. Þessa telur
Bjamd aðspurður einhverja
sína beztu mynd. Hún kostar
víst títi þúsund, því miður.
Þama em skarpar línur, en
þær eru brotnar margvíslega
eins og eldingar. Og skammt
frá eru aðrar myndir í svip-
nðmn eldingastíL Þar er
mynd í grænu, Mýleg mynd
og vinsamleg mannfólki.
Þetta er fjölbreytt sýning.
Þegar við horfum á ofan-
greindar myndir freistumst
við til að álíta að Bjami gæti
strangasta hreinlífis í sambúð
shmi við listina. En á öðrum
stað komum við að lakk-
myndum með ótvíræðum
| tachistískum eiginleikum.
/ Og yfirleitt: Bjarní Jóns-
Mvndfist
• •
son notar frjálsari, lýriskari
stíl en áður. Enda dregur
hann enga fjöður yfir það
maðurinn. En ekkert vildi
hann samt fullyrða um það
hvort hann væri á réttri leið.
Það er víst góður -siður að
leggja algengar og tiltölulega
meinlausar spumingar fyrir
listamenn, unga og gamla:
Hefur geometrisminn tæmt
möguleika sína?
Nei, ekki vildi ég segja
það. Ég það er hægt að fá
leiða á honum eins og öðm.
Og ég hef semsagt losað um
mig Mér finnst yfirleitt ekki
hollt fyrir unga menn að
binda sig mjög ákveðið við
eitthvað eitt meðan beir em
að finna sjálfa sig, eins og
sagt er.
Það var líka minnzt á nafn-
giftir mynda.
Nei, Bjami hafði ekkert á
móti því að gefa myndum
nafn, rétt svo sem til aðgrein-
ingar — en hinsvegar hætti
fólki til að nota þessi nöfn
um of sem leiðavisi. Og ó-
hlutlægar myndir mega helzt
ekki fá yfir sig hlutlæg nöfn.
Samt hef ég skírt þessa
mynd „Sprek“. Það er kann-
ske ekki alveg að ástæðu-
lausu......
Eg spurði Bjarna hvort
hánn vseri ; ánægður með
myndlistaráhuga íslendinga.
Nei, ekki var það. Ekki vel
ánægður. Og það er erfitt að
vera málari á íslandi. Allt
efni er dýrt, afskaplega dýrt.
Auk þess vantar hentuga
sýningarsali fyrir litlar sýn-
ingar. Listamannaskálinn er
of stór fyrir einstaklingssýn-
ingar, hann freistar manna til
að láta ýmislegt miður gott
fara með. En litlu salirair eru
úr leið, óheppilega staðsettir.
Á sýningu Bjarna Jónsson-
ar eru 73 myndir, bár af erú
45 olíumálverk.
Þessi skemmtilega sýning'var (
opnuð í gær.
Á,
ng; var /
i. B. (
Nokkrar góðar getsakir eru
oft meira virði f bridge, en
hámákvæm úrsoilamennska.
S:8-7
H: 8-7
T: K-G-10-3
L: A-D-7-5-4
S: K-9-5-4-3 S: D-10-2
H: 6-5-4-3 H: K-D-G-2
T: 6-2 T: D-8-4
L: K-2 L: G-8-3
S: A-G-6
H: A-10-9
T: A-9-7-5
L: 10-9-6
Eftir nokkuð einkennilega
sagnseríu komst suður í brjú
grönd. Vestur spilaði út
spaðafjarka. Sagnhafi drap
drottningu austurs, fór inn á
tigulkóng og spilaði gosanum.
Það var rétt spilamennska að
svína tíglinum gegnum aust-
ur, en heppilegra hefði verið
að spila bristinum oa svína
níunni.
. Þegar tígulgosinr, nélt
slagnum, fór sagnhafi inn á
tígulásinn og spilaði laufatíu.
Vestur lét lágt, drottningin
hélt slagnum. sagnhafi beindi
nú athygli sinni að ákveðn-
um bletti á loftinu (betta er
kallað að hugsa).
Eftir nokkrar mínútur spil-
aði suður láglaufi úr borði og
varð hi'minlifandi begar vest-
ur drap á kónginn. Nú var
vandinn leystur. sagnhafi
fékk fjóra á lauf. fjóra á tíe-
ul og hálitaásana báða.
Austur sagði að vestur
hefði átt að láta kónginn f
fyrsta laufaslag en suður
hætti augnablik að klappa
sjálfum sér á bakið til þess
að útskýra að hann hefði lát-
ið kónginn halda slagnum.
