Þjóðviljinn - 26.10.1962, Blaðsíða 5

F'östudagur 26. október 1962
ÞJOÐVILJINN
SÍÐA 5
Stytting
vinnuvikunnar!
Þingiundir verða ekki fyrr
en á mánndag:, og er ásiæð-
an sú að forsetar þingsins
hafa komið sér saman um, að
fundir verði cinungis 4 daga
vikunnar (í stað 5 áður), nema
einhver sérstaklega mikilvæg
mál séu á dagskrá. Ætlunin
mun vera að hafa í þess stað
flelri mál á dagskrá þá daga,
sem fundir eru.
Ekki væri úr vegi, að þing-
menn færu nú að huga að
þvf í fullri alvöru, hvernig
verkamönnum verði tryggð
mannsæmandi lifskjör fyrir 8
stunda vinnu scx daga vik-
unnar. En sem kunnugt er
iýstu allir flokkar fylgi sinu
við tillögu þess efnis á sið-
asta þingi. Og ekkert hefur
heyrzt opinberlega frá nefnd
þeirri, sem kosin var tii þess
að athuga þetta mál.

ÞINCSJÁ ÞJÓÐVILJANS
Heildarlöggjöf
um
geðveikramál
Alfreð Gíslason, Iæknir, flyt-
ur tillögu til þingsályktunar
um undirbúning gcðveikralaga.
Tillagan er svohljóðandi: „Al-
þing'i ályktar að skora á ríkis-
stjómina að skipa nefnd til
þess að undirbúa frumvarp til
geðveikralaga og að Iáta leggja
slíkt fmmvarp fyrir næsta
þing“.
Otgefandi: Sameiningarflokkur alþýðu — Sóslalistaflokk-
urinn. —
Ritstjórar: Magnús Kjartansson, Magnús Torfi Ölafsson,
Sigurður Guðmundsson (áb.)
Fréttaritstjórar: Ivar H. Jónsson. Jón Bjamason.
Ritstjóm. afgreiðsla. auglýsingar. prentsmiðja: Skólavörðustig 19
Simi 17-500 (5 línur). Áskriftarverð kr. 65.00 á mánuði.
Ofbeldis-
menn
Bætt félagsleg aðstaða
raunhæfasta lausnin
Karl Guðjónsson flutti í gær fram-
söguræðu fyrir frumvarpi sínu um
breyting á lögum um hafnargerðir
og lendingarbætur, og hefur áður
verið gerð gein fyrir því máli hér 1
blaðinu.
I framsöguræðu sinni minnti
Karl á, að samkvæmt gildandi
lögum um hafnargerðir og
lendingarbætur greiddi rikið
2/5 af kostnaði við þær fram-
kvæmdir. Þróunin hefði orðið
sú, að sífellt hefðu bætzt við
þetta fleiri liðir og tæki þetta
nú til flestra þeirra liða, sem
varða afgreiðslu skipa, varð-
veizlu þeirra og viðhald.
Lítið gert
Hins vegar skorti mjög á,
að eitthvað hefði verið gert tii
þess að bæta aðstöðu þess
fólks, sem vinnur á slíkum
stöðum, jafnt sjómanna sem
annars vertíðarfólks. Þó örlaði
fyrir skilningi ríkisvaldsins á
nauðsyn þess, þar sem framlag
til verbúða hefði verið upn
tekið. En gera þyrfti meira fyr-
ir það fólk. sem dvelst lang-
dvölum frá heimilum sínum
við hin þjóðnýtustu. störf
Þingfundir í gær
Löggæzlan ekki einhlít
Undanfarið hefði mjög gætt
vaxandi krafna um aukin íram-
lög til löggæzlukostnaðar í ver-
stöðvum, þann tíma sem flest
fólk dvelst þar. Ekki virðist
þessi aðferð þó einhlýt til þess
að baeta siðferði og menning-
árbrag á þessum stöðum. Hér
yrði þvi að hyggja að orsök-
inni, en hennar myndi fyrst
og fremst að leita í lélegri fyr-
irgreiðslu fyrir það fólk, sem
í verstöðvunum dvelst. Heppi-
legasta lausnin myndi, er til
lengdar lætur vera sú, að bæta
félagslega aðstöðu þessa fólks.
Nauðsynlegt er að koma upp
sjómannastofum með góðum
lesstofum, aðstöðu til kvik-
myndasýninga, íþróttaiðkana,
böðum og þ.h. Einnig væri
æskilegt, að útileikvangar
væru, þar sem sumarverstöðv-
ar væru.
Viðurkenning á
þjóðnytjastarfi
Með þessu frumvarpi væri
lagt til, að sjómannastofur
nytu sömu fyrirgreiðslu og
önnur hafnarmannvirki. 1 því
væri fólgin nokkur viðurkenn-
ing á því, að vert væri að
meta að verðleikum þau þjóð-
riýtu störf, sem þetta fólk leys-
ir af hendi í þágu þjóðfélags
okkar. Kvaðst flutningsmaður
að lokum vona, áð Alþingi
sýndi þessu máli fullan skiln-
ing, en á undanfömum þing-
um hefði það ekki fengizt af-
greitt.
