Þjóðviljinn - 28.10.1962, Blaðsíða 1

Sunnudagur 28. október 1962 — 27. árgangur — 235. tölublað.
800 við nám í háskólanum
Háskólaliátíðin 1962 var 1
gær, fyrsta vetrardag. Við
það tækifæri flutti rektor.
Ármann Snævarr, ítarlega
ræðu þar sem hann rakti
starfsemi skólans sl. tvö
starfsár oj, ræddl helztu
framtíðarverkefni.
í upphafi þessa háskólaárs
voru 800 stúdentar skráðir til
náms við skólann. þar af 238
nýstúdentar og 19 þeirra er-
lendir. Nýstúdentar skiptast
þannig ettir deildum: Guð-
fræði 3, læknisfræði 32, tann-
lækningar 11. lyfjafræði 7,
lögfræði 20, viðskiptafræði
28. íslenzk fræði 14. heim-
speki 27, BA-nám 61- og
verkfræði 16.
i á stundinni
Klukkan 2 í
Háskólabíói
• Borgarafundurinn um Kúbu hefst kl. 2 síð-
degis í dag í Háskólabíói. Þar segir Magnús
Kjartansson, ritstjóri Þjóðviljans, frá ýmsu sem
fyrir augu og eyru bar á Kúbu, er hann dvald-
ist þar um fimm vikna skeið á sl. sumri í
boði kúbönsku byltingarsamtakanna.
• Þá verður sýnd fræg og framúrskarandi vel
gerð kvikmynd um byltinguna á Kúbu. Höfund-
ur þessarar myndar er Karmen, einn kunnasti
kvikmyndagerðarmaður í Sovétríkjunum, og
dvaldist hann á Kúbu sumarið 1960 við mynda-
töku og til að viða að sér efni í kvikmyndina.
Skýringar verða fluttar á íslenzku með mynd-
inni. v
• Fundurinn er opinn öllum og aðgangur ó-
keypis, en það er Sósíalistafél. Reykjavíkur sem
til fundarins boðar. Ekki mun þurfa að hvetja
menn til að sækja fundinn, svo mjög hefur Kúba
og ofbeldisaðgerðir Bandaríkjastjórnar gegn
Kúbumönnum verið á dagskrá síðustu dagana,
en minn.t skal enn á að fundurinn hefst kl. 2 e.h.
Magnús Kjarlansson.
í Krústioff
Bauð að lagðar væru niður samtimis
herstöðvar á Kúbu og í Tyrklaadi
MOSKVU og WASHINGTON 27/10 — Krústjoff, forsætisráðherra
Sovétríkjanna, hefur gert Kennedy Bandaríkjaforseta enn eitt boð
um lausn á Kúbudeilunni, en því var umsvifalaust hafnað. Sovét-
stjórnin býður Bandaríkjastjórn að fjarlægð verði þau vopn fra
Kúbu, sem hún telur sér stafa ógnun af, gegn því að lagðar verði
niður flugskeytastöðvar Bandaríkjamanna í Tyrklandi. Sovétstjóm-
in kveðst fús að ábyrgjast að ekki verði ráðizt á Tyrkland, gegn því
að Bandaríkjastjórn taki á sig sömu ábyrgð hvað varðar Kúbu.
Þessu tilboði sovétstjórnarinnar hafnaði Bandaríkjastjórn og sagðist
ekki fús til að ræða neina samkomulagslausn, fyrr en stöðvar þær
■í Kúbu sem hún telur sér hættulegar hafi verið lagðar niður.
Háskólabíó er við Ilagatorg
og þangað eða í nágrennið eru
alltíðar strætisvagnaferðir. —
Vagninn á leið 24 — Hagar
— Seltjárnarnes — stanzar t.
d. við bíóið. Ferðir hans cru
á hálftíma fresti úr Lækjar-
götu (framan við Menntaskól-
ann) 16 mín. yfir hálfan og
heilan tíma. Hraðferðirnar
milli Austur og Vesturbæjar
(leiðir 16 og 17) stanza cinnig
í námunda við Háskólabíó
(við Grenimel), en þær hefja
ferðir 10 mín. fyrir hálfan og
heilan tíma.
Krústjoff sendi Kennedy sátta-
boð sitt í bréfi og um sama leyti
og hann fékk bréfið sagði
Moskvuútvarpið frá innihaldi
þess. Bréfið er alllangt og í því
er lögð megináherzla á þá á-
byrgð, sem hvíli á herðum þess-
ara tveggja forystumanna vold-
ugustu ríkja heims, á því að
friðurinn í heiminum verði ekki
rofinn.
Krústjoff segist skilja vel að
Kennedy hafi áhyggjur út af
öryggi lands síns, enda sé það
æðsta skylda hans sem forseta
þjóðar sinnar. En á sama hátt
hafi hann, Krústjoff, áhyggjur
út af öryggi sinnar þjóðar og því
beri þeim báðum að leggja sig
alla fram við að bægja frá þeim
hættum sem ógni friðnum.
„Getið þér neitað okkur um
sama rétt?”
Krústjoff segir um samkomu-
lag það sem hann býður upp á,
að það ætti ekki að taka nema
í hæsta lagi mánuð að ganga
endanlega frá því, og fela ætti
Sameinuðu þjóðunum að sjá um
að við samkomulagið sé staðið.
