Þjóðviljinn - 18.10.1962, Blaðsíða 3

I*unmtudagur 18. október 1962
ÞJÓÐVILJINN
SÍÐA 3
Gomulka um þýzka vandamálið:
Þýzku ríkin eru tvö og
semja verður við bæði
LEUNA 17/10 — Wladyslaw Goumulka, foringi
pólskra kommúnista, sagði í ræðu á fjöldafundi
verkamanna í bænum Leuna í dag að tímabært
væri orðið að allir sem hlut ættu að máli viður-
kenndu þá staðreynd, að í dag eru þýzku ríkin
tvö og semja verður við þau bæði.
Um 25.000 verkamenn hlýddu
á mál Gomulka sem sagði að sós-
íalistísku ríkin hefðu sýnt mikla
þolinmæði og þrautseigju í við-
leitni sinni að fá vesturveldin
til samninga um Berlínardeiluna.
Hann sagði að tillögur sósíalist-
ísku ríkjanna væru ekki einhliða,
heldur væri í þeim tekið fullt
tillit til sérhagsmuna vesturveld-
anna.

Ben Bella
bauð Castro
tíl Alsirs
HAVANA 17/10 — Ben
Bella, forsætisráðherra Als-
írs, lauk í kvöld tveggja
daga opinberri heimsókn
sinni til Kúbu, en þar hafði
hann fengið forkunnargóð-
ar viðtökur. Hann bauð
Castro forsætisráðherra að
koma í opinbera heimsókn
til Alsírs og er hann fyrsti
þjóðarleiðtoginn sem fær
slíkt boð. Ben Bella fór
aftur til New York þar sem
hann hefur setið þing Sþ,
en þaðan heldur hann
bráðlega heim.
Verður að viðurkenna
staðreyndir
öllum aðilum bæri að viður-
kenna þá staðreynd að þýzku
ríkin væru tvö og að landamæri
þeirra hefðu verið endanlega á-
kveðin upp úr síðari heimsstyrj-
öldinni. Neiti menn þessum stað-
reyndum og þvertaki fyrir að
undirrita friðarsamninga, þá er
það vegna þess að þeir vilja við-
halda hinu ótrygga ástandi í
Þýzkalandi, sagði Gomulka.
Stórveldin tryggi frjálsar
samgöngur við Vestur-Berlín
Hann sagði ennfremur að stór-
veldin ættu að tryggja frjálsar
samgöngur milli Vestur-Berlín-
ar og umheimsins. Hins vegar
gæti ekkert réttlætt her-
nám borgarhlutams. Ibúar hans
hefðu fullan rétt til að kjósa sér
það þjóðskipulag sem þeim væri
kærast, en Vestur-Berlín er ekki
og verður aldrei hluti af Vestur-
Þýzkalandi.
Ef ekki miðaði neitt áleiðis í
samkomulagsátt myndu ríki
Austur-Evrópu neydd til að und-
irrita sérfrið við Austur-Þýzka-
land.
Gomulka drap einnig í ræðu
sinni á stóraukin viðskipti og
efnahagssamvinnu Póllands og
Austur-Þýzkalands og sagði að
Pólverjar létu Austur-Þjóðverj-
um í té mikið af þeim hráefn-
um og matvörum sem þá van-
hagaði um, en í staðinn hefðu
þeir fengið í sívaxandi mæli vél-
ar og efnavörur frá Austur-
Þýzkalandi.
Tunglskoti var
aftur frestað
CANAVERALHÖFÐA 17/10 —
Tilrauninni að skjóta geimfari,
Ranger V. til tunglsins var frest-
að aftur í dag og var óhagstæðu
veðri kennt um. Hugsanlegt er
að tilraunin verði gerð á morgun,
en henni verður að öðrum kosti
frestað fram í miðjan nóvember.
liti við Mouaco
MONTE CARLO 17/10 —
Franska tollþjónustan herti í
dag enn á eftirliti við landamæri
Monaco, enda hefur ekkert mið-
að í áttina til samkomulags
milli frönsku stjómarinnar og
Rainiers fursta.