I raun og veru gerðu bæði
suður og vestur vitleysu, Suð-
ur átti að spila lágtígli úr
borði í þriðja slag: hann gerði
það ekki og neyddist bví til
þess að spila sig inn á briðja
tígul — en í hann átti vest-
ur að kasta laufakóngnum
Nú er ekki hægt að fría lauf-
ið án þess að austur komist
inn. til þess' að spíla hinum
banvæna spaða.
Níu slagi er ekki hægt að
fá, án þess að fá minnst brjá
slagi á lauf, og kemur til
greina að fara fyrst i laufið
áður en f”*"’ *wmir tígul-
inn
* * ★
t kvöld í Sjómannaskólan-
um kl. 20 spilar bæjarliðið
sýningarleik á bridgetöflunni
við fjóra kunna meistara-
flokksmenn. Eru bað Lárus
Karlsson Benedikt Jóhanns-
son. Guðlaugur Guðmundsson
og Ingólfur Isebam. Allt
bridgeáhugafólk er velkon.ið
og er aðgangsevri stillt miög
í hóf.
Meistarafl.-keppni Bridge-
félags Reykjavíkur í tvi-
menning hefst í Skátaheimil-
inu á fimmtudagskvöld kl.
20. Þeir félagsmenn. sem sæti
eiga f meistaraflokki eru
beðnir að tilkynna stjóminni
hvort þeir hafi í hyggju að
notfæra sér bað.
frú Auður Auðuns ávarp fyrir
hönd fræðsluráðs. Hún rakti
forsögu lögskipaðrar bama-
fræðslu í Reykjavík. sagði frá
Helga Thoroddsen sem fyrstur
lagði stund á bamafræðslu i
hcfuðstaðnum á árunum 1819—
’20 frá „Einkaskóla Reykvíkinga”.
sem starfaði 1830—’48 með styrk
úr Thorcillisjóði en krafðist
jafnframt skólagjalda. Eftir 1848
lá svo skipulögð bamafræðsla
niðri þrátt fyrir bænaskrár. lög
um bamafræðslu vonu ekki gefin.
út fyrr en 1860. en kennsla gat
ekki hafizt fyrr en tveim árum
síðar þegar kaupmenn gáfu
Bieringshús til starfseminnar.
Menntamálaráðherra flutti einnig
1 ávarp Forseti fslands var við-
staddur
Dagskráin var að mestu leyti
hyggð á atriðum. sýndum á árs-
hátíðum hinna ýmsu skóla i
Reykjavík Þetta var fjölbreytt
dagskrá og menningarleg. Bama-
kór Hlíðaskóla og stúlkur úr
Miðbæjarskóla sungu. og laga-
val er áreiðanlega orðið miklu
skjmsamlegra en það var þegar
við vorum á þeirra aldri. Það
var sýnd leikfimi og akróþatík
(Melaskóli og Réttarholtsskóli);
það var auðséð að krakkamir
höfðu æft sig mjög samvizkusam-
lega. Lúðrasveit drengja lék og
Breiðagerðisskóli strauk fiðlur
með tilhlýðilegri alvöru. Haga-
skóli sýndi atriði úr Manni og
konu; það er gott að unglinga-
skólar treysta sér f alvarlegri
viðfangsefni en ýmis ungmenna-
félög og bæjarleikfélög gera sér
að góðu. Og AustUrbæjarskóli
sýndi hátíðlegan, kristilegan lát-
bragðsleik, og dansfólk á skóla-
aldri sýndi ágæta kunnáttu —
hefði þó mátt brosa. Þó er það
atriði ótalið sem tvímælalaust
var þezt gengið frá: Langholts-
skólinn sýndi og söng Gilsbakka-
þulu, þátttakendur voru i ágætu
skapi og mjög eðlilegir. En það
er víst ekkert erfiðara á þessum
síðustu tímum en að vera eðli-
legur.
Kannske skiptir það ekki mestu
máli hvaða skóli stendur sig
bezt í þessum málum. það varð-
ar mestu að bömum og ung-
lingum eru fengin sómasamleg
verkefni. Um þau efni þarf ekki
að fjölyrða. En það er margt 6-
gert f þessum efnum, það vitum
við vel. Það þarf ekki annað en
nefna tónlistarmenntun bama.