Hann segir að Sovétríkin séu
reiðubúin til þess að lýsa því
hátíðlega yfir í öryggisráðinu,
að þau muni aldrei skerða full-
veldi Tyrklands og aldrei leyfa
að land þeirra verði notað til
srása á það, ef Bandaríkjastjóm
sé fús til að taka á sig sams
konar skuldbindingu gagnvart
Kúbu. Síðan segir hann:
„Þér segist hafa áhyggjur út
af Kúbu af því að hún sé innan
150 km frá ströndum lands yðar,
en Tyrkland liggur að okkar
landi. Verðir okkar og Tyrkja
ganga saman fram og aftur eft-
ir landamærunum og horfa hver
á annan. Finnst yður þér hafa
rétt til þess að krefjast öryggis
til handa yðar eigin landi og
brottflutnings vopna, sem þér
Utgeröarmenn stööva í
algjöru ábyrgðarleysi
• Útgerðarmenn virðast ráðnir í því, að ekki
verði af samningum eftir venjulegum samninga-
leiðum í síldveiðideilunni. Þeir hanga í kjara-
skerðingarkröfu sinni með þeirri fáránlegu
þrjózku, að lítil von virðist að takist að sann-
færa þá um, að sjómenn láta ekki bjóða sér
kjaraskerðingu sem þrýstir kjörum þeirra á síld-
veiðunum langt niður fyrir hinn alræmda gerð-
ardóm, sem sjómenn hafa mótmælt einhuga.
Samningafundurinn sem hófst málin virðast í jafnhörðum hnút
á föstudagskvöld stóð langt fram og áður. Mun utanbæjarmönnum
á nótt, og lauk svo að samninga-1 í samninganefndinni hafa verið
gefið heimferðarleyfi að fundin-
um loknuni. Síðdegis í gær var
þó boðaður nýr samningafundur
á þriðjudagskvöld. Varasátta-
semjari ríkisins, Einar Arnalds,
borgardómari var á þessum
fundi með samninganefndum
deiluaðila.
Enda þótt sjómenn séu ein-
huga andvígir kjaraskerðingar-
kröfum útgerðarmanna munu
þeir hafa sýnt fullan vilja á því
að samningar tækjust, cn sá vilji
er sýnilega enginn fyrír hendi í
ofstækisklíkunni sem hreiðrað
hefur um sig í Landssambandi
íslenzkra útvegsmanná.
★ Treysta á ofbeldið
Virðist nú orðið augljóst, að
það sem þessi ofstækisklíka út-
gerðarmanna treystir á til fram-
gangs kjaraskerðingakröfu sinni
er að rikisstjórn Sjálfstæðis-
flokksins og Alþýðuflokk ins
misbeiti en á ný valdi sínu til
þess að „Ieysa“ deiluna með ein-
hverskonar valdboði, þannig að
kj'araskerðingu sjómanna eigi
að berja fram með ofbeldi.
Sjómenn munu vera vel á
verði gegn slíkum aðgerðum.
Leiðari Morgunblaðsins i gær
gæti bent til þess að ríkisstjórn-
in væri að áforma einhver slífc
ofbeldisverk gegn sjómönmum.
kallið árásarvopn, en neita okk-
ur jafnframt um sama rétt?“
Krústjoff leggur til að bæði
ríkin beiti áhrifum sínum til
þess að stjórnir Tyrklands og
Kúbu leyfi að Sameinuðu þjóð-
irnar sendi eftirlits- og rann-
sóknarnefndir til landanna
beggja.
í vamarskyni eingöngu
Hann segir að vopn þau sem
Sovétríkin hafi sent til Kúbu
hafi farið þangað að beiðni
Kúbustjórnar og þau vopn séu
eingöngu á Kúbu í varnarskynL
Auk þess sé þannig um hnútana
búið að sovézkir liðsforingjar
gæti þessara vopna og tryggi það
að ekki komi til mála að þeim
verði beitt að tilefnislausu.
„Okkur ber að varðveita
friðinn"
í upphafi bréfsins hafði Krú-
stjoff lýst ánægju sinni yfir því
að Kennedy forseti skyldi hafa
orðið við þeim tilmælum Ú
Þants, framkvæmdastjóra SÞ, að
stórveldin bæði gerðu allt sem
í þeirra valdi stæði úl að forðast
árekstra milli skipa þeirra á
Karíbahafi. Þau viðbrögð Kenne-
dys hafi sýnt, segir Krústjoff,
að forsetanum sé umhugað um
að varðveita friðinn.
Krústjoff víkur að því hvað
eftir annað í bréfinu að þeim
Kennedy beri skylda til þess að
varðveita friðinn, koma á eðli-
legum friðsamlegum samskiptum
milli ríkja. Allt bréfið einkenn-
ist af sáttfýsi og kurteisi í garð
hins bandaríska andstæðings.
Boðinu hafnað
Skömmu eftir að Moskvuút-
varpið hafði sagt frá bréfi
Krústjoffs, barst sú frétt frá
Washington að Bandaríkjastjóm
hefði hafnað þessu nýja sátta-
boði Sovétríkjanna. Hún segist
ekki taka i mál að ræða nokkr-
ar samkomulagstillögur fyrr en
hætt sé vinnu að stöðvum þeim
á Kúbu sem hún telur sér
stafa ógnun af. Þessar stöðvar
verði að gera óvirkar og hætta
verði öllum frekari vopnasend-
ingum til Kúbu áður en hún
Framhald á 3. síðu.
r