Verra árferði,
betri uppskera
MOSKVU 17/10 — Pravda skýr-
ir frá því í dag að komuppsker-
an í Sovétríkjunum muni í ár
verða töluvert meiri en í fyrra,
þrátt fyrir slæmt árferði. Enn er
ekki vitað nákvæmlega hve mik-
il uppskeran verður, en hún nam
í fyrra 137,3 milljónum lesta..
Bezta uppskera sem fengizt hef-
ur í Sovétríkjunum var árið
1958, en þá nam hún 141 milljón
lestum.
Frá Sovétríkjunum
MOSKVU 17/10 — Sovétríkin
liófu í dag tilraunir sínar með
nýja gerö eldflauga sem ætlaðar
eru til geimrannsókna og skutu
þeim í mark á Kyrrahafi. Jafn-
framt var nýtt sovézkt geimfar,
Kosmos X„ sent á braut um-
hverfis jörðu.
Hinum nýju margþrepa eld-
fjaugum var skotið 12.000 km
vegalengd og hittu þær nákvæm-
lega í mark. Þar sem tilraunim-
ar gáfust svo vel, hefur skipum
og flugvélum verið tilkynnt að
Framleiðsluaukningin í Sovétríkjunum
Tvðfðld á við EBE
þrefðld á við USA
MOSKVU 17/10 — Samkvæmt
hagskýrslum sem birtar voru í
Moskvu í morgun vex iðnaðar-
framlciöslan í Sovétríkjunum
tvisvar sinnum örar en í aðildar-j
ríkjum Efnáhagsbandalags Evr- j
ópu og þrisvar sinnum örar enj
i Bandaríkjunum. |
Fyrstu níu mánuði þessa árs
jókst iðnaðarframleiðsla Sovét-
ríkjanna um 9,5 prósent miðað
við sama tíma í fyrra. Fram-
leiðsluaukningin í EBE-löndumrm
hefur á sama tíma í ár numið
4,9 prósentum og í Bandaríkiun-
um nam aukningin 3 prósentum
eöa svo.
Gerð er grein fyrir aukning-
unni í öllum helztu iðngreimim.
Btálframleiðslan jókst þannig um
8 prósent og olíuframleiðslan um
12. Framleiðsla ýmiss konar
varanlegs neyzluvamings jókst
einnig verulega á tímabilinu jan-
úar—september, eins og t. d.
kæliskápa, þvottavéla og fólks-
bila.
þeim sé óhætt að fara um svæði
þau tvö á og yfir Kyrrahafi sem
áður hafði verið tilkynnt að not-
uð yrðu til tilraunanna. Nýjar
aðvaranir munu gefnar út þegar
tilraunirnar hefjast aftur, en ráð-
gert er að þeim verði lokið fyrir
lok næsta mánaðar.
Eins og í fyrri eldflaugatilraun-
um Sovétríkjanna yfir Kyrrahafi
v’ar síðasta þrep eldflauganna
ekki notað.
Kosmos X. á loft
Hið nýja gervitungl Sovétríkj-
anna, Kosmos X., fer umhverfis
jörðu á 90,2 mínútum, mesta fjar-
lægð frá jörðu er 380 og minnsta
210 km. Brautinni hallar um 65
gróður frá miðbaug. Því er ætlað
að rannsaka efstu lög gufuhvolfs-
Ins, einkum loftsteinafall á jörð-
ina í mismunandi hæð og á ýms-
um tímum árs.
Geislavirk belti
um lápíter
MOSKVU 17/10 — Sovézkir
stjömufræðingar hafa með at-
hugunum á radíóbylgjum komizt
að raun um að umhverfis Júpí-
ter séu geislavirk belti eins og
umhverfis jörðina.
andaríkjastjórn biður nú
hvern ósigurinn af öðrum
í baráttu sinni gegn bylt-
ingarstjórninni á Kúbu. Við
hin ámátlegu endalok innrás-
arævintýrisins i Svínaflóa í
fyrravor hafa nú bætzt ein-
hverjar mestu diplómatísku
hrakfarir sem nokkurt stór-
veldi hefur orðið að þola.