FLOKKUR OKKAR HEFUR
TRYGGT SÉR
GOTT NAFN ...
segir Helgi Tómasson ballettdansari
Helgi Tómasson ballettdans.
ari er staddur hér f stuttu
leyfi.
Helgi komst i nynni við
ameriska ballettmeistarann
Jerome Robbins þegar hann
var bér með flokk sinn fyrir
tveim árum. og fyrir hans
tilstilli var bonum veittur
námsstyrkur við School of
American Ballet. en þar er
sjálfur Balanchine tii fyrir-
svars. Þar lærði Helgi einn
vetur. en tók i fyrrasumar
til starfa hjá ballett Roberts
loffreys Var Helgi einn af
átta sólódönsurum þessa
flokks setr> dönsuðu á beims
sýningunni i Seattle t fyrra.
Helgi segir flokk Joffreys
einn af þrem eða fjórum
beztu ballettflokkum Banda-
rikjanna. enda gerir meistar-
inn frábærlega harðar kröf-
ur til liðsmanna sinna. Flokk-
urinn. sem telur tuttugu
dansara, er nú ti! húsa á
Rhode Island, en þar hefur
auðug kona og listelsk Re-
becca Harkness. séð honnm
fyrir húsnæði og öðrum
vinnuskilyrðum. Þarna búum
við og vinnum: klukkan hálf-
tiu á morgnana hefjast
kennslustundir. en siðan er
æft i sex eða sjö stundir á
degi hverjum. Þetta er víst
fádæma vinnuharka — Joff-
rey heimtar ýtrustu nákvæmni
í hverri hreyfingu.
Þessi dansflokkur sem Helgi
starfar við fæst fyrst og
fremst við klassiskan dans,
með nokkru nýtízkulegu jvafi
þó. Ekki vill Helgi nefna ein-
hvern ákveðinn ballett sem
flokknum hafi tekizt betur
en aðrir: við höfum. ségir
hann. fengið jafna og góða
gagnrýni. Skömmu áður en
ég fór frá New Tork héid-
um við tvær lokaðar sýning-
ar fyrir blómann i danslífi
staðarins og fengum ákaflega
góðar undirtektír. Með þess-
um sýningum hcfur flokkur.
inn tryggt nafn sitt fullkom-
tega.
Nú er æft af kappi. en í
desemberbyr.iun heldur flokk.
urinn í ferð um Norður-
Afríku löndin fyrir botni
Miðjarðarhafs, Mið-Asíu.
Helgi Tómasson
Þessi ferð mun taka um 16
til 20 vikur og er farin á veg-
um Bandaríkjastjórnar. í
samræmi við menningar-
tengslaprógramm hennar. Ekki
hefur enn verið tekin ákvörð-
un nm verkefni hópsins 1
bessari ferð.
Snemma bevgist krókurinn, '
segja dagblöðin — Helgi var
sex eða sjö ára þegar hann
sá Friðb.iörn Biörnsson dansa.
ug gat ekki stiilt sig um ®ð
herma eftir honum Fullorðn.
ir tóku eftir bessu. og innan
skamms var hann farinn að
læra hjá Sif Þórs og Sig-
ríði áirmann. Og níu ára
kom hann til Bidsteds. AUt
betta bar vott um sterkan á-
huga og reyndar hugrekki:
á þessum aldri erum við við-
kvæmir fyrir dári og spéi.
en eins og allir vita eru það
nær eingöngu stelpur sem
viija læra að dansa Bidsted
reýndist strangur og góður
kennari. og Helgi cr yfirleitt
fremur ánægður með bá til-
sögn scm hann naut i
bernsku. það skiptir miklu
máli hvemig farið er af stað
Helgi dansaði i Tivoli
• Kaupmannahöfn fjögur
sumur (fimmtán til átján
ára). og ávann sér það traust
að honum var falið hlutverk
bess gamla góða Harlekins.
Og svo var hann sem sagt
staddur hér heima begar
Robbins sá tii hans
Á. B.
Skórimpex
Skórimpex
Leðurskófatnaður
Strigaskófatnaður
Gúmmískófat naður
3 fulltrúar frá Skórimpex, Lodz, eru staddir hér og verða til viðtals
á skrifstofum vorum næstu daga.
heir eru með ný sýnishorn af skófatnaði.
Pólskur skófatnaður er ódýr, end ingargóður og fallegur.
"ínkaumboð fvrir Skórimpex
Íslenzk-Erlenda Verzlunarfelagið h.f.
Tiarnamnfv l 0 — Símar 90400
VCOOO
fc
k