I greinargerð fyrir frumvarp-
inu segir m.a. „Sérstök geð-
veikralög hafa um langt skeið
verið til í flestum, ef ekki öll-
um menningarlöndum heims,
nema Islandi. 1 Noregi hafa
slík lög verið í gildi allar göt-
ur síðan 1848, en skemur ann-
ars staðar á Norðurlöndum.
Virðast flestar þjóðir láta sér
annt um þessa löggjöf og vilja
til hennar vanda . .
Þótt * hér hafi ekki verið
komið á neinni heildarlöggjöf
um geðveikramál, hafa þó lög
verið sett um nokkra þætti
þeirra.
Geðveikralög eru mis.iafnlega
víðtæk í hinum ýmsu löndum,
en sameiginleg þeim öllum eru
ákvæðin varðandi sjúklinga,
sem geðveikir eru í þröngri
merkingu þess orðs. Koma þar
fyrst og fremst til greina regl-
ur og fyrirmæli um vistun
^essara sjúklinga í sjúkrahús-
um og hælum og brottskráning
þaðan, um skyldur venzla-
manna og yfirvalda gagnvart
sjúklingum, um rannsóknir á
geðheilsu manna o.fl. Yfirleitt
er í þessum lögum safnað sam-
an ákvæðum, er varða skerð-
ingu persónufrélsis sökum geð-
veiki.
Slík geðveikralög vantar til-
finnanlega hér, og mun sá
skortur einatt valda sjúkling-
um tjóni og venzlafólki þeirra
og læknum ýmiss konar vand-
ræðum“.
Tillaga þessi er endurflutt
frá síðasta þingi.
FerÖaskrifstofa rlkisins
hef~r unnið gott starf
Á fundi sameinaðs þings í
gær var ákveðið fyrirkomulag
umræðna um tvennar fyrir-
spurnir og var ákveðin ein
umræða.
I efri deild var til fyrstu
umræðu frumvarp til laga um
kornrækt. og flutti Ásgeir
Bjarnason framsöguræðu sína
í því máli, en síðan var því
vísað til annarrar umræðu og
nefndár.
Á fundi neðri deildar voru
tvö mál á dagskrá: Frumvarp
til laga um Ferðaskrifstofu
ríkisins og frumvarp um hafn-
argerðir og lendingarbætur, og
var þeim málum báðum visað
tii nefnda og annarrar um-
ræðu.
í gær var til fyrstu umræðu
i neðri deild frumvarp Þórar-
ins Þórarinssonar um breytingu
á lögum um ferðaskrifstofu rík-
isins.
Flutningsmaður mælti fyrir
frumvarpinu, en samkvæmt
því er gert ráð fyrir að niður
falli einkaréttur
ferðaskrifstof.
unn.ar á fyrir-
greiðslu innan-
’ands fyrir er-
ienda ferðamenn.
Taldi flutnings-
maður það fyr-
irkomulag mjög
úrelt orðið og tefði nú orðið
fyrir auknum ferðum erlendra
manna hingað Það hefði einnia
VALVER—15692—VALVER—15B92—VALVER—15692—VALVER—
i
-.i
*
s
a
>
Laugavgl 48
Við aðstoðum
yður við að
gleðja börnin
4vallt úrval
at leikföngum
Sími 15692
Sendum heim
og I póstkrötu
• »■» ' a n rí »’ *
V ALV ER—15692-—V AL V ER—15692—V ALVER—15692— V A
«S
3»
r
•<
»
>
r
<
B
ss
I
komið í ljós, að ýmsar erlendar
ferðaskrifstofur væru mótfalln-
ar því að taka upplýsingar um
ísland inn í rit sín af þessum
sökum.
Nú væru hins vegar starf-
andi nokkrar innlendar ferða-
skrifstofur og væri eðlilegt að
gefa þeim tækifæri til sam-
keppni á þessu sviði undir
hæfilegu eftirliti hins opinbera
Gylfi Þ Gíslason, viðskipta-
málaráðherra, Alþfl.) kvað
ríkisstjórnina f.vrir nokkru hafa
skipað 3ja manna nefnd til
þess að athuga þessi mál og
væri þess að vænta að nefndin
lyki störfum innan skamms og
væri eðlilegt að bíða með af-
greiðslu frum-
varpsins þar til
bað álit lægi
fyrir. Hins veg-
ar taldi hann á-
-*—ðu til þess að
gefa nokkru
nánari upplýs-
insar um störf
og hlutverk Ferðaokrifstofu
ríkisinc tT’u+TronV h°nnar hpfð;
upphaf’esa verið ákveðið að
annast landkvnningu. f.yrir
greiðslu erlendra ferðamanna
hér, ferðir fslendinga utan-
'onds sem innan n« eftir’it mea
' i;húsum Til hnscar= starfa
’"”m miö? fiárfrek. eink-
’-nakvnnimrarstarfsemin.
afip* sfr
tekna með ýmiskonar starf-
semi annarri svo sem minja-
gripasölu. sölu farmiða o.fl.