Þegar Bandaríkjastjórn hafði
gert sér ljóst að Kúbumenii
yrðu ekki sigraðir með her-
valdi án þess að hún í bezta
falli fyrirgerði trausti banda-
manna sinna og því áhrifa-
valdi sem hún kann enn að
hafa í löndum rómönsku
Ameríku og í versta faili
stofnaði til heimsstyrjaldar,
tók hún þann kost að reyna
að svelta Kúbumenn til
hlýðni. Hún bannaði öll við-
skipti milli Bandaríkjanna og
Kúbu, en sósíalistisku ríkin
hlupu þá í skarðið, keyptu af
Kúbumönnum framleiðslu
þeirra og létu þeim í stað-
inn í té þær nauðsynjar sem
þá helzt vanhagaði um
En það er löng leiðin milli
Kúbu og hafna í Sovét-
ríkjunum og öðrum lördum
Austur-Evrópu. og kaupskipa-
floti sósíalistísku ríkjanna
var þess ekki megnugur að
anna þessum miklu vöru-
flutningum. Á síðustu sex
vikum er talið að 100 skip,
■ sem samtals geta flutt 1.4
milljónir lesta, hafi verið í
siglingum frá höfnum í A-
Evrópu til Kúbu Af þessum
100 skipum var rétt tæpur
helmingur eða 49. frá skipa-
félögum á vesturlöndum:
Sextán frá Grikklandi, 11 frá
Vestur-Þýzkalandi. 7 frá Bret-
landi, en hin fimmtán frá
Noregi, Danmörku. ftalíu og
Líbanon,
Stjórn Bandaríkjanna varð
þannig að horfa upp á.
að viðskiptabann það sem
hún taldi skæðasta vopn sitt
í baráttunn’i við Kúbumenn
væri rofið af nánustu banda-
mönnum hennar. Jafnframt
lá hún undir þungum ámæl-
um svartasta afturhaldsins í
Bandarikjunum fyrir aðgerða-
leysi gagnvart Kúbu og á
þingi og í blöðum heimafyr-
ir urðu kröfurnar um að bún
léti sverfa til stáls æ hávær-
ari Þingkosningar standa
fyrir dyrum í Bandaríkjun-
um og áróðurshríðin gem
mögnuð hefur verið gegn
Kúbu setur svip á kosninga-
baráttuna. Af ummælum
Kennedys forseta í kosninga-
ræðu fyrir helgina má ráða.
að hann gerir sér vel ljóst.
hve örlagaríkar afleiðingar
bað myndi hafa, ef Banda-
ríkin beittu Kúbumenn vopna-
valdi. en hann fór mjög hörð-
um orðum um þá bandarísku
framámenn sem heimta tafar-
lausa árás á Kúbu.
Vieky teiknaði
Bandaríkin bíða enn
ásigur fyrír Kúbu
Kennedy tók annan kost til
að firra sjálfan sig og
stjórn sína Því ámæli að hann
léti það afskiptalaust að
heimskomúnisminn fengi
stökkpall til árása í Ameríku.
Kennedy varaði „vini okkar
í Atlanzhafsbandalaginu við
afleiðingum þess að þeir leyfi
kaupskipum sínum siglingar á
Kúbu“. Þessum aðvörunar.
orðum var fylgt eftir: í fyrri
viku boðaði Bandaríkjastjóm
margháttaðar refsiaðgerðir,
ef skip utan sósíalistísku
ríkjanna héldu áfram sigl-
m GERAST?
ingum á Kúbu. Hverju þvi
skipi sem flytti vörur til
Kúbu myndi neitað um alla
fyrirgreiðslu í bandarískum
höfnum og kæmist uPP um að
eitthvert skip flytti þangað
vopn. myndi öllum skipum
sem undir sama fána sigldu
bannaður aðgangur að banda-
rískum höfnum. Reynt var að
fá önnur Ameríkuríki til að
hóta sömu refsiaðgerðum, en
ekki tókst að fá neitt sam-
icomulag um slíkt í ráði Am-
eríkuríkjanna, enda þótt Rusk
utanríkisráðherra legði sig
allan fram að sannfæra aðra
fulltrúa í ráðinu um nauð-
synina á algerri samstöðu i
þessu máli.
Enn verri undirtektir hlutu
sams konar tilmæli
Bandaríkjastjórnar í löndum
Vestur-Evrópu. Talsmaður
brezku stjórnarinnar lýsti þvi
þegar yfir. að hún hefði enga
heimild til að banna siglingar
brezkra skipa til Kúbu og
hann gaf um leið ótvírætt í
skyn að brezka stjórnin teldi
bessar refsiaðgerðir brot á
alþjóðalögum. Að sögn UPI-
fréttastofunnar bentu Bretar
Bandaríkjastjórn einnig á
það, að ef refsiaðgerðirnar
yrðu framkvæmdar eftir bók-
stafnum, þá myndi það þýða
að öllum brezkum skipum
myndi bannaður aðgangur að
bandarískum höfnum, þar
sem vitað væri með vissu, að
eitt skip a.m.k., sem siglir
undir brezkum fána, en siglt
hefur fyrir sovézkan reikning
árum saman, hefði flutt vopn
til Kúbu. í Noregi urðu við-
brögðin þau sömu; formaður
norskra skipaeigenda fór
hörðum orðum um hinar
bandarísku hótanir og í for-
ystugrein í Dagbladet í Osló
var þeim svarað þessum orð-
um: „Deilan um siglingar á
Kúbu er átakanlegt dsemi um
það hvernig Bandaríkin
traðka á viðurkenndum al-
þjóðalögum vegna eigiu stund-
arhagsmuna". Svipaðar voru
undirtektirnar í öðrum lönd-
um Vestur-Evrópu, nema hvað
Bonnstjómin varð ein til að
iofa að leggja að vesturþýzk-
um skipaeigendum að hætta
Kúbusiglingum.
Hinar diplómatísku hrakfar-
ir Bandaríkjanna í þessu
máli voru endanlega stað-
festar með samþykkt fasta-
nefndar Alþjóðasiglingaráðs-
ins í London í fyrradag, þar
sem bandaríski fulltrúinn
studdi einn þá kröfu stjóm-
ar sinnar að ráðið beiti sér
fyrir banni á Kúbusiglingar
allra skipa sem eru innan
þéss vébanda. Bandaríkja-
stjóm hefur því þegar tekið
þann kost. að því fréttir frá
Washington herma, að hopa í
þessu máli. George Ball að-
stoðarutanríkisráðherra sagði
Hækkerup, utanríkisráðherra
Dana að hinum boðuðu refsi-
aðgerðum myndi ekki verða
beitt nema þegar annars væri
ekki kostur
4ð sjálfsögðu bera Bretar og
aðrar siglingaþjóðir Vest-
ur-Evrópu fyrir sig alþjóða-
lög í andstöðu sinni við hinar
bandarísku kröfur. En fslénd-
ingar t.d. þekkja of vel
hvernig Bretar virða alþjóða-
lög og rétt á hafinu þegar
hagsmunir þeirra eru annars
vegar til að trúa þeim fvrir-
slætti Önnur skýring á and-
stöðu brezkra og annarra
skipaeigenda í Vestur-Evrópu
við hinum bandarísku kröfum
er bæði nærtæk og auðskil-
in: Nú Tiggia fyrir festum í
böfnum á vesturlöndum
kaupskip að smálestatölu hátt
á aðra milljón. Það er
kreppuástand á skipamark-
aðnum Hins vegar er talið
að Kúbusiglingar skipa af
vesturlöndum færi eigendun-
um í aðra hönd 4.500—5.000
milljónir króna árlega. ás.
pUSTWAUIll^

*
I
A