Landkynningarstarfsemin væri
sérstaklega íjárfrek og hefði
verið varið til hennar milljón-
um króna án styrks frá ríkinu.
Á þessu ári hefði ferðaskrif-
stofan t.d. varið til þeirra
hluta 700 þús. kr. af eigin
tekjum. — Þá vék ráðherrann
að bættri aðstöðu á aist.ihúsum
og athugana og úrbóta sem
gerðar hefðu verið á því sviði
undanfarið Einnig gat ráðherr.
ann þess, að tekjur af erlend-
um ferðamönnum á árinu 1961
hefðu numið ca. 114 millj. isl-
króna og í. ár væri áætlað að
þær yrðu 135—140 milljónir.
Hefði ferðaskrifstofan unnið
mikið ög merkileat starf á
sínu sviði með starfsemi sinni.
Þórarinn Þórarinsson sagði.
að með frumvarpinu væri á
engan hátt verið að gera lítið
úr starfsemi ferðaskrifstofunn-
ar. en fleiri stofnanir eins og
t.d. Loftleiðir og Flugfélag fs-
lands hefðu einnig unnið gott
landkynninCTprí;tarf Þetta mál
væri í siálfu sér miög einfalt.
og ætti ekki að revnast erfitt
afl +-V- -möí,, tp hess.
Gylfi Þ. Gíslason taldi að
hér væri um vandamál að
ræða. sem byrfti rækilegrar
athugunar við.
Frumv. var vfsað til 2. umr.
Jjarf nokkur framar að vera í vafa um hvar of-
beldismannanna er að leita í þeim ógnar-
legu átökum sem háð eru í veröldinni? Þeg-
ar ráðamenn Bandaríkjanna báru fram þá fárán-
legu staðhæfingu að Kúba — með sjö milljón-
ir íbúa — hygði á árásir á Ameríku alla, allt
frá Kap Horn til Alaska, gáfu þeir ekkert tóm
til að láta kanna ásakanir sínar. Þeir sneru sér
ekki til Kúbustjórnar, þótt hún hafi þráfaldlega
boðið Bandaríkjunum samninga um öll deilu-
mál. Þeir sneru sér ekki til Sovétríkjanna sem
sökuð voru um að birgja Kúbumenn langdræg-
um eldflaugum og kjarnorkuvopnum. Þeir sneru
sér ekki til Sameinuðu þjóðanna, enda þótt'
bandarískir valdamenn væru einmitt sömu dag-
ana að semja grátklökkar og hræsnisfullar af-
mælisræður um ást sína á þessum alþjóðasam-
tökum sem þyrftu að leysa öll deilumál með
friðsamlegum hætti. Þeir sögðu ekki einu sinni •
bandamönnunum í NATO frá fyrirætlunum sín-
um. Allar aðgerðir þeirra voru við það miðað-
ar að koma í veg fyrir samninga, framkvæma
ofbeldið án nokkurs aðdraganda. Það er ekki
síður ömurlegt til þess að vita að þessi leikur,
að örlögum mannkynsins er m.a. þáttur í bar-
áttunni um það hvor auðmannaflokkurinn beri
sigur af hólmi í þingkosningunum í Bandaríkj-
unum; þar í landi virðast ógnanir um að leiða;
kjarnorkustyrjöld yfir veröldina vera vænleg-
astar til kjörfylgis. Örlög mannkynsins eru illa
komin í höndum manna sem hafa ært sjálfa
sig og þjóð sína á svo algeran hátt.
yiðbrögð almennings og þjóðaleiðtoga um heim
' ailan hafa verið þau að krefjast þess að
deilumálin verði leyst andstætt því sem Banda-
ríkjastjórn áformar: með samningum en ekki
vopnavaldi. Um það bil helmingur Sameinuðu
þjóðanna hefur borið fram kröfu um að Banda-
ríkin hætti ofbeldi sínu og setjist í staðinn að
samningaborði. Stuðningur Sovétríkjanna við
þá tillögu hefur létt þungu fargi af mönnum nú
um sinn. Nú er þess beðið hvað hinir valdasjúku
leiðtogar Bandaríkjanna gera, eftir að þeim
hefur vitrazt sú staðreynd að þeir hafa aldrei
verið jafn einangraðir í heiminum og nú.
yonandi tekst að leysa vandann með samn-
ingum. En jafnframt þurfa alþýða manna
og friðsamar þjóðir um heim allan að sanna
Bandaríkjunum í verki að ofbeldið hefnir sín.
Um það verður að sjálfsögðu aldrei samið að
Bandaríkin geti traðkað á alþjóðalögum og
stöðvað siglingar skipa á úthafinu. Um það
verður aldrei samið að Bandaríkin geti hald-
ið áfram ofsóknum sínum gegn smáþjóðinni
Kúbu. Örlög Kúbu eru og verða tákn þess hvort
smáþjóðir heims eiga að fá að ráða örlögum
sínum sjálfar. lifa einar og frjálsar í löndurrt
sínum. — m.